장음표시 사용
61쪽
Cap. XXVII. D E MEDICINA. et as
Itaque, si vehemens vulnus est, cucurbitula admovenda est: si levius, protinus emplastrum injiciendum, praecipueque Diogesi si id non est, quodlibet ex his, quae adversus morsus proposui; si ea non sunt, viride Alexandrinum si ne id quidem est, quod slibet non pingue ex his, quae recentibus vulneribus accommodantur. Sal quoque hi praecipueque ei, quod canis fecit, medicamentum est, si manus vulneri imponitur, superque id duobus digitis verberatur, exsania enim. Ac salsamentum quoque recte iosuper id vulnus deligatur. Curatio adversus rabios canis morsum. Utique autem, si rabiosus canis fuit, cucurbitula virus ejus extrahendum est. Deinde, si locus neque nervosus, neque musculosus est, vulnus id adurentiis
dum est. Si uri non potest, sanguinem homini mitti non alienum est. Tum usto quidem vulneri superimponenda, quae caeteris ustis sunt. Ei vero, quod
expertum ignem non est, ea medicamenta, quae Vehementer exedunt. Post quae nullo novo magiste et orio, sed jam supraposito ulcus erit implendum, et ad sanitatem perducendum. Quidam post rabiosi canis
morsum protinus in balneum mittunt ibique patiuntur desudare, dum vires corporis sinunt, ulcere adaperto quo magis ex eo quoque virus distillet de- et sinde multo meracoque vino Xcipiunt; quod omnibus venenis contrarium est. Idque cum ita per triduum factiam est, tutus esse homo a periculo videtur. Solet autem ex eo vulnere, ubi parum occursum est, aquae timor nasci, θοφος αν Graeci appellant. Miser gorimuin genus morbi in quo simul aeger et siti et aquae metu cruciatur; quo oppressis in angusto spes est. Sed unicum tamen remedium est, nec opinantem in piscinam non ante ei provisam projicere, et, si natandi scientiam non habet, modo mersum bibere spati, modo attollere; si habet, interdum deprimere,
ut invitus quoque aqua satietur; sic enim limul et sitis, et aquae metus tollitur. Sed aliud periculum excipit, ne infirmum corpus in aqua frigida veXa-F f Um,
62쪽
tum nervorum distentio absumat. Id ne incidat, apiscina protinus in oleum calidum demittendus est. Antidotum autem praecipue id, quod primo loco posui ubi id non est, aliud si nondum aeger aquam horret, potui ex aqua dandum est et, si amaritudine offenditur, mel adjiciendum est: at si articis morbus occupavit, per catapotia sumi potest.
Curationes communes adversus omnes morsus serpentium. Serpentium quoque morsus non nimium distantemro curationem desiderant quamvis in ea multum antiqui variarunt ut in singula anguium genera singula medendi genera praeciperent atque aliis alia sed in omnibus eadem maxime proficiunt. Igitur in primis super vulnus id membrum deligandum est non tamen
rue nimium Vehementer, ne torpeat, Dein venenum extrahendum est. Id cucurbitula optime facit. Neque alienum est, ante scalpello circa vulnus incidere, quo
plus vitiati jam sanguinis extrahatur. Si cucurbitula non est, quod tamen vix incidere potest tum quod-rolibet simile vas, quod idem possit. Si ne id quidem est, homo adhibendus est, qui vulnus exsugat. Neque hercule scientiam praecipuam habent hi, qui Psylli nominantur; sed audaciam usu ipso confirmatam. Nam Venenum serpentis, ut quaedam etias a Venatoria venena, quibus Galli praecipue utuntur, non gustu, sed in vulnere nocent. Ideoque colubra ipsa tuto estur ictus ejus occidit, et, si stupente ea quod per quaedam medicamenta circulatores faciunt in os digitum quis indidit, neque per-3 cussiis est, nulla in ea saliva noxa est. Ergo quisquis, exemplum Psylli secutus, id vulnus exsuxerit, et ipse
tutus erit, et tutum hominem praestabit. Illud ne intereat ante debebit attendere, ne quod in gingivis, palatove, aliave parte oris ulcus habeat. Post haec is aue homo laco calido collocandus est, sic, ut id, quod percussum erit, in inferiorem partem inclinetur. Si neque qui exsugat, neque cucurbitula est, sorbere oportet jus anserinum, vel ovillum, vel vitulinum, et Omere. ViVum autem gallinaceum pullum Per
63쪽
per medium dividere, et protinus calidum super vulnus imponere sic, ut par interior corpori jungatur. Facit id etiam haedus agnusve discisitis, et calida ejus caro statim super vulnus imposita. mplastra quoque, quae supra comprehensa sunt. Aptissimumque sest, vel Ephesium, vel id quod ei subjectitui est. Praesensque in aliquo antidoto praesidium est. Sin id non est, necessarium est exsorbere portionem meri vini cum pipere, vel quidlibet aliud, quo calor movendus
est, ne humorem intus coire patiatur, nam maxima io Par Venenorum frigore interimit. Omnia etiam Urinam moventia, quia materiam extenuant, utilia sunt.
Speciales curationes adversus ictus serpentium et primo adversus ictum sepidis is Haec adversus omnes ictius sunt communiari usus tamen ipse docuit, eum, quem Aspis percussit, acetum potius bibere debere. Quod demonstrasse dicitur casus cujusdam pueri, qui cum ab hac ictus esset, et partim ob ipsum vulnus, partim ob immodicos aestus stofiti premeretur, ac locis siccis alium humorem non reperiret, acetum, quod forte secum habebat, ebibit et liberatus est . Credo quoniam id, quamvis refrigerandi vim habet, tamen habet etiam dissipandi. Quo fit, ut terra respersa eo spumet. Jadem ergo sui verisimile est, spissescentem quoque intus humorem hominis ab eo discuti, et sic dari sanitatem. Adversus ictim Scorpionis. In quibusdam etiam aliis serpentibus certa quaedam auxilia satis nota sunt. Nam scorpio sibi ipse pul- ocherrimum medicamentum est. Ritidam contritum cum vino bibunt. Quidam eodem modo contritum super vulnus imponunt. Quidam super prunam eo imposito vulnus suffumigant, undique veste circundata, ne is fumus dilabatur tum carbonem ejus su-3sper vulnus deligant. Bibere autem oportet herbae solaris quam OH mo Graeci vocant semen, Vel certe folia ex vino. Super vulnus vero etiam furfures X aceto, Vel ruta silvatica recte imponitur, Vel f a cum
64쪽
cum melle sal tostus. Cognovi tamen medicos, qui ab scorpione ictis nihil aliud, quam ex brachio sanguinem miserunt. Adversus Aranei et scorpionis ictum. Ad scorpionis etiam, et ad aranei ictum, allium
cum ruta rccie miscetur, ecoleoque contritum superimponitur.
A ersus Cerastes, et Dipsadis, et Haemorrhoidis ictum. At si cerastes, aut dipsas, aut haemorrhois per-1ocussit, asphodeli, quod AEgyptiae fabae magnitudinem aequet, arefactum, in duas potiones dividendum cst sic, ut ei rutae paulum adjiciatur. Trifolium
quoque et mentastrum, et cum aceto panace aeque
proficiunt Costumque, et casia, et cinnamomum is recte per potionem assumuntur. Adtersis Gersdri ictin et Cerotis. Adversus Chersydri vero icstum, panaces, aut Iaser, quod sit scrupulorum p. i. . vel porri succus cum hemina vini sumendus est, et edenda multa satureia.
zo Imponendum autem super vulnus stercus caprinume aceto coctum aut e eodem hordeacea farina; aut ruta, Vel nepeta, cum sale contrita, melle adjecto chaod in eo quoque vulnere, quod cerastes fecit, aeque Valet.
et Adsersus Phalangit icctum. Ubi vero phalangium nocuit, praeter eam Curationem, quae manu redditur, saepe homo demittendus in solium est, dandusque ei myrrhae et uvae taminiae par modus ex passi hemina vel radiculae semen, aut gestolii radix ex vino et super vulnus furfures exaceto cocti, imperandumque, ut is conquiescat. Adversus ictus Italorum anguium, qui minus terribiles peregrinis sunt. Verum haec genera serpentium et peregrina, et a-3ue liquanto magis, pestiis a sunt maXimeque aestuosis gignuntur locis Italia frigidioresque regiones hac quoque parte salubritatem habent, quod minus terribiles angues edunt. Adversus quos satis proficit herba elonica, vel cantabrica, vel centaurion, et agrimonia,
65쪽
agrimonia, Vel trixago, vel personina, vel marinae pastinacae singulae binaeve tritae, et potui datae cum
vino, et super vulnus impositae. Illud ignorari non oportet, omnis serpentis ictiam et jejuni et jejuno magis nocere, ideoque perniciosissimi sunt, cum in-ue cubant utilissimumque est, ubi e anguibus metus est, non ante progredi, quam quis aliquid assumpsit. Remedium generale adversus omnia venena, vel in cibo, vel in potione assumpta. Non tam facile his opitulari est, qui Venenum, vel o in cibo vel in potione sumpserunt. Primum, quia non protinus sentiunt, ut ab angue icti ita ne succurrere quidem statim sibi possunt Deinde quia noxa non a cute, sed ab interioribus partibus incipit. Commodissimum est tamen, ubi primum sensiit aliquis, i
protinus oleo multo epoto vomere. Deinde ubi praecordia exhausit, bibere antidotum si id non est, vel
Specialia remedia adversus quaedam venena et primo adversus Cantharidas et Sunt tamen quaedam remedia propria adversus quaedam Venena, maXimeque leviora. Nam si cantharidas aliquis ebibit, panaces cum lacte contusa, velano vino adjecto dari, vel lac per se debet. Adversus Cicutam a Si cicuta, vinum merum calidum cum ruta quamplurimum ingerendum est; deinde is vomere cogendus posteaque laser ex vino dandum. Isque si febre vacat, in calidum balneum mittendus si non vacat, ungendus ex calefacientibus est. Post quae quies ei necessaria est.
Adversus Mos amum. Si hyoscyamum, fervens mulsum bibendum est,
aut quodlibet lac, maxime tamen asininum.
Adversus Cerussam. Si cerussam, jus malvae, vel jus glandis ex vino
Adversus Sanguisugam, i epota est, et lac, quod intus coiit. Si sanguisuga epota est, acetum cum sile bibendum
66쪽
dum est. Si lac intus coiit, aut passum coagulum,
Adversus Fungos inutiles. Si fungos inutiles quis assumpserit, radicula aut cepota, aut cum sale et aceto edenda est. Ipsi vero hi et specie quidem discerni possunt ab utilibus, et cocturae genere idonei fieri. Nam sive ex oleo inferbuerunt, sive piri surculus cum his inferbuit, omni
io De adustis corporis locis, et quomodo curare debeant. Adustis quoque locis extrinsecus vis infertur itaque sequi videtur ut de his dicam. Haec autem optime curantur foliis aut lilii aut linguae caninae, aut betae in vetere vino oleoque decoctis. Quorum quidiue libet protinus impositum ad sanitatem perducit. Sed dividi quoque curatio potest in ea, quae mediocriter exedentia reprimentiaque, primo et pustulas prohibeant, et summam pelliculam exasperent: deinde ea, quae lenia ad sanitatem perducant. x et prioribus est lenticulae cum melle farinaci vel myrrha vel vino creta cimolia cum thuris cortice contrita, et aqua coacta, atque, ubi usus necessitas incidit; aceto diluta. Ex insequentibus, quaelibet λιπο α Sed idonea maxime est, quae vel plumbi recrementum,as vel vitellos habet Est etiam illa adustorum curatio, dum inflammatio est, impositam habere cum melle lenticulam ubi ea
declinavit, farina cum ruta, vel porro, vel marrubio, donec crustae cadant, tum ervum cum melle, aut 3o irim, aut resinam terebinthinam, donec ulcus purum sit novissime siccum linamentum. A P. XXVIII. . De interioribns ulceribus, quae aliqua corporum parte corrupta rascuntur. De CARBUNcu Lo, et ejus curatione. AB his, quae extrinsecus incidunt, ad ea veniendum est, quae interius, corrupta aliqua corporum parte, nascuntur. a quibus non aliud carbunculo
67쪽
bunculo pejus Rus hae notae sunt. Rubor est, superque eum non nimium pustulae eminet, maxime nigrae, interdum sublividae, aut pallidae, in his sanies esse videtur, infra color niger est, ipsum corpus aridum, et durius, quam naturaliter oportet, circa squem quasi crusta est, eaque inflammatione cingitur, neque in eo loco levari cutis potest, sed inferiori carni quasi assixa est. Somnus urget, nonnunquam horror, aut febris oritur, aut utrumque Idque vitium subteractis quasi quibusdam radicibus serpet, in ioterdum celerius, interdum tardius. Supra quoque,
procedens inalbescit, dein lividum fit, circumque exiguae pustulae oriuntur. Et si circa stomachum faucesve incidit, subito spiritum saepe elidit, Nihil melius est, quam protinus adurere, neque id is
grave est, nam non sentit, quoniam ea caro mortua
est, finisque adurendi est, dum ex omni parte sensus doloris est. Tum deinde vulnus, sicut caetera adusta, curandum est Sequitur enim sub medicamentis erodentibus crusta quae undique a viva carne di dia ducta, trahit secum, quicquid corruptum erat, purusique jam sinus curari potest implentibus. At si in
summa cute vitium est, possunt succurrere quaedam vel exedentia tantum, vel etiam adurentia. Vis pro magnitudine adhibenda est. Quodcunque vero medi ascamentum positum est, si satis proficiet, protinus a ViVa corruptam partem resolvit. Certaque esse fiducia potest fere, ut undique vitiosa caro eXcedat, qua hujuscemodi medicamen exest si id non sit, medicamentumque mal vincitur, utique ad ustionem pro asperandum est Sed in ejusmodi casu abstinendum a cibo, a vino est, aquam liberaliter bibere expedit, magisque ea servanda sunt, si febricula quoque accessit.
De Carcinomate, et ejus curatione.
Non idem periculum καρκί assert, nisi impria qudentia curantis agitatum est. Id vitium sit maxime
in superioribus partibus, circa faciem, nares, Ures, labra, mammas foeminarum, et in jecore autem aut
splene hoc nascitur Circa locum aliqua quasi puncta
68쪽
sentiuntur isque immobilis, inaequalis tumet interdum etiam torpet Circa eum inflatae venae quasi recurvantur: seque pallent, aut ii Vent: nonnunquam etiam in quibusdam delitescunt. Tactusque is locus, aliis dolorem assert, in aliis eum non habet. Et nonnunquam sine ulcere durior aut mollior est, quam esse naturaliter debet nonnunquam iisdem omnibus ulcus accedit. Interdumque nullam habet proprietatem interdum simile his est, quae vocant Graeci Io κονδυλ κα, aspredine quadam et magnitudine sua. Colorque ejus ruber est, aut lenticulae similis. Neque
tuto fertur, nam protinus aut resolutio nerVorum,
aut distentio insequitur. Saepe homo ictus obmutescit, atque ejus anima deficit . Quibusdam etiam, si is idipsum pressum est, quae circa sunt, intenduntur, et intumescit, namque pessimum id genus est, fereque
primum id fit, quod cacoethes a Graecis nominatur. Deinde ex eo id carhinoma, quod sine ulcere est. Deinde ulcus ex eo thymium. uo Tolli nihil, nisi cacoethes, potest reliqua curationibus irritantur, et quo major vis adhibita est, eo magis. Quidam usi sunt medicamentis adurentibus, quidam ferro adusserunt, quidam scalpello exciderunt. Neque ulli unquam medicina proficit; sed ad-α iusta, protinus concitata sunt, et increverunt, donec occiderent. Excisa etiam post inductam cicatricem
tamen reverterunt, et causam mortis attulerunt.
Cum interim plerique nullam vim adhibendo, qua tollere id malum tentent sed imponendo tantum lego nia medicamenta, quae quasi blandiantur, quo minus
ad ultimam senectutem perveniant, non prohibentur. Discernere autem cacoethes, quod curationem recipit, a carcinomate, quod non recipit, nemo scire potest, nisi tempore et experimento.
3 Ergo, ubi primum id vitium notatum est, imponi
debent medicamenta adurentia. Si levatur malum,
minuunturque ejus indicia, procedere curatio potest et ad scalpellum, et ad ustionem. Si protinus irritatum est, scire licet jam carcinoma esse removendaquelant
69쪽
Cap. XXVIII. DE MEDICINA. et aa
funt omnia acria, omnia vehementia. Sed si sine ulcere is locus durus est, imponi ficum quam pinguissimam, aut rhypodes emplastrum satis est. Si ulcus aequale est, ceratum ex rosa injiciendum est, adjiciendusque ei pulvis ex contrita testa e qua faber ferrarius in uegere candens ferrum solitus est. Sed si id nimium supercreVit, tentanda squama aeris est quae lenissima ex adurentibus est catenus ne quid eminere patiatur: sed ita, si nihil exacerbavit si minus, eodem cerato contenti esse debebimus. Io De Theriomale et ejus curatione. Est etiam ulcus, quod Di δεμ Graeci vocant. Id et per se nascitur, et interdum ulceri ex alia causa facto supervenit. Color est vel lividia: Vel niger: isodor foedus multus, et mucco similis humor. Idipsum ulcus neque tacitam, neque medicamentUm 1entit prurigine tantum movetur. At circa dolor est, et inflammatio. Interdum etiam febris oritur. Onnunquam ex ulcere sanguis erumpit. At id quoque dio malum serpit. Quae omnia saepe intenduntur. Fitque ex his ulcus, quod herpelli estiomenon Graeci Vocant; quia celeriter serpendo, penetrandoque Usque ossa, corpus vorat. Id ulcus inaequale est, coeno simile inestque multus humor glutinosus, odoras intolerabilis majorque, quam pro modo Ulceris inflammatio. Utrumque, sicut omnis cancer, fit maxime in senibus vel his, quorum corpora mali habitus sunt. Curatio utriusque eadem est sed in majore malo omagis necessaria. Ac primum, a victus ratione Ordinandus est ut quiescat in lectit, ut primis diebus a cibo abstineatri aquam quam plurimam assumat. Alvus quoque ei ducatur. Dein, post inflammationem, cibum boni succi capiat vitatis omnibus sachibui potionis quantum volet, sic, ut interdiu quidem aqua contentus sit in coena etiam vini austeri aliquid bibat. Non aeque tamen fame in his, Vos
herpes urgebit, atque in his, qui therioma adhuc oci habe-
70쪽
habebunt, utendum erit. Et victus quidem talis necessarius est. Super ulcus vero inspergenda arida aloe oenanthe, et, si parum proficiet, chalcitis. Ac, si quis nervus, exesa carne, nudatus est, contegendus ante linteolo est, ne sub eo medicamento aduratur. Si validioribus etiamnum remediis opus est, ad eas compositiones veniendum est, quae vehementius adurunt. Quicquid autem inspergitur, averso specillo infundi de- Iolet. Superdanda cum melle sunt vel linamenta, velo se folia ex vino decocta, vel marrubium : eaque ii r teolo contegenda in aqua frigida madefacto, dein bene expresso. Circaque, qua tumor ex inflammatiori est, imponenda, quae reprimant, cataplasmata, i, Si sub his nihil proficitur, ferro locus aduri debet; diligenter nervis, si qui apparent, ante contectis Adustum vel medicamentis vel ferro corpus, primum purgandum, deinde implendum esse, apparere cuilibet e prioribus potest. De Sacro ig)re, et ejus curatione. Sacer quoque ignis malis ulceribus annumerari debet. Rus duae species sunt. Alterum est subrubicundum, aut mistuLn rubore atque pallore eXaspeas ratumque per pustulas continuas, quarum nulla altera major est, sed plurimae pereSiguae. In his semper fere pus, et saepe rubor cum calore est serpitque id nonnunquam sanescente eo, quod primum vitiatum est nonnunquam etiam Xulcerato, ubi ruptisso pustulis, ulcus continuatur, humorque exit, qui esse inter saniem et pus videri potest. Fit maxime in pectore, aut lateribus, aut eminentibus partibus p cipueque in plantis. Alterum autem est in summae cutis exulceratione, sed sine altitudine, latum, subli-ἴ Vidum, inaequaliter tamen mediumque sanescit, extremis procedentibusci ac saepe id, quod jam sanum videbitur, iterum Xulceratur. At circa proXima cutis, quae Vitium receptura est, tumidior et duriorcst, collaremque habet ex rubro subnigrum. Atque