장음표시 사용
181쪽
ninoris emendam posse tuta conscientia di ad hastam venistorem Indisserent3e exrinducere offerente iustum pretium modo explicat . Prahatur,nam venditor principalis et vendit ex necessitate, sic urgente
Principe, vel ludice, vel ex libertate; si ex libertate, seu ti liberum ipsi est rem er-- meret, vel non erponere venditioni, quod est esse Iiberum quoad substantiam, ita Il- herum ipsi est exponere pro tanto, vel pro 'im .e pluri, non pro minori. dummodo illud di telum tantum non excedat limites iustitiae, quod M'. est elle liberum quoad modum, seu quoad ... -/ a iustam quantitatem, non quidem exprimendo per Proxenetam se nolle, nisi tarPti vendere, sed submittendo tertiam pedimu i. sonam, quae tantum offerat ad excludendam minorem aliorum oblationem; quid enim obstat, quominus si alij possunto ferre ad acquirendum, non possit, de ipse per alios offerre, ad excludendam vendi istionem circa quam libe r est e Neque dicas esse quidem venditorem liberum ad vendendum, vel non vendendum, vel ad vemdendum per priuatos contractus, vel per Publicam praeconis vocem I non esse tamen liberum ad vendendum pluris, vel minoris ex suppossitione, quod velit ve
dere subhastas nam in hac hypothesi tribuit ius plus offerenti, & inducere alium ad quid amplius offerendum, est per fraudem eludere his acquisitum ab eo, qui Te re, & realiter plus obtulit: contra enim impugnaberis, nam in data hypothesi venditionis sub hasta ex natura quidem venditionis tali modo res debet tradi plus
offerenti I cum autem persona supposita plus offerat, excludit ius alterius minus offerentis, adeoque ipsi res tribuenda, ut reddat vero domino , neque hoc est com ma . I mittere fraudem in praeiuditium alterius, frauda- sed se per industriam costituere indemnem
a praeiudicio, in quod incideret, si mino-rIs venderetur; hoc enim minus supponitur pretium inaequale valori rei; & sicuti re se ia- in priuatis contractibus potest tanti velle M em rem vendere, & non minoris, maxime si hoc sit inaequale,ita etiam in publicis venditionibus potest etiam velle iusto pretio vendere, & non minori iusto non quidem quomodocunque, sed seruando modum, qui seruari solet, & debet ex iure in huiusmodi venditionibus, quod est plus offerre. Si vero venditor vendat ex necessitate ssic urgente Principe, vel Iudice, adhuc, dc 'ic a fortiori potest indurere talem suppositatu personam, nam unusquisque/lummo iustitia do satisfaciat iustitiae, potest quantum est = vG- ex se prouidere suae indemnitati, & vitare sua inaiora damna, sed inducendo talem personam non laedit limites iustitiae, sed tantum ea damna evitat, quae ipsi immisnerent , ii res propriae minoris venderenis tur, ac in se v aleant, ergo dec. Ad id, quod pro ratione dubitandi asse Scbatur,dicendum est per modum venden-
ni serti vendendi pluris, vel minoris, posse tamen curare, quantum fieri potest, ut seruentur limites iustitiae, de ne sibi nicumentum inferatur, & licet, quandoq; Ilaita sit venditio ad hastam, etiam fi reae pluris iusto vendatur, Tel minoris, adeoq; videatur indifferentia debere esse ab linia vel intra, vel vitri, vel infra limites i stitiae, conmmari tamen debet, quantum
fieri potest eisdem iustitiae limitibus, adeo
ut, neq: excedatur in pretio iusto, nequet in illo fiat decrementum; inductus enim est talis modus vendendi non ad tollenis dam aequalitatem requisitam, sed vel actfacilitatem acquirendi pretium ex mercia bus,vel propter copiam emptorum ad a gendum pretium in fauorem venditoris. Crediderim tamen, quod, fi periculum . non esset minoris vendendi, & emptor alia quis offerret iustum pretium, quamuis intimum, non posset tunc venditor suppondire tertiam, eandemque fictam perionam ad augendum pretium , eo quia reuerae hoc eu et contra ordinem,& finem talis
modi vendendi in fraudem, & praeiudiacium concis retiam ad talem emptionem f. II. An Proxeneta , qui promita rem alteri vendere gratis, si per alium venda possit illius mercedem ex re veras dita detrahere.
Proponitur status difficultatis. r Distin cito iuxta quam potest examigeri . se a potest Proxeneta, qui fraudulent Er ia. duxit venditorem ad sibi tribuendam rem venalem, ut vendat sub promissione gratuita venditionis detrahere de pretio rei vendita, ut satisfaciat alteri, qui vendi
secus si bona fide aceepit, ut venderet tramtis , sed n m potuit. Ibidem.
quisitio secunda . Praxeneta rem . t
venalem cuiusdam amici gratis vendendam assumpsit, sed postea ipsam non vendens per se ipsum, alteri Praxenetae amico vendendam tradidit. Quaeritur m do, an ad taluendum Proxenetam vem dente possit iuste de pretio rei venditae iustum stipendium detrahere an vero tenea tur ex proprijs ipsi satisfacere, vel ab e dem quaerere spontaneam, de liberam cessionem pretii pro tali stipendio debiti. Distinctione hac in re uti post imus, vel aetenim fi audulenter, & cum dolo induxit principalem venditorem habentem aliunis de amicum, qui venderet omnino gratis, DI
182쪽
vel valentem alio modo aeque bene per priuatos contractus iplam rem venderet, ad tribuendam sibi rem venalem cum spolisione gratuitae venditionis , de non onerosae, vel non induxit fraudulenter, dedo.ose, sed cum animo omnino gratis per
se ipsum vendendi, sed pollea . cum non
mille per te ipsum vendere, vel propter luper nientein infirmitatem, vel Prop- er urgentem aliam necessitatem alteri amico tradit rem iptam vendendam ,
Respondeo,non posse de pretio rei venditae milum Itipendium detrahere, ut satisfaciat amico, v et ut sibi retineat, si amicus ipsi donatierit, sed debet, vel de pro priis satisfacere, vel nihil sibi retinere; secus vero, si iecundo modo. Prima pars
sic euincitur, quia fraus,& dolus nequeundiuffragari auctori e. ex tenore de rescriptis Alec. c. I 63. Du. ig., de fraudans in data Iuppositione esset inius a causa damno.
Dixit quoad tale stipendium veri domini, si illud stipendium esset detrahendum; nam si ipse ita fraudulenter non spopondisset per alios sine stipendio vendidisset.
Probatur secunda pars. Proxeneta, qui gratis spopondit suas operas ad vende das res alienas non praesumitur se obibgasse ad impendendas gratis etiam operas alterius , si ipse ex aliquo iusto impedibmento impendere non potuerit, ergo in dato casu poterit iuste detrahere depretio rei venditae ad satisfaciendum amico vem denti, quantum exigunt eiusdem operae.
Consequentia probatur, quia operarius dignus est mercede sua, nec ex aliquo tit Io huiusmodi operae sunt debitae principali venditori, ergo sunt compensandae. Antecedens item primi argumenti patet, Suia ex eo,quod quis intuitu beneuolentia erga aliquam personam ad aliqua prvi standa se obliget fauore ipsius, nunquam praesimit ur, si ipse non possit, velle se obli.
gare ad conducendas operas alterius pro
priis expiensis. Quis enim diceret Baiulum, v. g. se exhibentem erga aliquem ad aliquod munus gratis obeundum, v luille etia se exhibere,fi postea ipse impeditus non pin uerit, ad conducendum alium ad tale uiuia us cum expensis proprijs e Dices priminetiam si sine dolo haec praestet, esse tan .en causam damni principalis venditoris qi io ad detractionem pro stipendio alteri i diuendo, eo quia, vel ipse principalis ve inlitor habuinet alios, qui gratis vendidi fient, vel non vendidisset, si sciuisset stipendium detrahendum. Sed contra; nam non esset causa iniusta, nec causa iniusti, non primum, quia ipse Eaudulenter tu hoc u inprocederet, sed bona fide,& fideliter gereret negotium sui primcipalis per media,quae tegulariter adhiberi solent in similibus venditionibus g non
secundum, quia iustum est, uta ver
rius non priuetur mercede sua per remibnerationem, vel auctoritate Principis, vel communi consuetudine taxatam . Quod
deinde venditor alios habuisset , qui gratis vendidissent, vel non vendidisset, si sciui set i hoc obesse nequit iustae detractioni pretii pro stipendio Proxenetae, qui venis didit, eo quia ille, qui gratis spopondie evendere,& non potuit, sed alteri rem vendendam tradidit, non tenetur scire, vel dominum non venditurum illam rem , vel alios habiturum, qui venderent gratis, quinimmo cum sibi res vetanda tradatur , non imprudenter posset praesumere, quod absolute dominus vellet vendero , de cum regularitor nullus sine stipendio consuetuerit vendere , praesumere ius h posset, quod si alteri rem vendendam tradidisset. stipendium soluere debuisset, uncto in hoc non imprudenter, sed fideliter gessit negotium sui principalis, nec propterea Pen hoc debet grauari ad soluendum ex propriis stipendium Proxenetae venditoris, sed poterit de pretio rei venditae detrahere , per quod, nec grauatur dominus, nec aliquod ius ipsius laeditur. Dices secundo. Qui gratis spondet opus aliquod, licet secundum se pretio aestima- 3 .a aetabile, exercem in fauorem alicuius pers, miturnae, eandem eximit absolute ab onere sol- absoluitiuendi stipendii pro illo opere, absolute autem exemptus a tali onero iure non debet illo grauari, ergo spondens, siue illud opus exerceat per se ipsum, siud per alios non poterit intuitu ipsius ab alioexerciti aliquid detrahere, secus grauaret in eo, in quo liberauit, seu exemit ab onere. Sed contra, qui gratis spondet opus proprium in fauorem alicuius personae ipsam eximit ab onere talis operis proprij, non ab onere operis alieni, quod nonspondet; unde non potest dici talis persona simpliaciter, & absolute exempta, sed tantum in ordine ad opus spondentis.
An Mediei conspirantes ad non curat dum certum morbum, nisi tali pretici sint ut monopolae damnandi. vsUMMARIUM.
Dis sitionis pro positio in propriri i
in conspirantes grauiter peccantis on obtigantu avrem ad aliquam compensationem , nis Aerint eoadacti assignara
an a pensione. I, demissi Aerint eoadiari annua pensium , di eae conspiratione neglexerim, ita ut damnum fuerit ste tum infirmis compensatio facienda est eisdem infirmis , non ReipubL
183쪽
I T Isquisitio tertia . Tempore infausti I influxus in aliqua Ciuitate conspirarunt omnes Medici, & Chirurgi eiusdem Civitatis de non curandis infirmis, vel de non adhibendo certo remedio ab ipsis cognito , nisi interueniente omnium consen. su, vel non nisi tradita determinata pecu-Pia. Quaeritur, an culpandi, de damnandisnt tanquam monopolae, & an ad aliquam compensationem teneantur. Pro quo sciendum est, Medicos, & Chirurgos, vel esse conductos certo stipendio ad curandum, vel docendum a tali Ciuitate, vel Republica, vel non esse conductos, sed
exercere talia munera ex arbitrio erga
illos, qui stipem iuxta ipsorum laborem, di industriam tradiderint; qua suppost distinctione* Respondeo, siue conducti sint a Republica, siue non, semper grauiter peccare sic conspirantes, non teneri tamen ad aliquam compensat ionem, nisi fuerint conclam assignata certa annua pensione. Priama pars sic probatur. Non minus necessaria sunt ad humanum conuictum ver Medicorum, & Chirurgorum,quam acti nes aliorum artificum, quinimmo , cum . illa respiciant bona naturae magis ad necessitatem conferunt, quam istae, quae, ut Plurimum conferunt ad bona ignium per sonae, sed artifices conspirantes in suorum operum, seu actionum venditione, ne sci- l. an. licet, nic mutuo consensu vendantur, vel , istia non nisi tanti, grauissime phcant, emum myo- etiam Medicii ci Chirurgi conspirantes
atas suarum curationum applicatione gra- . . , initime, ta laethaliter pecc bunt. Minotis. ... probatur, quia leges prohibentes monoeext. - Polia non solum respiciunt merces exter nas, sed etiam actiones artium, industrias
Vc tu , qua que sunt pretio intimabiles, de ,--. cx n x sua longe magis, ae sint eaedem - merces i quis enim inficiabitur iuris intera pretum studia i de patrocinia non esse pretio digna exercitium artis fraenofactoriae
mercedem non mereri e causa etenim e
rundem iurium finalis eo respicit , ne ex multorum auiditate, seu voracitate in unum conuessientium cogantur Reipublicae CIura in rebus utilibus, dc necessaris tanto detenuinato pretio per ipsos suis necessitatibus, vel commodis prouidere, quod aequh euenit in mercibus externis, ac in actionibus, de artificum industriis; milue enim in illis,ac istis quoad humanum commercium datur in nobis indigentia. Probatur secunda pars, quia ex uno campite Medicii de Chirurgi non tenentur 'iustitia commutatiua ergit infirmos suas curationes impenderq, sed liberi sunt ad impendendum, vel non impendendum; ex alio in tali conspiratione non supponuntur conuenire supra pretium supremum, quod exigant eorundem actiones,
Ied comineri intra limitea iusti pretis,er
non exercentes, seli conuenientes de non exercendo, nisi tali determinato pretio, non obligantur ad aliquam compensata nem, quae talum oritur ex laesione villitiae
Dixi, vis fuerint con agi esignata cerinta annua pensioue ; nam per talem conductionem ex speciali iure iustitiae commutatiuae obligantur ad diligenter , de fideliter impendendas suas operas, d in- ἔν --dustriam qrga omnes Reipublicae Cives icontrahunt enim cum Republica, ut illa ' annuam cQnuentam pensionem at signet, ipsi vero suas operas fideliter impendant; non fideliter autem, dc diligenter impen-- Iiderent, si ex conuentione cum alijsne8li- ra gerent ea remedia certa applicare, quae ebi g cognoscerent insirmis profutura, ergo ex defectu talis applicationis tenerentur ad mcompensationem omniqm damnorum squae infirmis obuenirent.
Hic oritur dissicultas, an damna ista, pquae ex negatione talis deplicqtion is, vel
xali conuentione prouenitent, sint compensanda eidem Reipubl. ponducenti, an vero eisdem infirmis, seu corum haeredibus , si ipsi ex tali morbo occubuerint. Ratio dubitandi ex una parte ex m delumitur, quia Respublica ipsa esl, quae sentit incommodum ex tali conductique, ergo, de commoda compensationis debent ad C,- . ipsam pertineta; ex alia parte coinpensae Darei litio illi facienda pii, cui contingit damni- De Dfieatio; damnisicatio autem ex negiltione talis applicationis , seu tali conuentiona specialiter contingit infirmis, eorumque haeredibus, ergo dcc. Sentiendum arbitror compensationem eisdem infirmis faciendam esse. Ratio est ultra assignatain, qui, bona Reipublicae, per quae conducuntus Medici, seu Chirurgi sunt a Ciuibus alli- gnata eidem Reipublicae, ut in fauorem eorundem Ciuium impend/ntur, de peneandem Rempublicain per actualem e rundem Medicorum conductionem intelliguntur deliinata ipsorum Ciuium commmodo , dc utilitati, ex qua assignatione singuli Cives ius habent, ut perfecte , diligenter, de fideliter curentur, ergo ipsorum ius laeditur, adeoque ipsis facienda est compensatio
An in defectum unius teneantur alumonopolae ad restitutioncm
Propimitur statur dissicultaris. r. In subsidium, seu defectum vvius monopol lenentur reliqui ad compensationem. a.
184쪽
SI commodi laesus potest habere compensa- a principali, minus principalibus coopes
nvm Ariovem ii principali non tenemur minus
principales compensare. 3. Excipe in casu, in quo laedent constitveret M.fum impotentem ad exigendum a se. Ibide. Si commod8 habere non potest a principali potest iussi exigere a minus principalibus.
ibidem deficiente principali reliqui omnes teneren tur in solidum, non pro rata .
SI Iasus absoluat gratis principalem ex eo spiratoribus ab onere eampensationit, reliqui omnes minas principales remanent absoluti. s. Si remittat alicui ex minus principalibus principalis non remanet absolutus. Ibidem. Si remittat aeni, vel alteri ex minus principatibus , reliqui minus principales non rem mallent absolut/ immunes ab onere restituistionis totalis, sed tantam partialis correspondentis illi, quae eontingebat ei, cuis acta fuit remissio. Ibidem .
a signatur ratio, cur cvm omus obligentur
in solidum ex remisone νni minus principali facta non eximantur alij quoad totum ,sed tantum quoad illam partem. 6.Γ Isquisitio quarta. Conueniant multi mercatores de non vendendis Pro priss mercibus, nisi determinato per ipsos Pretio, quod excedit supremum. Eodem
pretio sic conuento unus eorum vendit
merces, qui ex dictis obligatur ad restitu. tionem, seu compensationem excessus, sed
cum pollea impotens fiat, vel nolit restituere , seu compensare , relinquit laesum in sua damnificatione. Quaeritur hic, an alii conspiratores in defectum ipsius obligentur ad talem restitutionem, seu comm
Respondeo assiemativo i Ratio est, quia
omnes per conuentionem simul initania moraliter influxerunt in damnum laesi, ergo in defectum principalis damnificantis isti tenentur ad restitutionem, seu coInpensationein. Antecedens patet,quia Pretium illud supra iustum taxatum est mutuo consensu per illam conuentionem, seu con, spirationem . Consequentia item tenet, quia onus restitutionis, seu Compensationis oritur in quocunque, qui est causa iniusta, siue Phy sica, siue moralis damnificationis Hinc pro claritate responsionis nonnullae suboriuntur dubitationes; ex quarum examine, quomodo se gerere debeant in restitutione ,seu compensatione huiusmodi conspiratores, innotescet. Prima est , an teneantur solummodo ad compensiandum, de restituendum, quando principalia aedens est omnino impotens; an vero etia, quando ipse non est impotens, sed renuit restituere, seu compensare. Respondendum eli cum distinctione: vel etenim laesius commode potest compensationem habererantibus ad talem compensationem, verillam commode habere non potest i si primum non tenentur minus principales ad
compensationem, & restitutionem, nisi ire casu, quo principalis, licet se impotentem
non constituat ad compensandum, constitueret impotentem laesum ad exigendum asi secundum tenentur ijdem minas principales . Ratio primae partis esse potest,quia ordo sicini ordo restituendi postulat, ut primo stra po restituat , qui principaliter laesit, secundo in defectum ipsius,qui minus principaliter, ita ordo in exigendo postulare videtur, ut qui trinis prius exigatur a magis principali, deinde is alit. in desectu ipsius a minus principali. Dixi, iis in casu , quo principalis constitueret impotentem Iasum ad exigendum , quoaeueniret, vel quando se subtraheret, vel tanta auctoritate polleret , ut ipse laesus non posset, nisi maximis cum incommodisse indemnem constituere, & ratio est, Momnes obligati manent, quousque damni
ficatus compensetur,& non tenetur cum
tot incommodis sua damna, per quae inique Lesus est, reparare, ergo eo rellicto PQ-
terit ab aliis exigere, qui cum in causa merint damni, nequeunt in tali casu iure se eximere. Ratio secundae partis deducitudex certissima iuris regula. Si tua culpa damnum datum est iure luper his te sati facere oportet, ergo satisfactio respicit,ta obligat omnes, qui fuerunt causa, ergo altero principali deficiente alij deuicti rerument ,& obligati Secunda dubitatio est,an in desectu prin. scipalis, qui laesit omnes conspiratores teneantur ad compensationem damnorum insolidum, an tantum pro rata portionapartialitatis effectus. Respoisilendum citteneri omnes insolidum. Ratio est, quia omnes concurrunt moraliter ad talim damna totalitate causae, ta effectus ,erco .
omnes insolidu ad compensationem obligantur . Antecedens probatur, quia coi currere totalitate causae no solum tunc est, quando quilibet concurritemeto per se sufficienti ad ponendum totum effectum, statui.
sed etiam,quando quilibet, licet non ponat eo Mn- concursum ex se suilicientem ad effectum, re tramponit tamen concursum, quo sublato non poneretur enectus, sicq, dicitur causa totalis effectus quoadammodo negatiue, qua
tenus poteli estectum totaliter impedire, vetati et sed omnes conspiratores, ita concurrunt, M. ut singulis non concurrentibuS, non ponem
retur enectus monopoliu , seu conspirationis in unum, ergo&c. Minor probatur, nam si omnes non conuenirent proprie non esset monopolium, & cessarent omnia incommoda, quae iura intendunt prohibera i non entin tenerentur Ciues ad eme dum ab ijs, qui conuenerunt determinato
per ipsos pretio, sed possent iusto pretio
Cnero ab ira, qui non m nue uerunt. Ite
185쪽
non solum negativh totalitate eausae con, sed etiam principaliores,ita si damnum re corterent, led etiam positive, nain posita mittatur uni, vel alteri ex miniis principa- illa renuentione unusquisque in ordine ad libus debeat cessare ius eiusdem l si quoad
suos particulares emptores causarem tot Iem damnificationem . 'uam certe non causiarent titulo monopolij, nisi alis conuenissent in tali damnificationes neque pintcst dici, quod sit uti causent partialiter, quatenus per se non sufficiant totum illum essectum producere,nisi cum concursu alioerum ; non, inquam, hoc dici potest; nam, jicet unusquisque non causet Physice, nisi
damna suorum emptorum. capiat tamen moraliter in ordine ad quaecunque damna orta ex illo monopolio, quatenus adinvicemouent, & mouentur ad illa inferenda . Tertia dubitatio est, an fi lacin unum, vel alterum gratis a luat ea conspirat ribus ab onere compensationis, seu restitutionis ratione monopoli omnes rem neu immunes a tali mere. Respondendum est
cum distinctioni, rei enim laeta remitati principali in damnificatione , vel minua principalibus; si primo modo; reliqui io-luti remanent ab obligatione I de ratio est, quid voluntaria remissio damni aequiuesepactuali compensationi eiusdem damni , edigo sicuti principaliter damiureamini com-s, pensasset per actualem solutionem reliqui
noui . mansissent soluti, ita etiam debent remanere soluti, si primipali damnificanti facta
fuerit eorundem damnorum remissio I si secundo modo , principalis damniscam non manet QIutus ab religatione restituistionis, & compensationis, quia obligatio ipsius erat anterior ad obligationem dam Tificantium minus principalium, nec obligabat solum in defectum ipsorum, sed sim Pliciter , ideo de ligatis per remissio. nem damnificantibus minus principalibus. adhuc urget obligatio in damnificanteis principali, utpote . quae no' pendebat ab obligatione minus principalium . . Deinde, si remittat uni, vel alteri ex damnificantibus minus principalibus, non remanem reliqui minus principales de obli, sati ab onere totali, sed tantum ab onere litui partis, quae secundum debitam podigionem perti adbat ad eam personam . facta fuit libera remissio; suppono enim, quod quamuis: omnes obligentur in talidum, nihilominiis, si unus in integrum soliuat, acquirat ius in singulis ex sociis prorata portione damni . di hi tollati ab obi
satione restituendi domino, cui prunum damnum illatum est, tepentur repararma damnum passam ab eo, qui integre res inruit, seli compensavit; Nequi dicas cum
saguli obligentur in solidum iuxta sep eius prohata erga laetani si hic cedit via. vel alteri debere praesumi cedere totalistri de si remissio aequivalet compensationi, Neictum est, sicuti si a minus principali fidi Tet realiter compenlata, cessaret ius laesi quoad alios non solum muta principallas,
o ea; contra enim impugnaberis, umi et singuli obligentur in icillidum erga lae sum in ordine tamen ad se inuicem non obligantur, nisi ad ratam, de in defectum principalis solummodo ; unde remittens minus principali cedit solummodo acti ni, quam contra ipsum habet, non absolute rei,in qua damnificatus est,circa quam rem actiones non extinguntur aduersus alim i ex quo patet diserimen inter princi- paliter damnificantem in monopolio, d alios damnificantes minua principaliteri rara nam ille tenetur non solum ratione iniusM-- pcceptionis, sed etiam ratione rei acceptae, se immunde illi remittens non solum cedit actioni, sed etiam rei, remissa autem semel re ..hisis cessat quodcunq; ius in illa; minus principaliter autem damnificantes tenentur so- rat, tum ratione concuris ad iniustam accepistIonem, non ratione rei acceptae, ad iillorum alteri cedens cedit solum actioni aduerius illum. non autem rei, in qua iundantur actiones aduersus alios, quibu3 non 'me cedit , cum non cedat ipsi rei. Cur autem, i cum singuli obligentur in solidum facta remissione uni ex minui principalibus re, maneant soIummodo caeteri de obligati, seu soluti quoad contingentem portionem illi, de non quoad rem totam, seu non thneantur ad compensationem totalem, hoc ex eo euenit, quia cum ipse, cui facta fuit remissio, si alter totaliter solueret, teneretur aduersus illum ad compensationem tro rata, remittens ipsi laetus cedit non misim aduersiis ipsum actionena, sed etiam ratione talis cessioni, ipsum liberat a quocunque onere, quo tenetur erga alios, quod propterea onus in alios. v t pote exis luctum, refundendum non est, sed omnis
DISQUISITIONES ITQuoad septimam,& octauam
S. I. An arcta amittatur in recistione contrao ob defectum non cognitum tempore Emptionis.
si refcindatur contractur ex cripa emptoris muniar creta. i.
186쪽
Si ea dolo ureditaris remi venda est empiori, solum contra recedentes.sue arrha eo stat in re certa, sive inpe- ibidem
S, ex vestivi tu a, sed solum ex Ioritate Principis ressitirenda est emptori. Ibidem . Si .issolvatur contractas ex aliquo impedim nto emptoris non potentis consumare,ctarrha data fuerit pracisd insignumsembratis conirativa, ipsa arrha ametitur. q. di vero data fuerat , vi pars preri; tufc non amittitur, sed restituenda est. Ibidem. vos idem dicendum est, quando data suit tum vi parspretii, tum visetnam firmit -
Ilienatur regula ad vignoscendum, quandiu arrha datur , ut pars pretis , di quata v
l uisitio ptima. Titius emit remi
ecfectuosain ignorans vitium. eluviem rei,& inemptione rem, seu pecunia tradidit in arrham, Q siguum firmae venditionis. Cognito.err c agit ad recistionem contractus ac timc prauoris ci oesi et . Quaeritur, an
pecunia data in arrham ipsi renituera sit.
Agunx Sam de hac materia Iurissa in I. quod in principio in de contra benda emptione P solutionc reflecta primci, ari Pro arrhadata sit p ecunia , ancerta res, seu species. Secundo,an contractus rescisio proueniat ex culpa emptoris , an vero ex dolo reuuacuitate venditoris. Qipibus positi; Respondeo, si rescindatur contractus extulpa emptorix siue straha consistat in re siue in pecunia amittitur, nec restituenda est emptori si vero ex dolo ,& iniquitate venditoris vitaque restituenda est; si lavide ex nulliusculp1, sed lolummodo auci ritate Principia restituenda etiam est ebdem emptori. Probatur responso. inunbuerium, quia vel illacontractus secundum se validus est, vel non ; taeeundum se vallodus est, ergo i rescinditur ex culpa empto. iis , ideo est, quia hic non vult state conistractes; recedentibus autem a comachuper iura inducta est amiluo arrhae; si ex dolo & iniquitate venditoris ideo est, vel quia ipse etiam recedit a contractu ,& sic Uiso non solum emptori tenetur arrham resti- δ' - - tuere . sed etiam per dispositionem iuris. I-- duplum amittit, actham iuilicet ipsam, & . areta. tantumdet de bonis proprijs Institi de empl.
di vendit. S. i. verse. ita tamen l. contractus
S. vltima c. O Ne insitam. vel quia dedit per dolum subsequentem iustam causam recisionis, ta sic etiam tenetur arrham reddere, timui madebet dolus venditoris, vel in minimetemptori obesse; tum quia arrha regulariter datur in signum fi mitatis contractuso amissio eiusdem praescribitur contra infirmantes . Si deindE contractus secundam se est inualidus, non resoluitur ex alie ius diam, adeoq; noa debet in alicuius paenam refundi, cum sit
maior dissicultas est ian, si rescitvlatur a
contractus ex aliquo impedimento empto. ris non valentis eundem contractum per adaequatam solutionem Pretis consumma re . non agente venditore ad complemem tum, sed consentiente precise in recisi nem .datum in arrham sit rellituendum. nec ne Cum dillinctione respondendum existimo, vel enim arrha data est praeciso in signum firmitatis contractas, vel in partem pretij eiusdem contractus. vel rationet utriusq, si datur in signum firmitatis praemcise,certe restituenda non est, nam regulam riter amittitur per non implementum quod prouenit ex defectu emptoris, qui voluit contrahere, schem nori posse eo sumates si datur . ut pars pretii praeciae certe restituenda est, nam per recisionem contractus, sicuti totum pretium redit ademptorem, O res vendita ad vendito mi. radit, quaelib* etiam pars eiusdem pleiij ad oecundem emptorem redire debeti eadem Denim ratio est de toto, ac de partei si dedi
lux ratione utriusque,etiam cum pretio re- estituendae est, nam dum redit pretium a emptorem, quaelibet pars ad eundem red re debet; neque refert, quod ultra rationem partis pretij, habeat etiam rationem signi firmitatis, adeoque ratione istius res pectus possit retineri; non refert, inquam,
nam cum pretium sit principale intentum in tali contractu, & arrha in signum firmi, talis minus principale, ta quid consequens, non ad principalitv constituendum, sed ad magis sirmandos contrahentes in ipso contractus ideo signum firmitatis debet semqui rationem pretii, ratione cuius, si re restituenda est xvi pars pretij, debet etiam restitui. lab ratione firmitatis. Quomodo
autem cognoscatur .anarrha data fuerit h.
vi pars pretii xsi hoc non fuerit expressum in ipsa celebratione contractus, an vero vi signum firmitatis hanc tradit cygulam.
Baldus in l.quod Iapes e contrahenda eme- Badus tione , si arrha sit in pecunia numerata in s dubio praesumitur, ut pars preti j, quod
colligitur ex text. not. a alijs non notatur
in I Fn.νerlaeliqua perant s.de Ieg.commissi verti laetit certa res, vel species tunc in dubio praesumitur data praecise in signum firmitatis , nam regularites res non damtur, ut pretium.
An, qui non adimpliet solutionem tempore
a UM MARI Upta Proponitur , ct explicatur statua disquisitis
ti e utar xon soluerit in termino apposta
187쪽
eum pacto Ietsi essimissaria amittit eri regularithr. & secundiam se dari inseri
D νeia non soluerit, quando termillas appommus est per modum simplicis temporit de terminationis . tunc regularii r nos amitti. ar. Ibidem.
T, I uisitio seranda . Emit Sempronius
praedium non pecunia numerata ,
sed credito, se obligando ad soluendum
pretium termino duorum annorum, tramdit Si pro arrha res argentarias magni valoris I terminoque praefinito non soluit; Quaeritur, an amittat per non solutionem tempore debito, & conuento ipsas arrhas. a Respondeo cum distinctione, vel enim terminus appositus est cum pacto legis commitariae, vel cum simplici appositioisne,& determinatione temporis i u emptoc non soluerit in termino primo modo ami tit ipsas arrhas; secus vero si non soluerit secundo modo . Ratio primae partis ex eo deducitur,quia pactum legis commissoriae, tunc est , quando aliquid venditur apposita ea lege. seu conditione, ut si emptor Tali conuento tempore non soluerit res abeatur pro non vendita , sed hoc, quod res habeatur pro non vendita est ex deinctu emptoris ob non solutionem , ergo perindi est, ac si sponte recedat a contra, eiu, adeoq; debet amittere id, quod apposuit in firmitatem contractus; Neq; dicas, Cum er consensu utriusq; contrahentis in ea suppositione non solutionis dissoluat ipse contractus, seu potius sit , ac si non esset initus, non posse parere effectum a quisitionis in venditore , siquidem, dum cessit contrahi, cedit cuicunque, quod estiannexum eidem i quinimmo iuxta allega ea pranor. q. asseri. g. vers. adverte i. , cum
in hac dissolutione fructus etia medis temporia , quamuis ab emptore percepti res, T. a aia re debeant ad venditorem, etiam arrha Dormi quamuis tradita venditori redire debet ad M. est emptorem, nam sicuti illi sequuntur rem ,
--. - debet sectui pretium rei; contra enim impugnaberis i nam licet dissoluatur
non ire., mutuo consensu, prouenit tamen ex defe- - to- emptoris non adimplentis appositam
rim . conditionem deoq; ipsi imputandum est; neq; enim venditor ex se, & absolute rece dit a consensu,sed tantum ex suppofitione, quod emptor per non solutione non adim- leuerit, maxime cum tota ratio rescin cndi sit penes ipsiam emptorem, non Pe Des venditorem. Ad id, quod subditur ex praeallegatis rationibus dicendum est, non currere paritatem,nam fructus medii tem. Poris relpiciunt venditorem, qui, cum in eulpa non sit recisionis, non debet in pae- Cain illis priuari, arrha autem secundum se pertinet ad emptorem, quamuis traditacit venditori, qui emptor, cum in culpa sit
alis dissolutionis, iuste lita priuatur. Ratio iecuudae partis est, quia arritaeritatem sontractus quoad substantiam,s sanon in securitatem praecise ratione tem- A--ris,ergo perdi non debent per non solutionem ad tempus praefinitum per modum simplicis appositionis termini. Antech D sta dena probatur, quia iura solum praescribunt missionem arrharum in paenam re- ' M. cedentis, quando ipsius culpa contractus dissoluitur; non dissoluitur autem perdila. - retionem temporis praeeish, eum in hoc casia detur actio ad complementum, non irrita tio actualis, ergo arrhae dantur solum in securitatem cotractus quoad substantiam. non ratione temporis praecise . In utrumque partem responsionis nostrae Propendent Glasa. oe Baldas in I. se fundas F. eleganter in verbo faceres ad legem commis s. III. De emptione rei, cuius valor solum e gnoscitur ab emptore. SUMMARIUM. Proponitur disquisitio is easu particulari . t
Alfertur ratio dubitandi. a. Illa empeia licita est,ini a. p.
me emptor tenetur propallare valorem re 1 non cognitum a venditore , nec ab alijs peritit. Ibidem.
Respondetur argumento ex nostris principila deducto. I uifitio tertia . Fabius emit gem: Rmam, cuius valorem ne Periti quidem illius artis agnoscunt , sed ipse dum taxat per eximiam sui supra caeteros periditiam, soluit pro illa pretium, quod taxatur Comuniter per peritos non cognoscentes valorem, non pretium, quod ipia gemma meretur cognitum a se ipto. Quaeritu an talis emptio iusta, & licita sit, de an possit conticere valorem, an vero teneatur propallare . Ratio dubitandi deducitur nexus, quae superius dicebamus, valorem scilicet rerum taxandum iuxta communem consuetud mem,& communem in illa arte, cuius est res venalis, peritorum aestimati, PTM nem. non secundum priuatam unius, vel alterius , dc hoc pro parte assirmante ei diser Dis
alio capite pro parte negante ex eo conis evae vim surgere videtur; quia tunc tantum comis ----munis aestimatio iuste taxare praesumitur 'pretia rerum, quando tuta attingit earundem rerum valorem secundum se non inhdiuisibiliter quidem, sed saltem secundum nom s iEam latitudinem, quae est inter supremmum,& infimum; ideo enim communis aestimatio requiritur,nec lassicit particula. -- ris, quia dissicilius falluntur omnes CIm muniter , quam fallatur unus, vel alter in
188쪽
De Empti de vend. Disquisit. IV. S. III. tro
particulari, ergo si communis aestimatio ita alicuius de determinato res valore non fallatur quoad aliquam rem ab illa non eli sumendum pretium ipsius, ut phth non attingente valorem verum , sed potius iparticulari talem valorem attingente .a Respond- illam emptionem iustam, &licitam esse, necemptorem in illo casu te, neri manifestate valorem rei non cognitum a venditore , nec ab alijs peritis. Est communis apud recentiores Thomistas. Probatur primo, quia pretium taxatim iuxta communem usum fori iustum est,&licitum , usus autem fori non constituit per specialem unius aestimationem, sed per communem peritorum in tali arte, ergo quotiescunciue res emitur tali pretio visie, O licit E emitur. Antecedens non videtur pati difficultatem, quia res no habet maius Pretium, quam illud, quod ipsi confert hominum aestimatio. Quaero enim,cur malo ris valoris sit aurum, quam argentum, nisi
quia communitht illud magis, quam istud restimatur 3 Neque obstare potest id, quod asserebatur in ratione dubitandi pro stacunda parte, o scilicet in tant m requiratur communis aestimatio, in quantum
haec in taxando rerum valore dissicilius
falli potes hi Non inquam obstare potest,
quia in humanis commerci, in rebus valor non est. nili secundum quod comi muniter apprehenditur, communis appreheusi
eisdem tribuit valorem, nisi aliunde, puta auctoritate Principis pretium pro eisdem fuerit laxatum . Confirmatur responsio Primo; potest emptor paruo pretio emerem aliqua Prouincia merces aliquas, quae Lessivi, in reliquo orbe in magno pretio sunt. Les
PI. T. S. i . num. I I S. ergo a sorti ori poterit paruo pretio stemmam emere in aliqua regione, quae apud se dumtaxat in magno pretio est. Consequentia probatur, quia ideo iusta, ta valida est emptio mercis inmodica pretio in aliqua Prouincia, cuius v alor maior est Gibi, quia illud modicum. pretium pro. re illa in tali Prouincia iustum,&vulgareest, quod ibi non varia, tur ex eo, quod alibi maius sit, sed etiam in tali loco pretium illius gemmae pro illam pecunia loluta iustum,& vulgare est,ergo,
ita 'e- & talis emptio iusta, & valida erit, A si
non variatur pretium ex eo , quod merces
illa alibi pluris aestimetur,neque debet variari ex eo, quod penes ipsum emptorem pluris ipsa gemma aestimetur, pluris enim facit ad augendum rei valorem communis aestimatio eiu dem rei in alio loco, quam
articularis aestimatio in tali lceo. Conis
ematur secundo, specialis alicuius scienti in iis, quae instituta sunt, ut fiant humanocmodo, non tollit iustitiam in iis, quae fiunt secundum commune iuditium, A secundum uniuersalem aestimatione, ergo etiam in contractu emptionis particularis latea,
potest praeiudicare iustit e contrahi, qui
fit secundum valorem in communi comceptum aestimati e reputatum, ut tu stum. Antecedens probatur. Quia iudici humana, ut fiant uiridicti instituta sunt, ut fiant humano modo, non iniuste iudicat
Judex, qui secundum allegata, & proha
iudicat . quamuis ipse habeat euidentem Particularem notitiam, quod res diuersimode se habeat ab alleg tis. de probatis, de iumergo specialis alicuius scientia in ijs, quae sinstituta sunt, ut fiant humano modo non
potest praeiudicare iustitiae actus, qui fit se- pcundum commune iudicium e Consequen' it si tua primi arminenti probatur. Non mi, humo nus instituti sunt, ut fiant humano modo contractus, ac instituta sint, ut fiant tali modo iudicia, sed ex eo, quod tali modo fieri debeant iudicia particularis scientia non. ossicit communi probationi, ergo etiam exeo, quod tali modo debeant fieri contractus, particularis notitia non potest ossicere communi iudicio quoad validitatem , de iustitiam eorundem contractilum uersus hanc nostram responsionem si
nare videntur ea,quae diximus prandi.T.
era. p. nempe rem venditam cum aliquo defectu no cognito. a contrahentibus compensandam esse quoad va orem decepto,
fidemstus postea dignoscatur, ergo etiam gemma illa vendita pro minori, ac in sovaleret, ex eo, quod valor pro. temporc venditionis macognosceretur, nec fi vemditore, nec a peritis, erit quoad valorem compensanda ipsi venditori, qui fuerat deceptus, si maior illius valor postea fuerit cognitus I ex quo inseros ergo,quia conis Emertractitet secundum se erat inaequalis,di iniustu 1 qui autem contrahit cum inaequali- .
tate cognita, inique contrahit; Sed haec tia .rem obstare non possunt consequentia enim. m. ben absolute non subsistit; nam error contra- bentium praecise non variat valorem rei, et 'cum etiam eorum aestimatio praecise ei-
dem rei valorem nequeat tribuem; communis autem aestimatio res iuste appretiat, ct per consequens communis error valo rem earundem potin iuste appretiare diuersimode,& variares sicque re vendita cum particulari errore contrahentium ipsius valoc est compensandus cognito errore , qnii valor iustus consistens in commu-vi aestimatione non erat extinctus sed semis per elamabat pro domino; re autem vendita cum communi errore, seu cum communi aestimatione, quod tanti non valeret,
non es valor compensandus cognito errois Subsere, quia valor- utpote variatus per communem aestimationem non ampliu vigebat; Quod sit postea in communt conceptu Him reuiuixerit nost vitiat actam antecedenter valid,& iuste celebratum,quia stubsequen- S vati
ita no vitiant antecedentia iam rite,&va- -
Iide contractas quod non militat in vendi. timo
189쪽
lano eum particulari errore, quia parti- aliud habet, quam quod possit hieunque eularis error facit quidem, quod contra- prohibere, ne in illo agro fodere valeat, entes non peccent sic contrahendo, quia & per consequens ne acquirat g ex quo aontrahunt bona fide, non facit autem, consequitur, ut ipse latam valeat acquis iquod contractiis secundum se sit iustus , de res Neque ulterius repetas, quod carria validus, eo quia iustitia contractus exigit emptor conscius fuerit thesauri reconditi
sequalitatem secundum communem aestimationem , non secundum particularium
iudicium , t apprehensionem. s. N. e De emptore fundi cum cognitione ri lauti ibidem existentis,
SUMMARIUM. Expavitur statvr difficultatis. I. Rati&, in iuste emit illum agrum . , insertur ratio deducta ex parabola Eam gelica. ior 'Γ Isquisitio quarta. Titius sciens in qu dam agro thesaurum reperiri,agrum illum emit communi pretio non aperiens venditori existentiam thesauri ibi a comditi. orta fuit controuersia, an iusia, tasne labe iniustitiae emerit, an vero proputer inaequalitatem ratione thesauri , inisque. Haec controuersia alibi fuit a nobis ellaminata, unde non est, cur in praesenti diu immoremur in illius dis fione. et Respondeo igitur breuiter iuste, de valide Titium agrum illum emisse. Aperto Molina. hoc asserit Molina disp. 333. q. conri. PerfLaius. ii Iad observa , cui adhaeret Lugus de iust.. oeir. rom. a. disp. as. Fect. 2. S. r. num. 3 g. Praeter rationes alibi adductas unam , vel alteram in confirmationem affero. Prima est, quia rea quotiescunque emitur secum dum valorem, quem ipsa habet per com-
debuerit praemonere Dominum illius deo illo thesauro ibi existente, ne in venditio ne deeiperetur; contra enim adhuc impugnaberis i quia venditor, qua talis es , --que qua Dominus Agri non erat absolutis dominus illius thesauri, cum de iure gentium solum competeret inuentorii namq;anthimentionem habebatur pro re det Iicta, quae fit primo occupantiis Neque aliquo iure urgeri potuit ad praemonem dum, cum nullus teneatur esium praem nerede iure, quod non habet, maxime iis sui praeiudicium, cum ipse tale ius posset acquirere, & pmmonendo iure acquirenodi priuaretur Serenda ratio deduci potest ex Euan. gelica Parabola Matthai M.,ubi comparatur regnum eaelorum thesauro abscondito in agro, de comendatur ille homo.qui cum inuenerit talem thesaurum vendidit uniuersa, quae habebat, dc emit agrum illum, ut thesaurum illum acquireret. Cer te non commendaretur, si iniuste acquireret,ergo debemus asserere, quod sine labe, de ius platione iniustitiae veseat acquirere,
S. v. De venditoribus fraudantibus emptores in pondere,& mentura ob prevam manifeste iniustum. SUMMARIUM.dum valorem, quem ipta liabet per com- Propositur status difficultatis . r- .munem hominum aestimationem iurari pec- itet,is . a
licite emitur, sed secundum communem hominum peritorum aestimationem Ager ille non pluris valet, ac fuerit per Titium solutum, ergo iuste, & licite fuit per illum
Vmptus. Minor probatur, tum quia in Tilimatione aerorum solum attenditur, t venditur superficies agri, ut docet sotui de iust. lib. 6. quail. 3. art. a. , tum quia inaestimatione non venit id, quod est omni no extrinsecum agro illi, ta praeter substantiam illius, cuiusmodi est thesaurus in illo reconditus; dieque dicas , ergo Vmp
re ad uam restitui em obligatur. 2 Non est consens s simpliciter voluntarias respectu virlinue. s.
Conuenerant inter se se emptores de non emendis mercL-bus in tali genere. nisi tali determinato pretio, quod certh iustum non erat. Carus mercator coactus ex una parte merceae suas vendere, ut sibi, rebulque suis conla-laret, cum aliunde non haberet, quo pro uideret i ex alio praeuidens Zamnvin, quod
ex vi illius emptionis non acquireret sibi poliet contingere exius in ipsum thesaurum, qui propterea ip- illud pretium imus ium,3 diminu sua non fiereti contra euim impugnabe- uentum stiter emptores, mercessum ris, quia reuera ipsi non acquiritur ratio. straxit quidem illo pretio, ica eo Pne,& titulo emptionit; tum quia nullum fraudauit in pondere, & inentur , v Ppretium ipsi correspondet; tum quia nullus illam diminutionem mercis diminutio' consensus accessit ad venditionem illius vi precij adaequaret. Controuerium iu Acquirit igit te ipsum titulo inuentionis ter auctores,an Caius sic diminuetudo inmurum iur* SVulaum, & titulo emptionis nihil ces in pondere, di incatura iustia veno I
190쪽
ric, an vero inique, & an, ad restitutionem
Respondeo Caium, nec peccasse laetha litet sic diminuendo merces, nec ad aliis quam restitutionem obligari . Probat ueprima pars. Non peccatur laesialiter conistra iustitiam in eontracta, in quo saluatur ualitas, sed in tali contractii, quo res venditur cum diminutione merciti ad proportionem pretii omnino saluatur aequalitas, ergo Caius per ipsum non peccat laethaliter. Minor patet . quia, siduninuitur merces, pretium diminutum non excedit illarum valorem, de si emptor in quantithte decipitur, prius decepit, quasi dixerim, per monopolium venditorem diminuendo Pretium in valore, quem exigebat eadem merces; unde, si vim vi repellere licet, de
artem arte deludere, non video, cur non potuerit venditor emptorem decipere ,
dum emptor studuit ipsum in pretio fallere Neque dicas, ad validum, de licitum
contractum non sullicere aequalitatem inister datum, dc acceptum, sed requiri etiam
utriusq; contrahentis comensum tanquam tormam eiusdem contractus consensus autem emptoris, non videtur in tali comtractu absolute interuenire,cum sit ad tam tam quantitatem mercium, de non ad mi
norem I cuius signum est, quod si emptor sciui siet quantitatem este diminutam, comtractui ipsi non consensisset , contra enim impugnaberis, nam hoc ad summum aris ruit Contractum ipsum non subsistere de sectu consensus emptoris, non autem peccasse laethaliter venditorem sic contrahem do , liquidem volente emptore emere non peccat venditor , qui utitur iure suo praeis
cauendo . ne praeiudicium sibi inferatur in iusta compensatione mercis venditae, cicum ius item habeat ad vendendum, non debet sibi emptor iusia, de rationabiliter imputare ad iniuriam, quod ille seruata
aequalitate vendiderit. Deinde omnino gratis dicitur, non videri emptorem abs lute consensisse in talem quantitatem, cum enim voluerit maiorem no praesumendumeti noluille minorem, cum haec in illa com- Prehendatur, sed tantum noluisse uian rem illo pretio, quo volebat maiorem ,
unde non eli defectus consensus in substanaiam, sed tantum tu maiorem, vel mini em quantitatem, quae iuxta superius dicta non inualidat contractum iam debite ur-matum per consensumquoad eandem sub stantia in , sed tantum tribuit actionem ad re integrationem: quoad excessirin, vel diminutionem rei; Reintegratio autem ista in casu nolim de iure non debe ur, cum nulla secundu se interuenerit inaequalitas. Probatur secunda pars primo, quia ubi non est peccatum contra iustitiam, nec poetest esse onus restitutioius ex eadem iustiis recto iuris ordine innotescit etiam no fiobligari ad aliquam restitutionem ex ea dem iustitia. Secundo radix restitutionis non potest oriri, nisi ex re accepta, vel ex iniusta acceptione, sed emptor ad restia
tutionem non tenetur ratione rei receP-t , cum non plus acceperit, quam dederit , neque ratione iniustis,acceptionis,
cum in acceptionem pretij consenserit idem emptor, qui ipsum tradidit; neque urgeas intuliam acceptionem in eo consistere, quod aliquid mercis detineat, quam
erogare conuenit emptori ratione pretii conuenti. de ab eodem emptore soluti a contra enim impugnaberis; nam ratione talis detentionis non potest esse emptor iuste, de rationabiliter inuitus, cum non posssit quid maius rationabiliter velle, quam quod exigat pretium ab ipso solutum; neque potest esse inuitus intuitu conuenti,nis non adimpletae, nain talis conuentio non est simpliciter respectu utriusque con trahentis voluntaria , sed inuoluntaria mixtu, eo modo, quo est inuoluntari a respectu mutuatarii conuentio de soluendis usuris ratione mutui I sicuti igitur, quia
mutuatarius non omnino voluntarie comtansit in usuras, non tenetur ad illarum s lutionem,quia sani supra aBaalitatem dati ad acceptum, ita etiam quia venditor non omnino voluntariet , sed inuoluntarie mixte consensit in onus tribuendi illam quantitatem mercis conuentam, non tenetuet
ad illam tribuendam, cum sit suprae iustam aequalitatem mercis ad pretium, ut per scipatet; neque obstat, si dicatur, quod si noluisset stare conuentioni, non debuisset conuenire ; non obstat aquam, nam hac
ratione elim,valeret dicere ,quod ii mutuatarius noluisset soluere usuras, non de .
buisset in illas conuenire; sicuti igitur ad
consulendum rebus suis mutuatarius p tuit conuenire, quamuis ex tali conuentio, ne non obligetur ad solutionem. usurarum,
ita etiam venditor ad sibi consulendum potuit in illo piam conuenira, quamuis ex illo nonobligetur ad erogandum id, quoa est supra debitam, de ius auraequalitatein . Probatur tertio eadem secunda pars, quia nullus ex suo delicto poteli comodum reportare in p iudicium tertij, contra quem deliquit, sed si pollet iuste exigeret, & retinere id, quod est supra iustum pretiu ex d licto suo commodum reportaret in praei dicium venditoris, contra quem deliquit, em illud sic exigere, de retinere iuste non potest. Probatur minor, quia conuenti facta cum aliis emptoribus dem emendis mercibus in taligeuere,nili pretio i quali ad illarum valore in ivtpote habem nam
turam Monopol .est delictum in praeiudicium venditora, ergo si ratione illius quid
maius acquireret, quam exigat pretium tia, sed ex prima parte innotescit vendit . ab ipso Elutum ex delicto proprio com rem non pete afle contra institum, ergo dum reportaret in praeiudicium terti . - An