장음표시 사용
131쪽
erarium signiscar,nempe nullum diem ab alio discernere, sed eodem Hlodo de omnibus diebus iudicare. D. In textu solum habetur illud. ωι sis , dism , sed verba haec ad 6trummae, de quo antea locutus est Paulus, reserenda videntur, tam ad euna , qui discernit diem, quam ad eum, qui non discernitieum 6 num alieri hic non opposuerit, sicut edenti opposuit non comede
i s. Vtrobique illa luno vis Deo, aliqui referunt, non tantum ad benefietum creationis, quo Deus prouidit eibaria hominibus, sed etiam ad gratiam Christi,diuerso tamen modo: nam num 3a ad gratiam Christi, quia abstulit legem Moysis, at verba num i 3 ad legem Christi: quia dedit virtutem abstinendi a cibo ad obseruandam gem, quam eo usque illi putabant in hoc seruandam. Ego puto ad solam eibariorum prouisonem respicere illud mi in eo modo, ut in paraphrasi. a Hic possim causalis, quae non potest ad proxime praecedentia referri, sed ad id, quod dixerat numero . videlicet non esse iudicandum proximum quod ille sit seruus alienus, scilicet Dei: proptereat addidimus aliqua, ut rursus induceremus confirmationem illam spostoli. is Vitam, eli mortem aliqui recentiores referundi ad eorporale tantum, ratione cuius Deus est omnium Dominus, sed melius Patres arxei reserunt ad spiritualem hoc pacto prosequitur Paulus tauqu od supra propositerat , optime confirmat: illo vero modo ratioc illius vix quidquam probaret, Quando dicit , aris sιώimmin, si νε----ν, Domini μα- cinnet quatur de vita. morte spirituali, intelligit Paulus, non quidem no Resse Dei amicos utroque modo, eo quod dieat Domini μ--, sed subi Dei esse potestate,ut ab eo iudicari debeamus. is Christum dominari uiuorum, ct mortuorum, est esse iudicem' supremum,qui praemio, poena afficiat. Vnde Ioanneis. Dedria ιώdiis
1s. Cauialis IIa rationem reddi eius, quod subintellectum est ilIis
duabus in terr gationibus, videlicet uuaas ne eis ratio, quod recte proin
bat exeo, quod 1 Christo pro tribunali sedente omnes iudieandi ta
1 . Idem verbum isHeare, quo antea usus fuerat, repetit figurate in alio sensu videlicet, ut iam desinant inuicem iudicare temerarie se i pae s. led potius iudicent,quo modo aliis nullam prςbeant offensionem,
Quidam vero cum Chrysostomo putant Paulum ad omnes loqui. sicut supra dixtrat ad omnes τὸ nam omininu--γι-- Sed aliis mcliut
132쪽
melius lixe omnia solum referunt ad eos, qui firmiores erant in fide. . omnibus cibis vescebantur,quod indicant ea,quae sequuntur. ro In Graeco exuriarminati, quod Chrysost interpretatur πλη- posω, hoc est, persuasus sum, e dicit usum Apostolum duabus vocibus ad maiorem rei asseverationem Interpres noster transfert c demerito sane id quod verbum ipsum significat sed recentiores ahqui putant hic non significare summam certitudinem, sed esse mitigantia id quod dixerat, in quem sensum videtur accipere Ambrosias sed reuera magis congruit asseverationi Apostoli, ut significet cerin
u. Commune hocIoco dicitui, quod immundum erat, quia communis cibus dicebatur, quo vescebantur communiter Gentiles, quos immundo dicebant eueludaei rideo eommunis cibus idem est,quod
22. In extu Latino ponitur particula mimi quae in sensu causali ac commodari posset, non ad ea quae pmxime, sed quae paulo ante praecellarunt in Graeco tamen non est particula causalis, sed continuatiua
23. sum dicit 'lan re'. shemo que non ad infirmiores conuerinis sermonem,sed ad firmiores, cum dicit,io b 'hemetur, idem est, ac ii dicat,ne detis occasionem ut blasphemetur. 14 nu-n. .m, aliqur interpretantur Religionem Christianam di putant hic Apostolum ad omnes iis qui tam infirmos,quam firmiores in fide. ne scilicet dent occasionem suis dissensionibus, ut blasphernetur religio Christiana a Gentilibus,sed Chrysostomus, Greci inanterpretantur, ut in paraphrasi . ct magis congruit hic sensus verbis Pauli. as Totum hune numerum suppleuimiis cuius reddere videtur causam Apostolus num. 26. hoc enim praecipue exhortatur, m. offensionem ullam praebeant sua libertate in ad hoc inducit illud, quod se-
as. Cum dicit. μου eis Perniam De Udao γορ- idem est, ae si dieat, non est regnum Dei positum in vescendo quibusvis cibis, nec in bibendo quocunque potu cum libertate sed in hoc .ne alias detur offensio sumennn vesci omnibus re bibere indifferenter non esset in pra cepto, sed solum liberum , nec iam lex Moysis ad ullam in hoc obse uationem obligare optime dicit MiseΠνον- ι, hoc est.sanctificationis de gratia politum in vescendo libere rus o rinibus cum libertate. quia his uti non est ad salutem necessarium sed iustitia, ct hoc tamen nori obest qtio minus lege EceIesiae quaedam cibaria aliquibus diebus Teopriino vetita sine uiuidam ita interpretantur, ut quamuia in his
133쪽
sit aliquid regni ecelorum, tamen non sit potita ima pars, quorii in i terpretatio mihi non placetiar. Opus Dei appellat vel ipsos conuersos ad fidem,qui indu miores erant,vel ipsorum spiritualem pietatem,& fidem. et r. Loquitur Apostolus de omnibus carnibus in genere, quae non Prohibebantur in lege Moysis, non tantum de suilla, ut ita ostendathonum esse abstinere etiam ab elucarnis vetitae in Iese Moy lis, obit Iumcinem non scandalizandi fratrem. 29. Totum istum numerum addidi ad exprimendam obiectionem, cui Paulus tacite occurrit illis verbis T. Mem habetitae. 3o sequitur responsum ad obiectionem illis verbis: Tu fidem LMm aliqui codices addunt, Idem, σώam habes, sed particulastiam, non hahetur in Gretcomec in vulgata emendata,&sermo vividior est sine illa. 3i. Ii qui putant hie Paulum admonere riniores illos, ne publice Praedicarent libertatem illam ciborum, qua praedicatione erant infir mioribus scandalum,sed Paulus non tam ad praedicationem,quam ad usum ipsum publicum videtur attendisse. 32. Particula in eo, qώοdprobat, significat, ut in paraphrasi res licitati quas quis facere decernit. 33. Non iudicare idem est,quod bona eonscientia procedere. 34. Totum hunc numerum addidi, ut applicarem doctrinam rupe morem ad eos cum quibus Ioquebatur Paulus. 3 Verbum diseem,t, non significat actionem discernendi, sed opinionem,qudd sint cibi discernendi, non sit licitum vesci sine discri
mine,sicut in num A. Crevit te mandiae re omn/a, signincat, putat se licite
posse omnibus vesci, ut ibi explicauimus. 36. Fides hoc Ioco accipitur pro opinione conscientiae qua qui si tat ibi aliquid licere,sicut num . . dicitu tau se manducare, qui putat sibi licere illud ergo est peccatum, quod non est ex hac credulitate, sed opposita. Vnde non placet expolitio Augustini,de qua satis i. a. dis-
Putat, 'e cap. z. quaest. O . art. 1.
e notatio circa totam materiam
huius Capitas. DVbitatio est eirea totam materiam huius eaphis, quare permittat
Paulus Romanis recenter ad fidem conuosis, numquemquaiudicio suo duci in obseruatio ne milegis,eum tam acriter contra Gai ras inuehatur tota illa epistola, qudd obseruarent circuncisionem, re alias legis ceremonias. Aliqui recentiores respondent, in alio error.
sui sic Galatas, quam nianos: quod illi putarent stium cari apud
134쪽
Deum per obseruationem legis Mosaicae, ita, quod praeeipuum erae in passione Christi,tegali luis adscriberent,d Romani solum putabant ceremonialia obseruanda esse tanquam praecepta a Domino,non quia peculiarem haberent vim iustificandi. Mihi ditacilis satis videtur λ- Litio haeciquia non satis constare potest, Galatas putasse legalia habere vim ex se iustificandi sine meritis, S passione Christi per fidem, quia utrumque simul dicebant necessarium esse. Quare ceremonialia non alio modo,quam ut praecepta videbantur velle retinere. Facilior sol tio est, si dicamus primum Galatis iam satis declaratum fuisse, legem Moysis non esse amplius in ceremonialibus seruandam Romanis v rd non item paulatim enim Apostoli praedicatione sua legalia abrogarunt,concedentes ad tempus licentiam illorum, quod ut notaui u in quistione de hac re,ita fuit licitum, expediens Euangelieaeir: vicationi. Ad haec Galatae non solum utebantur Iegalibus tanquam infirmiores in fide. sed Pseudoapostoli ipsorum dogmatizabant publice contra Pauli doctrinam, qui Euangeliea libertate illis praedic
uerat,necessarium esse seruare legalia, desideo oportuit eos acriter, prehendere, nec ullo modo permittere legalia utebantur vero xl salibus,quae mere remonialia erant, ct nihil moralis, aut iudiciaIis habebant,qualis erat circuncisio Aliter vero Romani, ij enim solum bona fide putantes adhuc eos ex parte teneri lege aliqua illius obseruabant, nepe ea quae aliquo modo ad mores potius, quam ad purameeremoniam spectare videbantur,videlicet ad cultum religiosum dierum S abstinentiam: unde nee circuncisionem,ne alia,quae pureae remonialia videbantur,ut baptistriata, lotione retinebant. Fuit eriago neeessarium reprehendere Galatas de hac sua Iudaica professione, eum Romanis vero infirmioribus mitius agere sicut etiam Apostoli in Concilio Hierosolymitano concessurunt,imo praeceperunt, ut aiastinerent a suffocato,c iansuine.
Rosequitur id, quod proposeuerassi
periori capite ferendos videlicet ese
i mos, proximo potius, quam nobis e lacendum exemplo Christi,quipotitu
135쪽
Patri qua bimeti placuit Excusat dein
dest Paulin,quod liberiira ad eos cribat ob commentiam Christi spo icetursi ad eos enim rum. Postulat deniqueadiuuarii rum ora tionibus, ut euadat pericula infidelium eius
ministerium acceptum sit sanctu,s Christia-
CArv TXU PAR APHRASIS. Ebemus autem nos firmio .
dure, imbecillitate, infirmo m dira πTum sustinere,&non nobi a pla ' '
cere. Vnusquisq; vestrum proxi m si viri imberassibin , er
sibi placuit,sed sicut scriptum est t - --rique vestrum moremae Imoroperia improperantium ti tprολ-osuo non ad nonas cup 4 iceciderunt super me. ecun te ,sed n bonum, γι infirmina Que enim scripta sunt,ad nostram doctrinam scripta sunt,ut per ρ hocstudium rex fratres debet nostientiam, Meonsolationem seri prouocare rψιevitis nostri4xaminpturarum spem habeamus Deus 'M-u---iuuvnlisam autem patientiam latri detuo sed μο-eo scio nostroommodo bis idipsum saperet alterutrum o usui siemiseri umen mia G. secundumIesum Christum vi τ Improper improperantium tibi nanimes uno ore honorifieetis ceciderunt super me hoearii Deum, NPatrem Domini nostri in human generis, quibm ibi et Iesu Christia Propter quod susti muria irrogata est, mihi impositapite inuicem,sicut&Christu fusi scepi ut pro eis de vi poenas tu 3 cepit vos in honorem Dei. Dico Omnia vero, qua scriptura enim Christum Iesum ministrum es eteriscrimμ--d nostra vita in fuisse circuncisionis propter ve structionemseriptaμπι,γν. me ritate Dei, ad confirmandas pr6 so eorum,quos stri ara commem y missiones patrum et Gentes au rat aduersa res forti, σpatismia . rem superausericordia honorare vim tolerasse, jursu exemplo
136쪽
Deum, seu scriptum est Pro eonfiolationu, quae ita in Huersis plere confitebor tibi in Genti constitum, e ad implorandam Deibus Domine. nomini tuo an opem confugientibus onrigisse femro tabo. Et iterum dicit Laetamini tur, nos ipsi quoq; patientertolerare Gentes cum plebe eius. Et iter u aduersa digeamus, 'misiimatbem. I Laudate omnes Gentes Domi e fiduciam eonfolatronu concipere, num:&magnificate eum omnes quam nobis Dominiia in aduersis coni, populi. Et rursus Isaias ait Erit ιtutu impertietur Deus autem,cui radix Ierie,&qui e turget regere clauta seu ine, lautior con- sentes, neum Cctes sperabunt sotitι udet νοbugratiasua cut 3 Deus autem spei repleat Vos om hoc ipsium, quod de patientia in adni gaudio,& pacem credendo Vt εν' duxi nusqui Urrum erga
tres mei'ego ipse de vobi uo ire εν abreius rea in itatem, repleti omni scientia, ita ut posti a uocommodo instru M
,, est mihi a Deo, ut sim iniri iste ae r
ficit Christus in obedientia Chri 'ρ- δεμυρ
137쪽
dii fundamentum aedificarem Sed Gentilis, auam Iudaeos si coit. sicut scriptum est: Quibus non est Suscipis ergo inuicem sicut Christus
an nunciatum de eo,videbuntes s cepit vos omnes Deus autem, inqui non audierunt de eo, intesti qui ea si e nostrae bo m, donet vo- a gent. Propter quod impediebar bis nune peranuma credentibus,ta' plurimum venire ad vos: pro adhue in ipsum erantibi haudi- , hibitus sum usque adhuc. Nunc um M pacem Spiritus sancti Sa- vero ulterius locum non habens is autem persiuasum habeo νο ρυ- in his regionibus , cupiditatem nos esse datictione erga proximos,
autem habens veniendi ad vos, e e omniscientia praeditos. ut i iam ullis iam praecedentibus annis; tem vos commonere positis; isum cum in Hispaniam proficisci ccc tamen mihi ea uberius aliouantu- ro, spero quod praeterien vi iam ad vos sicribere commonefacieme ani vos, a vobis deducar il varia potius, quam docendi, eo lue, si vobis primum ex arte frui quodgratiam accepi a Deo, visims tus fuero. Nune igitur profici eerdos D su Christi in Gentibis, scor in Ierusalem ministrare an I exerceam meum sacerdors mis. Probauerunt enim λςς tium, o sacrum ministerHim, quod
16 donia,& Achaia collationem ali is Euan ii praedicatione positum quam facere in pauperes sanctor A. e ita praedicati Gentibus eum, qui sunt in Ierusalem plδ facta is Deo acceptabile sacram cui enim eis, debitore sunt tum in viritu sancto. Habeo a Teorum. Nam si spiritualium eo vitur unde gloriari inimo meum participes facti sunt Genyi αλε, sed in Dei ope e avxιbo
strare illis. Hoc igitur cum QR iv Habeo
138쪽
oblatio accepta satis Ierusalem Antiochiam sque ad Ebricum, quae
32 Sanctis: ut veniam ad vos in gau e lextrema pars Macedonia, disse-dio per voluntatem Dci,in resti minauerim cum fuctu Christi Euan-33 gerer vobiscum Deus autem pa gelium. Ne erὸ aedificauisiversun cis sit cum omnibus vobis, Amen damentum fidei ab ab prius posit se duo primus illi Euangelium annunclaui, apud quos ne nomen quidem christi auditi erat, de quibus dicit Uri. s. Quibus non est annunciatum de eo, videbunt, qui non audierunt de eo, intelligent:G hae de ear sudum studeo Euangelium per is , emtanta4 regiones praedicare, non potui
Romam ire, I se uepe iter ageressus detentussum. Nune veνὰ eum nudum in his regionibus amplius locum' aeuum habeam, in quo non seminauerim
Euangelium, si desiderem multis abhine annis Romam adire, simul atque in Hispaniampromissar,in transitu diridebo vos, oe a vobis deducar illae, poss- quam praesentia vestra aliquantulum et expletum fuerit desiderium meum. Nun et verὀproficisio in Hierusalem. t delibu/pauperibvi distribuam eleemos nam estis enim, quisunt in Macedonia, CT Achaia, s visumia εχfacultatibus fluis aliqMid communicaresdebbus,quisiunt Hierosit is, empe, manus meas distribui seresane huius rei debitores erant; si enim per Apostolos,qui ex Iudaea, eminerusalemprodisrunt,factisunt Gentilis participes Euangelis Gentiles ipsi obligati erant bona, quae ad usumpraesentis vitae pertinent, illiis suppeditare. Cum igitur hoc munus perfecero, Σ σο gnatum mihi a distribuero, per vos transibo in Hispaniam. Scio autem quod
cum enero ad vos, eum plenitudine benedictionis, σ=uctu Euangelii Diturussum:meo enim aduentu admodum proficietis infide, scientia. v ero igitur osper Dominum nostrum Iesum christum, o charitatem, quam spiritu sancti dono accepistis, i mecum na certetis orando pro me Deum,
ut liberet me ab insidelibus qui in Iudae unt, ne ab illis impediar, quominuo oblatio et eleemoona et hae mihi demandata distribui Ut mel bis
Hierusalem, emeistrata esse. tsi expleto munere meo ad vos veniam, cum gaudio Deo volente, Defociller, eum videro estrum in Evangelio pro ctum. Deus antem,qui e lautor pacis,fit cum omnibi, vobis, Amen.
. AD Leeνei in suae utilitati irae commodo studere , sicut enim qui seruit alacrius commodo, illi placet, si e etiam sibimet placere di--ur.
139쪽
M. Illud Psalm 68 quod citat Paulus aliqui sic interpretantur: ego in me transtuli blalphemias quas homines solent in te Pater incere .led melius est in uniuerium de omnibiis peccata uaterpretari, Ut in par phrasi. Patientia: consolatio scripturarum dicitur, Patientia eorum, qnos Scriptura ramemorat, Deorundem consolatioo aperem altem νω, aliqui interpretantur pro eo quod ell, idem inis, ter vos omnes sentire, sed illud in aue reum videtur significare erga alios mutuo sentire ut in paraphrasi. s. In Graeco idem verbum est, quod initio capitis 4. vla dicitur. Infirmumisistem ιn me assumite, hic est conclusio,quam colligit ex pri- cedentibus. Redit ad exemplum Christi quod initio capitis proposuerat. 7. Iud in norem Deι, aliqui annectunt particulae proxime praecedenthali ver superiori, sicut chr--μβυιι S. Erasmus putat hanc esse summam omnium, quae dixerat Pauliis. sed verisimilius est, hoc esse reserendum ad proxime praecedensio probet limitum assumpsisse nos. s. Haec est conclusio tacita, quam deducere,& probare contendit Paulus. to Deum spei aliqui interpretratu . qui est autor spei licui dicitur Deus pacis,hoc est,autor pacis. Melius dicitur.Deus spei,hoc est, Deus. quem speramus ipse enim dicitur spes nostra. io Graece non est διακον , id est,minister,sed λειτοῦργα id est,S
, 'sohs Mais: ----- idem eaequod rem sacram operar 'quod Graeest est is V ς hoc est exercensiacrum mirusterium, quod est
H AIiqui volunt hostiam acoeptabilem esse ipsa Gentes PauIi preta dieatione ad fidem convcrsas. ita assignant sacrificium huius sacer dotii Sed cum hie Paulus dicat se non seripsisset c, quia ipsi indigerent admonitione,Vt eos lucraretur, sed solui .ut exerceret officium praedicationis,ad quod constitutus fuerat gratia Dei Sacerdos, melius;
hostia. vel Gentium oblatio intelligitur ipsa praedicatio Euangeli imspiritu Gentibus facta,ut in paraphrasi. 12 Particuli, j nonestillatio λnora, sed comun tum serm Dis, idem est,quod apud Deum, qua phrasi usus est eapit. utrobique in Graeco est , is, quae ignificat Aa,&-, idem autem est avid Deώ- quod De/ῆιrturri ut ibi oste di ic Cum dicit in c--- sisnificat meratum, cuius intuat auxiliun
140쪽
3π Totum hunc numerum suppleuimus, ut ostenderemus conneiaxionem illius causatis subsequentis. a 3. Verbum Graecorum est τολμαω, quod signifieat etiam teste Bucaeos, μο quasi dicat prae magnitudine rei non sustineo narrare. ις Modus loquendi Pauli difficilis est videtur enim hie sensus on audeo narrare aliquid ex multis,que, non effecit Christus per meipsum, quasi aliquid non effecerit Christus Per me ipsum cum tamen contrarium significare vestristitieet nihil no emeciue,4 ita inquit: δεῖ m
audeo Herae, νω. monefeceri rara , hoc est, quomodo nihil praetermi
serit. Et hic modus loquendi apud Hispanos ad idem significandum. quod Paulus signiticare voluit,frequens est. io. Facta aliqui referunt ad mores, non ad prodigia, miracula;sed cum opponat omelius intelliguntur facta miraculorum,&fiano rum,quibus suasit Euangelium. ii. sum dicit,/rab ιιι --b: --.hue, explicat id, quod dixerat ea-pit. r. verba autem haec in Graeco non habentur, habentur tamen 'vuIgata emendata. 22. Graece est εμπλη , a verbo τλδομαι, quod significat explerL. ad iteram eI Si tamen vobis primum expletus fuero. xti Particula νων, ibi habet vim continuandi, ido interpretati s
a Sanctos appellat fideles, ct ita infra eodem modo Sanctos pauperes, fideles pauperes intelligit: sic capit i. oae. eis e t, idem est,quod placuit illis: in Psalm σώοniam piam σώαν ι ιιι --, in Graeco dicitur, O .n. . rata. ., reis Σ--ιώ-. Iterum autem id repetit infra, eum dicit, ρ--ι-- quod nos invaraphrasi omisimus. 26. vox Graeca σφαγι- o significatos tum tradiares, ex qua intelligitur eam eleemosynam fuisse in pecunia obsignata appelIae autem fructum teste Chrysostomo,ut significet,eam multum profuis-sciplis largitoribus.
x oblationem obsequi sui dieit Ieemosynam sibi demandatam,
tu enim eleemosyna quoddam genus oblationis. .
Caput Foenon ilia auiministera Paulistis perspisuas sed qua mnota replacuit circa i