장음표시 사용
131쪽
H1PPOCR. APHOR. est in qualitate, ut quum putant aegri se veluti aeubes scompungi, ab acribus scilicet & erodentibus humo ribua ut bile alterutra,vel pituita falsa in cute,vel catane, vel utraque contentis. Haec lavitudo vocatur vi Cerosa, ἐλκοδης. Est Jc peccatum in quantitate & qualitate materiς quod phlegmonodes tertium lassitudinis genus facit siue sit sanguis mixtus bili, siue san
guis mixtus crudo humori. Denique haec lavitudo extensiva &ulcerosa componi videtur. At ia' est proprie lassii tudo,sed accidens quoddam,quum videlicet egro videntur ossa confringi. Fit autem & aquantita te materiae figidae ut in quartanis: & a qualitate, ut a bile in ulcerosa lassitudine, quum materia transit a solidis partibus ad neruos& membranas quq osti contingunt.Morbos itaque praenunciant lassitudines tres, ubi nimirum materia illa nondum putruit, ubi nondum auct ae sunt obstructiones. Aliquis, verbi gratia,sentiat corpus sibi vel uti copiangi acubus. Ante uertendum medicamentum quod biliosum hum, rem & mordacem purget.Vbi humor est crudus,pr - . nunciat morbum longum. Eiusmodi aegri oscitantes grauitatem totius corporis sentiunt. Crudus humor ille faciat obstructiones , quae auctae gignent febres. Anteuertemius ieiunio, iis quae coquunt, quae incidunt, tenuant. Quare patet Aphor hunc pertinere &ad praedictionem& ad curationem, siue potius praecautionem.
mala morborum ante se tomathm a rebus naturalibuι defrempta : nunc transit ad ea qua sunt praeter
132쪽
sensin excitatur, vel vicerata vel tensivae vel phlegmones Auc si non ab exercitatione vehementiore,ubu a mutati ne insitati ad aliud, non a consuetudine diuturniore, sed Qttr. 91'onte, nuta sie causa mani bra precedenti obortatur, indicat morbos futtiros primigenio , aut secunda ΠΦi:, οβt et, vi praesentes: nam tensua lapitudo pleth rasoboles est:υlcerosa cacoc nia, phlegmo oosa utriusque: ex quibu3 omalum sere morborum principia causeque ἀu
Oricumve parte aliqua corporis dolent,ct dolorem
vinisὸ non sentiunt,iis mens agrotat. Πόνοι dici liquando exercitius aliquando noxa, interdum dolorem. Dolorem significat duobus in o.
dis , ut intelligatur & pro dispositione quae est causa doloris, & pro dolore ipso. In dispositione fit altera. tio, ubi tali'c sensu discernitur, dolor est. Ergb dolor
. sensus est tristis subitet alterationis, At hic πωος,του , dolor,sumedus proe dispositione aliqua dolorifica, &quae dolorem efficit. Qicunque igitur assectum ex citantem dolorem aliqua in parte corporis obtinet, & dolorem qui ab eo nascitur affect u , Omnino non sentiunt, his mens aegrotat. Vt, coniiulso alterationem habet dolorificam : si dolorem non sentiat merimente non conssat.Verum per τὰ etra hoc loco siug
133쪽
H1Ppoe . APilo R. intelligas ut interpretatur Phraiotheus) liue pro magna parte smue pio longis intera
uallis nihil refert.Caeterum disputabatur olim, utrum quod sentitur sit in instrii mentis sciat tedi, an in mentate3 Aliorsi opinioni b praetermissis Hip.& Plato lib. de Republic volunt ni nicin sentire: Per mentem itaque
quae Hippocrati γνώμη dicitur)intelligemus Galeno
in com . authore)δὶαὶοια , hoc est rationem: quae ei vis illa animae quae res iudicat ac decernit.
num urgente doloris causa,mistis dolentis indicium: buscunque enim pars aliqua corporis causam habet, dolorem inferre solet, nimirum, alterationem rEpeutinam aut lutionem continui : aut disso sitionem aliqua dolor cam iamdiu insitam aut rerum naturae necessariarudὸ euhu ea ue ζa ulla dolori caue,omnino non apprehendunt, disiernunt, nec agnoscuut: υtphrenetici, expertes sitis infundo ventriculi ori icio, ct qui magnum ct rarum sti-runt in sum Ao cordis aestu: iis mens; id offensius communis
aegrotat: id est, corruptus, aut alio vehementer occupatus, aut ad extremum debilitatus est. Delirantes enim nonsentiunt dolore, quod corruptum sit eorum iudicium: situ su nerantur incertamine,nequaquamsentiunt doloreex su neribus sibi illum,quὸd eoru animus occupetur in vulneradaaltu, ct se defendendo,adeo ut simul nequeant apprehende re que interim patiuntur. morti ia sis proximi noti dolent, quia propemodu extincta facultas est ob imbeicillitate,υt causas dolorifcrarion p int dignosiere nec apprehndere si enim dolor sentiatur,oportet qnalitate rei dolqr
.e impressam instrumentis senseriis communicari seu c muti ni apprehendat σdiiudicet pastionesfactas io
134쪽
QVa longiore temporis glacio extenuatasunt torporis
sensim reficere oporret qua Oero bretii repeme. Haec sententia docet qua latione instaurare oporteat vires coualescentiu qui sunt extenuati. AIlij itaq; ecleriter extenuatur,ut uno aut altero die: quod apparet in facie Hippocratica, nares acutae,occili concata', dollapsa tempora,&c. Alii logiori tepore t viati nasse, aut duob=. Vbi celeris est extenuatio, vacuatur mare' gna ex parte humores & spiritus tantum. Quadbucio
longiori te in pore fit, non soldaa humores & spiritus sed etia solida corpora absumtitur. Hςc omnia fata ut ad curationem. Verbi gratia: si logiore tepore sit exisnuatius aeger, isticlligimus no solii humores & spiritu. sed de solidas partes reparari debere.Si ver b c. et iter, intelligimus humores tantia & spirit' esse refouedos.
Gal. co m. in G. Epid. paucis verbis docet exteriuatorii curatiotiem oportere nimirum scX res non naturales, omnes esse moderatas.Cuiusmodi sui, labor, cibus, S potu S, somnus, excrementorsi excretio, animi inedi , ambiens aer. Additur his aliquando venus. Ponam uicotiale seentem quemdam exteriuaturn nobis esse re seu edu, oportet exercitatione esse ni oderata moderatas& molles frictiones,ut possim & humectare eos p=di leuiter calefacere.In cibo&potu trid obseruabim
135쪽
Hi P p oc R. APH o R. ut demus boni sacci alimentum modicum, nutriens mediocriter, & breuibus interuallis. Siquidem in eiusmodi extenuatis ponimus autem logiori tepore extenuatos9 calor nati ius solidarum partiti est imbe. cillus, nec potest simul magnam alimeti copia confiacere. Breuibiis ergo interuallis , ut ter a at quater in die, nutriemus. Oportet sem num quoque esse moderatum. Nam Gmnus longior aliquando exiccat, sed per accideris,cum per se humectet. Quod exiccat, causa est: quia calor nativus cum non habeat in sono longiore alimentu, laguescit, & cogitur aeger in ipsas corporis partes. Praetere* cum viae fuliginosorum e
crementorum intercludantur,ea remanetia in corpo-
se exiccant. Oportet item mediocrem esse excretionem, ut per urinas, sudores, &c. Immoderata enim excretio & vacuatio attenuat &siccat. Debet item animi affectus esse moderati. Ira namque moeror siccant.Debet elle moderatus aer. Calidus enim humores digerit & exiccat. Quyre quicunque extenuati sunt,sex reru no naturalium moderatione uti debent. Neque verb vacuatione tantum seu absumptione fit extenuatio,verum etia repletione: ita ut sit & vacuatio & repletio. Proponatur exempli gratia)historia
illa Gal. de muliere 6.Epid. Mulier erat admodu e
tenuata e vocati medici ut extenuationem curarent,
vocatus & Galenus. Hic statim phlebotomiam instituit,reliq uis tamen medicis reluctantib us. Vicit tandem Galen. detrahitque sanguinem per vices ad tres aut quatuor libras. Eiusmodi autem remedium a G leno inuetum, qabd extenuaretur mulier a suppressis
mensibus.Qu'd coniecit ex venis totius corporis tumidis de vitioso sanguine repletis,quo taquam ingra
136쪽
to minusqua familiari alimento non poterant nutriri partes solidae. Nam quemadmodum ventriculus ali mentum iucundum & familiare statim vel nondum satis praemansum attrahit & amplectitur, contra insi-pidiim & iniucundum non attrahit ita solida cors ra alimentum gratum S familiare ex venis attrahunt, viti fum vero minusque familiare respuunci . Galat que in ea muliere sanguinem detraxit non semel, sied paulatim. 'd semper faciendum ubi vitiosus est humor neq; solum inphlebotomia, sed etiam inpur- gationibus. Ergb ubi videmus extenuatum corpus, non siem per est replendum, sed & aliquando vacuana dum. Sic in conualescentibus extenuatur plerunque purgatum, relictύmque est crisi vitium humorum in corpore , quod essicit 'e liolidae partes nutriant urit unc est vacuandum on eplendum. Illud autem intelligemus ita se habere, si deamus venas corporis eminere, turgere, &du sesse. Duras dico venas , quia aliquando plenae uni a flatu, non tamen durae deprehenduntur. Quae gitur corpora sunt extenuata vel a repletione vel va- uatione, idque longiore tempore , reficere oportey Jente,hoc est alimento modico,quantitate mediocri- er nutriente,& breuibus interuallis : deinde reliquisibus no naturalibus moderatis. Causa est,quia calor Iudarum partium omnium est imbecillas.πις verbire ui sunt extenuata,re uere opor tet , hoc est
in . Statim autem extenuatur corpus ob vacua
tionem tum sensibilem, tum insensibilem. Per sem ibistin,ut per haemorrhagiam, sudores, &c. per th V. tuu m,vd in febribus colliquatibus & diaphoreti i*; quia humox ess biliosus,aςer,δ . tenuis qui hum
137쪽
Hippocn APHOR Os & spiritus absumit. Ad refocillandos humores, δὲ praesertim spiritus remedio sunt destillata nostra, ut
quae celerrime coquantur & distribuantur in nostin Corpus. Item vina optima, & odoramenta: ut odores rosarum, aqua rosata praesertim admixta ambra gri 1ea naribus admota. Aliquando nodulos aqua rosaruas persos naribus admovemus. Vtimur nonnunquam
epithematibus, quae applicamus regioni cordis, vel Eregione oris ventriculi.Interdum medulla panis vino maluatico & odorato intincta naribus adhibetur.A naidus de Villa noua sanguinem humanum destillatumaxime probat ad refouendos spiritus, ita ut dicat mortuos eo dato reuiuiscere.Idem pollicetur de aqua
chelidoniae. Haec omnia odoramenta admota tu corindi tum ori ventriculi & naribus, plurimum spiritus resecillare dicuntur. Valent dc in consumptis longa fame, qui cibo dato sqpe strangulantiir.Quod accidit no solem propter retracta de exiccata intestina quod etiam vulgus dicere solet sed etiam quod a longa fame fiat motus intestinorum ad ventriculum : quae vi attracto cibo quum implentur nimium, saepe rumpuntur. SCHOLIA. Cautiones aliquot restaurandi corporis conualescenti ἔ roponuntur. Prima est, in quibus corporibiu extenuationis perfecta non inchoata signa apparent, eaque ab e
fausto partium sui darum non sicin humorum oestiri petita,qualia sunt cutis laxitas primὴm, deinde distentia
cum pallore coniuncta, immutatio partium nutritioni dicatarum in habitu,temperamento ct actione: ea parca ma
138쪽
rum proprium munus es concoctio: nec facile partes nutricitioni dicatae ab otio diuturno ad negotium sui immemores se conuertant.u Vae vero dissipatis tantum stiritibusci hum ribus, per tite adhuc partium scidarum integritate, nec aliis diuturna oων vacuitate multumfacta ignava, neque collapsa,extenuata sunt: cuiusmodi extenuationis signum est cutis tentio primum, deinde laxitas cum passore coniuncta ea celeriter oe abunde in qualitate,copia oestequemia
reficienda sunt qu ia oportet ut id quod influit proportione restondeat ei quod esuxit.Notandum vero per solidas pastes non tantum carnosas, e que externas intelligendas, sed internus,hepar nimirum 9 interna viscerainon enim veri, mile est, carnosis partibus alimoniam desiderantibus, in- ernas habere satis. Ceteriis docti mus Duretus hic facit initium secundi libriuuius hicmpus est,ut propositis libra1rimo momentis quibus oporteat conuenienter purgare,diatam praescribere, O morborum reliquias expellere, doceataW atio rite ct copiueniente r cibandi agros a morbo. Prima
a morbo capiens cibum, vires no recipiat c
piosiore alimento corpus onerari indicat: si serὸ modic 'Alanii idem eueniat, vacuatione indigeresciendam est: . si si
139쪽
H1PPO R. APHOR. Cibum capere Galeno aut hore est bene appetere,&ias a quantitate cibum sumere. Qubdit conuales
centes cum bene appetant,& iusta quantitate cibum capiant non corroborantur, indicium est corpus usi copiosiore alimento,quod facultates naturales a imorbo adhuc imbecilla, neque in succum conuertere, neque in sanguinem mutare possunt. Itaque his cibudare modicum & mediocriter nutrientem oportet. Caeterdm quod conualescentes qui nutriuntur non reficiantur, peccatum est vel in ipso calore, vel in alimento.In calore, quia languidior est, quam ut possit tantum cibi conficere: in alimento quia copiosiam et quantitate vel qualitate. Quod si conualet lates cibum prorsus non appetant, indicium est esse morbi Teliquias, quae impediant ne natura appetat. lare vacuatione indigent, ut corpus suum robur recipiat. Loquitur autem hoc in loco de appetentia naturali,
quam quidem propter partium quae in morbo facta
est,inanitionem,esse validam ire cesse est.
S C Η ο L I I. Astera restaurandi cornris cautio. Si quis morbo de functus cum signis ct eausis criticis, cibi metens,
genique indulgens, non excitato soIAnfuctionissensiu, in canina Vntentia sed a multo exhausto , vires nori cuperet, nec quicquam edendo prociat, in corpo ris charactere,colore, actione o motu deneg ta scilii et asymiistione obsucci sitium ctnatura infirmitatem d arguit pleniore vis tu corpus υti: quia naturalis oecoηomia quζήμsribuendo, coquendo, ct excernendo absoluitur: ipsaρος adeo solidae partes satietate nimia cibo , largiore manu, aut breuioribus interuallis, aut paulo succulentiore σώ
140쪽
S sc Tio SECUNDA. 69hibim fiunt: eiusque satietatissigna apparent in rivo, bepate, seἡis ct habitu corporis. QVod s quis non auide appetens, nec genio indulgens , ilicet resoluta ac labefactura facultate qua est cibi appetens, a superstite adhuc calore oebumore febrili: ob idque paruo contentus nec satietate asfluens,quicquam proficiat: nuli ue ex alui infirmitato ci-bne copia aut contumacia,excusatio positi adferri: vacuatione tum opia esse friendum: quod scilicet reliquis quadam supersint norbi cs, quibus naturalis oeconomia labefacitatur, solidaque partes genio de raudantur: Unde recidivi accita dunt morbi, nis quis sacuando occurrat. Hic autem duo conualesentium genera notantur. Vnum eorum qui belle appetunt, genioque indulgent, sed edendo non proficiunt hi ergo, lente reficiendi veniunt, pars que manu nutriem di, ita st de cibo consuero aliquidsubducant, ct υeluis mi saturi . mensa decedant: Qua enim lente extenuata sunt corpora, lente reficere oportet. Alterum eorum est, qui nec cibum auide appetunt, nec genio indulgent, nec immen proficiunt, quod signum est impuritatis alui ct senarum: alui quidem, si non appetunt: venarum,s appetunt quidem,sed non pro ciunt partes in colore, mole, haracterect actione. A p Η ο R. 1 x. TA σωριαιτων, ουσω αἰ- , μῆαον
I spura corpora quo plus nutriueris , eὸ magis las Vocat Hippocrates impura corpora conuale istςntium , in quibus reliquiae quaedam sunt inate-