장음표시 사용
141쪽
ben brorem nostram, quae est' in ministerio Ecclesiae, quae esti in Cenchris: ut eam suscipiatismo Domino digne sanciis &allii latis ei, in quocunq; negotio vellii indigueriueteilunipsa quo que astitit multis,4 mihi ipsi Salutate Priscam, Aquilam adiutores meos in Christo Iesu qui pro anima mea suas ceruices supposuerunt: qui laus non solus ego cratias ago, sed Meiunctit Ecclesiae Gentium 3 domesticam Ecelesiam eorum salutate Epaenetum dilectum mihi, qui est primitivus EcclesiaeAehaiae in Cnri- sto Iesu. Salutate Mariam, quae multum laborauit in nobis. Salut te Andronicum,& Iuniam
cognatos, cli concaptiuos meos:
qui sunt nobiles in Apostolis, quiviante messuerunt in Cliristo. Salutate Ampliatum G dilectissimum mihi in Domino: salutate Urbanum adiutorem nostrum in Cluisto Iesu Staehyn dilcctum I meum. Salutate Appellen probsi ii in Christo Iesu. Salutate eos qui
sunt ex Aristoboli domo. Salutate Herodionem cognatum meum.1 SMutate eos, qui sunt ex Narcissi domo, qui sunt in Domino. Sa. lutate Tryphaenam, Tryphosam, quae laborant in Domino. Salutate Persidem charissimam, quae multum laborauit in Domi-Is no Salutate Rufum electum in Dotano, matrem eius, & me
am. Salutate Alyn tritum Phle I gontem Hermam Patrobam, Hermen, e qui eum eis sunt, fratres. Salutate Philologum, cos Iuliam Nereum, di sororem eius. Olympiadem, Momnes, qui cum ei lunt, lanctos. Salu is lutate inuicem in osculo sancto. Salutant vos omnes Ecclesiae Christi Rogo autem vos Da nire ut obsecitetis eos, qui d:ssensiones , de offendicula prater doctrinam , quam vos didicistis,
faciunt rin declinate ab istς. He i iusmodi enim Christo Domitio nostro non seruiunt, sed suo venistri: per dulces sermones, W8 benedictiones seduc ut corda in nocentiv.Vestra fenim obedie tia in omni loco diuulgata est. Gaudeo igitur ocio vobis. Sed vota vos sapientes II . esse in bono 3c implices in malo. Deus o
nam sub pedibus vestris veloeiter. Gratia Domini nostri Iesu Christi vobiscum.Salutat vos Ti umotheus adiutor meus t tu cius,& Iason, Se Soli pater cognati mei Saluto vos ego Tettius 11
qui scripsi epistolam in Domino.
Salutat vos Caius I hospes meus, intueris Ecclesiae. Salutat ,
vos Erastus I arcarius ciuitatis,&Quartus stater. Gratia Do 24mini nonri Iesu Christi cum omnibus vobis, Λmen. Ei autem, sis potens est vos confirm re 6 iuxta Euangelium,
142쪽
um, repraedicationem Iesu Chris ad obeditionem fidei in cunctis sti, secundum reuelationem Gentibus cogniti, soli sapienti mysterii temporibiis is aeternu Deo, per Iesum Christum,cuili taciti, quod nunc patefactum nor,&gloria in secula seculorum. est per scripturas Prophetarum inermsecundum pra ceptu aeterni Dei,
. Misi vis Graece est διαMνο', varie tamen exponi solet Graeci eum Chrysostomo existimant fuisse nomen dismatis in Ecclesia alis vero cum S. Thom censent dictam fuisse in ministerio esse,quia ministi hathona sua pauperibus Eec telia. Domino idem est, quodie Dominum nam particula is, saepe in Seriptura figniti cat,is Vtin Epistola ad Ephec dicemus, ubi is om o idem est,quod per Christium. 3. -πεβ-- Ecclesia-, iam est, quod congregationem domus suae,
nempe totam domum. 4. Cognat avia cati quia trante gente Iudaeorum
s μι-ι- - ' u lignificat, aut inter Apostolos, aut iudicio Apo stolorum insignea. s. EDAEω-- Domino voca eximi um reIigrone apud Deam. 7. Pearer dactνmam Graece est nia ν, denotat eontra doctrinam: nam fignificat et ita re iantris quo sensu aecipiabaris. stoteletrequenter notaui, 2 distinct. 2s cap. e. 1. mcledrassaees, Graece est iυλογαμ quidam putant i dem benedicti misnes .ct desees sermones nempe adulatiori es: oc ita hae forte ratione ita Dialem sa/σneri non interpretatur Ch Cy stomus Alitigr benedιaιaam intelligunt promissionem magnifica s. s. Particula em reddnt causam: diffic te autem est. cuiusnam ea ulam reddat Aliqui eum Chrysostomo nutat esse Oeeupationem, a filalceis rei: Haec quae dixi de erroridus, ninil ad no pertinent: nam vestri hedientia,&c., test etiam referri ad illudi Rogo vos fratres, vi ob sex .etis: nam ut dixi iri I. c. num. 32. causalis particula apud Paulum, nomsemper refertur ad proximela d ad remotis praecedentia i csensus erit. Ideo rogo vos fratres,ut obserueticeos, quia vestra obedientia in omni Ioco nota est .ne igitur eam amsitatis ausculiantes eos, qui contraria praedicant, dixi, prudenter g ausculteras ta autem quod subium. git,hunc sensum plane indicat cum ain. ,- --, μάψομένοι ea in Ost a Mesam laestram m..ta ac si diceret gaudeo de vestra obementia, leti deli dero vos esse cautos ut eam obseruet l . quia facilita χb ter Mis latesse obnoxia frauc ilae
143쪽
to Invabu, Graecismus est lignificans idem quod de vobis. I . vνentesmbano, re ριμι namati, alludit ad doctrinam Christi apud Matth. p. o. 8σIepr denser, sic. .rtentes, nempe ad bonum,supinple discernendum a malo, ne facile sub specie boni ab aliis decipia mini, σύ νώees,sicut eorumba,nern pe ad malum, supple. dissimulandum sub specie boni hoc enim non est prudentiaeJed dissimulationis mendacis .cs in hoc cupit eos assimilari columbae, quae nihil mali dissimulare solet. in illo prior serpenti, qui inlidias sibi paratas callide di
ra. Sathaninm, in te ligit quemcumque autorem falsae doctrinae, ex qua dimentio oritur in Ecclelia. a. Hse me- OF ὐπiuersa Ecclesia Graece est sta nives celesia, ut sensus sit qui me, uniuersam Ecclesiam hospitio recipit sic etiam legunt aliqui eodices vulgati, sed emendata legit Ensemie Aaceresia, ct sensus diuersus est inempe hospes meus, Suniuersi fideles salutant vos. 34 Arearι-, Graece est οικονομε hoc est, oeconomus,oc dispensator. s. ι autem,tae hyperbaton est, Vt sensus sit, ei autem qui potest vos in coepto confirmare iuxta id ,quod ego an nunclaui vobis,qui est solus sapiens Deus, per Iesum Christum, honor,&gloria in secula secuiniarum. Nec obstat nomen cuti quod in omnibus codicibus est, quia reis dundat more Scripturae, Ut in Psalm. 32 . -- flari raditio et-ιn- ωm, redundat autem, μι- aut rim, quare non opus est supplere aliquid, ut aliqui faciunt existimantes esse sensum etiam ecclipticum. cui aliquid desit supplent autem in hunc modum, ei ausem,inc gratias agimus, cui honor, δc gloria,&c. 36. Particula ν-- aliqui interpretantur ν,Vt sensus sit, qui potest in Evangelio confirmare sed non oportet mutare particulam. sensus optime congruit, sicut numero praecedenti diximus, quia Paulus is pius an nunclauerat,confirmationem in bono a Domino esse.
13. Temporib-α e se, idem est, quod toto tempore ab orbe conis dito, ut notaui 3 part disputat. I.
144쪽
V m qui putentidem esse institutum huius epistolae &ὰ-ius,quae est ad Romanos &in utraqueduo tractari alterum, iustificationem ex fide prouenire,et OneX lege hoc est, ex ceremoniis, quae lageiciteri praecipiebantur alterum eos, qui ex
spiritu fidei suntiustificati liberos esse ab
obseruatione ceremoniarum ipsius legis. Horum tamen sententia mihi non prohatur ut enim iam satis constat ex Epistoela ad Romanos,nihil in ea Paulus curat de
145쪽
ceremoniali obseruatione antiquae legis sed ubicunque mentionem facit legis in ca Epistola loquitur de quacunq, etiam morali lege Decalogi, a cuius obseruatione no liberatur, qui iustificatus est. Cum vero in ea Epistola docet iustificationem
non prouenire e lege non contendit exceremoniis legis non iustificari aliquom sede sola litera legis,¬itia illius sinu spiritu fidei adiuuante ad illius obseruarionem, hominem non iustificari. In hac vero epistola praecipue desceremonialibus loquitum cum enim Galatae seducti essenta quibusdam PseudoApostolis, ut post Baptismum retinerent antiquas Imdaeorum ceremonias Meas necessarias
esse existimarent ostendit, abiiciendas esse omnino,&cum Euangelio minime necessirias esse. Qu*d Vero in cap. 2.&S. de omni lege in uniuersum etiam morali videatur loqui, ostendens ex illa necti reditatem spiritualem ulli contingere,
nec ullum iustificarii sed ex Dei promis
146쪽
sione & spiritu fidei, auigratia, sicut in Epistola ad Romanos docuerat: id facit, ut inde probet ceremonias illius legis non esse retinendas. quod ipse praecipue contendit Quomodo vero hoc sequatur dicemus in cap. 3. num. 47. Porro autem
Paulum in hac Epistola loqui de imbecillitate legis moralis ad iustificationem,
in secundo nimirum,&tertio capite,pro haut ex professo L a.disputat. 66 G2 dc disp. 89. cap. 4
Vm Paulus vidisset Galata seductos a quibusdam eontra id, quod ipse i is
predicauerat, et fluam doctrinam tueretur,
es illorum ostenderet fasiaciam : commendat dignitatem Apostolatussui, quam non inferiorem abisse accepisse testatur, sad hoc sua occasionis mentionem facit, quemodo a Christo Euangelium acceperit.
147쪽
i minibus, neq; per hominem P di T
tuis;&qui mecum sunt omne, sis cre tris fratres,icclesiis Galatiae Graii, rem μ sntocia pissa. vobis, Npax a Deo Patre nostro,
Domino Iesu Christo, qui de U Hir siu
di semetipsum pro peccati no Τροὶ stris, ut eὰperet nos de praesenti ' V prst pec otii fris, tseculo nequam , secundum vo sit Qq provi operibvi qua oluntatem Dei,&Patris nostri, eum h*ς- 'μprcentis. π cora ei gloria in secula seeutorum. Ut 'δtμr secum fert. 3 Amen. Miror quod sic tam et to 'M. ' placitum, G ἀδηmone mitram ferimini ab eo, qui vos o Qqψ't γε remedia nobis ad hune cauit in gratiam Christi, in aliud ' p varant ,cui ess gloria iust 7 Euangelium quod non est aliud, μυβ tρrum. Mιror quide,quod nili sunt aliqui qui vos eontur pN qm irrutionem, vel exsaab int,& volunt conuertere Eu pq' postolorum is it angelium Christi Sed ieeeno, UM μηfferri. c separari s a Deo. aut AngeIus de coelo Euangeli e t et M vos vocavit in gratiami χ' vobis praterquam quod eua si sti, transferri, nquam, in aliud angeli 2auimus vobis, anathema βμ 'gilium diuersum aseo, quod P sit. Sicut praediximus.&nunei te *bis' dicaui. euius doctrina non rum dico: Si quis vobis euangeli in η -- e Euangelij nuncupanda. 6,etauerit praeter id, quod accepistis QER amplectamini hane do.
In anathema sit. Modo enim homi μιυ n loco Euangeliν, cum reueranibus suadeo,an Deo An quaero μέ gelium nonsit, non abunde proahominibus placere λ si adhue o Me it,msi ex eo, quodsum a ui, quiminibus placerem Christi seruus menti Vestra obtutum vi mombis I non essem. Notum enim vobis Di falsis perturbant verum squancio statres, Euangelium, quod non commoueat vos vlliis Γο- euangelizatum est a me, quia non missis autoritas, v etiam si nos ipsi ii est secundum hominem. Neque Mi Godmatu eri) Angelvi ab uis enim ego ab hominea coepi illud. Deriposset praedicauerit γοbi is neq, didici sed per reuelationem diuersum ab eo, quoda nubis iam aeisi Iesu Christi. Audistis enim con cepissis xecrabisi sit , ra rhensa. uersa me
148쪽
uersationem meam aliquando in Nec miremini, auod tam assere eo Iudaismo, quoniam supra mo tra Pseudoapostolos loquar.nune dum persequebarEcclesiam Dei enim non coram homimbus sed co-δ d expugnabam illam,& proficie ram Deo causam dico ineestudeo rebam in Iudaismo supra multos placeam hominibus D enim mi-
coaetaneos meos in genere meo, ι cura esset placere hominibus, Ioabundantius aemulator exiliens non me addιxissem Christiani o,po- paternarum mearum traditio tuissem quidem in Iudaimo honori II num. Cum autem placuit ei, qui e manere e dixi autem execrabilem me segregauit ex utero matris nobis esse debere eum qui aliud Eu- meae,&vocavit per gratiam suaue angetium annunclauerit, quam egor ut reuelaret filium in me, ut eu vobis praedicaui: notum II enim angelizarem illum in Gentibus vobisfacio, Euangelium, quod a me continuo non acquieui carni. vobis praedicatum, i, non humano
se sanguini; neq; veni Ierosolymam more me accepisse, neque enim ab aliis ad antece res meos Apostolos quo homine prius audiui aut illud sed abiit Arabiam, Miterum re didici, sed ipse Christis dισnaim essit uersus sum Damascum. Deinde ibi illud patefacere audistis enim post annos tres veni Ierosely famaperferente, qualis fuerim, dummam videre Petrum: mansi a in Iudaisem agerem, quod mirum inpud eum diebus quindecim. A modum expugnabam Ecclesitam, πη lium autem Apostolorum Vidi eongregationem paucorumApostolo
raeminem, nisi Iacobum fratrem jum,ae Disicipulorum qui christino- in Domini. Quae autem scribiVO m n prosit/bantur: ehementer insibis; ecce coram Deo, quia non flens institutu maiorum, Crea pertiri mentior. Deinde veni in partes naciteris fendens. I Cum autem Syriae,&Ciliciae. Eram autem,' hqui me ιam olim I in teroma gnotus facie Ecclesiis Iudaeae, qui sis positum, ab aue,sti meu meritisi, erant in Christo: tantum auxς ae/tενis hominibus decretosiuoμere auditum habebant: quoniam qui uit, vi sem ον num auoddam exi persequebatur nos aliquando mium, meliosiumpraedicationis, e
nune euangelizat fidem, quam δ' ta sit,iat ore γοcauita liquando expugnabat. Ex inmmi iam sam:ptieuit reuelarem clarificabant Deum hum suum is mihi ornotitiam itisu ad Gentes deferrem Continuo non moras triu Damasci incon utendis hominibus, nee veni Hierosibmam ad conssundos Apostolos sed protinu , t eram iubpus, agg=ssus sum munus praedicationis,ad quodfui vocatus,ta' eontud me ad hac murabiam,deinde ιterum veni Damasivm,πα a
149쪽
s. allud a bammιb- Ac illud --ρest, minom, aliqui putant ess diauersa ut prius denotet solum originem maioriis, Seu mi quo missus sit Apostolus: posterius autem intercessionem aliculus i& au rem ab auo mitteretur. ΜΔ ero v1detur pria eodem Pnsmncii usurpari. quia statim subdit μἁρμυμ- ωsum, cum tamen non tantum fauia. Ie illius, sed etiam ab illo Paulus es et missias iuxta illud Marci io. SI n. Io. Eeuvntura πιι. Et illud Mart. 3. --ιωρουμ--earia, linterea, lac d ita eodem modo subditi erD-- --. cum tames Deus Pater propria autoritatePaulum miserit m n tamen fuerit mi eris Cessor, ut mitteretur. Quod autem attinet ad initium Epistolae . salutationem dicendum est,sicut in Epistola ad Romanos notauimus. Nec obstat, quod dieat, sceleri fiatm, qui mecum sunt, cum tamen ipsi non se raherent EpistoIam nam cum ipse Paulus nomine eorum eam striaberet.receth dicere potuit, in ceter atras ci supple, mimant hanc Epia notam, ut ita non solum salutatio sed tota Epistola etiam aliis tratribas eo modo quo diximus,tribuat,che. Ieculum prauum appellat prauas hominum cogitationes,chipe ira nostrae naturae corruptae,non tantum tam commilia sed quae com muterentur,nisi Christi gratia praesto esset. as. Ill ud βι--- sotantarem, non refertur ad id, quod quidam ducunt distributionem gratiae non exbeneplacito humanitatis Christi. sed Dei factam suisse. De tuo satis l. par disp. 94. cap. . I Part. q. s. arta sed effertur ad dispositionem,qua Dius voluit Christum plandi his mori. citard Illudis meita Hieron refert ad tempus conuersici lusu quasi Paulus miretur, quod post tam breue tempus,quo ab ipso erant in fide ii, structi,defecerint ab Euangelio Mihi vero placet ausus, quem in paraphrasi sequutus sum, qui est Chryssiae, illud oam eιtoadeteuem te rationem ecpersuasionem referatur: hoe enim miraridum erat: non autem quod post breue tempus conuersionis retrocederent, imo oppositum esset magis mirandum. s. aliud a re instino me, est periphrasis ipsius Dei, eui tribuutur is Scriptura vocatio ad fidem,&gratiam . . De o. Totus numerus usque ad illud, o siex ea supplendumvidetur, v
praωνιά quod est in textu,interpretati sumus μινμ- .verum non est ita intelligendum quasi nihilaleeat addere doctrinae semeta Paula praediratae, nam si ipse iterum praedicasset addidisset, sed ita ut alia OlDDiligo by Ooste
150쪽
tationem,otandum tamen est Apostolum data opera dixisse, 'νορὸν εAcymede avetiae .uum ea, Ut optime notarit Graeci quia non tantum diu cit anathema eum, qui omnino eo iurarium praedicauerit sed etiam eum, qui aliquid dumtaxat praedicauerit, quod minima ex parte litcontrarium.
r. Reddit rationem, quare asper loquutus sit, ut videatur Pseudoia Apostolos irritasse rationem ergo optimam reddit, quia nunc die eausam quid Deum, non apud homines unde non mirum,si non curet,non placere hominibus, sed Deo soli veritatem plane dicendo, ite interpretantur Graeci. s. Reddit causam & probat ab effectu, quomodo non quaerat pIac re hominibus, nec gloriam apud eos. io. Quidam ita interpretantur: si studerem placere hominibus desiis nerem esse seruus Dei, sed effieacior est probatio illa ab e trictu secum dum sensum paraphrasis, quem sequuntur Graeci Patres. i. Illud en/nν. qt Od caulam redditis Gretco est Latin ἡ ωρGn. quod videtur quadrare contextui, quia Paulus aggreditur nouam narrati nem. Ego vero existimo opti ine eme posse particulam caula Iem, licui est in vulgata, ita tamen ut non reddat causam eius, quod proxime praece stiri, sed anterioris, quod frequens esse in Paulo notaui in Epist. ad Rom. Reddit vero aulam eius, quod diXerat prius. Si isti tiuri abueuange 1e.auerat, tae. anathemast, ostendens Ei angelium, quod ipse praedicauit,se a Christo proxime acceptu ἡ..t ostensa eius certitudine conia firmet illud, quod dixerat anath m..Fι. e ridebit ostende Iem inpar phrasi connexionem proxime antea, illud repetiui. 3 Narrat quomodo non accepit ab aliquo homine Euangelium, sed proxime a Deo ct a Christo. S. Dicat ea rara non ut ostendat statim, dum in utero emet vocari ne ipsa segregatum fuisse, vel ab ortu suo . liquidem postea vocatus fuit: ne tit ostendat decreto Dei fuisse segregatum solum ex uteroti eum ab aeterno fuerat, sed ut ostendat in meritis suis, sicut cap. s. ad
4. Illud, Ut reueiare AI, --isu me a triui reserunt ad illud vaeanis, ita ut illud , significet eausam finalem vocationis. Melior contextus est,si reseratur ad hiacia r. ct illud sur non it m a Iis particula, sed explotiua hoc modo placuit ut reuelaret,in in Graeco non habetur,sed ver hum metiri ire ut nitri it tuo. S. illud ιο m/, Erasia ius putat idem esse e me de in scriptura illud ιο,
requenter significare die, ut dixi in Epist ad Rom. Melius tamen quadrat expositio paraphrasis, quae est Chrysostomi, ut illiad innis