장음표시 사용
61쪽
Η1PPOCR. APHOR. tamen inter naturam & morbum, quantum fieri potest, atterere debet vim morbi, & naturam roborare, Proponatur mulier grauida quae t boret febre acuta Ea sub erisim est pariturarin partu futuri sunt dolores grauissimi, qui plurimum atterant vires mulieris, it vi periculum sit ne eiusmodi dolores aufeiant aut scietum,aut cum foetu matrςm. Mediςus matrem non ibi dira nutriex, sed etiam muniet aduersus futuros dolores, ne victa succumbat. Itidem in Calculi dolore, ubi per lenit Calculus ad meatum urinarium, dolores sunt grauissimi: medicus has tempestates praeuident, sonabitur morbi vim deprimere, roborabit naturam ac muniet aegrum; alioqui morbo succumbet, Caeterum fiunt crises & lethales & salutares in vigore morbi, aliquando etiam in incremento, quando ger multo superat vim morbi, n n est expectandus
vigor: sed in principio vel incremento liberabitur: quod si sit infirmior& inferior inprbo, suscumbet in
gnitudine, more 2 motu, conjcere oportet signis fiaIogi licii, petitis primum ex babit in uniues p rtisisque
finguorum natura in coistre , charactere , ct mole i u aegri: d iude e actionibui naturalibus mitalibus se ani-νalibus. Item ex iis quae excernuntur in qualitate, opia. θ' excernendi modo, an victu quam tenuissimo, aut tenuissimo,aut tenui, qui initist morbi praescriptus est.aegri vi
62쪽
bere non licet: sc nuquid prius aeger deficiat, natura scilicet aut comunis peculiaris vitio, succi inopia, aut corruptione, σtate,tempore, victu antea parciore 2 duriore: eique victui ire sit impar,nec cum eo durare positi, non solum ob virium infirmitatem ,sed maxime ob causam infirmitatis virium,qua an a morbi magnitudine, an a vacuatione, an verse succi alibilis pauciate quam alimentum suppeditat,an aliunde pendeat, diligenter est animaduertendum: an υers morbus antea deliciat oe retundatur: quod multo ante di-
an sici poterit ex persticientia morbi in specie ct indiuiduo, ςx periodorum incrementis,anni tempore, Osignis epipha-
QVi,κi igitur statim vigor est , hos statim tenuiter
cibare oportet. Quibus autem postea vigor futurui est , iis in ipse subre or paulo ante subtrahendus cibus. Anteμ vero plenivi alendum , ut Ver durare' queat. Haec sententia distat septima, quod sit generalior. si quidem prior de peracutis tantum dicitur vero limpliciter de omnibus morbis. Statim a tem vigere dicuntur morbi, quicunque in prima a , ςς onς h bent visorem, vel in secunda vel tertia
63쪽
veram fiunt in morbis acutis accessiones diebus imparibus, ut primo sed raro) 3. . . In quibus verb rnor Dis acutis biliosis praesertim accidunt diebus pars-bus,vi q. quod rari s contingit lethales sunt. At in φcutis aut lynochis sanguineis fere fiunt accessione salutares hisce diebus paribus. In morbis igitur, quibus statim vigor est, statim tenuiter cibandum. Quibus assterra post,&c. Proponamus Dionem &Socia-φem, quorum hic laboret febre exitem peracuta, qtiae viget die tertio: ille peracuta, quae vigoxem habet '. prinio die Socrati exhibebitur hydroiacchar, a. minuetur cibi quantitas. Vt si primo die dederis via c. hydrosaccharis, vel hordeati, die posterci dabis duas At die tertio, quia vigor est, cibo penitus abstitiend sit nisi vires reclament. Sic Dionem primis diebus nu-φriam plenids, 3. tenuitis, adhuc tenuitis,s. tenuissi θmὸ omnium, , penitus subtrahetur cibus. Subtrahur autem alimentum ut vires se habent f. idque duobus modis, quia scilicet vel omnino subtrahitur, vel quantitas eius minuitur,aut qualitas. mantitas, ut veluti su p. diximus si datum primo die hordeatum ad vi . .detur a. ad duas tant daa. Qualitas, ut quum alimentum quod magis nutriebat , mutatur in id quod nutrit minus: veluti si hordeatum m uxetur in ptisanam eoinmqnem, vel hydrps ccha . SCHOLIA.
Ossibus que iamiam futurus est vigor, Si in pep
cutissmerie se indiuiduo , extemplo tenuiter victiarare debent : nam in ringenda vis es morborum acutorum arte remediis morbo contrariis , deinde natura pepas
, ea vivato multis qua is alimentorum pepsim Quibus
64쪽
Quibia aut st ferius futurus est vigor, O eo ipse tempore,quo sidicet incidit tm ct paulo ante, ac paulo pos etiaM est
exacto pene triduo est deducenilum alimentum. Na, qua e parte natura est magis vis indigem, hac illi patim esὶμ currendum. Atqui magis est indigem inflatu ρο ρaulo anta si morbi quam ab exhausto sui. Ergo in curam morbi est potius incumbendum remediis morbo contrari. 9 pepamo, quam naturae studendum cibo ct potu . Atque qui i' per acu . . ris id perpetuo locum habet excepta peste,nam in peste cibus est exhibendus m in mitioribus, cum ad id tempus ventum est, quo certamen naturae ct morbi est in procinctu, ne morbus reddatur pepasmi expers,ac mala cri aifunesus: in principio verὸ morbi ct augmento liberalius indulge' rum,ut ager par esse posit,integris e viribus ad sorbs v rprem perueniat, A P H. x Ι.
βλά sci. φ Oias a se, eo lsi or παρο- IN tui exacerbationibvi cibum adimere oportet, nam praeciere noxium. Et cum per fir uitui redeunt morbi, in i ii is accestionibus ηbstinendum.
VT plenius hutic Aphor intelligamus, sciendum primum qiuid sit paroxisimus, & quid perio qs.
Est autena αταειν ιο tempus quod initio aecessioni,& vigore circunscribituto sicque hoc loco accipipur, non addita ut faciunt vulsares declinatione. Vor'mipsi is paroxysmi multae lurit partes, quas ita depre- hedeinus proposita kbre tertiana. In hac ergo ubi e ditur aeser & hiat, is sinetia est:quum
65쪽
HiPPO CR. APHon' o id est, prima inuasio, siue αρχ', appellatur: quum iam mixtus est calor Ligori,& minuitur qui de fragias,
Calor vero crescit estissωμαλ α. ubi frigus abiit,& calori alescit dicitur e ξ, σνς, 'ειδειπς ι esses tam . Deinde in maximo S sumo calore est ς α m. ΣS in sequitur seu stirωσ1:, declinatio. Cuius rorsu duo tempora colideram ius. Nam statim a vigore πωκε 'nucupaturi
sub fine verbest δε εο n. At ubi desiit omninb calor est Postrem li huic fuccedit . alij interami filone,alii integritate interpretatur linee interualliam inter extrema declinatione,& alterum principium accessionis. In accessione itaque, i. morbi principio,augmento,& vigore cibum fugere oportet. Vnde Celsus,initia morborum inquit fame, sitimque desiderat. Vbi per morboru initia intelligit initia accessionu. Cibum aute dare nocet, quia natura oppreLsa est & tristis,ob certamen cum morbo. Altera ratio, quia in principiis accessionum febris materia putrida colligitur circa primas venas & partes nutritorias, ita ut ab ea corrupatur cibus,si detur tuc teporis,& postea morbum augeat. Periodus autem teste Proclo est
motus siue cu Galen reditus ab uno ad ide hoc estὸ uniuersum spacium a primo insultu unius accessioni usque ad insultum alterius. Verbi gratia, hodie sub meridiem sit initium accessionis tertiae, accessio duret usque ad horam sextam,succedet Accessorecurrat postridie hora secunda. Ab hora duodecima, ad secundam sequentis diei reditus, dicitur periodus Iam verbper accessones intelligit non solum accessiones febrium intermittenti tum ob id etiam dicit per circuitus sed etia exacerbationes continuarum,& dolores recurretes, ut in cephalalgia, dolore colico, dolore tomachi, dic. No nutriendu ergo in accessioniblis, id ςst,principio,incre lato, vigore, nisi recla naent viresi
66쪽
S A C T i o P R IM A αα ' εc praesertim in vigore. In principio n5 est Hadus po- tus in incremento dari potest paria, m vigore si veli
meter sitiat aeger,dandus.Nusquam dabimus Obum: sed nutrire pollumus in declinat γne,In ι comode. in Jνisi comodius: at in & interuallis c5i modissime Ponamus febre cont1nua, quae dicbus im- paribus habeat exacerbationes, dieb.imparab. nutrIemus tenuius,paribus vero paulo plenitis. Ponamus &. intermittente, quς habuerit accessionis declination hora sexta matutina. Pastus primus post accessione e-: rit tenuior,quia fatigata est natura ob acce Hlone,n triaq; victu stio idiore&humidiore At paltu altero suphora s. . . o nutria pauid plenius, quia sese recolla pinatura ab accessione, viresque recepit e priore pastu.
N Parox'sinis, hac est exempli gratia) cum ager perfri- cs erit, donec ad pedes caIor descenderit, de ιi' vereri oportet,quauis iure exhiberi possemideathr:nam ci- bi exhibitio dano est, primu ratione morbi, deinde quod is paro sino ventris ct thoracis oeconomia labefactGur, hu- moras in evi partes affluxu ,pol imum asperficie corporisi ad centrum: adde qμod impura aluo concoctio vitiatur prae θ' terea vis morbi augetur cibo, auocata natura qμε in paro- xysmo maxime pugnat cu morbo. Iuxta illud LEpi. Qilae pa- rib. accedui arib. iudicatur quae Cero imparibus, imparob Vm retia quacuque per circuit ingraue i,ut febres su in ' termissone unius diei.bidui, tridui, aut etia quatridui, - colici dolores, cephalalgio, asthma, de cibo vereri oportet in parox' mol quanquam in illis febribus intermittentibus q σccedsitur ob mordentem acrimonia humoris excalfacti ct extenuati asele, inedia, laboribus, tuto etiam in accessione ' exhiberi alimentum poterit potisimum tamen in decIin
67쪽
Morbi vero ipsi, ct anni tepora , ct periodorum inter se proportionis obseruatio, me ea quotidie, sive aiarern . e miore interuallo flant, paro sinos 2 statum orboham indicabunt. sed ex iis quae postea apparent, udiciasumi: tur,velut inpleuritide stutum Matim ini-rio appareat, brjuem fore denuntiat: si verὸ poyterius comsti taxur,lo ngam, uiuuetiam urinae, alat faces, fudb res θ, dilatu faciles aut ni tales : O breues, vel longos morbo fure quum superueniunt, monstrant. TRia esse dicebamus antea,ex quibus medicas rationem victus praescribendi possit sumere. Pria
iam e viribus aegrotantis, alterum ex morbi constu ut One, tertium ex praenotione futurarum accessionum particularium. Vires cognoscuntur ex pulsibus,
dc alii. quae scributurin prognostico Hippocratis, ut habent virum trium facultatum,&c. Q od si exacte eas cognoscere non possimus, saltem quantum fieri
potest, exacte sunt cognoscendae. Debet enim nota nobis este causa infirmitatis virium, ex secundo com Gal. in lib. de ratione victus in morbis acutis. At a cessiones futuras, morbi constitutiones perspectas habere poterimus, tum ex hoc Aphor. tum ex de Cris. Est te παρουσμοςGaleno deteriis&vehemetius
otius morbi tepus a primo insultu accessionis usque
68쪽
sE CTIO 13 d vigorem. In qua non solum non est nutriendum, verum etiam inter eius principium dc pastum prςcedere oportet rectὸ intercedere sex horas. Per κα5 verb intelligimus hic no vigorem seu statu moriabi, sed ideam, tarmam, & hii iociam totius morbi: per quam tarma scimus qualia &quanta futura sint tempora morbi uniuersalia. Porro,ut accessiones & constitutiones cognitas habeamus,considerare in primis oportet in morbis, speciem morbi, ut, audita voce quartanae , statim iudicamus futuras accessiones quarto quoque die , easque longas. Post speciem videnda vehementia morbi. Deinde mores , id est , malignitas & clementia morbi. Postrem bseectandus' morbi motus , quia scilicet anticipat vel tardati: & quia longiores aut breuiores suns accessiones. Verum , id in morbis est aduertentadum , quosdam esse anomalos & erraticos , quisere sunt ex materia mixta. Q ao fit,ve dubitatum sit,
an in huiusmodi morbis dignosci possint accessiones, constitutiones, & crises. Respondebimus poisse quisdem dignosci: sed paulb dissiciliorem esse cognitio
nem: quemadmodum etiam accidit ubi commistentatur & complicantur morbi. Ac hodie quoque dissici lior est accessionum cognitio quam fuerit tempore Hippocratis. Siquidem eae tunc multo magis, qQ in nunc, erant ordinatae,qubd omnia fere committerent naturae:at nuncis pius confidimus remediis artis, ita ut aliqu1do venam secemus, interdum demus clysteres, saepe etiam rationem victus pleniorem praescribamus, &c. unde pleruque immutatur accessionum o do. Caeter.m anni tempora, accessiones quoque de constitutiones morborum indicabul. Si enim aestate
morbi inuaserint,magna ex parte biliosi erunt,atque
69쪽
per tertium queque diem accessiones habebuti citoque finientur. tra ubi hycme cxorti fuerint, piatuito si ut plurimu erunt, singulisq; diebus amiget, &tardius desinet. Per ani aute tepora ut breuis eitHip.)intelligit etiam & temperat aram aegri,& aetate,& viatς genus,& cosuetudinem, & locu in quo a giotat,®ionem , & aeris ambientis constitutionem. H. e cenim vn1 indicabunt accessiones & constitutiones.
Per circuituum vero incremeta intelligendum teste Gai. in Com. accessionii quae in circuitibus fiui augmenta, ex quibus & morbi augmentum & futuri viagoris tempus praefinitum maxime discere possis. Sutenim iudicia , conferendae accessiones, si accelerant, vel non: si longi his durant, aut non: si maiores vel ea mentioresque sunt,aut non. Hoc est, primu coparadu
est lepus quo inuasit accessio prima, cu hora vel temapore, quo inuasit secuda. Secitdb co ferenda est vehe mentia unius accessionis cu vehemetia alterius: idq;secudia signa pathognomonica At malignitas specteatur secundu aecidetia superuenietia. Coparada itaq; malignitas cu malignitate. Vt, si in priore accessionequii nullu superuenit aut deliriu,aut syncope, hςc accidui in secuda, significabitur morbus malignior Coponem' etia motu cu motu: quia scilicet in accessione hac celerior est trafit' a principio ad incremetu,& ab
hoc ad vigore:in altera vero tardior. Illem. trasitus celer indicabitin orbubreuiorealic vero tardior logiore. Sed ex iis qua postea apparet petita α νόμ ηαsgna sunt 3c symptomata, sed diuerso res p ctu: qu
quam tape pro eo deaccipiuntur. Verum S φα νο α ρε
proprie sunt signa seu sympto mala,quq non simili cum orbo inuadunt & incipitit, sed subinde apparet ac superueniut: ut in pleuritide sputum. EVN5νομ ιι verb
70쪽
fg ri O PRIMA. a sunt signa seu symptomata qus malignis morbis in
ligna super ueniunt ut in dylenteria, lingustus. Cael l ram sunt triplicia: si quide alia sunt signa sathitis aut mortis: Alia coctionis aret cruditatis Alia ad cris Es pertinent. De signis Llutis aut mortis agit Hipp i. dc a. Erogia. de signis coctionis & cruditatis,&, de signis criteon Galenus et & 3. de crisibus Sunt di irgua pathognomonica, hoc est , quae passionem indiacant,& circumscribunt ellentiam morbi. Pcr haec au tem intelligimus secciem in orbi, morbosque definitimus. Ut. pleuritis Dorbus est cum sebre acuta, dotarela eris pungente,tussi,& spirandi dissicultate. Iudicia sumuntur)lia Grarco deest mκ- ΦεΘ id est, rati cinari oportet ex genere signorum syllogis ii orum Gal. initio comm . Victus acutorum docetis μαρσιν esse quae per τεκμειον fit,cognitionem. ηε νον auic I eodem ibidem a inhore appellant veteres non om-
ne signum simpliciter, sed signum syllogisticum , seu syllogismum qui ex signis veris & necessarias conficitur. Vbi ergo cognouit medicus ex lignis path gnomonicis morbum sibi propositam esse pleuritideia considerabit qualis sit morbus, & quas habeat a cessiones. Est verbi gratia morbus acut , habeat a cessiones dieb.imparib.&c. At postea quam peruenit ad signa, pathognomonica, coiiderabit esse 'plicia,
propria,& communia .Propria,ut apultibus:&mmu-hia,ut ab vririis,alui excremetis, sudoribus, &c. Inter
propria pleuritidis symptomata sputum ut diximus ieceletur: quod si incipiente moibo statim appareat, morbum breuem Are ostedit. Vbi antequam ad alial progrediamur notadu est istud principiu esse triplex. Vnu secsidum latitudine alteru indiuisii bile,&tertio, quod est principiu uniuersale morbi.Ergd statim i e