장음표시 사용
121쪽
Non est enim potestas ursi a Deo; atoritarepublica costitutis obediat, quae autem sunt a Deo, ordinata ecpraetextuchristianae religionis sunt. Ita e qui resistit potestati, rectet iussa Principum nulla enim Dei ordinationi resistit. Qui au potestas eri, quae non sit De autoretem resistunt,sibi ipsis damnatio instituta. I Q verosunt potessa. nem acquirunt : nam Principes es, CT dominia ad rumpubucarum non sunt timori boni operis, sed administrationem, haec a Deo ινturris i.Vis autem non timere pote tem,s robur accipiunt adeontine
sutem ZBonu fac, & habebis au dos populoscin disciplina. ω pace, dem ex illa Dei enim minister est otii sic voluit iaminum d ponere Urihi in bonum. Si autem malum iam Euo aut ιllis non obedιt,rusii's ceris,lime: non enim sine causis mordinatιοni Dei resistιt sui ei s. adium portat Dei enim mini mi otainationi resistunt, sibi iam ster est: vindex in iram ei, qui a natisnem aequirunt 2 apud sum tu magj.Ideoq; necessitati subdi Magistνatum i nam Principes neeti estotc:non lotum Optς iram, Ius ex rori 3 nee poenam infi- scd etiam propter conscienti/m, tint bene agentibus. Si autem rius Ideo enim, tributa pratstat', non timere mala, qua Principes po- ministri enim Dei sunt,in hoc ip .state sua tomminantur malis, bene sum seruientes. Reddite ergQ O' iv. quod sifeceris, non solum libermnibus debita: cui tributum,xyi' fis a metu potestatis Ma stratu hutum cui vectigal,VCC in se alicui std .ii. in laudem νεθνει ab ita sis timorem, timorem cui bono' iam , inest tibi bene iue 8 rem, honorem. Nemini Vid hi si minis. Des in magnam turquam cubeatis,nisi ut ii Hςς di' litarem eontra γε, a se male is
122쪽
line scientes tempus quia hora rapenditis Primitibus. quia ministra est iam nos de somno surgere Dei sunt ad hoe ψιtuir, t eurami Nunc enim propior est nostra vestri habeant, vosque tueantur, velatus , quam cum credidimus tranquιEλγιuatis. ιn quo π ipsi la- Nox praecessit, dies autem appro bararataciant. Reddu ergo omni .phicluauit. Abriciamus ergo ope bus quiputaca praecisunt autor .ra tenebrarum, di induamur ar tale, ιd quod eu ure debetu, cui imma lucis. Sicut in die honesteam butam,ινιbtitum, cui vectigal, v/eIibulemus non in commessatio gal; cui honorem, ιonorem. 8 Ioiambus,& ebrietatibus, non incu- ωιte euo quaecunque aeteri deberis. bilibus, de impudicitiis , non in Mita tiberι maueatu, nec dictvi posucontentione.&aemulatione: sed vos admonere Livid biti, nisi mu- induimini Domini Iesum Chri tuae dilectionu debeι is enim semperstum 4 carnis curam ne seceritis vos debuores agnoscere dilectionis, in desideriis quantamcunque ιstam persoluaris sid quod tam libeate obissuadeo Io quiaqvιdilli proximum.legem ob seruat: nam non adulterabu, non occides, me G Fquod eri aliud manda. tum hae solo verbo mutuae dilections velut compendio II π recapitula istione continetur , diliges proximum, sicut teipsium dilectio enim charitaris non mouet ad faciendum aliquid inhonestum. π ob id obseruantia letis uii dilectisne Dιligite ergo inuicem emi hoc praesertim cum sciatu quale iam si tempiniqui tempestiuum est, ut excitemur a somno corporis.e una. uiae, inpraeparemus nos: Is in dies enim ad Domini praesentiam magis M. redimis, quam eum initis enimus ad fidem. I Noxpraesiti nobis ignorantiae,infidelitatis .eπerroru Dies verosidei nobis iam duxit istiueniates ergo a somno negligentia , abiiciamω opera noctis hoc es , somnum, πdestiam, quae egi malis operibus et induamur arma lucis hoc ea, vi tintiam, qua in bene operando posita ess,ita operemur, t honeste arab lemus. sicut decet dir,non in commessarionib- ,σe sed is christam per omnem nostram vitam sectemur, I G ne habeam curam carnatium no is
prorum desideriorum, ut boni operibus quasi armis chris instruct Iecure incedere, fidiem Domini, tanquam psu esset,expectarep/fιmw.
taeentiores aliqtri ita interpretantur ea Ema, ne sine istis G. εν -- μια multa Philosorhantur,maomodo scilico opera Dei habeam ordinima
123쪽
ordinem, sed non est nixta intellectum PauIi, unde Graeci omnes eraplicant, ut in paraphrasi,di in Graeco non dicitur, ordinata sunt sed oriadinatae sunt, sic legit.vulgata emendata quod referendum est ad ipsas potellates, de quibus dicit esse a Deo ordinatas,d constitutas dixit autem inquiunt Graeci de ipsis potestatibus, non de Principibus. quia multi Principes non eligi in tu Dei ordinatione, sed perium ais
Mam, Elui citam regotiationem; ceterii post 'tiam iam electus est aliquis in Ptincipem , eius potestas dicitur esse ideo, hoc est,uim habere ab ipso naturae autore,utei obedire debeamus. x. Aliqui exponunt de aeterno supplieto,quo transgretares manda. torum Prine iris puniuntur a Deo, sed magis videtur sequentibus etiam quadrare interpretatio paraphra sic statim enim subsequitur:
πα- Principes, . quae ratio non satis accommodari posset priori sensum deo aliqui sequuti priorem expolitionem dicunt, ex illa parte,
-- rancινes,t e. incipere nouam rationem non eius,quod immediate praecessierat, sed illius. quod dixerat, prius obediendum elie Princiapibus quod tamen mihi nondatis probatur.3. Illites non fune teννον ba materia in Graeco ad literam est non ne feris . ιλλον ume Ae υνεν, Eoc est, non sunt in terrorem bene operantibus sumit enim bonum opus pro ipso bene operante. 4. Ira eo loco sumitur pro et iactu illius, id est,poena, unde vindex iri iram. idem est quod vindex ad poenam. s. In Graeco ad literam est, neeuntineΗμ ιοι διο οἰναγκη μο--et Em quidam vulgati codices legunt in dativo cum iota subscripto ἀνάγκη, desideo vertunt, nece Gra μόδιi estote appellant verc, necessi talem ipsam potestatem Principis, de Magistratus, ct sensus utroque modo est idem: dicitii renim potestas necessitas, quia neccinest ei obedire Emendata editio legit neee rara in ablativo, perinde est, eun demque sensum habet, quem nos in paraphrasi sequuti sumus ae si di- eat ideo necessitate exigente obedite, e quod perinde est, atque di cere, necesse est obedire. . si Haeretici nostri temporis sequuti Erasmum aIlo modo interpremtantur, ut tollant vim legum humanarum .dicunt, ρ ter conμιωνι ne se ilicet sitis vobis conscii,quod alios vestro exemplo prouocaueriistis ad inobedientiam, sed cum nihil hactenus dixerit de scandalo vi-detur satis extorta haec expositio. . In Graeco est particula γ', quae hic potius habet vim continuatiuae quam eausalis ideo explicaui per particulam, seo. si enim reddat rationem, non satis accommodari potest praecedentibus, potius ergo
124쪽
ς Addidimus totum illum numerum, usque ad particulam eaus Iem tilla enim reddit eausam, ob quam Apostoliis ita exhortatur ad dilectionem. o. Hanc propositionem Pauli explicabo in EpistoIa ad Galatas,e.
H. Verbum instauratur in Graeco est ἀνακεφαλα ἔτα quod ad literam est reeor uiatur, eodem usus est Paulus ad Ephesios . Graece est idem verbum. a. In textu habetur metabae silentes tem- . ubi illud his, non est referendum ad tempus, quia tempus Graecis est masculini generis,particula vero Me, in Graeco est του- quae est neutrius generis:illa ergo secundum se accipienda est, ct referenda ad ea,quae dicta sunt de charitate : habent autem visamt,lificandi quod dictum est,ficiit eum dicimus: inebriatur aliquis. hoc in quadragesima. 33. Nostra salus idem est. quod nostra beatitudo, de scolicitas, quo tendimus.iuxta illud Lucae M. opinquae redemptio Din. N. Illud naxρrao His, mulii resegunt ad tempus veteris legis,&λ ιοω propinquauir, ad tempus Euangelii Ied non videtur contextili multum quadrare potius ad vitam ipsorum,cum quibus loquitur,referendum videtur, ut nox sit ignorantiacohans delitatis dies autem fit fidei,iuxtac
vero sententiam sub eadeim metaphora habet Paulus ad Ephes. s.
Quae pulchre explicant hane sententiam, scut hic Paulus monet, ut induamur arma iustitiae ibi etiam,vt induamur loricam fidei, de charitatis, lateam pei, attenti expectantes diem illum, tanquam qui furem, A latronem expectat vigilanst, armis bene instructus, subditi
tori suetii dinem Gentrum, qui in coenis inebriari solebant: ceterorum omnium,quinocte dormiunt,non diribic vero diem spiritualem appellatqueem fidei, noctem vero tenebras Gentilitatissae si dicat, nos fideles non dormiamus, sed sobri fimus,4 vigilemus, nec sieutgbrij limur sin curatid est,praepuat limus,lde admonet Petrus I. E-
125쪽
Pist.cap. q. -υιδεμ, εαρο iare. Per opera tenebrarimi intelligit isomnoIentiam,haecenim propriaest noctis non diei. Enumerat vero peccata multa, illa vocat O pera teri ebrarum non quia fiant in oecuti to noctis , ne videantur ab hominibus, sed quia haec opera peccati rei vera sunt somnus, quo fidelis homo dormire videtur oblitus adue itus Domini. Contra vero opera bona appellat arma lucis. quiaarma, propria seu opus proprium lucis est vigilantia,&solicitudo,qui autem hene operatur,dicitur vigilans expectare aduentum Domini,quiab
IF Repetit quoddixerat, quomodo scilicet induere debeamus arama lucis,ad quem vero emctum,optime explicauit i. ad Thessalon. s. ut supra num 34. Hic autem, α in secuentibus mutauit personam, ut familiare ipsi est
Mortatur Paulus in hoc capite idem. quodad Galatas quomodo sicilicet in
frmis infri non Νpraebenda occasis
aliqua temere iudicandi Heciatim ver agit de delemiciborum s hortatur Romanos, τι
ita quibussu santur sine delectu Iudaico. cum ubera sint a ceremoniis legis Mosie . t tamen ignorantibino infirmis non sint offendietitias coram illa ab neant potius quam
contentiose dimplent. Contra verymonet in-frmos,quifacile iudicant eos,qui omnibus --scuntur, ut no tacitosuo iudicio condemnent a-bo, hae enim contentio forsan eo tempore erat Uter recenter conuersos ex Gentilitate , F
126쪽
Δsen Sic exhortatura mutuam concomd iam, spacem Titndem ostendit nihι commune esse, a quo iam secundum legem Moysis
CAP v TXIV. PARA PHRASIS.r TNfirmum autem in fide a autem, qui infideadhue Amite, non in disceptationibus firmu in I, puta non Ma cogitationum Alius enim credit cere is omni cibis, sed obsere . se manducare omnia,qui autem η 'tam ex parte ritum Mi Mosaias infirmus estiolus maducet Is qui α δ nolite abiicere, eontemneia manducat,oon manducante non re, ec cum eo altercationibu 3 F. spernat; qui non manducat, sutorionum contendatis de haere edmanducantem non iudicet: Deus muri ymitatem boni eonsilue, nis . enim illum assium psit. Tu quis es, siam ei derisissensionem Antemm qui tu duas alienum seruum loci σι qui qui tantheore sibi disci minci suo stat, aut cadit stabit m ---, tar bitum firmum is fidatem: potens est enim Deus statue sunt putantes non obstraandam m
re illum. Nam alius iudicat diem oelum Musis: albuero,qui nouis inter diem alius autem iudicat o dum in fida christi si anum habenemnem diem. Unusquisque in sus fundamemum, solum manducant 'sa sensi abundet. Qui sipit diem, sura, huissimos, quae iste
. Domino sapit. Et qui manducat, nullo modo prohibita sunt exedentes Domino manducat:gratias enim non licere aliis vesci Quι sane omnes agit Deo. Et qui non manducat, ita se inuicem gerere debent di iste, Domino non manducat,&gra qui νψcitur νιbmbbet,quod sabla-7tias agit Deo.Nemo enim nostru tam noueri tigem Mosis non eon , sibi viuit, memo ibi moritur temnat infirmiorem, qui putat abis Sive enim vivimus. Domino vi sinendum esse a cibis in lege prohi-uimus siue morimur, Domino itisci nee isti stam det occasionen, morimur. Sive ergo vivimus,sive of Onis; qui Hris non audet om-s morimur, Domini sumus. In hoc bin vesci sine discrimine, reputat enim Chrimas mortuus est,&re in hoe obseruandam adhue Memsurrexit: vi&viuorti,&mortuo Mosis, non temere iussiere. σindi zo u dominetur. Tu aut quid iudi gneferat eum, qui omnib- vescitur: cas fratre tua λ aut tu, tiare sper 6 nam initam pre ,--ἄEuangeM
127쪽
Dis fratrem tuum Θ Omnes enim in partem siuam Deus assumpsit, σstabimus ante tribunal Christi struum suum constituit ergo Ii Scriptum est enim: Vivo ego, scrupulose legis Mosis Obstruse,
dicit Dominus, quoniam mihi crualis es qui audera damnare, iustictetur omne genu in omnis dicare si ruum alienum, cui non ea lingua confitebitur Deo. Itaque sub tua, sed Dei potestate sue enim cunusquis' nostrum pro se ratio illepereet, siue benefactat, non inruinem reddet Deo. Non ergo am- tilitatem et detrimentum Odidisplius inuicem iudicemus; sed hoc Dominisei aut obsequium,aut offen- iudicate magis, ne ponatis offen- erit moneri licet tibi illum iu- diculum si atri, vel icandalu. Scio, dicare. 8 Etsane faciet Deus, tal- ωconfido in Domino Iesu, quia ti qui Escitur Ommbus non labatur nihil commune per ipsum, niti ei tendo libertate sua ad luxum ide- qui existimat quid comune esse, nim Deus facere pote i. Quemadmo-13 illi commune est. Si enim propter iam in cibis, ita min diebus distin cibum frater tuus cotristatur, iam tuendis G obseruandis contin t 'non secundum charitatem in num alius quidem quies infirmior
bulas. Noli cibo tuo illum per inside Iudaico more adhuc di cernitdere, pro quo Christus mortuus inter dum, didiem quosdam festos, is est. Non ergo blasphemptur Q solennes obstruans,alios profanosi num nostrum. Non est enim re dueεns. Atius vero, qui irmioren mgnum Dei esca,ae potus scd tu' id , d omnibus di bus eodem modos litia,&pax,&gaudium in Spiri mo iudicar, onustum peculiari ra- is tu Sancto. Qui enim in hoc ις ' ion ob luem Mosis obseruat Inuit Christo, placet Deo, proba γε ὀ matoria iam de delectu citus est hominibus It q; qua pδ' bis tim ' obstreuasione dicrum ρ- cis sunt, sectemur:& quae a disic eundum l/ρem Mosis, permittat rtioni sunt, in inuicem custodi δ' hus uisque itidicio mentis seu duci, , mus.Noli propter escam dςstru ς ω-nustus alterum iudicet, vel osse re opus Dei. Omnia quid ζmsu' sioni sit. o discernit inter diem p munda, s d malum cst homini iani et mnondum Iublatam, C ob qui per ollend: culum m i duc ulremtat ni certe hoc in a Bonum ci non manduc rς'δ tilium D i putat se facere similiter nemi&non bibete Vmum,nςq ii inie nucum diem distri- in quo frtiter tuus Oitcnditur1 V me dens εx lege Mo i, omne
a scandaliratur, aut miti λῖψr od mmodo obstruat, Deo etiam ob
128쪽
Iudicat semetipsum in eo quod tar Omnibi me delectu leti Mo- Σ probat. iii aut discernitati man sis, ad De glorificationem sic facit:
ducauerit, damnatus est quia non a Misenim gratias Deo quod ad ho- ex fide. Omne autem, Quod non minusustentatione condiderat quem
estex fido peccatum est. bet cibum: inqui abstinet ab ali quib-cibu, ut tarnesilla, e abis lege prohιbitu, in De etiam gloriam ab istis abstinet, Is r gratia. agit Deo, priuans μι siis, quibus alias esci posset, Deo obsequatur, qui abos multos cibos ad sum hominu reliquit. I Cum erν nullus nostrum s ibi in suam solum tibiatem is tuaestiria
tualiter, erebene Operetur, sed etiam in Dei obsequium, qui pro diuitii etsi iritualem virum nostram ducit, neque ipse solum damnum patiatur, quιssu , ritualitermoritur e peccari, sed Deum etiam offendat,qui mortem spiriaua. lem nostram pro damno habet rinita is siue viventes spiritualiter. De morientes in peccato Fub Dei potestate e domini simiu i ad hoe enim Christis mortuus est, ut tuorum, inmortuorum dominetur. Si ergo ita esse habet, non debemus iudicare nenquam, quod male arat, sed Domino,subeuius eri potestate. 2im rebvuere debemus iudicium. Tu autem, infirme in fide, qui adhue inter cibos discernis, eindies, auid iudicas Direm tuum ranis quammtemperantem, eum Christus illius Dominin sit 8 Tu etiam,quifirmiores, cur mi endis statrem tuum,m tanquam si qersilissum superbe abiicia omnes Menimsistemur ante tribunal Chrasti ab eo iudicandi: Acriptum L Mιm Isi. qc.Viuo ego,dicit Dominus, quoniam mihi sicctetur omne genu, omnis lingua confitebitur Deo: eum ergo nusquiser nostrum
in eo tribunali proje,non pro abo redditurus sit rationem,in Doe certe invigiis tire debet, ut ne recte arat, maliorum vitam Deo iudicandam relinquar. I Hoc erotamum rect iudire unusiquisique π decernat,ne rabeat aliis
vfensionis occasunem dum vescitur omnibus, ne forsan abj Urmiores deterreantur a me, quam semel amplexi sunt, putantes illum ιmmundam esse. necabis xaebeat seandalum, ad hoe forsan inducens infirmiores, ut contra consilentiam vesiantur omnibus. Ego sanescio, o confido fetu bonitate Christ issu nussum cibigenus 2 immundum, aut eritiam esse bene
ειο,σgratia i in Christi, nisi et,qui existimat aliquid commun esse Icile
anim cibis immundus erit, ut si illo sibi noniceatpropter conscι entiam e roneam. 22 3οdsi aduertis tu,qui in Defirmior, fratrem tuum ex sucibi inanimi tristitiam conlitaendum, necaballo abstines, constqvεn enue euram non habere fatereae haritatis. Notiqv6 γ .eibi tomparui pretiv.
129쪽
mortem obierit. 23 Vos ergo, ruisirmiores estis infide, o recte credish, . oihil immundum iam esse poti christ Euangelium. obsecro ne sera tibertati v scendi omibus indifferenter occasionem detis infirmioribus, ut bla=he- ietur et fidei vestrae perfectio, qua recte quidem iudicatis licitum V1 nrchristum omnibus antea vetitis in lege Mosis esci: alty enim ignoranres, C imperfecti detestabuntur hane vestrae eonscientiis libertatem, cum tamenali.is bona sit 1 ne ergo pro remib, qualis est cibiu , et potus occasion m deiis infirmioribus 26 neque enim cibus e potus res tant pretij ea, di in ea sit regnum Dei, sed potiu est in iustitiae obseruatιone, Cruxercitio virtutis, e in tranquillιtate interfarre conseruanda, emingaudro. π iitra quae ex hac pace faterna oritur cum Spiritus Sanctι gratia. Itaque non tritamus nimium ea sua ad tibertatem hane nobis per Christum cone Iam pertinent, si ex his occasio d. itur ostensonis, e discordia sed ea po-tι. U. quae adparem, mutuam ue aedificationem 'iritualem pertinent, diligen-rar sectemur. Et propter esum ιborum, a quibus libere abstinere potestis, ne alios offendatis: nolire firmioribus esse causa π occasio, a vi dem, o pietatem, quas Dominus in ipsi operatus erit, eiabentes ad Itiesumo mamittant. Sic quidem res se habet, sicut iam dieium eΗ, ut omnes cibi mundi sine qui xlice.it indifferenter vesci, non obstante lege Mosis rei tamen, rities suo futurui est offensionis occasio infirmioribus, indifferenter omnibus vesci non licιt imo quamuis alias indifferens omnibus Iu , se iaquibusvis carnibus, ibibere,inum:abstinere tamen ab illis, ne state scandulixetur, bonumeli, π Deo acceptum obiicias Oh dicens: Voquidem credo secundum libertatem Euanteticam licitum esse , si indifferenter eιθιs, quibus non lici balantea per legem Mosis. Ego vero tιbi o respondeo, si tu hanc fidem e conscientia verum trictamen habes, ictud retiae
apud te, emido tere, an tim Deo, π bona conscientia testibus contentus: si non tamen iactites in pti blicam, . illo taru cum aliorum turbatione.
B atrusane ille, i, qui a in rebus dictis,quas agere statuit, C decernet,ubpra, bona eonscientia procedit, non pati in ea prohibita 1p. ψaicerio tu conscientia tua. si ea rari , ν dixi, beatus erisa conrra vero, , vi
irae sue di cernrndos esse cibos secundum legem OUs ita iudicam nihilominus manducaufrit, damnationem incurret ' quia non comedi ex fidε. optuMine, quod liceatullis vesci: omneautem, quod fit nc ex fide, e opinione, quod sit licitum peccatum est..
130쪽
Φ. tarmum in fide appesIat iuxta id de quodisputaturus est in hoc
capit eum, qui putat non licere omnibus sibi vesci sed obseruandamJegem Moysis in ciborum delectu. a. Verbum,quod vulgatiis vertit nure, in Graeco est Ora H NM ε, quod est non abiiciatis sed ad vos sumite,hoc est,ne contemn iis dantes ei essentionem,manducando scilicet Quaecunque etiam lege. Moy lis verita sunt. 3. Quod noster vulgatus transtulit in Graeco est λογισ- .mis, alii vero legunt διαλογισμῶν, quod lignaticat cogitationem inten. lectus semitur autem hic cogitatio pro eo, quod est dupuintia, quae fit per discutium, rationem. 4. Credit se mandueare, idem est, quod existimat, vel eredit sibilia eitum esse manducare,qui modus loquendi insolens est tam Gratast a. quam Lacinis,& in eodem iam accipit infra nomen fidei ut videbi
ri. Per , intelligit Paulus ouin etiam terdicta.
L Videtur 4postolus respexia d Charismata, quae visibiliterisne
eotinosis ad fidem conferebantur, unde probat Gentiles iam eo uersos qui omnibus vescebantur sime delectu legis Moyse, in partem Dei esse ascitos. ν Hic putat Chrysostomus, Iath Paulum conuertere sermonem
ad eum qui est libera: conscientia: sed contextui magis consentaneum est, ut loquatur ad scrupulosum binruiuorem legis in delectu ciboqrum,cum supra dixerit: QMι non manducat,mana cantem non indue Red
dicergo rationem, cur non debeat iudicare manducantem, scilicet quia est suu Dei potestate,ut illius seruus. a. Quidam haec verba. totum numerum praecedentem inter Grantur non de scrupuloso obseruatore ciborum, sed de eo, qui liberae eonscientia: est,sed nos e contrario utrobique. s. Particulanaam, in Graeco est Αεν, hoc est, q--, ct est continuantatis particula hoc autem modo sui facile eontextus: difficile enim intelligi potest,euius causam reddat particula illa nisi suppleamus illud auemad-arum, quod num..praecedenti addidimus. in Idem verbum ιώ-eare, est in hac periodo, ct in praecedenti Saamen in illa significat discerneres quia addidit Paulus -- - ω dumo iudicare vero inter unum. Salium, estidem, quod discerne-xe inuicem cum vero dicit in hac ultima. pcriodo insem dem, cori t trarium