장음표시 사용
101쪽
crum non rediderunt ut illis verbis: Ne dixeris in corde
Cuomodo credent ei, quem non tuo: Quis ascendet in coelum, ut
1 audierunt Quomodo autem au faciat, quod lege praecipitur Sidient sine praedicante momo enim auis ita diceret, perinde esset, do vero praedicabunt, nisi mi ac si ν eueta caelo Christum ausearritanturi sicut scriptum est: Quam , iterum in carne veniens iustitiam speciosi pedes euangelizantium nobis afferret, auali iam incarnat- pacem, euangelizantium bona semel non attubstet nobis gratiam. I6 Sed non omnes obediunt Euan ut operepraestemus id, quodpraeeip
gelio. Isaias enim dicit Domine, tur. Et rursu ne dicas, inquit. in eo
I quis credidit auditui nostro Er delao, quis Llcendet in abdissum, tgo fides exauditu. audi us autem hane iustιtiam leti consequatur hoei per verbum Christi. Sed dico enim ρεrinde est, ac Christum amor- Nun id non audieruntλ Et qui tuis reuocare, edistiregare hoc eff. dem in omnem terram exivit so ex mortuorum numero Christum ex nus eorum,cu in fines orbis terrae more, emippum mortui pro nobis ne- a verba eorum. Sed dico : Nun Iaro. Qui enim non dubitat Christum
quid Israel non cognouit Z Pri esse mortuum, ut nobis gratiam momus Moyses dicit: Ego ad aemu reretur, qua ob seruaremis legem, lationem vos adducam in non non dicet. quis descendet in ab sum sentem: in gentem insipientem, is qtiaerendam uis initiam Z ne ia o in iram vos mittam Isaias autem tti Vm tu ita dicat, eum etiam stria audet,in dicit Inuentus sumta tura planefateatur, facilem esse 9- non quaerentibus me talam p tu obstruationem, eumsubdat μυ- parui iis qui me non interroga se, ε.dὸm loco Prope est verbum Et bant. Ad Mael autem dicit: To in ore tuo; in corde tuo meta die expandi manus meas ad 41ὸm .rbum, quod Moses dixit populum non credςnt , con prope asse in corde, mi Ore,e is iri tradicentem mihi ritu.ptii, quem ego obis radico, quo Misobseruandae facultas vobis conceditur. Quia si quis confiteatur inores mei spiritu sterium Incarnationis Christi, e nonFolumore, pedetiam earde crediderit, salutem consequetur si hoc stiritu legem hanc.
quam dixi prope esse, obseruauerit ' corde enιm de concepta, emore protestata, ad iustitiam, einsalutem conbequendam perlegis obseruationem alet. io Dicit enim Isai. 28. Omnis, qui credit in ipsum, non confundetur. Omnis dico, quia non est distinctio Iudaea, e Graeci,quantum attinet ad negotiam Uscationu exsci. Omnis era a lui credidtrit in eat
102쪽
omnes,auimuseant Uu sicut Ioel dixit:Οmnis qui inuocauerit nomen Domini, saluus erit. II Sed ditet ab quis, suo Devi in amnet aui sium inuocant,estandi dona sua, siue Iustiti sint, Menenti. Nam Gentilis quomodo ipsum inuocarepoterit, quem non eognouis, nee eredidit 'eredar.
rem nonporea,n audiat Laadire vero non poten, nis qui illipradicaaeriti nullus autem ei raedicare poterihusadid missin fuerit. 1 Sisenim dieis Isai. s .Quam speciosi pedes euangelizantium pacem, euangelizantium bona eriterum, non omnes obedium praeacationi credentes illi, id rod dixit sal. cap. 33. h. erbis, Domine Quis credidit I auditui no
Ofides , radιeat om nostra eonstat ergostdem ortum habere ex Iς-ditu: aaditam istem ex ,eνM,Er praedicatione tars Is cum ergo Geuistes talem radicationem hactenvi non habuerint nia fidem habere potu runt, per quam Deum inustarent, Er saluaserent I sed re*ondeo, num Quid dieipote I.Gentes omnino non audisse, i unum Deum satrem amosce res, ipsum possent ιnuocare 1 17 Siquidem cogi enarrant, πρradi eant gla
pia n Delim .pera manuum stivi annuntia 'firmamemum, mi omnem eris
νam exivit bonm eorum, Tinfines orbis evrae verba eorum habuerunt ergo hane eaelorum praedicationem. π sonum, nile Deum agnostentes it sium potuerunt inuocare. I sed nunquid Poetnonnouu quod a me dictum enaseitieet Gentes, quaeprim nonsectabantur iustitiam, deinde fuisse moerisor. dia D.i iustifieatos Israelem Hro conando sectari iustitiam ex sola legis η titia mquam ad illamperuenisset Is Sane id non ignorauit,eum inserier Isaia plane ostenderant a Mo e pri- dixit in Deuteriati Ego ad aemulationem vos adducam in non gentem, in gentem inii pientem, in iram vos mittam. Quasi diceret tantis brnefici afficiam nationam itium,quae harienvi habitae Ipro Gente contemptissma, tapro non Geniates t felicitate, qua idebitis affluere Gentem illam, prouorandi sitis ad iram. 'rinuidentiam. Postea autem Isaias eap. 69, audacter etiam eum perieulo ita suae dιcit: Inuentus sum a non quaerentibus me, palam apparui iis,qui me non in terrogaba ubia eri, futurum erit, ut numiar patim a Gentibus, quae antea de me nihil cogitabant, ne qua rebant sidem
meam, e religionem 21 contra populam vero I ae e uertens sermaquam idem Propheta inquit postea eodem evit Tota die expandi manus meas ad populum non credentem,& co tradicentem mibi.
103쪽
. sta. Repetit id, quod initio capitis si dixerat, ut ostendat se non ex is dio,sed ex charitate contra Iudaeos ea dixisse.
In Graeco habetur ευμα, ubi Latine diciturvoluntas Significat
verbieneuolentiam, propensam voluntatem.
3. Particula μιm a ce edtm: quae causalis est, s signincat aliquando non causam rei, sed cognitionis. In hoc loco vim habet tantum significandi causam cognitionis: causa enim testimonium perhibendi est voluntas,quam habet erga populum, non autem contra sociae de
causae modo interpretati sumus.
4. Sequentibus reddit rationem illius, quod dixerat, issetundum s. Quomodo nomine finis significetur hie consummatio, de com-
Totum illud suppletur tanquam conc Iulio ex praecedentibus,c ius rationem postea reddit. . Hic applicat,quod dixit Moyses: in eis c.erbum in oratias, sis eoGMetu im utroque enim reperitur fidei verbum, quod necessarium est ad salutem. s. Addidimus ilIa,quae sequuntur, Si haestiritu, is 'ina hic non eo tendit Paulus sola fide sine operibus saluum fieri hominem .sed ostendere quae sit saeuitas, qua homo possit adimplere omnia ea, quae lex Praecipit sicut etiam Moyses id ostendit illis verbis rape es Ἀγιωmm .iae a. mi Facultas ergo est spiritus fidei in corde e in ore... Non debent accipi ut distincta, adiumnam,&-6 rem, sed idem
prorsus significant, nec sola fides corde suffieiens ad salutem,nee sola dum iustifiearisin homo sola fide interiori,sine externa professione.tamen ut plurimum adulti non sine confessione iustificantur,cum ad Baptismum accedere debeant, in quo fidei confessio ore promenda est. Tum etiam dicitur neeessaria fidei confessio ad salutem, hoe est,ad seruandam omnem Iegem, in cuius obseruatione iustitia nostra consistit nam de ipsius confessionis fidei praeceptum habemus, Equidem Paulus de iustitia, de salute, quae est in obseruatione legis, in hoc eapite loquebatur,ut patet ex num. 7. 8, 3 9. o. Locum Isaiaa . iam explicui supra caps. u.3o de 33. Alii explicant sic eundem locum Italae qui redit,&sperat in ipsum non festinet. hoc est,sustineat in patientia de expectet. Sed Paulus plane accepit, pro
eradere dc ilIud non temnes. pro non confundetur ut ostendat. quo pacto frustum fidei,qui est iustificatio,non consequatur confusio.
104쪽
ris. Alii alio modo eonnectunt haee verba praeeedentibus sed mihi planior videtur hic sensus visit obiectio eonira id quod proxim di
fit Gentilis, siue Iudaeus. ix. His, de equentibus verbis non probat, quod proxime dixerat, nullum sciIicet posse pra dieare, id enim clarum erat, sed probat illud, quod praecesserat, nullum credere posse, nisi audiat, et fuerit praedicatum: de semper auget dubitationem propositam num. ii. quia non videtur quomodo de Gentibus etiam intelligatur illud,
. Auditus hic pro praedicatione, e ipsa voce, quae est biectium a uinditus, ponitur.ut etiam r. ad Thessalua verbum auditus Dei, est idem. quod praedicationis, ,r . Auditus hoc loco non sumitur pro praedicatione, sed propria signifieatione pro eognitione sensus auditus, quam deinde transfert ad spiritualem auditum ut infra videbimus. is Totum illud debet suppleri usque ad numerum sequentem,ut continuetur dubitatio propolita.. 6. Illud, aleo, non est obiicientis,sed respondentis per interrogatio
i . loeum illum ad literam adduci ab Apostolo de eoelis materialiabus enarrantibus gloriam Dei probaui 3 pari dispi, cap. . hoc modo contextus optime consonat. Quomodo autem si Gentes inuocarent nomen Domini, id non faeerent sine gratia interius mouente,et . iam e loeo probaui, explicui. s. allad, quod habetur in eo numero, aliqui referunt ad id, quod proxime praecessit, ut sit sensus. Nunquid Israel non eognouit praedicandum esse Gentibus, uterederent ex praedieationis audituc Sed revera hic sensus non quadrat testimoniis,quei citat Paulus in huius confirmationem: quia illis potius ostendit electionem Gentilici populi claeiectionem Iudaici:quare melius resertur ad id,quod dixerat superiori eapite in illis verbis,oc sequentibus,si .erro due--, σώσου Gentes, tacim in paraphrasi dixi. Et ad hoc optime indueuntur testimonia, uae plane sunt de eleetione populi Gentilici, reprobatione Iudaici hactenus enim toto hoc capite solum probauit,quo modo Israel,quia o Dfendit in Christum conando consequi iustitiam ex sola lege fine n de, non est eam consequutus Modd ergoredit ad id quod dixerat, Gentes se ilieet praeserendas esse, Israetreiiciendum, quod prosequitur etiam si cap. obprobat hoc Iudaieo populo antea dictum suisse, In raelem id optime cognoscere potui se Illud nanu, non tam significatae iacto nouisse,quam potuisi cosnoscere.
105쪽
ις. Illa interrogatio affirmans habet implicitam hane responso-xo. Illud testimonium est Deuter et in Cantieo Moysis, ubi aeu
dum vulgatam legitur 'simeromo uamne meo, -----D-,ροσνοῶ ---- --μεν-μώ. s.'ν--Missam .. . --- νώ- ω ae.1s ι irritis σεν. πιπρονοί- dicitur pro O , quod Paulus allegat non Gentem, Gentilium scilicet nationem quam ita appellauit, quia vilis adeo erat, non reputaretur inter Gentes,& homines Illud a tem proauste ιε, vel ame ιν, accipiendum ast permissiuei Steroeeasionem: quia id quod Deus facturus erat, sciebat futurum esse oceaficiis nem irae,ct aemulati.ms.,ι Illud ais μν, signi ficat eum timore aliquo Iudaeorum, dixisse illud Isaiam quia erat in Iudaeorum offensionem. xi. Illud 4 quod in textu habetur Graece est signifieat ad. ... R., ct in hoc loco videtur significare contra ciuia contra Iudaeostrat prophetia illa.
Emperat id, quod videbatur dixisse ri
m toto populo Iuriorum, nempe reprobatum,'eiectu uise a Deo, seniis non omne uise a Deo exclusos,stedaliquos et am paucos tamensuisse a Deo electosinon quia ex Israel erant, sedex electione gratuita prascientia
clectos'iserat ita praeli Quod quarebat flua,
Grogenuorumsuorum virtute constequMeton
fuerit consequutus, sed id tantum, quodet ex gratuita electione cocessum ent Vltimo tandem ad Gentes conuertissermonem,neri ipsi extoL
106쪽
iantur Flisti benignitati adperibant,quod
electi fuerint in populumsidelem, qui nihilominus sim bonitate non permanseransiexperientur ram Dei instinis,sicut Iudai.
Ico ergo:Nunquid Deus re eiusdem capitis.1 pulit populum suu Absit camo ex praecedentibas Nam ego Israelita sum ex se sesiuitura nunσuid totum ρα- mine Abraham, de tribu Benia ρμtum staria Deo resectum 's' 'a min. Non repulit Deus plebem mςμ quam Ego enim saetita sum istam,quam praesciuit. An nescitis ' prosel tu , sed ex semine Abra in Elia quid dicit scriptura que rivu Beniamin, 2 qui a admodum interpellat Deum ad 'eu Deo non sum repulpis mone 3 uersum Israel Domine, prophe. ' Deu tu uinae saetim reprobaait. tas tuos occiderunt, Malearia tua 3 εdne em putre me num selum suffoderunt:& ego relictus sum e Geme Iuctiorum non esse ais selus,& quaerunt animam meam. in reiectum dia etiam non ντ
Sed quid dicit illi diuinu respon Ue Deum asiuis promissionibus a suma Reliqui mihi septem millia rem istam populi,etiam Iudaici,auam virorium, qui non curuauerunt ipsi praedestinauit: sicut enim 3.
genua ante Baal Sic ergo&in hoc in I9. eum Elias ad Dominum o- tempore. reliquiaesecundum e e rans diceret Domine Prophetas ctionem gratiae saluae factae sunt. tuos occiderunt,cu altaria tua su ias Si autem gratia, iam non ex ops foderunt,4 ego relictus sum so- ribus rivoquin gratia iam non lus,&quaerunt animam meam: est gratia. Quid ergo Quod qua horea, ut me secidane arbitrab rebat Israel, hoe no est consecu tur enim se solum mosisse qui vetus,elcectoautem cosecuta est:ee rum Dei ultum, e fidem retineteri vero excaecati sunt, sicut scri et 'sondit ei Dominus: Reliqui plumemdeditillis Deus spiritum mihi septem millia virorum, qui compunctionis oculos, ut non si curuauerunt genua ante Baal: videant,&aures, ut non audiant sic etiam, o inho tempore ma min usq; in hodiernum diem. Et Da furta muιtitudine Iudaeorum, auire. uid dicit: iat mensa eorum coram ulli untia Deo, relicuis , choeipso in laqueum,&in captionem, est, alietur, paucitamcn, ex rariae
107쪽
Minicandalum, Di retributio-io nem illis Obscurentur oculi eorum, ne videant, Ddorsum e 1 rum semper incurua Dico ergo: nunquid sic ostenderunt, ut caderent 'Absiti Sed illorum delicitum, salus est Gentibus ut illos: I aemulentur. Quod si des ictum illorum diuitiae sunt mundi vidiminutio eorum diuitiae Gentium: quanto magis plenitudo e 1 rum Vobis enim dico Gentibus; qirandiu ouidem ego sum Gentium Apostolus,ministerium mei cum honorificabo, si quo modo
ad aemulandum prouocem carnem meam,&salvos faciam aliquos ex illis. Si enim amissio eorum ,reconciliatioest mundi: quae assumptio, nisi vita ex mortuis st
is Q iod si delibatio sancta est,
massa: si radix sancta,& rami.
ij sedd si aliqui ex ramis fracti
sunt, tu autem cum oleaster esses, insertus es in illis,4 socius radicis&pinguedinis olivae factus es, no-18 li gloriari aduersus ramos. Quod si gloriaris: non tu radicem poris tas, sed radix te. Dicis ergo: fracti sunt rami, ut ego inserar Be-1o ne propter incredulitatem fracti sunt, tu autem fide stas noli altum sapere, sed time. Si enim, Deus naturalibus ramis non pepercit ne forte, nec tibi parcat.1, Vide ergo bonitatem,&scueritatem Dei: in eos quidem, qui ceciderunt, severitatem in te autem
in Cap. XI. I ctionis salui facti sunt, cilicti
a Deo. Quodsi ex gratia, ergo non ex ipsiorum industria. σex operibu/:lioquin s elemo quam dixi ex gratia, non esset gratuita. Quic ergo consequitu ex dictis thoe plane, nempe populum prae maiori ex parte
nonfuisse assequutum iustitiam, qua
ex propria virtute, G quasi ex prosapia, eo quod legem scriptam haberet, contendebat assequi me alio sti-
ritu Dei eam ero electam partem ex populo etiam Iudaico, quam dixi
exaratia Dei fuisse selectam, consequutam fuisse erum stiritum sancti rationisis ceterον erὀ, quos dixi non esse assequutos, exeaecatos fuisse sieutscriptum ess Isai.r9 7 Dedit illis Deus spiritum 8 compunctionis,oculos, ut non videant,&aures, ut non audiant usq; in hodiernum diem me e i stiritum pertinacem in malo. Et rursis David: Fiat mensa eorum coram ipsis, iden scriptura, quae t mensa illis oppositae ibi in scandalum, dorsum eorum semper incurua, hoeen, t sint ad terrena incunati, nec eonverseatio eorum sit in caelis. Sed nunquiratio in chra fum impegerunt, iis totum caderent, resinet ereparationis 3 nequaquam: si scitilorum delicto holfactum ea, ut Gentes ad sitim titim vocarentur Iudaei constecta illorum insigui sanctimonia ex contentione G ilo pia ad emetiam conuertantur, qui per
108쪽
rem bonitatem Dei, si permanse praedirationem Apostolorum aereris in bonitate alioquin tu ex de re admemsutim noluerunt. Quod 'Isideris. Sedo illi, si non permana si Iudaeorum lapsus, incredubiasserint in incredulitate, inseretur per oecasionem cessit in salutem ro- potens est enim Deus iterum in tius rotiqui munis Io quanto m serere illos. Nam si xtu ex natu gis Gentes ad fidem prouoeabuntur, rati excitus es oleastro, contra Avideant quam plurimos ex Iudaeis naturam insertus es in bonam o conuertit In gratiam enim vestram,huam:quanto magis ij qui secun ὀ Gentes,dico, quatenus quidem sumaum naturam,inserentur suae oli apostolusGentium,honorificabo mu- is a Nolo enim vos ignorare, fra nus meum praedicandi inter Genter, tres, mysterium hoc ut non siris fuctum praedirationis intre pia vobis ipsis sipientes)quia ea catas Gentes ad fidem eonversa laudans,
V Iacob. Ethoe illis a me testamen νώm. tofuit, et maiestam tum; cum abstulero peccata eo invitis V ,.., udis ti II1 rum. Secudum Euangelium qui Gailredum ostis adiunctione uro
dem, inimici propter vos: secun ur,
109쪽
eius Quis enim eognouit sen fideles,abscisi sunt ex radice non perisum Domini Aut quis consilia. manentes in fide progenitorum tarius eius fuit λ Aut quis prior de auram Gentio, eum esses oleaste in idit illi,4 retribuetur ei suo tua infidetitiae, scillorum Deoi niam ex ipso, per ipsum,4 in μνι Mi. particusfactis i Iue ipso sunt omnia ipsi honor, et illivi raduu.σpinguedinis Οιηιυ
gloria hi secula seculorum. - dei nimirum Patru, e bonorum sumen perum ex se proveni-tium. ι.ει
uersi ramosasi se inflente superbire Quod si adhue invisi gloria intumescu, attende Pabre nulla sit tibi causa sufficiens glorianda non enim ex vestra fide, sicut ex radice Patriarchae. quorum fidem sectamini tanquam ex radiresdeisceumlauserunt; sed vos alias mereduti ex illis, ut eiu dicesita dem habetis. Duessultemun eo esse tibi ausim gloriandi, quod Dem permis
rit ramos,qui antea eram in radie abscindi, ut in eorum loco inserereris: --
gairecerte non possum excibos fuisse ramos, se illorum loco os Gentiles i sertos fuisse L Sed attende id factum esse,non, t meritis vestris locum da rent, insis illorum loco inseri possetis: verum propter incredubialem ipso-νum absic isiunt,inquam tibi iusto Dei iudicio fuerantpermisit. Tu autems de exaratia Dei, a non tuis meritis inseretis υ;noli altumsapere idtibi mbuens quod Dei donum ess sed time Dei iudicιum. Si enim ipsis Iudaeis, qui erminaturales rami origina carnis , ob ipsorum peccata Deus non pepercit. sedρεrmisit in incredulitatem tibi,c abstindi, ide tu Gentilis, ne persive biam indignum te praebeasgratia Dei, e similae excidaris. Ex quibin iam perh=ecta habebis Deistueritviem G benunitatem:stueritatem quidem in eos, qui ceciderunt: in te autem, ὀ Gentilis,benignitatem,quam Dem semper erga te habebir, si in caepto permanseru: alioqui emtu experiem fleueritastem Dei, π excideris mesolum tu Gentilis,qui inserim es expertinis Derbenia anitatem, a sed σisti, si in incredublato MLarintpermanere. σ atran stur iterum inferi Dem enim potens eti adhue illos inserere, postquam obscisii 5.nt: namsi tu eum esses oleaster natis in infidelitate Gentilitatu,infertis es in Deeundam, empinquem obuam Pareiarcharum 2 quod videtur maingis repugnare, ιι natiuitatemcarnu consideres: quanto Mihin inferi pol runt Iu i qui secundum earnem progenitis.nt ex Patrιb-,ad quosperti uentpromisitonei λ rem enim arcanam, e paue adhuc erinisam vertam bis, Gentiles.n sitis insolentes,manimi etitio, nee nimium vobis pia Matis,propterea quod insiti sitis olime, o Iudaei exessi h sterium asinum,msteretum ea, quod caecitas ad te via tum contigit in Israel, donee minuet linM Amerin, luem Dein decrevit ex Gemiis assumeretMi enim im-
110쪽
ρυ- fueris noerin, 23 msraelsarum siet, sicutsscriptum Isai.s.. veniet ex Sion,qui eripiat,&auertat impietatem Iacob,& tune d mum testamentum,quod illis disposuit a implebitur,cum abstule ro peccata eorum, Qui quidem nune sun Deo inimici, offensi a r tione pertinaeiae, qua Euangelio aduersantur, C quod vobis occas μιι, sdem reciperetis. 7 At reo si eonsideretis electionem, qua elegitime Patres oram inpopulum abiectis aliis nationibM G promissiones dilecti sim ipsi Droproprεν promisono Patribu factM: Deum en paenitere non potes promissionis factae populo isti, donorum, π,ocationissa, sicque implebitur qu)diam diu Patribu promisit. 28 Sicut enim crvos Gentile aut antea non credebatis Deo, nunc estis misericoνdiam eonfisuuri ad iam,
vorari easione incredauitatis illorum ita illι non eredant, unde vobia missis
ricordia prouenit. Ex quo tandem fer, si etiam misericordiam eonsiquantur, Deus enim ita disposuit salutem triusque ρυub Iudaici,em Gentilis 'reprem erit utrumq; eonstringi incredubrate, e indefer νι --mumpostea miserereturicio tamq; mecum considero diuinae dissensationis
rationem quafactum est ut Gentes idosis antea θνuientes subito adgratiam Euanχειν vocarentura Iudaei γενo quib-rrariapromissa ,ridebarin, ab ea axet sint, meorum casum fuisse occasionem. ι Gemes rura voearentur, tandem Gentium salutem esse fururam occasionam salutis Iudaeorum vae sicaniam en eum inquam, hae mecum considero, prae stupore ruore elamare, o profunditarem diuitiarum,osapientia, lentiae Dei,quami
eomprehen ilia sunt iudicia, o secrera ipsius, quae Dea homines dis'Uias facere,oquam inexeogitabιles via,emmodi, quibus id futurum distosui δQuis enim nouam eognouit id, quod Deu decreuit sapisntia sua dealiquo faeενεῖ aut quis conmarius eiu/fuit m d θοnenda via immodo,quo id facturus era taut qui prior dedit isti aliquid eum ipse sit diues, abundan vi, cossario debeat ei potius quam alteri retribuere 'nullus sane quoniam ex ipsi, t ex autore, ininceptore omnia inceperunt, προ ipsumperfect rem persiciuntur, e in ipso Oseeruatore consterumtur. Ipsi gloria in s
ti res i ' onis nota ex omnibus, uuae dicta emtr
sed 'obueu sibi, Ardeo inquit, Wra, ct ipse sibi respondo,ouod multum acrimoniae, vi emphali habet, ct frequens est apud Pa N a saliua