장음표시 사용
511쪽
riae dilucidatione sciri velim, pustulas omnes efflorescentes in cute, fieri ab hi moribus transmissis ab intimis partibus ad extimas, nempe ad cutem, at v ad is epidermidem, horumq; humorumq; quosdam contineri intus incute, quosdam extra Ac foras erumpere per cuticulam, senationis l. ham pustularum Methodum esse per easdem vias vacuare materiam, per quas natura vacuat '. attrahendo illam ad cuticulam, ac detergendo: eam vero quae intus continebat neq; erumpit incuticulam attrahendo feras atque dissoluendo. ideo Galenus in eo commentatio dicit haec verba: Sed cuti inhaerentium succorum curatio ,
prorsus perdiseussbria, re calida medicamenta praestatur. l verum quia haec
randi ratio non est tuta, ubi magna in corpore inest humorum copia, quia si ii, i ationem discussoriam excute moliremur, multo plus . 'er cute dissolueremus,ut ibidem inquit: propterea asserit et' ', c,& venam incidendam, quemadmodum docuit in libris ide Methodo medendi. Quia locus hic satis illustris videtur in confirmationem
uspicioni nostix, ne videar aliquid imponere, volo afferre in medium totam .
dictionem Caleni quae sic habet: Sed forsan me dicere putabis numquam Pu atione perventrem in talibus utcnduelle. Ego vero non id dico: nam in libris dim de arte curandi, in quibus corporibus permulta humorum copia est iis utiles s esse purgationes didicisti, priusquam enim ita redundantem materiam, aut venae sectione, aut purgatione quis eduxerit, sic calidis fomentis utens ipsam dis 1 scutere conetur, plus attrahet, quam percutem vacuabit.J Haec Galenus. Quae ad propositum nostrae tractationis accommodanda sunt. in hac febre obstructionem habemus in meatibus culaneis, quam proprie sanaturus eorum pha macorum, quae per cutem ipsam expurgant, dilautiunt detergunt. non licet iis v vii linquit Galenus ibi, atque idem in hoc capite quarto, quia multo maiorem efficiemus obstructionem attrahendo succos in alto corpore abundates ad si i perficiem. Ergo inprimis illos vacuare oportet, antea quam ad detergendas obstructiones accedamus Sed qua vacuatione utendum est Respondet alte native aut venae sectione, aut purgatione. Vtemur quidem venae sectione, si: corpus pletli oricti extat erit: purgatione, si malis succis fuerit refertu aut ut itaq; so
udi adhibemus remedium,si uterq; affectus humorum adfuerit. Igiturvi praeseruc- A mus ab hoe periculo, interdum venae sectio,interdum purgatio, de interdum trum fremedium neces larium est Consideremus haec verba. In libro de arte . Q. curandi. J Certissimum est eum librum esse medendi Methodum. Inuestigemus mosio ubi Galenus id explicauerit. Loci multi sunt in quibus purgationem,
aut venae sectionem adhibendam esse docet in ipsorum humorum abundantia, i quam per cutem vacuabit. J In hoc autem capite ita scribit, alioquin metus sit u obstructionibus liberassis prius qua vacuaveris studeas,ne ipsas magis impinm. gas. J Addit etiam causain hisce verbis. Periculum vero est etiam ne quae foras
trahunt, una cum iis quae obstruunt etiam aliud quippiam attrahant. Idcirco i ne rectissime concludat inanitionem corporis uniuersi esse necessariam.
,- . . Postremo adeo in ordinata,adeo parum continuata adeo obscura apparent i . . Caleni verba ut suspicarime losum aliqua ex parte existere codice ratioisi satis
duo sunt diisellia contra dilucidum Caleni scribendi modum, primum quod
512쪽
intra re agat de parua, quia qui recte deterserit, secunda fore accessionem veta- . O . N . bit. Adde quod ex serieci continuatione verborutri de parua obstructione quae
dam dicit,ut supra explanavimus, quae illi conuenire non possunt. Aliud, quod r
'dem. Praeterea, repetitionem quandam adhibet obscuram breui admodum
. spacio. Si quidem de mediocri ita scribit: Protracta tamen inclinatione, nec pro febre ii quispia recte deterserit, prorogari nequit. Adde i, culi c si cornu ne sil gnuq, de una effertur specie, et feni et de aliis solet:frustra igitur repetit si sermo iest de febre diaria ab obstructione parua. Si quispiam diceret in illis verbis ser- monem haberi de obstructione magna, videat quaeso,quam sit durus hie sermo, xo aequam male cum sepeliori conueniat. Sed quae ex parua oritur obstructione, ea, ut dictum est, saltem inter initia similis diariis est. Protracta tamen inclin e C. tione suspecta redditur J dictio illa, tamenJ ad superiora est referenda dum ma-
3 in obstructione mediocri. Docui hactenus causas omnes, quae suspicionem ingerunt mihi deprauati cotextus. An aute recte suspicer, aliorum sit iudicium. Mihi certe satissit dixisse quid sentirem, at saliorum ingenia ad veritatis inue stigationem excitasse Interim vero si nullus errorsubsit,quomodo difficiis M. lis explanari debeat locus, abunde dictum mihi in superioribustat. Atq; haec pro praesenti disputationeta suinciant.
513쪽
RANDI PER MISSIONEM SANGubnis ex Galeni sententia;
DISPUTATIO V N D E C I M A. pro vacuanda Carachymi anguinis missionesit utendumes MMA DISPUTATIONIS RNDECIMAE.
Emittere sanguinem duntaxat ob euacuatione Cacochymiat, non licet. Ob periculum magnitudinis morbi aut prae- sentis, aut imminentis a sanguinis plenitudine aut stutione proficiscentis, licet.
di si tu nathotractaria erum se malimentiantae hecam menterm N hoc postremo nostrarum disputationum lib. edisseram, , ,
v an pro vacuanda cacochymia sanguinis missio conueniat, quodcerto sciam vires hacatate celebres in omni corporis . affectu siue cacochymia, siue a plenitudine originem du-
eente vena sectionem admittere si morbi adiit magnitudo, vires consentiant. In quare non mediocriteraberrasse ilia los licet ea faciledemonstrent quaescripsimus libro quarto e. ae missiones anguinis a capite secundo usq; ad sextum. Idem tamen hoclibro dilucidissime (nis sellimur explicabimus in primis supponentes, quae ibi co-
plose scripta sunt.Neq: enim temere idem repetemus argumentum, siquidem hoc libro considerabimus nouas rationes Medicorum nostri temporis, quas eo mi in lib. no considerauimus, quia tune publice no extabant. verum quamuis ex iis,quae docui in alio opere, de quae superioribus disputationibus dicta sunt, N uatorum rationes facilem explicationem habeant: Nihilominus tamen pluri- 1 miam instantibus meis auditoribus. ut sigillatim unamquamque rationem sub , di instantibus meis auditoribus, ut sigillatim unamquamqi ac reducam,ac doceam quid bene,aut non bene dictum si
tiam hunc laborem libentissime suscepi. ton illorum gra-
514쪽
rarentur quidem in cacochymia sanguinem fore mittendum,si iuricta illi fuerit humorum plenitudo. In qua sententia praeter caeteros fuit Paulus Aegi neta qui de dolore verba faciens. ita scriptum reliquit Si vita adsit plenitudo, sanguinem mittendum, si una adsit cacochymia, dandum medicamentum. Si utracpsimul coniungatur, primum sanguinis missionem, deinde purgatione perficiendam esse. Etenim (inquiunt i adhuc reuiuiscere ex hac opinione videtv r dogma sae pius ingulatum, nimirum consilium capiendum esse de missione sanguinis ab ipsa plenitudine. Nec fortassis eiusmodi responsionem ad principalem disti
euitatem accommodari putant. Nam quaeritur generaliter, an liceat in caco-to chymia sanguinem mittere nulla plenitudinis falia mentione. At illi fere post posita cacochymia unam afferunt plenitudinem. Hoc primum illorum fundamentum est, de quo antequam ad alia progrediamur dicendum. Sententia ista,in qualibet cacochymia qualiscum vi redundat humor, ex Galeni sententia interdum sanguinem mittendum esse. Si inteuligatur de indicatione, quam proprie suggerit cacochymia dubio omni procul falsissima est, ut in progressu docebimus. Sed si audiamus illam de cacochymianota vel indicatione sumpta ab astectu aliquopiam complicato cum ipsa caco chymia, aut complicando, absurda non est sententia, imo vero maxime Galeni ptincipiis consona, quia licet mittere sanguinem cum affectu plenitudinis, Lo d ne plenitudine, ut vacuemus & reuellamus: est autem sine plenitudia ne corpus, tum quod cacochymia laborat, tum quod ab omni cacochymia is berum visitur, ubi inflammatio futura suspicatur, ut in cadentibus ab ali O, i n-terdum saluberrima est venae sectio. Quae profecto ut non indicatur a cacochyamia nem , sano corpore,ut actu tale:sic solii pendeta magnitudine futuri morbi ratione fluxionis praesentis aut imminentis. In qua fluxiones sanguis potissimum vicerit sanguis mittendus, si alius humor a sanguine purgandum, ut supra ex Galeno libro de vena sectione docuimus. At quoniam isti hunc non audiunt sensum, nos priorem falsum esse ostendamus. Illud in primis admitti meo iudicio non debet, in omni cacochymia, in qua sanguinis missio non conuenit id fieri, quod sint imbecillae vires Quia si purgasso pharmacum ferunt vires cum purgamus malum succum,validas existere oporatet. Turgente enim materia continuo purgame viamur pharmaco, eoque pro morbi coditione valido: atqui vires valent pro hoc munere exercendo. At san-
guinis missionem neq: Hippocrates neq; Galenus, imo vero nes ex bonis auctoribus alius admisit. Praeterea dicebat Hippocrates in Aphorismis, si talia pumgentur, qualia oportet, conseri, ac facile ferunt: sin minus,contra. Hydropem exempli gratia statuamus Ascitem, pro hac sananda nemo est ex omnibus Mea dicis, qui non exhibeat pharmaca hystragoga, omnium pharmacorum validissima, at mea in curatione non frequenter repetati atratoti ita ferunt hane purgandi ratione, ut interdum sanitati restituantur. Cur igitur vires si a tuentut o habere imbecillas 3 Rursus ita validae sunt vires in Ascite non mittitur sanguis cur non in Timpanite quid hicconiectari potest, quod probabiliter rei pondeant morb. magnus auest triplici nomine, ratione partis ratione cacoethim deniq; ratione magnitudinis propriae:Vires constant ferentes validi is inaphat maca igitur sem per mittendus foret sanguis,si vera sunt illoru principia. Ai hoe ipsum admittere nuquam voluit Galenus, iasiquam Arabes nuquam recentio res Medici :q, si quispia temere ausus fuerit tentare generosum illud remediu.breuissimo quide tepore luet poenas nefandae temetiatis ex togroti morte Galerius quide duageret de hac materia,tectissime seriptu reliquit, neminem dum tri A suisse in hydrope astectis Ascite aut Timpanitide mittere sanguine, sed cur di- xit ausum fuisset quia certe audacia foret maxima, periculo iissimam. atque Oamnino lethalis. Dieit fortasse aliquis excipere Galenum Hypocircitem, in qua vult micti sanguinem,& bene excipit,sed no quamcum is, nec quocumqitem . pore consideranda causa ob quam fit, ac illi suum adhiberi debebit temedium. Considerandus affectus an recens, an inueteratus extiterit,si quide in laboram
515쪽
sos HOR AT II AVGENII DE CvR ATIONE
tibus ityposarcite recenti.&quc solum duxerit originem a suppressis mensibui,
aut a sanguine ex venis haemorrhoidalibus esiluere consueto, praeter naturam reiento, solum ccnuenit venae sectio ad vacuandum multitudinem, non conuenit in aliis causis,neo in alio statu morbi. Ergo cuin in ipsa cacochymia non
extrahitur sanguis, id profecto non fit, quod vires sint imbecillat, sed quod non
adest natura indicans remedium. Nos enim in hac tractatione non quasi mus,
quid contraindicet remedium. Perpendamus quaeso rationem. Magnitudo morbi in hydrope an arca eadem est,quit in ascite,ac tympani te.lmo vero fortassis minor, ergo idem in singulis exerceri debebit temedium, At non fit venae sectio, nisi in prima specie, nisi cum recens est, atq; a plenitudine sanguinis du- i ocit originem, non igitur ratione cacochymiae mittitur sanguis, sed ob copiam
sanguinis coaceruati ex retentione solitarum vaci rationum. Quamobrem eadem venae sectio conueniret in aliis: si nihil aliud perpendendum esset, quam magnitudo morbi: at Galenus id non vult, id negat admodum euidenter libro quarto de ratione victus in morbis acutis. Porro quod de hydrope diximus,l- dem etiam dicendum de aliis morbis,in quibus sola conuenit purgatio, mulinae t autem venae sectio. Adhaec vero ex inductione in hunc modum urgeo. Quando Galenus, Paulus, Aetius, ac reliqui omnes Medici, morborum curationem scribentes,solu purgantis pharmaci mentionem faciunt,interrogo an illi morbi magni sint aut parui. Scio responsuros magnos esse illos:atqui,si hoc ipsum con- cedent, habebunt igitur vites validas, quia magnitudo morbi atq; virium robur sunt scopi indicantes purgationem, ac etiam venae sectionem. v. Galenus ait liabro quarto de Methodo medendi cap.sexto. Sed unanimi consensu in illis non
mittunt sanguinem . cur, quaeso, generosum remedium, ac maxime necessarium praetermittis nil sic data veritate opinionis licrum hontinum omnes turpi errore in hac te detinerentur. Rem habere hoc inodo constat, facta inductionet,
in singulis moi bis a sum mo capite ad imos v ue pedes, quam ego hic afferre sigillatim praetermitto, ut puta notissimam omnibus. velim hoc loco studiosos, memoriae commendare, quae docuimus libroptimo de ratione curandi per sanguinis missionem: vires ipsas validas, ac imbecillas dici etiam in relatione ad opus, quod postulat morbus ; de quibus egit Hippocrates in Apliorit nais,ac li- ,hro de humoribus cum ait: Si talia purgentur, qualiaconuenit, confert, dc facile ferunt. Si enim morbus postulauet it purgationem bilis, validis existentibus viribus, eadem educatur pharmaco, vires ferent. at si pro bile purgetur pituita, vel melancholia,vires non ferent. In eundem modum, si incidatur vena in eo morbo qui non postulat euacuationem sanguinis, vires necessario reddentur imbecillae. Quamobrem validas, aut imbecillas facultates existimabi .mus, in relatione ad opus ipsum a morbo indicatum, iuxta quam conssiderari nem contingit validissimas vires interdum reddi maxime imbecida quod non fiat id remedium,quod a morbo eius. causa postulatum est. Haec eo pertinent, ut ostendam in morbo magno a cacochymia genito, non conuenire sanguinis
misionem, non quod vires sint , ut illi dicunt, imbecillae,sed quod morbus non indicet. Praestat haec Galeni testimonio confirmare, qui ita scribit libro des
cultatibus medicame utorum purgantium.
Is simul atq; novilime sola purgatione complures adequuio capillorum liberasse, illico prosequi me odio cqpit, item alius cum incipiens carsinoma, quos elephantes appellant, & depascentia, multas alia ulcera curatu dissicilia, sanas
sem, de alius, quia solis purgationibus oculos obtenebrationem patientes, conualescere feceram: & adhuc alius propterea quod insanientes, comitiales, m lancholicos, de no insuper paucos diutino ca.dolore vexatos purgando tantum . . liberassem, ut&coxendices, ta longis doloribus aliis in partibus infestatos, atque hunc nuper, quem tanquam colo vexaretur, tribus iam mensibus Medici-ttactauerunt , in peius quotidie abeuntem hunc ego omnia, quae illi imposuerant,abiicere iussi, ac solis purgationibus sanitati restitui, haec Galenus, quae s vera sunt,cur quaeso morbis his a malo succogenitis vexatos, sola purgati
516쪽
he non misit sanguinem ita oportuisset facere Galenum, quia morbi erant magni , ac vires validae. Ergo est falsum in cacochvmia cum no mittitur sanguis; id fieri solum propter imbecillas vires,sed longe verissimum, quia non adest natura indicans id remedium. Progredior ad reliqua. Quaestio est an in cacochyntia liceat mittere sanguinein aestioni huic nequi t res onderi, nisi homine caeochymiae distincto. Duplex enim significatum habet: vel enim sumitur pro exquisita cacochymia, vel pro non exquisita. voco exquisitam issiccum vitiosum a natura sanguinis distinctum,citra incrementum aliquod ipsius sanguinis. Non exquisitam vero, in qua mali succi adest copia simul cum sanguinis abunio dantia: illa nomine generis cacochymia vocabitur:haec autem cacochymia plethorica, nomine indito ab abundanti ,cognomine vero ab eo, quod minus ethse Galenus Elysipelam phlegmonodem&phlegmonem et lipelato dem vocavit at ita dicimus plethoricam,& plethotam cacochymiam affectus ipsos humorum permixtos. Constituta eiuscemodi hypothesi, asseuero in cacochymia exquisita non conuenire sanguinis missionem, sed sola purgatione, si leuiori e- mandari nequeat remedio. opus esse,in alia indigere nos utroque remedio. At non placet recentioribus Medicis eiusmodi astertio ex cacochymiae diuisione eonsistens,quia inquienti reuiuiscit dogma toties iugulatu,nimirum consilium capiundum esse demissione sanguinis ab ipsa in primis. ac sola plenitudine. B Q na certe ratio. si,ut putarunt, contigi stet i Quam stabili, ac firmo antiquorum patrii sententia inhaereat fundamento, de sanguine mittendo indicatione sumpta ab humoru plenitudine, vel a sanguinis motu,superiori b. disputationi b.docui. Nunc vero,quia reliqua tractationis huius loco suo innotescent, volo duntaxat ostendere,quod dum nouatores isti Paulum Aeginetam arguunt, Galeni doctrinam funditus euertunt. Ab hoc enim vero medicinae magistro, ut alia H pemodum omnia, Paulus ille mutuatus est. Possem afferre locos plures sed pro
multis sufficiat in prcsentiatumvnus,qui est in lib. quarto de sanitate tueda, ubi agens de lassitudine ulcerosa, quam a malis fieri succis explicuit, rationem curationis docet petendam esse a vitiosi humoris sinceritate, ac misceda. na si ille; o cum sanguine permistus copioso fuerit,sanari missione sanguinis 5 purgatione simul docuit: si vero per se solus faciat molestiam, purgatione solum opus esse ivideant hic Galenum eandem afferre distinctionem quam Paulus. Etenim si quispiam de Galeno quaereret, an in ulcerosa lassitudine mittendus sanguis, ille distinctione adhibita dixisset, in exquisita lassitudine solum purgandum .iia petam ista cum sanguinis copia, venae sectionem cum purgatione adhibendam. Di ctionem admirabilis Galeni totam affero, ne ab ipso videar Galeno latum ,quod aiunt, unguem discedere. Aestiman dum inquit) cum sanguinis ne copia, an cum crudis humoribus, an per se solus cosistat vitiosus succus,qui lassitudinem creat. Nam si cum sanguinis copia, aut vena incidenda, aut aliquid quod tan et tundem potest agendum, sane tantundem possunt haec, quibus haemorrhoides sunt retentae, si has emi seris, si mulieri menstrua con suctu do cessauerit, hane prouoces, si quibus horum nihil est,malleolos scalpello incides. Post haec aluus
eo medicamento deiicienda est quod maxime accommodatum malo succo sit .
Quod si vitiosi tantum succi, lim citra sanguinis copiam subsint, purgatio pete-da est quae infestanti excrementost accommoda. Hactenus ille Ecce igitur,in cacochymia plethorica sanguinis emissionem simul cum purgatione in exqui sta cacochymia solam purgationem administradam. Ecce Paulum Aeginetam veram Galeni simiai n. recte scripsisie libro secundo ca. o. Siquidem igitur sana guinis multitudo fuerit, quae distendit. statim vena magna secanda eli prope acto i sectam partem, vitiosis autem humoribus solis infestantibus. pii rgatio fiat , arn
bobus autem concurrentibus, ut iisq; vacuationibus utendum es
vena prius secta. Sed haec dii ucidioi a fient insequentibus.
517쪽
C A p. II. Summa capita quibusrecentiores edici contendunt, in carachi multa in
PORRO Medici recentiores triplici argumentoru genere contendunt semguinis missionem conuenire in ipsa cacochymia. Primum quidem de omni cacochymia disputantes, septem, si bene consequor, generatim rationibus suum propositum roborant. Deinde in specie circa unamquamq; differentiam mali succi, insistentes. probant, in pituitosa, biliosa, At melancholica Galenuin sanguinem misisse. Tandem vero idem confirmant, reprobando quae ab aliis dicta sunt, non admittentibus in cacochymia missionem sanguinis. Ego singulas partes considerabo,quo ad eius fieri potest, accurato studio, facto principio ab iis, quae generatim dicuntur.
Ramnes aduersarrarum contendentium in omni carachmia interdum miniendum esse anguinem. P Rr M A ratio. Tres scopi admittendum sanguinem lassiciunt magnitudo morbi, virium robur, consistens aetas: in cacochymia quando mimo sit pius iadsunt eiuscemodi scopi, igitur in cacochymia quandom, imo taepius sanguis mittendus est. Certum est adesse duos,magnitudinem scilicet morbi d vatem: at in quovis humorum vitio uires usq; adeo inueniri imbecillas,ut id remedium
ferre nequeant, neminem arbitrantur esse,qui asseveret.
Secunda ratio. Causae praecipiaq,ob quas sanguis mittitur,sunt duae, quarum una est sanguinis copia: alia eiusdem vitium, Galeni testimonio libro nonodo Methodo medendi capite undecimo, Ac Avicennae libro primo sectione quarta cap. xo. Atqui in cacochymia langi uim vitium includitur,ut constat,it advenae sectio in cacochymia saluberrima est. Tertia. Omnis magnus morbus ex Galeni sententia sanguinis mistionem ex-..igit, ut patet libro quarto de Methodo medendi cap.sexto. Sed inter istos morbos , unus est malagnus, dc cacoethe, qui a solis vitiatis humoribus concitatur,ergo morbus magnus acacochymia sanguinis missionem exigit. Qitaria.In omnibus putridis febrib.conuenit venae sectio. Atqui putridae&btes gunt a cacochymia, idcirco in cacochymia conuenit venae sectio Quinta Quid sibi vult illa partita vitiosi succi curandi ratio quam vocant per epictasin, cuius multa sunt exempla in libris Medicorum quale est apud G lenum illustre eorum scilicet,qui ex vitiosi succi ei osione sanguinem reiiciunt: quique sanguinem habent crassum. vitiosum, ac veluti limum vi quibus ille tr dit semel,bis,ac saepius seeandam esse venam, illis interea ad Euchimiam,id est, boni succi habitudinem reductis. Amplius in hunc modu argumentatur. Mulieri notabili caeochymia laboranti caeteris fere Medicis aduersantibus Galenus sanguinem copiosissimed traxit colore,& crassitudine liquidae pici similem, ut costat sexto Epidemiorum sectione tertia commentario x s. Ergo in cacochymia notabili de Galeni senteria venae sectio utiliter administratur. Postremo in Eominibus ictericis,melancholicis,lienosis, elephanticis, Gallicis, re in aliis huiusmodi morbis, quos fere constat ex insigni humorum vitio originem ducere, omnes Medici singuinem mititit,ergo in cacochymia inter dum conuenit mittere sanguinem. Hae sunt rationes, quas illi ais s*runt, in uniuersum probantes, in cacochymia sanguinem mittendum
518쪽
pER MIs SIONEM SANGUINIS LIB. v I L ses
stationes contrarium ex Au nupersuadentes.
YT possint, qui haec nostra legent facilius ferre iudicium, utra ex duabus hi- v see opinionibus melior existat, decreui in studiosorum Medicora gratiam, anteaquamsgillatim respondeam rationibus suprapositis, Ierre in medium
rationes contrarium persuadentes.
Ptim u sic insto. Magnitudo morbi, ac virili robur, sese indifferenter habent. ad sanguinis mistionem,& purgationem. Ergo neutrum ex his ipsis ab illis duo. , o bus indicati certo, ac semper potest. Illaticinotissima est ex Galeni verbis lib.n no Methodi medendi cap. ix quorum in superioribus facta non semel est mentio : etenim quod unum indicat, id ipsum semper indicat, quia semper eande m naturam indicantem habet. Antecedens est Galeni lib Meth. cap. 6. Ex hac hypothesi se argumentor.Id remedium numquam debet exerceri, quod non habet indicantem naturam: sed purgatio non indicatura magnitudine moibid virium robore,ergo purgatio non est administranda, sic indicante vitium robore, se magnitudine morbi absolute sumpta, pori o idem fiat de sanguinis missione argumentandi modus. . Secunda ratio. Id remedium non est exercencum quod communibus animi notionib. repugnat:atqui in cacochymia mittere sanguine comuni b. animi notionibus repugnat. Itaq; in cacochymia non venae sectio, sed purgans medi-eamentum est exercendum. Pro notitia rationis huius sciri velim, indicationes a Medicis rationalibus magni fieti,quia respondent communibus notio sibus ac iis,quae sensui manifesta sunt,ut Galenus ait lib.de opti ma secta ad l ΣΠ1sibulum.Sunt ptaeterea in medicina comunes notiones, quae in animis omnium ita sunt impressae, ut pro principiisviantur, de quibus alibi diligentius dica. minter istas una est, quod is humor debet vacuari, qui facit morbum: qui non facit
morbum,vacuandus non est,ac sane tanto minus vacuandus, quanto maiolem afferre potest utilitatem, si non vacuetur, aut toto corpori, aut sanitati introdu- cendae. Alia est etiam dignitas, mederi oportere, tuto, cito, ac iucunde: cuius
' Galenus meminit libro duodecimo de Methodo medendi. Hae notiones animi subuertuntur sanguinis emissione in cacochymia primo quia, cum moi F us nos at a sanguine, sed ab humoribus vitiatis, distinctam naturam a sanguine habentibus,non ille quidem vacuandus,sed ii duntaxat. Deinde quia sanguis ad Eorum malitiam corrigendam iuuare non mediocriter potest, at meo vacuato sequatur virtutis imbecillitas, audire oportet Galenum de hac re ita scribentem: Subiungam nunc id, quod semper asserere consueui, imperitum qitemque hisce caui liatori bus meliorem esse, nam si nulla alia in re praestet, commvnc s saltem animi notiones admittiti quas isti longa consuetudine deprauari negant. Nuper itaque homo quidam minime stultus, cum pustulae ipsi toto e coipore subire, erupissent, uleerosiae, de male coloratae medicum adluit, existi inans sequam primum purgatum iri. At eo sanguinis missionem protinus iubente,ne
desipias, inquit, verisimile siquidem ea, una cum prauis, bona quoque ecfluxura &e. haec Calenus, quibus nihil dici in rem potuit praesentem dilucidius. Oligiriem habebant illae pustulaea cacochymia, nepe ab humore bi ioso, quem
expurgandum censebat, retento sanguine, iuxta communem ammi notionem, quam ille subuertebat Medicus pro purgatione sanguinis missionem se
stituendo.Quomodo autem aliud subuertatur axioma, explanabitur postea. Tertio ex hac opinione omnino usus tollitur medicamcntotum purgatium,
qui usus est sanguine reddere puru ab humorib.excrementitiis coinquinantib. i' eius natura, de qua re sic dicebat Galenus: Quae purg int . purgantia nunc upantur,quod sanguinem ab antedictis humoribus putu costituant, mihi autem vi- delut se habere,ut in tritico,quod cribro, ab auena,a terra, ac ab aliis inquinamentis expurgatum redd. mus, atq; sinceru. Ergo si humoles mali cu Anguine mixti pharmaco attrahente educi debent, ut sanguis purus invenis remaneat,
519쪽
sio HORATII AUGENII DE CvRATIONE
nonne totus hic usus omnino subuertitur, ubi quispiam sanguinem mittat
quomodo enim reddetur sanguis purus 3 cur quaeso sanguine vacuant, vita tillam bilem cum eo confusam educant ego sane aliquam necessitatem no vi deo, quq hanc inire cogar medendi rationem.
Quarta ratio. Opinio haec manifestisti me opponitur caleno primum inlibro delatione curandi per sanguinis missionem: ubi Galenus docet, qui inis vacuationem postulant: dicit ibi, assectus magnos genitos a pleni tussium aut fluxione sanguinis citra plenitudinem, postulare venae sectionem. Affectus
genitos a cacochymia postulare purgationem, aut ratione vacuationis, aut ratione reuulsionis, quod fuit superioribus disputationibus abunde explanatum. At vero qui in cacochvmia exquisita sanguinem mittit,hic eiuscemodi meth dum euertit. Praeterea quarto Methodi cap. sexto dicit mittendum sanguinem cum is vincit, purgandum cum adsint humores vitiati. Amplius humores qualitate precantes purgatione, quantitate autem venat sectione emendari, adeo frequenter in uniuersa eius doctrina inuenitur, ut sine locos afferre pro confirmatione superuacaneum mihi videatur de cacochymia in uniuersum satis nuciationibus aliorum occurramus.
A M fallax sit argumentum a magnitudine morbi uniuersaliter sumpta, viri, validis,&consistenti late,quo solo Curtianum innititur dogma,d monstratum abunde mihi fuit libro primo,&secundo tractationis huius,disput itione scilicet pruna,& secunda . Nunc autem vere contendo contra hosce auctores, m omni di morbis genitis a cacochymia, in quiae una venae sectione pota habita. Medici, tum antiqui, tum recentiores solius purgationis mentionem fecerunt, supposuisse vires existere validas, alioquin a pharmaco purgante a
stinui illim missionem; sanguinis suisse praetermissam,solii, quod morbus eius
non indigebat remedii. Est autem ratio rei huius admodum euidens quod vi- 'rium robur,atq; imbecillitas consistere postunt cum plenitudine, decacochymia, neq; concludi posse in sanguinis copia vires necessario validas: in cacochymia neces Iario debiles , alio in opere explicui. Porro quamplures morbos esse generis huius,quos sola purgatione sanari profitentur unanimi consensu Gr i. Latini, Arabes,longe totius est,quam quod hoc loco explanari oporteat. Quod autem secundo loco addunt de vitioso sanguine, quem esse cacochymiam arbitrantur, magna indiget animaduersione. Etenim sanguis vitiosus est interdum sine cacochymia. Nam omnis sanguis,qui aliquo modo naturq inutialis est,uitiosus nuncupari potest,no solum ex Galeni,sed etiam ex omnium Medicorum cosensu. Illud autem profiteor de illius opinione, quod ad praesentem dispu tationem pertinet, inutilem sanguinem dupliciter dici, vel cu propriam
naturam amisit, ita ut amplius nutrirc non possit, veluti antea: vel cum nimia quantitate creuit, quae aut vasorum cauitatem impleat. distendatu aut vires iapsas aggravet. Inutilem sanguinem appellabo in bono corporis habitu athletibco, qui adsum nitim bonitatis peruenerit, licet substantia nulla patiatur labem. Inutilem, ac vitiosum in utraq; synocho, non pari tamen ratione: quandoquidem in ea,quae citra putredinem consistit, solaesteruescentia facit negotium in cremento adiuncta, nulla mutatione existente in eius natura in alia vero, quam sanguis putrefactus concitat, utram inutilis, &vitiosus est ratione.quantitate, dc substantia,quod scilicet,lum creuerit nimium, tum suam naturam amiserit :a tq;nicastectus Plet hora nuncupatur, mihi cacochymia: alter vero plenitudo simpliciter. Quod si citra copiam suam naturam amittat, cacochymia est. Hinc variorum suggeretur indicatio remediorum: nam omnino corruptum sanguinem Galenus purgat per inferiorem aluum,per vomitum, per urinas,per sod
520쪽
pER MISSIONEM SANGvINIS LIB. VII. sit
re multitudinem cacochymiae mixtam, venae sectione, Ac purgatione emeiadari censet. Plenitudinem sola sanguinis vacuatione Curat. Haec verissima esse tum rei ipsius natura indicat,tum Galenus passim docet,ita ut non mediocti adna iratione dignum putem, quod sanguinem, quomodocumq; vitiosum putente illa cacoethyini am. Sed consideremus reliqua non minoris momenti. Putaue- Iim ipsos toto aberi aste coelo, quando secundum Galeni docuinam duas esse praecipuas caiisas ob quas expedit sanguinem mittere,nempe sanguinis copiamat is vitium asserunt, quia nu mquam, quod illi imporiunt, dixit. Siquidem nono lib. de Methodo medendi prius docet,causam unam communem ob quam i o mittitui sanguis,cum ait: Memineris vero mihi ad ea, quae dicenda sunt, quorsi
causa venae sectio petituri dilucidat hanc ipsam causam quando addit: Nam quoniam haec sanguinis vacuandi gratia adhibetur J igitur uniuersalit phlebo-
tonnc causa est sanguinis ipsius vacuatio. Docet secundo loco cautas particulares duas: unam dicit elle copiam sanguinis, quam vacuare oportebit rabam v ro fluentis sanguinis vehementis impetus inhibitionem, quae reuulsione tit ad partes distantes. vel deiiuatione ad propinquas. Ergo particulares causae duae: vacuatio plenitudinis, &reuulsio fluentis. Somnium certe narrant mihi, clam
persuadere volunt Galenum eo libro nono de Methodo medendi ob vitiost tem sanguinis. id est,cacochymiam ex sanguinis corruptione factam, millionexo sataguinis edissiluisse quia hoc ab illius sententia tantum abesst quam quod in xime, ut in explanatione loci illius declaratum superioribus fuit disputationibus. Quod vero postea de Avicenna dicunt, adeo facilem habet explanati nem, ut neminem esse putem, qui nesciat. Legat studiosus lector, quae de hac iescripsimus in primo harum disputationum libro: id enim in praesentiarum tepe tere esset summae nugacitatis. x
1N quatenus arbitrantur, in morbo magno,dc ratione essentiae propriae,5 rae tione partis,ac deniq; ratione cacoethiae semper sanguinis missione, accura distinctionem conuenire: tum vero maxime cum in particulari de maligno
morbo sermonem habent. Illud reprobatum sane mihi fuit in hac tractatione, ae primo libro de curandi ratione per sanguinis missionem: hoc autem leprobabit ut nunc, quod, ut fieri possit commodius, dilucidioris doctrinae gratia a ferre volo Methodum curandi ulcera maligna ex Galeni doctrina quatio de Mei hodo medendi capi. s .de s.cuius exemplo, quid de aliis sentiendum sit, fa-
o cile innotescet. IVlcera maligna nuncupantur, quae omnibus recte administratis dissicilem
Colmi macemque curationem habent. Hoc autem non ob aliam fere causam contingit, quam ob aliquem partis affectum, qui sanationi impedimento sit, ae licet multiplex affecius id essicere valeat, statuamus tamen potissimum intemperiem partis a materia, quae in loco exulcerato vel fluxerit, vel paulatim congesta sit aut etiamnum fluat,dissicilem curationem reddere. Considetan duni quidem hoc in primis est, an vitiosus succus ad partem adhuc inquat, vel influxerit: liquidem ab inhibenda Ruxione principiti cutationis fieri de bet: neaque enim fieri potest,ut vel iniluxum humorem, vel intemperiem sanemus, nos o antea sanata fluxione. Humotis fluentis natura,ac species cognosceda , ac locus unde fluvio incipit, vincit enim aliquando sanguis:&aliquando humores a sanguinis natura distincti, vela toto corpore, quod ut plurimit contingit'. vel a determinata particula originem fluxionis habent. Reuellendi sunt, quicum siluxerint humores, ad partem contrariam si vehemens fuerit fluxio, ac etia ad partem proximiore derivandi,si minor fluxionis extiterit impetus. Interdii v v v a