장음표시 사용
121쪽
H1PPOCR. APHost. corpori, fit ut humores eb per somnum collecti, ab
Ipsa corrumpantur, atque ita morbus cum materia
augeatur. Postrem b aliud malum est a somno praetet naturam,quod destillationes mouet. Nam ubi mate xia putris in corpore collecta est, ab ea multi vapores sit blati, cerebrum calfaciunt, humoribusque a calore motis,sunt destillationes. Addit Galentis huiusmodi somnum aliquando adferre aegris initium comatis, ut, ctiamsi pungantur, non possint excitari. Vbi ergbsomnus in morbis , tum quum maxime iuuare debet ποινον .id est,noxam ut delirium, dolorem,&c. adfert letale est, inquit Hippocrates. Maxime autem com ferre solet in declinatione : quanquam in incremento accessionis & vigore interdum adferat etiam viblitatem. Sed somnus qui nocet,n qn perinde est pernuciosus & exitialis, increscente accessione , aut cons. stente, atque in declinationibus. Caeterum letale, chim fere sumatur apud Hippocratem pro eo quod mortem denuncia . non tamen ita simpliciter est intelli gendum de morte. Nam multis somnus potest adferre laborem,qui tamen haud morientur quia alia sunt bona sign/ , eaque multa. Verum si in hoc morbo somnus laborem facit,& multa alia signa letalia con
Currunt, morietur aeger. Id autem hoc loco propterea
dicitur esse , quia somnus ille indicat imbe
cillitatem caloris natiui, qui non potuerit euincere materiam seu causam morbificam: praeterea, calorem
febrilem esse superiorem. Non tamen ob id inserem dum est mortem aegri: squidem natura postea pote
Iit euadere morbo superior. Galenus in comment. ait somnum aliquando accidere initio accessionum; quum calor naturalis totus & humores interiora
122쪽
S a C T I o S E C v N D dforporis petunt:vnde vaporos efferuntur iti caput: id vero in iis praeci pue fieri affirmat; in quibus horrotqitispiam,vel rigor , vel sortis partium exteriorum re-fligeratio contingit: Huiusmodi itaque somnus malus eii ut idem ait non alia ratione quam quod vigialiarum utilitate priuantur aegrotantes. Vtilitas porrbvigiliarum est, lita relaxatur corpus, & per corporis spiracula possunt e2halare fuliginosa ex Crementa. Contra, haec per somnii intus retenta materiam augent S protrahuntur scbres. Sed quaeritur, an debeamus aliquando aegros permittere dormire initio acacessionis. Maxirrae, ex Arabum sentetitia, & recte quiadem:Prima causa est quia praecessit longa vigilia: Ve- Ium quidem est, auctam iri accessionem , sed quod
natus estne cillabuntur vires illo somno. Altera ve-b causa est, quando metuimus hecticam.aut febretiinarasimodem: Somnus autem sumetiat: videmus, raeterea post crisin aegros maxime velle dormire:
untne a s mno prohibendi , cum eiusmodi fiam huj sepe faciat recidiuass Deberrius quidem perinlitte- levi dormiant poetu, sed interdiu minime , ubi praea sertim somnus nocturnus sufficiens est. Post morbuta enim retinet quod sibi utile est natura quae verb stilis
inutilia t excrementa fuliginosa per corpori
. . . Ii piracula excernere vult. sa facit pei vigilias, per somnum ve- i id impeditata
123쪽
Hac sectione secunda nurum ordinem seruat Hippocra
res, sed indis um de morborum causis, designis eoruntem demonstrativis ac prognosticis, designis conualescentium a morbo,de quibusiam auxiliis medicis Aphorismo rum congeriem proponit. Initio tamen refectioκis rationesi
praefribere videtur,qua roitui qui sique posiit a morbo: sed
prius quadam pracepta tradit earum rerum quas medici nonaturales vocant, ex quibus doctrina, quae est de reficiendo comparatur.Et quia omnus inter eas potissmM partes sibi vendicat, quid somnus in morbis boni aut mali portendat, explicat .Prima υtilitra somni est,fl in morbis leuamen ηὐferat.Somnus ergo, qui primi selisi i m tam quies est quam relaxatio quadam,a duo ab opere,occupato cerebro adfrituum animalium instaurationem,quibus fuerat pene exhaustu m mouendi , cogitandi ct sentiendi Viduitate: si iu
morbo,tempore ct loco intus potissmam in declinatione aut rem ione morbi ita ut nulla,neque ineuntis par xUni,n queperturbationis criticae,neque in flammationis particularis excusatio adferri psit,aegro noxam adferat .euml, multis grauioribus damnis augear,ut comate,delirio iactatione, inflammatione idque vitiosa anat mios excepta, cerebri male assecto talis somnus omnino funestus est, tum per se, is ex ruema ac per se quidem, quoniam ad vim morbi, aliorum symptomatam accessibnem adiungit: ex eventu, quia indomita ct cruda manet. causa morbi ca , cuius concoctio expectatur a somno di huc accedit, quod illud videri debet sunsum, funde plurimum opis expectatur, indefmptomatum accessio adiungatur. Quods somnus adiumentum adferari, ab eo aeger asseuetur , morbis sympi malis factis remissoribus, morbo etiam concoecto, non est
124쪽
SECTIO S A C v N D A. SI potentiam ut morbus aliquando vinci pisit. Ex hoc autem Aphorismo ista axiomata colliger in peste lethalem esse somnum, quia laborem facit : materiam enim ac pesti- leutem qualitatem foras rapi oportuit , intro reuo-c tr ideo autem qui peste laborant ,somn)lenti unt, quὸdeorde patiente , stiritus 9 sanguis ad interiora regurgitant,unde vapor plurimus pestilens in cerebrum, qui cerebri sim corrumpit. Lethalis quoque ac perniciosus somnus est alima silone sanguinis: non quia, ut putauit Aui-cennas, ex motu humorum ad exteriora propter phlebotomiam,se introrsum propter somnum, in membris flat consta u : sed potius , quod sanguinem a visceribus reuessiere studemus per vigiliam continuatur incepta reuulso, qua alioquin impeditur per somnum, qui intro sanguinem re- uuat. Proinde somnus concedi potes statim a misitone snguinis, si exterior sit afectus: cuius gratia s quoniam . oanguis nimius partem aliquam obruit 2 phlebotomia snstituatur, Ct a parte affecta magis recedat sanguis. Per-q oque somnim potest mox a misso e sanguinis, in e- phemera febre , mel eue eo nomine ut spiritus suscian tur in eopam Uitam , quos plurimos disipauit phlebot
Vbis Anus deliriumsedauerit,bonum. let Hipp. proposito sermone uniuersali subiice- ore particularem quod hic facit. Cum enim praec Aphor. generatim dixerit, somnum qui in mψ hiatu uat , bonum portendere: hoc loco eius, quod . g. im
125쪽
H1PPO CR. APHOR. pntea dixit, veluti exemplum particulare sublungit, inquiens,Vbi somnus,&c. Delirium deprauatus est motus phantaliae, seu imaginationis. Eius autem so, lius meminici tanquam mali grauioris periculosiorisque sub eodem reliqua etiam comprehendens, nempe dolorem capitis,inflammationem,febretii, testillatiunem, & id genus alia symptomata: quae si sedaue, id bonum. Bonum inqNam est, quia ostendit natu: am esse robustiorem,& vicisse causas morbificas. SCHOLI s.
Confirmatio est posteriorissententis Aphori ni pracra
dentis si somnus,tum cum obesse potes,prosit bonus est. At cum pars aliqua in a natione tentatur, somnus obest maxime. Ergo s somnus delirium sedet squod cum instam
matione cerebri coniunctum es bonus est. Talis enim renui indicat naturam materia morbificae potevtem esse, eoqae
magis quod illo βmplomate persomnum defungatur , quustum maxime ingrauescit cum aut symni male a ct an
thymiasis aut cerebrum ipsum in vitio est. Etsi autem sem nus delirium sedetoum tamen certa omnino speranda saltu Morb i nam alio morbo aeger interirepo est. injammatione ut absic situ,qui intus alitur aut non tota materia morbi ca,sed eius tantum portione euicta: aut pernicios humoris fauore paululum remisso , vel intermisso, dein e redeunte. Sic in Philini uxore instammatione uteri laborante, vir e-cimo somnus placidus Onde delirium sed tum est,sed confesstim iit Hippoc.)rur ius mente facillauit, minxit conuulsiqnfertini Multum, Ques ol obiit i epid. 3. Hinc ergo isti, theor 4 medicum collige. Si unde sincipioinatam gra ιν ηmetus expediatur,inde plurimum vis adseratur, id plw
126쪽
HIc in memoriam reuo eandum est quod ante dictum est, nimirum naturalem somnum fieri a vaporibi is benignis N.utilibus sublatis a sanguine ac pituita dulci ceu naturali in cerebrum, ac deinde re frigerasis & in humorem coactis, quod ubi accidit,
iidem vapores defluentes obstruunt sensuum neru: tumque motivorum meatus. Q aod si lenti, clam ac frigidi humores sensum communem obligant , fel somnus non naturalis , nempe caroS vel coma r quemadmodum fiet catalepsis , ubi fortis refrige ri ratio cum siccit te cerebrum occuparit. His sup-
positis, Aphori simus hie hse habet difficile, quid si hi velit Hippocrates per , id est , vltra
modum. Somni modus duobus definitur , causis 'aturalibus,& naturae necessitate. Ita de vigilia cen-uendum. Sic autem definimus quia fuerbi gratia9laliquando Galeno teste accidit quosdam aegros dormire unum diem noctem a crisi : quum va- ἀelicet ex utili alimento quod tibi retinuir natura, vapores efferuntur ad cerebrum Sic si aeti dormiuntinonnumquam duos dies. In his tamen ἴ illis non licemus tomnum modurn excedere , qGia &causae sunt naturales, & necessitas exigit. Interdum enirn aegris accidit , ut cum ante per sex, septem i diu lascim, etiam viginti dies non dormierint, cogar
127쪽
HI P P o C R. A P n o R. eiir dormire in longum tempus. Sic aliquando vigia
Iamus duos aut tres dies vel noctes , neque tamen vigilia est immodica, ob causas naturales & necessi tatem , quia videlicet forsan antea multum mini uimus. Cognoscemus autem an somnus sit immode ratus , nec ne : quia somnus a naturalibus causii necessitateque naturae excitatus laborem non faciet.
Contra somnus ab his non excitatus adferet labo
Malum. Malum dicit, non letale. Neque enim etiamsi malum est,debet tamen mori propterea aeger. nquam Praxagoras vetus medicus, qui etiam Galerium aetate praecessit, obseruauit febres somniculosas omnino esse letales, quae incidunt in tempora pubertatis : hoc es , ab anno decimotertio usque ad decimum octauum. Malu itaque est vigilia imimoderata di ut causa,& ut signum. Ut causa,quia sui testaturis qui scripse quartum de rat. vict. in morbis acutis)fortis siue immoderata vigilia & potum S cibum &humores & omnia cruda facit. Altera causa. quia numium desiccat cumque morbu acutus sit calidus c-cus, aliud in eo malum est vigilia , quae siccitatem adserat. Adfert autem siccitatem,quia multa substantia humida & naturalis per corporis spiracula re Hluitur. Tertia causa est , quoniam vires labefactat. Porro
malum in vigilia ut signum : quandoquidem &siccitatem multam portendit, aut nimiam caliditatem , & causam morbi pertinacem, naturamque imis becillam. Nam si natur satis esset robusta, causam morbi euinceret,& somnum induceret naturalem. Sic
etiam semiius immψdicus causia est mala, ct signum
128쪽
sae T Io S sic UNDA. 63 Causa mala,eo qubdi teste Hippocrate secundo de viactu acutorum)corpus reddit dissolutum,flaccidum&excoctum. Praeterea capitis grauitatem parit: eius autem affectus ratio est,quod vapor humidus multus retineatur iii corpore ob spiraculorum constipatione. Vnde etiam in ebriis, postea quam crapulam diutius edormiuerunt,corpus 1 ubi umidum & pallidum videmus. Signum item malum est, somnus immoderatus, eo qubd primum sensitiuum, hoc est cerebrum ipsum nimis quam conueniat, refrigeratum & humectatum esse significat. Praetere naturam non poste vincere morbi causas innuit : proinde errare eos toto coelo constat,qui somnum semper bonum esse aflerunt.
gilia utraque immoderataffuerint,ct supra natura nec itatem, caus que naturales si extiterint , malum, ut signum ct ut causa. Ac somnus quidem Utrinum malum, quod ex eosignificatur materia morbifica ad cerebrum translata contumacia, 9stigres calori superueniens , Hermocrate, quae intem peries insanabilis est. Ut cavi, quod reddat corpus torpidulum , segne , planequc dissolutum ac rbbore de utum: ct quia cohibens est uuia, nec scuti permitieus , coaceruat in corpore excrementa vaporos: quod item calor nativus,si non habeat in quod Mat, solidarum partium substantiami labefactat. Sic etiam vigilia, maum : mi signum, quodsccitatem cere;r , materia somniferae inopiam , morbi a acrimoniam achmptomaticam bilis ad cerebrum transationem ar-yiant: ut causa, quia cerebrum exhauriant, corpus instr-
129쪽
Non alietas, nonfimes, neque aliud quicquam, quod
natura modum excedat,bonum. In hoc Aphor. satietas de ciborum repletione dicut ux ci fames opponitur. Satietas autem nocet & mo bos sepe facit. Unde Hipp.6 .Epid. Aphor. 2 o. sanitatis capita duo est e vult, non repleri ad satietatem,& non pigrescere ad exercitia. Graece est , α ,1πς ὐγγύης διοροηπορης,αοκνιηπονων. Non tamen ob id etiam ii satietatem y ccci, aegros fame conficere oportet. N a famesperinde atque satietas noxam adf re: ut quς vetticulam malis repleat humorib'. Caeter u per particulare hoc loco intelligit suo mole uniuersale Hi p. Siquidem non solum satietas & fames, si modum excesserint, sunt mala, sed etiam res omnes naturales, ut aer, cibus & potus, motus & qiales, vacuatio & retentio excremetorum, affectus animi. Nam inquit Hippoc. labor cibus p OLUS, somnuS, venus, omnia mediocria esse debent. Vbi etiaintelligendae sunt aliae res non naturaleS,aer, qui CS,Vacuatio & retentio excrementorum affectus animi
' SCHOLIA.ALiu exemplum eoru quae modum excedunt. Cibδruminatria ,siue repletio ad vires ratusque relata nor', ad
130쪽
SEC Tio SscvND A. id natur .Hori τUrum capacitate: cibi ποque nimia zinentia: omnes denique res quaε naturales medιιι Οὐ-cant , sisnum non est. Cum enim natura nostrae persectio aconito in quadam mediocritate ιό stat, excessus omniw m Iuni seni cabit. Νotabis autem αλησμ οπι illio Issu care apud Hipp.nimiam abundantiam seu plenitudinem Op smplicem refectionem naturae consentaneam. Aphor. 22.
situdines sponte nata morbos pranlinciant Lassit idines spontaneas alicubi in com .Epillaboressp ntaneos interpretatur Gai. Est autem lassitudo spontanea,quae nullo multo, neque vehementi motu facta est.Vt saepius videmus nonnullos genua habere quasi fatigata , graue uniuersum corpus, ta me ragravia, ita ut piae dolore mouere non audeant. H. aeclassitudo nullo praecedente motu nata,ipΟΠtanea eli, morbumqtie praenunciat. Causa pomo cur morbum
δηλοῖ id est nudiat enim interpretatur Philoteu S pote is esse in quantitate,qualitat Vel traque. in qualitate materi pe in his region Idus,quia multa est materia cruda nosset si in cauitatib. corporis, sed etia in toto habitu imbibita. In huiusmodi morbIS urinς sunt turbule pae leues fiunt sudores, quibus x me no liberatur qger, quado hi morbi solet este logi. Et is odi aute lassitudo dicitur telisa, siue sit multi- udo crudi humoris, siue lat' a crudaviateria i ζ e-