장음표시 사용
51쪽
HIPPOCR. APrion verum enim uero praeferri poterit hordeato, &ubi exiguo alimento indigebit aeger, & ubi thorax & vis
cera erunt humoribus crassis & vis idis multis offar icta: siquidem incidit, tenuat, & terget. Neque vero considerandae sunt tantum laudes alimenti,sed etiam
vitia.Vt amygdalogata id viiij habet, quod vapores crassios & pingues effert ad cerebrum : unde practici prohibent eius usum in febribus somniculosis. Nihilominus tamen eo utar, quod videam aegrum ex enuatione& incisione indigere. Verum ut vapores illi quos in se habet, exhalent, in coquendo diligenter Ouendum curabo,neque cooperiti sinam.
S C Η O L I s. IN Wi scribendo cauendum maxime ne in tenui
errisius. Nam cum victus tenuis loco non adhibitus,
hoc est,non ante perflecta morbi hi oria, nec viribus agri cognitis, periculosus est: quod cum progressus fleri debeat a eviore manu ad parciore, hic contra ,si actis agri viribus tridui quatriduiυe ab inentia cibi nec iras adsit ingerendi alimenti sub ipsam crisim, cum minime es opus,unde morbi funesti reddutur propter nil istini bene morati. Tum vero ad illud malil hoc accidit ei tu quod in commoda sua peccant agri, prima ratione naturae comunis, dem inde peculiaris, postremὸ consuetudinis: propterea damnis augentur. Etenim praeter vim morbi a quo plurimum divexantur, repentina illa victus mutatione in hac sympD-mata incidunt qui genio indulgent, quem antea defraud runt: sunt autem vigilia, maeror, delirium, aurium flatus sonori, extimarum partium rorigeratio, virina cruda, δε- dores e collo ct fronte, luctatio, spiratio in faucibus elim , marmarissa, catera desicribratur 'hor. a.
52쪽
acui. Siquidem si quid peccatur in victu, peccatar magis in
tenui quam in paulo pleniore.Nam, ut omnIam rerum quaFad esciendum parauit natura onge grauioressunt mutationes qua fiunt ab otio ad negotum, quam contra: Sic longe calamitosim peccant in Da fommoda qui defraudatum ventrem repente a cibo ct potu exercent, q am qui a sat ritate ad cibi abstinentiam se conuertunt QM causa es etiam cur tenuis admodum ct flatus in qualitate, copia,nu mero,ct accurat s vitilus sanis etiam sit periculosus. Qiadsi sanis corporibus inutile est ac periculosum a longet inedia satiari cibis,sbi aliqua nec it ab famem fecit: quanto in lilius ac periculos in agro corporea tenui victu ad ple-
niorem nec itate urgentefleri murationem' suri enim delicta tenuis Oiectus grauiuue ferunt, si qualitatis, copiae, ae . numeri mutatiosat quodsi si me explicatur sphori 11. secundi acui. in his qui semel aut qui bis die cibum capere consueuerunt O propter tenuis ct accuratus victus paulo pleniori est m calamitosus ratione morbi, virium agri,
communisse peculiaris cui que natura, inhabitu, tempe ramento , allionibu3, ct humorum dominatu, postremo in consuetudine,qua altera est natura Ergo ex doctrina Hipp. multo minus peccatur , si quid peccatur, in diaeta pleniore quam in tenuiore. Q nqκam Hippo. contrariam huic sententiam lib. 2.de Diaeta,pronunciare videtur: quam tamen facile compones,si iudicesHippocratem de victu praescribens
donoluisse quicquam certi statuere , quod discite admo dum si tenere segnis sΞogisticis vires agri , morbi historiam , propriam se communem cui que naturam: sed ita insituendam esse diates rationem , ut ante mombi flatum non cogatur ager se ad cibi accessio m adiun-etendam comerteris
53쪽
Hac in sententia per θεραπειαν non solum rationem
victus intelligit Hippocr. sed & pharmaca & chirumgiam: per excremos autem morbos intelligit maximos, quibiisque nulli alij sunt ac tutiores.Caeter tim an morbi sint maximi, an parui, an medit, iudicabimus duobus modis, arte scilicet & experientia. Experientia quidem, si in aliis aegris sumus exercitati: arte ve-TO, quia morbum proponimus tum in specie, tum in indiuiduo. In specie, ut audita a poplexia statim iudicamus morbum esse acutissimum. in indiuiduo, quia propositis duabus febribus, si videat me licus in hac csse extremum calorem, sitim,& reliqua symptomata extrema, iudicabit morbum esse extremum. In altera verb si videat eadem symptomata mediocria, dicet mediocrem esse morbum. Quod autem ad renae dia spe istat,extrema in morbis extremis sim t. In diaeterice quidem, vidius extreme tenuissimus. In psariniscetulice,sortes purgationes,& phlebotomia usque ad animi deliquium.In chirurgia, quum urendam est aut se- sandam. In pleuritide verbi gratia) extrema statim imperanda inedia, statim vena secanda, etiam ad animi desectum. Q09d si haec non proficiant, veniem dum ad chirurgiam. Vt, aperto latere,& causticis ad
hibitis remediis, euasit alj quando pleuriticus. Multi putant cum Erasistratiisὶ a leuiorib.remediis semper
54쪽
SRCT 1 o PRIMA. 15 inchoadam esse,ac deinde veniendum ad valentiora.
Istud quidem locum habet in morbis leuioribustat in
extremis & prope desperatis, valentiora statim ab ini tio & tartiora sunt adhibenda. Alterum est prsceptu. non esse infamanda remedia medica, re praescrtim o nantiad deplorata: Vbi tame res inclinat ad desperatio nem,tum inclius est ait Celsus anceps periculum e periri quam nullum. Et melius est teste Galcno aegros iuuare cum periculo, quam nullo prorsus remedio adiutos sinere emori.
S C'Η O L I A. QVod inedia ceu omnimoda a cibo ct potu abstinentia quibusdam morbis remediosis,hinc disicendam quia ad extremos morbos, in quibus , laborum 2 fympromatum summa sunt omnia, oecie 2 indiuiduo practare valet emi trema ad Unguem curatio: cuiusmodi e sdiata quam tonuis a pharmacia exquisita crudelis Chirurgia secando, urendo ct amputando. A P Π o R. V 11.
CVm itaque morbus peracutusest extremos protinus labores habet summeque tenuissimo victu est utendum: quum verὸ ne psed pleniorem victum licet exhibere, taliarum de extrema victus tenuis ratione remittendum quantὸ extremis morbus fuerit remissior.
55쪽
H1 P P o C R. A P Η o R. Duplex est victus ratio, uniuersalis & particulari si uniuersalis est quae instituitur in omnia tempora morbLparticularis quae secundam particulares accessiones vel exacerbationes praescribitur: hoc loco agitur de victus ratione uniuersali. Pro pleniore autem
huius Aphorismi in xelligentia , sciendum inprimis,
morbum peracutum Galeno bifariam dicimam mor
bus peracutus illi aliquando intelligitur, cuius crisis expectatur die septimo : aliquando cuius crisis expectatur die tertio,quarto, vel quinto: hic intelligitur
de eo qiii iudieatur die tertio, quarto, vel quinto. Per ππους intelligere solet Hippo. omnia ea quae aegrum valde vexant & offendant . prae ei tim accessiones ac symptomata, siue sint ventris tormina, siue tussis,
siue syncope, siue vigiliae , siue aestus, siue sudores: vel extremos labores protinus obtinet , id est vigo
Summe tenuis L. victus est inedia . Q duplex est
una,in qua omnino abstinemus a cibo oce otii in qua veteres aliquando continuerunt aegros vique ad septimum diu altera,in qua abstinetur qui de cibo, sed non potu, ut si exhibeatur aqua calida aut frigida. Sit itaque hic ordo victus tenuis, inedia sine cibo & potu, inedia cum potu calidae, vel figidae,melicratum, ptisana, hydros acchar, aqua hordei, amygdalogala, hor dea tum, hordeum coctu colatura hordei, addito saccharo, vel etiam iure pullastroru,&c. Caeterum huius loci extremis remissior duplex est interpretatio: nepe ut conferantur morbi cum morbis, aut morbi tempora cum morbi temporibus. Haec quidem sententia vera est,ut morbi recedunt a summe peracutis,ita pleniore victu opus est. Non ea tamen est mens Hippocratis. Sed cum tempora morbi uniuersalia inter se comparce
56쪽
eomparet; per sextrenaa intelligendum vigorea morin borum cum Galeno ut, dies septimus in peracutis vigor est morbi. Si ergo septimo die iudicari debeae morbus , quo propius ad septimum venietur ,eb tenuior dabitur victus r quanto vero longius a septimo abfuerit aeger, tanto habebit leuius, & victu pleniore uti poterit. Die igitur primo & secundo cum nihil
agat in morbum natura,nutries paulo plenius: terti b, quo certamen cum morbo aggreditur,paulo tenuitis; ne a morbo coquendo reuocet uti quinto adhuc te lauiusseptimo omnium tenuissim E. Nam & mutatio periculosa est ,&cum eo die maxime occupata sit natura in morbi coistione, non est ad nouum cibum
conficiendum impedienda. S C Ηο LII. Eup chm ad extremos morbos practare valeasti a Maguem extrema curatio, peracutis est morbus,quisimicet continenter , celeriter , ct vehementer moueatur vel
ad ritem,vel ad mortem, peciei ac individui ratione: adsteciei quidem, instammatione, venenata qualitate, aue impedimento nobilis partis r ut Iebris a dens, f)ncope, pestis, annexi synancher indiuidui Oemo , in magnitudine causa , 9symptomatum vehementia , ut pleuritis in sene. parotis in iuuene, Assura profunda ct angusta in anteriores tura: talis morbus peracutussummos labores tim obtinet, vehementiaque symptomata habet in procinctu, tu, tr a primum quaternarium: utpote insammationes .E nenata Dagitatis Otransationishmpromatica. Ob idtoara morbi historia inedia spraeseribenia, qua victus e summe tenuissimus,ne auocetur natura ab instituto tirna
obi accesse e fmplomata ingra fiant in vigore mox ast
57쪽
hi ti in quia sirtutes corporis non adeὸsunt impedita si morbi disymptomatum sebementia . pro eo tam est remi istudum de inedia, a tenui vi Iu discedendum, quam mortabvi ipse extremo ct acuti mo est leutor , ut tandem agerpsit que ad vigorem perilurare. I p u o R. VI 1 I.
Orum morbi sis es maxima , tum vel tenui ο τι-cta est vitendum.
A ta' vocare Hipp.tertium tempus uniuersa te morbitaoc est vigorem: in laoc autem omnia symptomata ingrauessunt,natura vacat circa hutnorum morbum committentium coctionem. Si itaque In vi-Rorem praebeas cibum,natura vel relicto cibo morbu uadet, vel morbo relicto cibum. Si morbum relinia quat verendum est ne morbus naturam opprimat : 11 telinquat cibum,hic crudus remaneb1t, multaq; mala inferet. Tenuissimo igitur victa utendum est in x1pore.praeterea mutationes debet fieri paulatim. Omnes porrb hi Aphorismi sunt de morbis salutaribus,& in quibus post vigorem expectatur declinatio, no deletalibus, in quibύs csim nulla sit spes,uti oportet potius prognostica arte, quam curatione. Victus autem tenu imus est, vel extremὸ tenui T. vel tentussimus, Extreme tenuiss .ut inedia. Tenuist . ut aqua cocta,aut
58쪽
melicraturn dilutum, aut piis na Sed prς coistat aquas desigere oportet: fluuiales ver b fugere non soldmintegris, sed &in sanis. flumina enim fere magnas urbes alluunt,&expurgant. Ex fluuialibus Nilotieas aquas excipit Gah Dubiun4 ta inen adli. cio est an fiat aliis praeferendae. Praeferuntur aliquando aquae pluuiales, aliquando aquae cisternarum , interdum sentanae.
Q od sit aqua non sit per se bona & laudabilis est pretcoquenda. Habemus&a quas distillatas, quibus itamus in vigore.Nam huiusmodi destillata omnia praeciterquam quod nullum negotium faciunt naturae incoquendo celerrimὸ enim distribuuntur re uene spiritui qui in vigore maximὰ dissipantur. His destilia
latis aliquando miscemus saccharum, aliquando cinnamomum, praesertim ubi ventriculi imbecillitas ad est. Habemus etiam alia alimenta, ut intrita madida, vulgus colatilia appellat, alis infriatas carnes, Graeci otiores in& expresia, consumptar sed nimis nutriunt. Erit praeterea tenuis f. victus, si ad semissem libri deia stillati ex pane , carnibus, &c. addamus unciam fac chari.Sic enim ad melicratum accedet
morbis, quo tempore certamen naturae ct morbi est iu procinctu vel ad alutem vel aου perniciem aegri tum qu am tenuissimo si tu necesse es vri,ne a pepasmo , excretio auocetur natur ac tu cruditate O mala crisi morbvi re datur funestus. Ergo quamdiu laborvinumma sunt omnia, tandiu tenui mo si tu es υtendum in morbis at in morbis acutu in prociussu laborum summa suist omnia: ergo in his tota morbi hi ori tenas me vivendum. In cateris cum ad
59쪽
nto bi vigorem ventum est, progrestus fieri debet affleniori. vii tu ad parciorem, paulatim deducendo ex petisticientis historia morbi,2 τ;rium agri. Λ Ρ ΗO R. IT.
SEd , ex agroto conterituram facere oportet an is cum praescripto victu perstet ad morbi usque vigorem anne prius deficiat, impisque cum tali vi tusuccumbat , quam cedat morbus 9 tundatur. Duo sunt quibus potissimum cibandi consilia petuntur,morbi summus vigor,& aegrotantis vires .Neque solum vires, sed etia virium causa medico est cos nosceda.Nam ut ais Hipp. de victu acutorum ignoratio cauta viris aegri,saepe causa est mortis.Medicus exempli gratia ad aegru accedat, cuius pulsum reperiat languidum: non tame statim institu eda pharm ca,aut phlebotomia, aut victus ratio pleniore sed cognoscenda prius causa infirmitatis virium, ac deinde statuendum de victus ratione.Duplex autem est casis a imbecillarum virium alia est externa demanifesta,alia latet. Externa, Vt mνεαι γεια, cu videlicet praecessit magnum alui profluuium toga fames & inedia .fluor sanguinis Θ narib. ut π hoc est,omnia quae valde s gruinfestat,cuiusmodi sunt mordicationes stomachi, byn- Copae,dolores ventris,uigiliae,&c. Aliqu1do etia dolor grauissimus adfert ασψυξ- Neque tamen propterea erit praetermittenda phlebotomia aut victus ratio:
60쪽
inspecta inquam causa illius laguidi pulsus,aut nullius. Alia iam causa latet: ut inteperies alicuius partis principis summa, praesertim calida & sicca, qta maxime vires deiicit. Qua causa deprehensa,iam erit instituendus victus, phlebotomia aut medicamelis omis.
sis. Aliquando etiam affectio oris ventriculi primum,& deinde uteri facit pulsum languidum, aut nullum. Neque tamen ob id debes deterreri ab instituendo sictu tenui aut phlebotomia : sed cognoscelida est
Causa Nonnunquam pituita quadam,aiat acri humore ad os vetriculi confluente fit languidus pulsus: interdum in detrahendo sanguine animo linquitur ae- ger, neq; ideo tamen debes perturbari aut deterreri a mittendo sanguine. Adfert quoque pulsum languidum Sc prope nullum plenitudo: ubi tamen perspe- 'a est imbecillitatis causa, aperta vena statim reuiuiscit pulsus. Recte ergd nos monet Hippocr.utantequam victumant phlebotomiam , aut pharmaca imperemus,cognoscamus causas imbecillitatis virium. Alterum est consilium ad victum recte pr scribendu, ut scilicet tempora morbi uniuersalia distinguamus: ut accersatur medicus initio morbi,cognoscere debet speciem morbi per signa pathognomonicaad est, pro--pria morbi ut, pleuritis noscitur per sua signa, lateris dolorem punctorium & te si uam, febrim acutam spi- . randi dissicultatem, istium, &c. Vbi ergo signa haec
crescent,crescet & morbus si minuentur, minuetur ac
inclinabitetiam morbus. Post speciem morbi specta bis inorbi tempora, & nunquid aeger ad vigorem. vcque morbi possit perdurare cum eo victu quem prae--scripsisti. Vbi medicus vires aegri cognitas habet, si- mulque vim morbi quae consistit in morbi magnia