장음표시 사용
171쪽
his eae qualitate emptoris fit rauiorabili,
prae amplio, vel ex ceniecturis toti, cri emporis, quod ordinentur ad malum sisset . 3. tion licet tamen quando ex circumissanter
laci, S tempor i, vel qualitate personarum est presumptio mali mus rea tolerati
sona. q. Licet vendere res indisserentes, quarum abu-
'Isquisitio quinta: Titius mereator
ia uel alius quicunque possidet res s
cundum se indifferentes, quae scilicet possunt interuire ex fine emptorum, vel ad bonum, vel ad prauum usum. Qua ritur, utrum possit Lales rea licite pro sua libet-tate pendere, Pro quoa Aduerte res indisseretes quamuis secum' dum se sint tales, in ordine tamen ad pers
nas, quibus con Druntur , praesumi quan-. Q doque posse, ut malas, seu ordinatas dumtaxat ad v tutu malum, sic quamuis Idolum aureum sit indifferens secundum se, vel adornatum aulae, vel ad peruersum usum id
lolatrandi, si tradatur homini Gentili pruriem rex illi mandu ad idololatriam ordiis' et' natum; sic venena, quamuis possint inseruire , vel ad antidota conficienda, vel ad Decem alicui intentandam ex traditione tamen eorundem ultori assueto necibus,
prael umenda sunt ad iniustum interitum delimata. Porro praesuinpt in pro bono, auis. I vel malo fine, pro iusto, vel iniquo usu R m,rit desumi non soluin potest , & debet ex
qualitate perlonarum, quibus traduntur, sed etiam ex circumitatui Is loci,dc temporis risi quis vendat arma ad bellum, ut plurimum destinata in loco, de tempore, quibus iniustum bellum initur, prudenterita rationabiliter cogitandum ad usum talis belli ordinari. Item quamuis praesumptio fuerit pro abusu rei indifferentis, vel g - e talis abusus toleratur a Republica, seu tetrum. Principibus, cuius inodi est usus alearum, dc taxulatu in , qui quamuis per iura pro
hibitus ex consuetudine tamen non pani tur . vel non toleratur ab eadem Repu blica , cuiusmodi est abusus veneni, quipve grauusi. uas paenas a iure mulctator i ut is , vel talis auuius in solius ementi 'edmnum, vel in iluin e edit, ut cum veni
num tertis, ut cum venduntur venena,
quibus emptor utitur ad alterius necenponendam . His politis spondeo pruno licere mercatori, de cuicunque alteri res suas secundum se in clisset en es v ndere, quandia, nec ex qualita e perimet emp uris,nec ex circumllanis
iijs loci, & temporis presumit ut idemGemptor rebus illis abusurus. Est communi, apud omnes. Probatio ex eo desumitur, 'uia res illae cadunt sub commercium humanum, de inservire possunt communimbus usibus licitis, nec deprauantur ex eo , quod possint illicitis usibus deseruire, cum nemo praesumendus fit immemor propriae mmd salutis, nec malus, nisi probetur ut talis, misi
ergo tales res seeundum se vendibiles sunt. et Confirmatur, quia nimis esset durum , de , et
rigidum venditoribus, seu mereatoribus, si ex eo, quod res possent adhiberi ad ma- mammios fines, seu usus illas vendere non pos- -- F sent , nisi praemisso exacto examine circas nem, ad quem emens vellet emere, quin potius redoleret curiositatem , intentionem illius emptoris inquirere, ergo dce. Respondeo secundo, non licere vendere qres indifferentes, qadndo, vel ex circumstantiis loci, & temporis, vel ex qualitate perlonarum est praesumptio mali usus non . tolerati a Republica, vel in praeiuditium tertiae personae. Probatur, quia res, qum nullo modo humanis usibus prodesse queunt interdictum est vendere L quod sap/S. illud constat F.de contrahenda empl. ergo, nee licebit vendere res indisserentes,quando rationabiliter prae muntur ex fin ementis eisdem usibus obfuturae. Cons quentia probatur, quia in tantum res secundum te tendentes ad malum usum vendi non possunt, in quantum emuntur propter abusum, sed citiam in casu nostrae re
ponsionis res indifferentes praesumuntur emi propter abusum,ergo Sec., v bi et enim est eadem ratio, idem quoque debet essiius I. illud F. ad legem Aquiliam. Dices, qui est dominus absolutus potest de re sua disponere ad libitum. ergo, qui titulo veri dominis pollident res indicierentes, poterunt de illis disponere, de
citra omnem iniuriam easdem conferre , cuicunque voluerint. Sed contra potest quidem dominus de re sua disponere quomodocunque, dummodo lex non obsit lat. aut conuentio non prohibeat , ut diximus in definitione dominii , icu, quod idem est, poteri quidem disponere, sed seruatis iv. rem Diritiae legibus , sectis, si nullo seruato ordi. Divi ne ex vi Praeci,e dominii dominus posset IVM
de re sua disponere, qui est dominus gladis posset licite eo uti ad occidendum, quod nemo dicet, qui est dominus veneni posset illud concedere dispolito ad occidendum
situm inimicum, vel etiam innocentem. Dices secundo, haec probare dumtaxat, quando venditor certi, scit emptorem abusurum tali re, non vero, quando Lan
tum praesumit, eo quia cum tali pi Miluin P tione posset adhuc credere, quod furcasse sic non utetur, vel paenitebit de intentione talis praui usus . Sed contra, quia tua, quae prohibent concursum ad casum, pro hibent etiam concursum ad Ppriculum
172쪽
moraliter euidens inducem alcasum; ubi quidem est, quod si quis faceret , vel ven. autem est praesuinptio urgens innixa ra- deret directe fissem malum, cooperat tionabilibus coniecturis, se firmata vali, tur malo, di Peccaret, non minus,ac quanis dis, & conuincentibus adminictilis habe- do faceret, di venderet resiquarum abus tur pro charta liquida t. i. c. de panis LP se esset a Repula intolerabilis,dc alijs Mucius; evnque c. de v. pu. , noc in praesumento Si vero ipse saceret ,&venderet ad finem admittit dubietatem ad contrarium; unde rectum, & solum pra uideret ex fine emp- Iudices iuste condemnant venditoresti iu- toris ordinari ad prauum usum non posset ridice probent illos habuisse prudens fun- dici cooperari, nec peccare, eo. quia ipse damentum suspicandi aliquem rebus,quas talem prauum usuin non intenderet, iea ipsi vendunt,vsurum ad prauum snem,sic praeter ipsius intentionem sequeretur se et Salanius in secunda secunda D. Tho- rieque dicae ,haec etiam verificari,quando
md- T.art.a. R. q. vers denti; tenetur, venderet res , quarum abusus non tolera-
iuste condemnari eum, qui interfectum. tura Reptat. , & cedit in praeiuditium fratrem suum accommodat sua rami Dixi non tolerati a Republica . vel inair tu stium tertia persona , quia coope rari peruerso usui rei punibili grauit ea per Rempublicam, vel noxio tertiae Personae eiu graue peccatum simile peccato illius, tui peruerse utiture. notum a. P.i anam, sicuti transgredi praeceptum impo situm sub grauibus paenis,& laedere grauiter proxinium actio peccaminosa est , relaethalis, ita cooperari tali transgressioni ,
'ii &occasionem ad tale traneressionem ei, uti rem illam vendendo i in i s vero, in
tertij; Non, inquam, haec dicas, nam eo ipso, quod abusus ille non toleratur a R pubi., & cedit &c. vendens cum pret lamptione talis abusus vendit contra ius punibiliter prohibens, adeoqi si non peccat praecise vendendo rem ipsa abusuro, peccat eo quia facit contra praeceptum
sub paena prohibens, & exponit se paenis
contra abutentes comminatis. Deinde in rebus, in quibus Respublica non prohibet abusum, non tenetur particularis personatalem abusum impedire, sed potest uti e suci quem ratiopabiliter praeuidet mediantibus illis, per abusum transgres Iurum Praecepta, dc proximum, vel in vita, vel in.honis laesurum Respondeo tertio , licere vendere sciscundum se res indifferentes, quarum abusus est toleratus a Republica, dc cedit sotium in damnum abutentis, etiam si praeuideatur emptor illis abusurus. caietanus in opus IT. responsionum resp. l .dub. i. in . o omnes frid recensiores Thomicta . Prob tur, quia licet huiusmodi res conficere, cum non prohibeantur a RepubL, etiam si praeuideantur aliqui ipsis male v luri,ergo etiam licebit easdem res vendere, quamuri ipsarum abusus praeuideatur. Consequentia pro Iur, quia ista fiunt, ut v qndantur, ergo si liciti fiunt,licite etia possunt vendi.
quibus Respublica prohibet, tenetur eidem Reipublicae se conformare, & nodiscooperari exercitio contra talem prohibitionem. Tandem ex eo, quod Praeuideat tinfinemptorem abularum re indifferenti inta dirabem damnum suum proprium dumtaxat non cooperatur directe , nec indirecte eiusdem emptoris peccato; non directe quia Itantum intendit rem suam venalem, nec blisa rea iure alienari prohibitam,alienare acqui- -Au.. sto sibi iusto pretio, nec Iudir ste, nam nem rei ipse licet possit, non tamen ex aliquo ostiiscio tenetur impedim, & tota culpa est. ex 2. peruersitate emptoris volentis sic uti, non , - venditoris intendentis solummodis res mas vendere. Caeterum, si ex eo, quod quis praeuideam abusurus re indifflarenti non posset mercator, v. g. res tuas venales ia. Dices licere quidem facere in ordine cere, nimis grauare ur, ta esset in contiu
ad usum hopellum , non autem in ordine ad finem malum. & sic proportionaliter licere quidem vendere ad usum bonum, non ausem, quando praeuidetur abusus , quia tunc est cooperari malo usui non mirumnus ac quando res venditur cum praeuisione abusus non tolerati a Republica, vel cedentis in damnum tertis ; non minus enim malum est cooperari culpae unius secundum se . quam cooperari culpae elusedem ordinatae ad damnum alterius, licethoe sit cum grauiori culpa. ratione talis damni, quod importatur lupra culpa optarant is, eo modo, quo peccatum est graue cooperari pollutioni unius, quod inducit solum culpam in se polluente, sicuti etiam est graue cooperari ci de adulterio, licet hoc sit grauius propter iniuriam, quam infert alteri coniugi. Sed contra certumnuo statu peccati mortalis, eo. quia se quentissime ad Prauum usum emuntur,
An laesio eomputanda sit a pretio iusto
SUMMARIUM, Status dissicultatis propositae. i.
Iuxta dispositionem iuris temet nis in excessu pretii lasso computanda est a pretia
ra defectu vero eiusdem pretij a pretio suprema. Ibidem .
173쪽
Diundum Dinalem equitatem computanda est . pretio medio. Ibidem .
in sexta . Titius emit gemmam quandam pretiosam, seu praedium
vi Francisco vilissimo pretio, ita ut maximum sit dubium, an in tali contractu insercesserit laesio ultra dimidium I oritur hic dissicultas , an ad dignoscendam laesionem ultra dimidium computadum sit proelium a iupremo, an a medio,an ab infimo, cum ex dictis pretium, Suod non est laxa.eum auelaritate Principis admittat latitu- .dinem intra supremum, medium, de infimum d Respondeo secundum dispositionem im' ris communis in excessu preth, ut cogno catur , an laeso fuerit ultra dimidium, Imsonem computanda esse a pretio insimo, adeo ut , si pretium rei supremum sit cenium, medium nonagesimum quintum, taintimum nonagesimum, tune censenda sit
laesio ultra dimidium, quando pretium est ultra dimidium supri nonagesimum ; in
defectu vero eiusdem pretij Iasionem computandam esse a pretio supremo; Secundum vero naturalem aequitatem, siue
fuerit laesio in excessui siue in defectu com, putanda esse a pretio med io, & mediocri. Probatur prima pars in uniuersum, liquid iura rescindemia contractus, in qui bus interuenit laesio vitia dimidium, indu - eta sunt in fauorem laesi , seu decepti, ut
ei tita habetur c. Minersor m extra de rerum
permat. , sed in excessu pretis vltri dunidium fauor es luesi, quod comput*tur ab O AN infimo, in deiectu eiusdem Pretij, quod Guc Vomputetur a supremo, ergo &c. Minoires ' probatur, quia quando est excessus in pretio laesus est emptor, quando est defectus laesis est venditor, sed utilius est emptori, quod res vilius vendatur, venditiari, quod carius, ergo in excessu ereth fauor est laesi. quod compulitur ab infimo, in defectu,
quod computetur a supremst Probatur secunda pars ex communi praxi Iudicum, quae est perspicacissima te gum interpres, qui contestata intee ali
quos lite super Msionem vitta dimidium
conuocatis peritis iuxta pretium modera cum , oc medium solent pretiuin res com
Putare,' ex ipso laesionem definire,quod
ut asserebam, maxime consonat aequit Vi Lum hoc sit, quantum est possibile, muta iere isdemnitati utriusque partu a girum gruentia , nee unum , nec alterum me cessu, vel defectu aggravare ,-Rqua rance in te inus viri uor derare.
An vendens res fias ea pectata lalutione
pretio lammo positae ab illo immediam e e Prauenia pecunia pretio
insimos xUMMARIUM, Ex ruitur difficultas in rasa partie Iari. r Deita est talis redemptio pretio infimo. s. Asa est recipere lueram ex dilatione remo ris praeli , sed ex eadem re per diversos
contractus. I. Quandoque tamen ex aliqua circumstantia
illa raumptio esset illicita,' curaria.
Disquisitio septima. Dictum fuit sub r
hoc tu. contractvi a. prenot. a. asser
elane ., intra limites iusti pretu posse res carius vendi dilata solutionesic venderen tur praesenti. Hoc supposito orta iuit diseficultas tenoris sequentis. Titius indighbat ad reparanda damna sibi imminentia .
centum nummis aureis, quos mutuos ex
Poposcerat a quodam mercatore, qui dem negam pecuniam , exhibuit eidem Titie
tot merces, quot sufficere poterant ad extrahendum pretium eorundem nummorum aureorum , sed merces computauir
ad valorem supremum; sciens postea mercator Titiam alijs venditurum illas medices ad extrahendum pretium pro reparatione damnorum, quaesiuit ab eodem Titio,ut sibi venderentur,& in redemptions easdem computauit ad valorem dumtaxat infimum. Quaeritur modo , an talia rh
demptio tali pretio infimo iusta sit, ta
Respondeo assirmative, quidquid asse- 2rant aliqui apud Lessium lib. a. de iustitia, Lelliu ire iure cap.ai. dub. I S. Ratio ex eo deducitur, quia in utroque contractu saluatua iustitia, ta aequalitas requisita ad eandem iustitiam commutatiuam, ergo iussa est . Antecedens probatur , quia in primo comttactu non exceditur in pretio, quia supi mum est iustum, nec in secundo,quia etiam
infimum ex allesatis est intra limites iusti,
Dices primo, hoc redolere manifesto Iusuram , cum sit lucrum accipere praecisuex dilatione temporis ad solutione et . Pecuniae mutuatae , nam dare merces,
ta non dare pecuniam , deinde racdem merces recipere , ta postea pecuniam dare minorem illa, quae conuenta fuit in datione mercium, idqm est in re, ae dare pes iam minorem , ut recipiat maiorem, & illud, quod est dare merces hci postea recipere, nihil aliud est . quam palliare mutuum, ergo ciet. Sta contra, nam
174쪽
nam non recipitur lucrum ex dilatione , tur pluris ratione crediti, quam exigere temporis praecise , sed ex eadem re per di uerios contractus emptionis,& venditi nis , quae, sicuti pecunia praesenti. Et numerata respectu diuersorum potest intra latitudinem iusti pretii modo minoris, modo pluris vendi, de emi, cur non pote rit respectu eiusdem pluris vendi, de inin ris emi p Neque presumendum est mercatorem eo fine, & motivo tribuere merces, ut palliet mutuum, di ex eodem lucrum recipiat, nam vendit suas merces credito, ipsarumq; dominium transfert in emptorem, qui propterea acquirit plenum ius, ta liberam dispositionem vendendi, & tribuendi cuicunque voluerit, de sicut hic potest aliis merces illas credito acquisitas vendere minori pretio in pecunia numerata, cur non poterit eodem pretio in Pecunia numerata eidem venditori re- uendere e non enim ex eo, quod ipse vendiderit, ligantur eidem manus, ne pinsite.isdem emere; de si potest ab alio tanti cinere, cur non poterit etiam tanti emerea suo emptore e Pacit ad huius responsio-Nis confirmationem id, quod adducit Sal nitit in fretinda secunda D. Thoma quast. II.
art. I. contro t. Ig. nia. 2., qui asserit, quod,
si Petrus conspiciens Ioannem in aliqua graui necessitate constitutum, nec possit eidem pecunia subuenire, offerat eidem suum praedium valoris secundum se cen- cum aureorum, sed ab eodem exigat cen-
eum triginta, eo quia ipse ex sua industria posset illos centum triginta accipere, &acquirere, tunc eos iuste accipiat, cum hoc non faciat ex aliqua cupiditate, sed animo iuuandi. dc si pluris exigat, quam res illa valeat secundum se, hoc est, quia priuatur fructibus, quibus ex sua industria posset
gaudere i cum igitur etiam in nostro casu res illas non vendat animo postea minori pretio acSuirendi, dc si acquirat aliquod lucrum, illud acquirat ex iusto sequenti contractu, de cum Privatione pecuniae, ex qua in aliss con ractibus posset veri. similiter ex suo officio simile lucrum com parare, manifeste sequitur,quod illud iuste comparet, & acquirat. Dices secundo, si quis conspiciens ali rem in necessitate constitutum acquiren i mercem aliquam, quam aliundo non potest acquirere, quam a se ipso , si ex eo , quod rem illam eidem concedat credito, aliquid exigeret supra id, quod exigeret pecunia numerata, illud pluris exigeret iniuste, de per usuram, eo quia exigeretur praeelse ratione dilationis temporis in solbuendo, ergo etiam si vendat credito maiori pretio, quam ipse emat pecunia numerata illum excessum pretii iniuste acquirit,& per usuram , eo quia illumcquirat prae cise ratione crediti ob dilationem temporis ad solutionem. Sed contra; antecedens
antum valet , quando illud, quod exigi:
tur pecunia numerata, esset supra iussum Pretium, non autem , 'uando est intra latitudinem supremi, & infimi, nam sicuti eadem res pecunia numerata potest iusto vendi, modo supremo, modo infimo, ita etiam potest credito vendi supremo, de pecunia numerata infimo sine laesione lustitiae ad contractum requisitae, de in hoc currit paritas consequentiae. Adverte tamen, quandoque huiusmodi contractus esse usurarios, de illicitos; vs rarii,quando mercator in prima venditione obligaret emptorem ad sibi rem illam reuendendum illo infimo pretio, eo qui, hoc induceret venditionem illam factam esse animo lucrandi ex eo, quod res detua credito, Ec indueret naturam mutui palliati ; illiciti; ratione alicuius circumstantiae annexae, dc concomitantis, puta propater malum exemplum,nam quandoq; con tractus ille haberet speciem mali, de suspitionem usurae; vel propter infamationem sui, suorumque .
S. VIII. An usurarih contrahat, qui emit Euctus
Proponitur discultas in ea, particulari. Id
Detracto valore laboris, industria, et evenafarum, se Filius emerentur . emerentur clararid. a. Damnificans aliquem in agro fructuum agrestiam tenetur compensare eosdem secundum valorem, quem haberent, ut maturi detractis expensis , di tabere requisitis ad . reducendos eosdem ad maturitatem. 3. Idem dicendum est de rescindente arbore, quaerat in augmento. Ibidem
DIsquisitio octaua. Theodoricus ex lu- xeris victum sibi quaerens emit fructus alicuius agri, ut vulgo dicitur. in herba ,
hoc est, non adhue maturos non eo premtio, quo venderentur, si esset maturi, sed longe minori. Quaeritur, an talis empticilicita sit, an usuraria. Libentissime hanc dissicultatem amplector examinandam, eo quia viam aperit ad dissoluendas multas dubitationes, quae in similibus casibus Casii solent occurrere, puta, an si quis damni- ficetur in aliquo agro, in quo fruinis non sunt maturi, compensatio facienda sit tu ti qualitatem, Ac valorem fruinium agre- rastium, an vero secundum valorem, quam haberent imposterum,si non essent damnificati s an si rescindatur arbor, quae est in augmento, restituenda sit secundum valo rem , quem tune habet, an vero secun
175쪽
Respondeo detractis iis, quae impende- rorum fructibus agrestibus, eum solamis modo detrahendum sit, quantum exigunt idem labor, industria, Periculum, &C. Ex his , quae dicta sunt , patet primorentur laboris, industriae, & expensarum, ct ratione periculi amissionis eorunde fructuum, si emantur viliori pretio, ac emerentur , si essent maturi, emerentur cum usura Doctores in c.naviganti, o in C in civitate de Huris . Baldus c. de varis in rubrica
3. quast. Probatur responsio, nam vilius illi fructus emuntur praecise ratione dii tionis temporis,ergo emuntur cum v iura. Antecedens probatur, nam perinde est, quando emuntur fruinis agrestes non separati a solo secluso periculo amissionis, di deductis expensis, & ratione Iaboris, &industriae, ac quando emuntur fructus mPturi non tribuendi emptori, nisi ad tem-Pus , quo agrestes maturascent, sed si fructus maturi vilius emerentur ex eo, quod sint tradendi dumtaxat emptori pro illo tempore, vilius emerentur praecise ratione dilationis temporis, ergo &c. Consequentia primi argumenti etiam probarur, quia, sicuti est usura rem carius vendere ob solam dilationem solutionis pretii, ita tavsura est rem vilius cinere ob solam dilationem, &expectationem rei emptae. Dices primo inpransi. g. huius ti t. conistractus a. in re ponsione ad obtemonem primam dictum fuit fructus agrestes esse minoris valoris a maturis, non ratione praecise dilationis temporis, sed ratione qualitatis , quae est in eodem fructu, ergo possunt licite minoris emi sine aliqua usura. Sed contra ibi erat sermo de fructibus avestibus segregatis a solo, qui non habent maiorem aestimationem, nec in re,
nec in spe, adeoq; secundum se sunt minoris valoris; huctus autem a solo non segregati habent maiorem aestimationem uia, spe certa, & sutura, cum detrahamus id, quod exigunt periculum, labor, industria,ta expensae , unde non sunt quid minus huius odi hucius in tali spe, acetant in re, cum importet solum distantiam temporis ad illos habendos. Dices secundo; iuste,& licite minoris emitur ovis vix nata, aliaq; animantia vix orta, quam aucta, eo quia non ita possunt inseruire ad eos usus, ad 'uos inseruiunt, quando sunt aucta, sed etia fructus, Suam do sunt agrestes non possunt inseruire ad usus, ad quos inseruiunt, quando sunt maturi, ergo&c. Sed contra, quia ouis iam aucta, caeteraquInimantia in uua perfecti ne constituta, magis quidein valent rati De maiorum expensarum, industriae, laboris , maiorisque periculi iam elapsi in educatione, quae omnia computanda sunt in restimatione rerum, cum ratione ipsarum
res facta sit pretiosior, quod proportion titer etiam dicendum est de lauetibus maturis , quia tamen ad hos non requiruntur tot labores, nec tot industriae, & expensiae, ut Per se patet , ideo non longe maius aestimandum est pretium si uctuum matu- damnificantem aliquem in agro fructuum
agrestium teneri non solum ad compensa tionem fructuum secundum valorem eo rundem , ut agrestium, sed secundum valorem, ut maturorum , quod ultra rati
nes adductas sic comprobatur, quia per talem damnificationem non solum est causa damni in fructibus, ut agrestibus, sed etiam in eisdem, ut maturis saltem in spe, cum ipse sit in causa, quod mn reducantur ad perfectionem maturationis. Patet secundo scindente arborem in augmento teneri ad resarcienda damna eiu dem, ac si esset in toto augmento, si dominus illius suisset conseruaturus ipsam usq; ad lepus,quo esset perfecte atigmentanda .
DISQUISITIONES ILQuibus diluuntur nonnulla,
dubia ad tertiam,& quartam praenotionem pertinentia.
S. I. An possit debitor minori pretio se redhmere a debito, ac in se valeat. SU MM AMUM.
Proponitur status quaestionis. I. Redarguitur caletanus in conseqaentia. a. Impugnatur sententia riauarri. 3. Propria senteotia refertur , in probatur , qua si ituitur spectata natura cantractus non posse minoris redimi. q.
Isquisitio prima. Titius debet aes
hinc ad annum soluendos , cumq; pecunia indigeat Caius a Titio postulat, ut de Praesenti pecunia numerata soluat nonaginta quinque, vel quid minus, & sic remittit totum debitum. Quaeritur, an Titius lici id contrahat sic se redimendo a tali debito. Haec dissicultas passim in praxi occurrit, quae, quia, ut plurimum, scrupulis torquet debitores, ideo ipsam ex professo examinandam propono . caseianus, qhi privs C et in summa Verbo Cura cap. petat acerbas , nus docuerat poste minoris emi pagas acer bas , ac emerentur, quando sunt maturae, nunc docet in eadem summa eodem verbae. 3. in y. casu, non poste sine usura min ris redimi debitum, ac in se valeat, eo quia
ex tempore solutionis anticipato lucrum report
176쪽
2 reportat. Semper miratus fui tanti viri respectu debiti, ut centum xad is perspicaciam, sed in praesenti non percipio vim consequentiae ;l ideo enim ipse asserebat, poste minoris emi illas pagas acerabas, Quia non emuntur ipsae pagae, sed ius ad ipsas, nec fit aliquod mutuum I non M i tra. ipta pagae , quia venditor tale ius solum. Mo,ae in modo allignare tenetur, non ipsas pagas; emtiarume non fit mutuum, quia ad nihilum restituendum obligatur, &solum ad assigrum dum illud ius, quinimmo ad ipsum empto- hoc tu. contractus a. prenot. 3. in responsio ista rem transit, quidquid periculi est, quod ne ad fecundam obiectionem creditum, ut
pro extinctione eiusdem de prsienti nonaginta quatuor, ac si dare i a nonaginta suini quatuor mutua suo creditori, v t post tem. pus debiti reciperet centum i contra enim . bis 'impugnaberis, nam sicuti debitor debet tantum restituere, quantum accepit, ita emptor debet tantum soluere, quantum valet secundum se illud creditum de quantum continet; unde merito dicebamus sub is rae
aere, pra- est contra naturam mutui; sed haec omniam etiam eueniunt , quando minoris emitur creditumseu redimitur debitum,ergo E c. Probatur minor, quia per hoc non emitur
illa pecunia a se debita, sed ius illud, quod habebat creditor ad erigendum a se illam Pecuniam, & nec ipse debitor ad aliquam
restitutionem tenetur, ergo &c. Accedit, quod per Caietanum possunt emi credita, seu pagae acerbae minori pretio,quia comparantur ad pecuniam actu, eo modo, quo terra sterilis usque ad biennium compar aur ad terram fertilem hic , & nunc, sed
haec aeque valent, quando redimuntur deis hila minoris, ac in se valeant, ergo dcc. Probatur minor, nam sicuti videtur magis
pretio aestimabilis terra fertilis, ac sterilis, di pecunia actir, ac pecunia futura, adeoq; haec potest minoris emi, ita videtur magis pretio aestimabilis pecunia actualis, per quam eximitur debitum futurum de praesenti , ac pecunia in futurum exbursanda ratione eiusdem debiti de futuro.
scientia poste minoris redimi debitum per pecuniam praesentem, non quidem abs lute, sed tantum in eo casu, quando credi. tor tale debitum minori pretio vellet alijs cedere. Sed non placet, namisi potest redimere in casu, quo creditor vellet alijs minoris vendere, cur non poterit iuste redimere in casu, quo sibi tantum, & non alijs vellet cedere e Certo, vel talis redemptio absolute iusta ellet, vel non , si vitin I aeque erit intulla, siue creditor velit aliis tali pretio venuere, siue non; si est abiblute iusta, erit etiam talis, si aliis nollet tali pretio vendere. Neq; dicas dispa- remelle rationem in ipso debitore, ac in alio emptore; tum quia ipse debitor debet
tantum restituere, quantum accepit, alius autem emptor potest iuste emere eo preMeio, quo tullum aestimabitur respectu rei Non nisi in luturum habendae s tum quia alius emptor vere , & proprie emit ius eruditoris,quo i cum aliquod periculi con- titie at,iuile minoris emitur ec in hoc elucet aliqua ratio mutui, siue implicite, siue explicue , debicor vero redimit solummodo suuin debitum, iii quo, cum nullum Uriculum contineatur, continetur saltem
implicite mutuum, pesitae enim st in ri
decem exigendum non nisi post annum, continere vere decem, nec esse minus decem tempore redditionis, & solum impor- tar.tare distantiam temporis, quae non potest parere aliquod lucrum g ex quo se ecfixum manet, quod si alius emptor non potest absoluto emere minoris, nec possia
debitor minoris redimere s Ad id, quod subditur, respondeo primS sic arguendo
contra Nauarrumi ergo debitor non P terit redimere minoris etiam in casia, quo creditor vellet alijs minoris vendere . Consequentia probatur, quia in redemP-tione non aissumit debitot illud periculum , quod asIumit emptor, ergo si rati ne talis periculi potest emptor minoris acquirere,non poterit ratione eiusdem debitor se minoris redimere a debito,siquidem respectu ipsius illud periculum non est . Secutulo ; ratio periculi, seu negatio ipsius praecise non constituit mutuum, ubi alia omnia saluantur requisita ad naturam aliorum contractum , nam in contracta
etiam emptionis, & venditionis quandoq; adest periculum, quandoq; non, quod etiamilitat in mutuo, ut perso patet, ergo si saluatur natura verae emptionis in emptore crediti, in quo ipse emptor assumit peruculum , saluabitur etia vera ratio redemptionis in debitore, quamuis nullum perliculum assumat, nam sicuti illo acquirit ius creditoris ad exigendum debitum , ita iste acquirit ius eiusdem creditoris, ratione cuius non poterit amplius vexari a debito Tertio; ex hoc sequitur, quod non rationet debiti, ut futuri possit ruinoris emi, sed tantum ratione periculi annexi, quod a nobis non negatur. Tandem ad id, quod subditur dicendum est ex ijs, quae afferu tur , resultare potius rationem mutui inemptore, ac in debitore, nam si quasido asse hoextinguitur debitum centum per hona' testu ginta quatuor perinde est, ac si muttiaren- ratis tur illa nonaginta quatuor,ut deinde tempore debito non grauaretur debitor centum restitutione, ita a sortiori, quando emitur creditum valoris, ut centum, Per nonaginta quatuor dici poterit, quod illa nonaginta quatuor mutuentur, ut peremptorem recipiantur postea tempore debito, ta conuento centum. Dixi a intimri, nam in primo casu muta)ntur, non mutuam rec*iat, sed tantum, ut exima
177쪽
ent ab onere, in secundo vero mutuantur, ut emptor,seu mutuans recipiat s mutuum autem per se est, quando minus datur, ut reeipiatur aequivalens, vel si sit cum usura, ut recipiatur aliquid maius, ct per accidens tantum, quando datur pretium, non
ut recipiatur aliud, sed ut aliquod onus extinguatur. Quamobrem ablaturia Respondeo spectata natura contractiumn poste debitorem minoris, ac in se comtineat debitum, se , debito redimere . Consentiunt communius Theologi. D
ducitui ex ijs, quae dicta sunt in praeritata
praenot. S., nam, si non potest ratione temporis praeelse anticipati creditum futurum emi minori pretio, ac in se contineat,
ergo, nec poterit etiam ratione anticipationis temporis debitum minoris redimi. ac in se exigat, & contineat. Consequentia probatur, quia non minus ratione anticipationis temporis nimuitur pretium crediti in prima emptione, ac minuatur
in redemptione,& non minus est quid protio aestimabile respectu emptoris acquire re creditum minori pretio, ac in se valeat, etiam si aestimabile respectu debitoris. eximi a pretio solueodo minoris, ac deberet solui. Alias prohavones vide in ea dem praenot.
An emens singrapham ad hastata minoris , ac in se valeat committat usuram. SUMMARIUM. Proponitur status quastionis. r.
Reseruntvr rationes dubitandi. a. concluditur ex natura sua talem emptionem esse illicitam . y Satis it rationibus dubitandi in principio disequisitionis prepostii . PI T Isquisitio secunda . Sempronius indi.
O get centum nummis aureis, quos mutuos exigit a Francisco, qui cum ipsos non habeat, velitq; gratum facere eidem Sempronio sua manu singrapham seribit adiecto suo nomine, & cognomine, anno, mense , die, in qua promittit se soluturam
centum nummos aureos cuicunq; post sex
menses illam singrapham sibi tradiderit, illamque de praesenti tradit Sempronio. Hic dat praeccinii ut illam exponat in tam Publico emendam, ta vendendam plus offerenti, & non exiguntur, nisi nonaginista, qui traduntur eidem Sempronio indi-- genti s Quaeritur hic virum talis venditio,& emptio valida, licitaq; sit, an usuraria. Videtur hale emptio,& venditio ex ijs, quae mox diximus in praecedenti disquitatione, ta in pticcitata praeurati a. absolii te illicita .& usuraria i quia tamen ex alibi
diistis ex modo vendendi perlubhaslati nem, seu per publicam praeconis vocem variatur rerum pretia, videtur ingeri me-
eialis ratio dubitandi in hoc particulari casu ; sicuti enim res venales, quae per priuatos contractus licite vendi nequeunt.
nisi pretio intra limites supretia, & infimi
per publicam tamen subhastationem p - . sunt supra, vel infra tale pretium vendi . ita credita, quae per eosdem priuatos contractus,non nisi per pretiam eiidem aequa- Ie postum vendi, & emi, poterunt minoris emi ex modo vendendi per lubhasta- . . tionem, quod confirmari potest ex eo, quod nullus esset ita inlamementis,ut velis
Iet pecuniam praesentem cum futura comis mutare . & item ex eo, quod cum per talem modum ultrones osserantur, videmtur aliquid amittere aestimationis, quam in se habeant. Responde quantum est ex natura con- Itractus talem emptionem esse illicitam. Ratio ex eo deducitur, quia fundamentum minoris emendi non aliunde desumeretur, quam a tali modo vendendi vi sed hoc non obstat, ergo die. Maloe est ipsum fundamentum aduersariorum; Minor proba-etur, quia licet rerum venalium pretia possiat per talem modum vendendi, vel au geri . vel minui, non possunt tamen taxatinummorum valores variari, sie actualis pecunia valoris, ut centum non potest ad
hastam iuste emi, vel permutari per pecuniam valoris, ut nonaginta, ergo, nec ria. . per modum venditionis sub hasta poterit-ιν minoris eini pecunia,non nisi post aliquod temporis soluenda . Consequentia proba- rara v v , quia er superius allegatis creditum, seu debitum centum aureorum ad annum .. . soluendorum remoto quocunq; periculo, tὰν misisseumdamno emergente nihil aliud .est, sare quam ipsa summa centum aureorum. Dices primo, per emptionem factam ad hallam non emi ietas centum numn -- , aureos, sed tantum ius ad ipsos, hoc a tem ius potest minoris emi, eo quia ex I. vatiae. minus s. deret. iv. minus est habere actio. nem ad rem, adeoq; ad illos nummos aureos, quam habere ipsum rem, seu ipsos nummos aureos . ex quo etiam sequitur, non fieri venditionem pecuniae maioris per minorem, sed tantum iuris ad pec niam maiorem pro minori. Sed contra inprimis hoc aeque valeret, siue emptio talis crediti, seu singraphae sieret ad hallam,
siue per priuatos contractus;lemper enim
dici potest, quod non ematur illa summa contenta in singrapha, sed tantum ius ad illam suminam i si igitur,absolute ius ad summam minus valet, quam ipsa summa, sevit illud posset minoris emi ad hastam, ita etiam posset minoris Cni per priuatum
contra tiam, quod confutatum est supra.Deinde id, quod addidit ea l. minus s. de
178쪽
De Empt. & vendDisquisit. II. S. III.
, valet tantum de actione ad remma clie
Incertam , importante spem in euentia futuri iuditis, non de actione certa imporistante certam summam determium tem-Pore certo persoluendam. Tandem ius ad centum nihil aliud est nisi ipsa centum, ore in alio ista duo disserunt, nisi ratione temporis, quatenus illud importatrem ad tempus futurum habendam, ista rem actu possessam. Dices secundo, ex eo, quod illud chyr graphum exponatur publicae venditioni rub hasta venditorem sponth cedere illi maiori quantitati, quam importat idem chyrographum. Sed contra si sponte cedit. hoc non est ex vi contractus praecise , qui cum sit onerosus respicit amualitatem inter datum, & acceptum, adeo ut quam tum incommodi quis sentit rem alienando , tantum commodi percipere debeat aequale pretium recipiendo; sed hoc est ex vi liberae donationis, O spontaneae ces.sionis, qua unusquisq; siue in toto, siue in Parte renuntiare potest iuri suo, quod habet in rebus suis. Ad illud, quod dicitur pro confirmati
ne in ratione dubitandi , dicendum est, quod,si quam vim haberet, haberet etiam in venditione huiusmodi singrapharum. Per priuatos contractus, siquidem unu quisque presumendus est habiturus difficultatem in permutatione actuastis pera niae cum pecunia futura seruando omni.modam aequalitatem,& quotiescunque venditur creditum, nonnisi pro tempore futuro soluendum, quod ultro offeratur emptori, praesumendum est; nemo enim per praesentem Pecuniam futuram uulubrere consueuit. Quamobrem dicendum est, quod regularitcr quidem tanti non emuntur huiusinodi singraphar,quanti vae, em secundum se, nec regulariter emeremtur seruata omnimoda aequalitate; id tamen, quod minus soluitur, non ideo minus Ioluitur, quia id exigat natura contractus, ed quia , vel praesumitur libere cedi a venditore, vel quia ratione alicuius periculi minoris habetur, quod non est contra nostram responsonem, quae tantum proeedit spectata natura contractus
S. III. An possit praescribi ius contra pactum
retrouenditiorus.sUM MARI Uu. casus partis laris eum Da ratiotio dabitandi proponitur 's. Referantur Doctores pro utras, parte holis ritin obstante pacto retrovenditionis, elapso tempore ad praescribeAdam potes e sis top
aduersur ve ditorem diti priuilegio pia
ripa solum in iis e ciuili, sed etiam hi ii
Satis fit latibat oppositis. S. V Isquisitio tertia. Fabius emit fundum I a Francisco cum pacto retrouenden di in fauorem eiusdem Francisci, quotiesscunq; hic obtulerit emptori pretium ab ipso solutum,nullo praescripto determin
to tempora pro tali retrouenditione, seu redemptione . Iam elapsum est tempus ad iustam praescriptionem requisitum,qR fundus ipse non fuit redemptus. Quaerituriam, an emptor ratione temporis elapsi ad eandem prascriptionem requisiti, possit excludere ius venditoris ad redimendum eundem fundum. Uarij sunt Doct res circa definitionem huius quaesiti , qui varijs iuribus innixi in duplicem, eamq;contrariam sententiam abiere. Glofa in authent. Qua actiones, verbo exeladuntur C. de Sacrosancta Mel. , Romanus in I. I. g. OHucapionibus,rilisus in rubrica de praescrip.in e. si diligenter versic 'eundum corrota rium de foro eo en Iason in l. petens M. Lo. e. de Dina , di in I. si mater uv. s. c. dei
runt elapso tempore praeseriptionis cessare ius venditoris ad redimendum vendis tum , ta emptorem iure praescriptionis posse se eontra eundem venditorem deis fendere . Fabi us aerea, Tometur, Alliatus , Casaneus, Parit, o alij plures apud D. Baptistam Lupum allegati commem. 2.F. g. nu. yy. docent ius praescriptionis in hoc casu non posse sinuagari emptori, nec ipssim eximere ab onere retrouendendi, Et innituntur L quod si nolit S. si quid ita
s. de adit. edie. , ubi legitur, Si de re redhi. henda convenerit , si non placuerit intra ceristum tempus,valet conventio; si absque emptoris praefinitione dantur sexaginta dies; si vero coaevenerit, ut perpetuo fiat redhibitio , valet itidem eonventio
Respondeo Fabium in data hypothesi non obstante pacto, quod venditor, vel eius haeredes possint quandocunq; oblatot retio fundum redimere elapsis tempore iure praefinito, posse aduersus vendit rem uti priuilegio praescripti is ipsum excludendo a iure redemptionis. Probatur primo, quit per illud pactum
retrouenditionis non renuntiatur iuri pr*seriptionis Glasa in praeit. aveth. qua actio nes et de sacrosancta Ecclesia, quintamci illud repugnat causae finali omnium iu-Hum inteudentium,ut infinitas, quoad fieri potest, evitetur e. eum in multis de Rescript.m 6., pacta autem contraria iuribus non subsistunt, nisi in eo sensu, in quo eisdem iuribus non repugnant, sed conismantur
eisdem, nec paclicentes praesumendi sunt velle se obligare etiam in casibus speciali
179쪽
bus, in quibus ab obligatione eximuntur per eadem iura;& nimis durum esset emptori , si in infinitum deberet esse, & remanere obligatus ad iterum vendendam rem venditori, hoc enim esset manifeste con-vra L s qui, vina S. vlt. de pericula, dic m. rei vendita, et contra L qui bona Laeli. g. de damno infecto.
Probatur secundo; venditor post lapsum triginta, v. , vel quadraginta annorum constituitur, vel saltem praesumitura iure constitutus in mora ad redimem Petrus dum, Petrus de Ancharanocens 33 o. Iason
in dicta l. si mater c. de instit. . O fabstitui. ,ho constitutus autem in mora peti terminum, si non a contrahentibus,saltem a iure praescriptum, amittit ius redimendi, nec amplius est audiendus, ne semper emptor
maneat in ancipiti, & ut vitetur infinitas i Neq; dicas hac ratione tare frustatorium,ta inualidum illud pactum absolute comceptum redimendi rem pro quocunque tempore; contra enim est, quia pactum
illud non est simpliciter absolutum , sed
absolutum tantum pro tempore, pro quo iuribus conmrmatur, nec huiusmodi iuribus renuntiare praesumendus est emptor, nisi exprimat, nam fauorabilibus nemo rason consueuit cederet, qui immo docet Angering - lus iae coni. 3 s. haec Iocum habere, etiam si v in celebratione contractius sit dictum ,
quandocunque, & sine aliqua praescriptione, eo quia ius praescriptionis tolli non
Ar mo- Dices, qui iure emphyleut impossidet eui landum aliquem ad longissimum tempΠ',ia in celebratione contractius praefinituric sputa ad centesimum annum non pol stiure pmscriptionis elapis eo tempore sccximere ab onere restitutionis eiusdem fundi vero doluino, ergo etiam , qui iure emptionis cum pacto retrouenditionis ad quoucunqueinpus possidet landum elaphetiain tempore ad praescriptionem requi , s. i. sito non poterit eodem iure praescriptio 3.MI--- ni, se eximere ab onere retrouenditionisaeum iu- erga vendicorem, si hic pretium tolutumem, obtulerit. Sed contra dispar oinvino esti ratio , nam emphytheuia non possidet, cum dominio fundi, & non cum animorem iura pinsideDdi, nec nomine proprio, sed nomemtrio. mine domini directi; emptor autem licet 'UM cum pacto retrouemlicionis possidet vere 'Me cum dominio tam villi, quam directo, tanomine proprio, non alieno; unde ineri- . t hic praescribit, non ille .aa d. Hic obiter inquire, an haec, quae hacte- scriptio- nus dicta sunt in praesenti disquilitione Io. . cum habeant in iure non soluinciuili, sed q etiam in canonico; an vero tantum inciuili. Ratio dubitandi ex eo deducitur, quod sicuti ius canonicum non approbatius Praescriptionis , quando Praescribens sciteatum in rem a te splo possessam habere ius,ita nec videtur Spprobare praeseriaetionem in emptore, quando idem emptoc scit venditorem in re a se ipso possessa habere ius redimenda ad quodcumq:tempus,
nam ius canonicum, utpote fundatum in
naturali aequitate ,& in rationis dic amiane regulariter videtur resistere praeiudicio latium alienorum. Nihilominus his non inhaerendo respondendum existimo etiam procedere in iure canonico, quod solum reprobat praescriptionem, si ud contra actionem realem , siue contra personalem, quando est cum possessione per malam fi- dem , ut in reg. mala fidei de ret. turis in s. extra quem casum, cum nihil innovet cae. tera approbare, vel a caeteris dissentiri is non videtur, nam exceptio firmat regulum,&excluso in uno casu firmat ines
sionem in altero casu,ut sunt vulgata iura, sed emptor cum pacto retrouenditionis, is, quousq; res non redimitur est verus pos a m .sessor cum titulo , de cum bona fide; vere raetenim per talem emptionem acquisiuit, ,-
ius in re empta, quod non minuit illud pa-etet
elum, quinimmo cum non teneatur versus u. Ivenditorem ratione alicuius iuris in re, quod ipse venditor habeat, non potest dici A i. - , malae fidei possessor Baldus in I. a. S. xv. ia *D. c. communia de Iet ergo &c. Vndhad id, quod afferebatur in ratione dubi
tandi, dicendum est, ius canonicum reprobare praescriptionem rei contra possidenistem , quando possidens scit esse rem alie
uam , leti alium habere ius in tali re, quia
possidet mala fide, dc contra voluntatem rationabiliter praesumptam veri domini,& contra ius prohibetis detineri rem alienam ; non reprobat autem praescripti nem contri emptorem, quamuis hic sciat venditorem habere ius redimendi, quia reuera emptor rem possidet cum iusto ibtulo, cum bona fide, de quodcunque ius detentioni rei staragatur, adeoque M., ta licet sciat emptorem habere ius redibmendi, scit tamen ex mora eiusdem venis ditoris hoc ius per leges extingui ,& tali extinctioni nulla lex canonica, quae inue
matur, resistit . Pro complemento remanet respondem sdu praecitatae I.quod si nolit file adit edite. , quae fuit adducta in lavorem secundae opinionis relatae in disquisitione. Dicendum igitur est ram Romano in I. i. s. de aes capio' Roditi,nibus, hoc verbum, quandotamq; nullo mo- nius
do praescriptioni nocere,& citat textum cum glos. in c. i. verbo Quandocunq; titulo
de studo, di per dictionem in perpetuum non auferri praescriptionis ius iuxta l. prator ait S. hoc interdictum perpestio cum glas
in verbo perpetuo F de nou. U. nuntiat.
Quamobrem in caldnostro ly, perpetuum, Speex
ponitur pro triginta, vel quadraginta an latorinis I.omnes I. sicut c.de praeferst. Irig.annoris di in Decul.deIementia g.2.ii fine, quod estiuitum tempus Praescriptionis quoad resvnmobiles. Ia
180쪽
s. IV. in pacto retrouenditionis fructus medii
temporis pertinere ad emptorem quomodo cohaereat cum textu. Leuit. Es
yroponitari extvs in eodem Leuit. re assignatur specialis ratio, ob quam ostendi tur textus non aduersari responsimi. a. Explicatar germanas sensus ejusdem textas ibidem
I g NI uisitio quarta Cum dictum fuerit1 I pranot. q. assere. p. in venditione rei
cum pacto retrouendendi, fructus medi emporis pertinere ad emptorem , nec computandos esse in aestimatione sortis irrincipalis, oritur hic dissicultas, quom do haec cohaereant cum his, quae habentur
Leuit. 2s., ubi habetur , computaburatur f uctus ex eo tempore, quo vendidit, in quod reliquum ess dabit emptori, sisque recipiet possessionem suam , quod si non inuenerit mammus eius, vi reddat pretium, habebit emptor, quod merat usque ad annum Iubilaum .
et Respondeo peculiarem mille rationem in i s, quae praecepit Dominus in citat cap. Leuitici, nam possessiones illae vendebantur ad tempus determinatum, nem- re ad annum quinquagesimum Iubilaei, quo perueniente reuertebantur ad venditorem liberae sine ullo onere restitutionis Pret ij, adeoq; fructus illi computabantur in sortem. inseruiebant tanquam Poetiones ad extinguendum pretium solutum, euius rei signum euidens est, quod in venditione computabantur anni ad ipsum annum Iubilaei, de quo plures, vel pauciores erant, eo pluris, vel minoris emebantur; possessiones autem, quae his tempori svenduntur cum pacto retrouenditionis, licet, quandoque vendantur ad tempus determinatum , nou reuertuntur ad redemptorem liberae, sed cum restitutione Pretii conuenti. & soluti, adeoq; non est, cur fructus computentur in extinctionem fortis, cum haec extinguatur per restitutionem preti .
& sexta praenotione emeris gentia . . L
An supponens in tabhastatisne rei suae. qui offerat plusquam ab alijs offeratur, peccetis
Proponitur easus in suis termisis. LExcitatur ratio dubita di . a. Si bona fide crediderit rem minoris vendendam potest tuta eoueientia inducere osserentem iustum pretium. p. e fortiori potest submittere tertiam pem Ionam , quando per Iudicem coarctatur ad se vendendum. satis sit rationi dubitandi. s.
Isquisitio prima Cum dictum sue- Irit praenot. s. assertione I. iustum Drctium rerum venalium penrubhastationem, seu publica praeconis voce illud arbitrari, quod repertum fuerit a plus offerente,dummodo non excedat dimidium iusti pretii, quod penalios priuatos contractus haberetur, vel non diminuatur ultra dimidium, hic oritur dissicultas, an si principalis venditoetimens, ne sua res minoris vendatur, ac in se exigat (non tamen infra dimidiam a
supponat aliquem emptorem,qui pretium iustum intentum a venditore offerat, net contingat rem minoris vendi, quam ipsa res mereatur, vel quam ipse venditor ii
tendae intra limites tamen iustitiae, an, inquam, id essietat tuta conscientia, non laedendo ordinem iustitiae intentum a turbbus in tali modo venditioni . . Ratio dubitandi ex eo deducitur, quia shic modus vendendi ex natura sua, & ex iurium dispositione videtur subesse debere . indisserentiae vel ad periculum, vel ad sor is, altilitem, seu quod idem est,uel ad augmentum sistisi supra iustum pretium, vel ad decrementum infra idem i, non subesset autem tali indifferentiae, si venditor supponeret tertiam personam, quae offerret iustum rei di 2 pretium I nam tunc posset soluminodo er.me . . commoda sentire ratione excessus in tali modo vendendi, non incommoda ratione diminutionis. Deinde non esset iustum Pretium,quod maius reperiretur.sed quod taxaretur a venditore saltem quoad minimum quod sic. Nihilominus Respondeo, si bona side crediderit rem a