장음표시 사용
501쪽
xilio febre diariam a magna obstructione factam, ut humor facilius transpiret: nunc docet,quod magnum sit auxilium pro hac febre administrandu . Duo qui dem magna auxilia cum sint, quae in putridarum febrium princpiis ac omni b. acutis inoi bis fieri post uni, venae sectio, ac interdum purgatio eiusdem Galeni
testimonio lib. h. Aphoriscoin men .et v. meminit solum hic venae sectioms,quia hac solum utimur frequentissime. Est aute sententia contextus maius auxilium adhibendum,maiusq; hoc esse venae sectionem, ac ideo eam ipsam statim ex quenda consideratis scopis ad eius usuin necessario requisitis, oportere incidere venam ostendit complicatio omni u causarum obstruenti inin qua principium . curationis fieri debere a sanguinis missione declaratum a Galeno fuit lib. ii .de Meth. me s. cap. 3 Scopi sunt vero magnitudo morbi,virium robur,& aetas comsistens, hic magnus est morbus,praesens obstructio magna: magnus et fututus ob periculum imminens febris putridae. aut continentis, consideranda est aetas, siquid opus est ut alibi docuimus, puerile excipere aetate, ac senile, de qua dicit ac si quide puer vel senex sit, sanguine detrahere no licet, J quia in neutra aetate vires valent. in valde senib. neq; pro statu praesenti ne is futuro, in pueris solii apstaturo desunt vires validae, ut demon stratum fuit in dispu. de aetate puerili. inter hasce duas aetates tuto mittitur sanguis,quando robur vicium adsit ergo in hac febre protinus mittendus est sanguis omni b. scopis in unum conuenientib.
Haec autem verba: Etiam si plenitudinis signa non adsint j dissicilia sunt quia videntur cotraria positis principiis,nempe o venae sectio conueniat in hac diaria, si non adsunt signa plenitudinis, siquidem positum est magnam obstructionem adesse, Ac ad hanc et ficiendam concurriste causas omnes, multitudinem sanguinis, humorcs crassos, de viscidos. Huic multis modis occurrere postemus dubi tationi atq; primum sic, ut statuamus hcc no esse referenda ad febre, sed ad unia uersale decretum huius aut horis,m passim afferre solet in mediu de hoc argu-gumento disputans: nempe quia Menodotus empiricus contendebat sempermittendu saxiguine praesente plethorica syndrome, ea vero absente nunqua. At vero Galenus asseruit, intemum incidendam esse venam eis plenitudinis signa sonon adstitit in iis et ex alto ceciderunt, aut carnes vehementes contusas habuerunt a lt quocunq; incipientem,aut imminentem phlegmonem paterenturilii
iis et, n qui b. sanguis extra corpus flueret, vel ob illatu vulnus, vel ex utero, vel ex li morrhoidib. vel ex narib.in omni b. istis et si plenitudinis adsunt signa,v naesectio salubriter exercetur pro reuellenda vehementi humorum fluxione ad contrarias partes. rea, derivanda ad vicinas. Hunc sensum Galenus habuit hoc loeo dicens etsi plenitudinis signa non adsint.J Haec explanatio est adeo vera adeo consona principiis Galeni, ut putem reprobari no posse. Alia et neq; minus vera adhiberi pol explanatio, ut scilicet dicativus, haec verba de febre ephemera intelligenda, i licet ab humorib. crassis,& viscidis obstruentib. talia fuerit concitata, tamen accidit in corpore plethorico, in quo casu ratione praeseruationis 'saluberrimis est mittere sanguinem,non indicatione sumpta ab humore obstruente, sed dii taxat ab affluxuroides a plenitudine ipsa: quamobrem cu Galenus dieit: Etiam si non adlint signa plenitudinis ,intelligi debet de plenitudine obstructionc faciete, node factura. Hanc explanatione recipio libenter, i, Galenustiam consimilem casum scripsisse ii b. primo curationum ad Glauconem, .i ubi ait quod corpus plethoricum esse pol, quod abundet recentii, cruditat laesic igitur singito hominem plethoricum cruditates multas congessisse, mox imcidisse in obs ructi , ne habitus corporis ob easdem cruditates, quis dubitaret in rem praesentem saluberrimu est Emittere sanguinem anteaqua ad detergendas obstructiones accedamus3Duas hasce explanationes dedi ad hunc locum dissi cilem in Ll, de ratione curandi per sanguinis missionem quarto, adhuc iuuenis existens, quas nunc senior factus recipio tanquam verissimas. Alias etiam duas addam explanationes in fine disputationis huius quarum unam ex variis lectio nib. loci huius, aliam vero sumam ex ipsius Galeni verbis. Sed interim pros quamur quae reliqua sunt tractationis huius.
502쪽
ADipsas nunc aggredior dissicultates, quas contra meas explanationes iactit hcile hunc locum primarius quida medicinae professet nouissime ait in. Ac primum quidem contra secundam explanationem sic acriter instat. Si isti Galenum legissent attente, atq; obteruassent illum habere sermonem de solis corporibus picrocolis, atq; adeo cochymis, ut nos monstrabimu , profecto ad has ineptias non abiissent. Hoc enim iacto fundamento, uniuersa io iti haec tractatio, & senes orationis redditur adeo perspicua, de certa, ut nullam post hac dillicultatem, vel dubitationem possit habere. Secundo ita urget: His donemus, Galenum loqui de quouis temperamento,quaeso respondeant unde' comecturam faciunt, aut quis illi reuelauit, eum sibi praesupponere hominem pleiholicum Neq; enim vel leuissimum huius rei argumentum apparit, aut concipi animo potest. lino vero ita plane &expreisse, ut nihil planius & expres sus dici potuit, contrarium prorsus decreuit, nimirum venam secandam esse, quamquam nulla arent plenitudinis indicia. Tertio quod dixerim Galenum noloqui de plenitudine communi toti corpori, sed unius obstructionis ille hisce verbis reprobat. Ego autem non verebor, o affirmare huiusmodi nouam interpretationem, ac distinctionem plenitudinis esse alienam, non solum a Galerii mente, sed etiam ab omni ratione. Si quidem puto vix, aut ne vix quidem ieri poste, quin simul cum plenitudine totius co
Pori salicta quoq; adsit plenitudo, ex qua obstructio fieri possit. Ac plane Ga leni sententia videtur potius opposito modo se habere, cum paulo super usproponens agendum de diaria, propterea subdit agendum sibi esse de obstruo ctione mediocri parua, quae scilicet fit ab humoribus non adeo copiosis, aut crassis, aqua fieri potest febris, quae intra diariae limites consistat, de iure addit secandam cile venam, quamuis non adsint signa plenitudinis, quasi dicat, sicut supponimus non adesse. Quod si huius loci legitimum sensum , dc institutis v , o limus animaduertere, admodum verisimile es , Galenum de posteriore potius
plenitudine sermonem habere, cum tra rei febrem diariam, factam ex obstructioncacrailis aevi scidis humoribus ii qua statuit sanguinem fore mitte sum, tametsi nulla sint indicia plenitudinis quc altera est causa unde qu libet obstruactio solet generari. Quamqua nihil prohibet mea sententia quin ea verba omne plenitudine excludant,cuvere&aperte Galenus loquatur desola cacochymia Postremo iustat ex Galeni ratione: Cum enim ait, praestat maiori parte vitiosis ictaemissa ad detergendas obstructiones accedere: Manifeste ligni ficat unius vitiosi succi non plenitudinis vacuationem moliri, ideoq; censet nouam hanc interpretationem nostram esse absurdissimam.
Proposuis A it attonibus re ondetur.
AN T x Q A M ad alias dubitationes accedam, istis satisfaciundum est; Aiqi
quod pertinet ad primam bonas certe doct is hic vir imitatur faminas se, licet vitio vertens mihi, quod illius proprium esse norunt omnes. Iam dixi in: explanatione illorum verborum, Galenum stat mi in princip o capiti, multitu-d nem supponere,cum ait: Quod crasti de viscidi & multi humores obstructi nem feci rint. Cur igitur non ei it plethoricum corpus si a plei horica dispositione fit obstructio E si agit primo de picrocolis cur secundo quodam loco pate
so gon, Leccistrio tamen agere interdum non potuit deplethoricis 3 decur de iis rion agit si de generatione sun hi meminit sunt ne ii a conniventibus oculis Galeni verba consideranda Occi irrens seci indae dubitationi, arbitror quidem illum animo non conci reverita emetu explanationis, quia cum sim grauioribus fortasse rebus o cupa banimii adhibere noluerant,praestat enim sic dicere potius, qua no coce-
503쪽
pisse, aut ignorasse, quae certe omnes concipiunt, omnes noscunt, vel medi criter in Galeni doctrina exercitati. Verumtamen ropter nouitios, quibus Innia saepenumero solent tenebras offundere, ne sis haec fuerunt a nobis praetermittenda . Decretum est vir sapientissime, eius auctoris. imo vero axioma
totius artis, obstructione fieri a tribus causis, ab humorum visciditate, & a cra sue eorundem atque a plenitudine. Alia rursus est medicinae dignitas pleth ricum esse corpus, quod a plenitudine obstructionem patitur. Haec si vera sunt, maxima admiratione dignum est, quomodo isti non concipiant animo ea Gai ni verba corpus plethoricum supponere. Mirum praeterea cur disserit nullum esse huiusce rei vel leuissimum argumetum, cum apertissimum, de verissimum sit. Audiant quaeis quam valida ratione in eam opinionemvenerim. Repeto demonstrationes. Prima. Obstri actio facta est ex omnium causarum obstruentium concursu, igitur necessario corpus plethoricum est. Secunda. Periculum
est negeneretur synochus febris, ergo necessario corpus plenitudine allicitur,
Ille si poterit, explicabit hosce nodos. Sed quid sibi volui
lunt haec verba Aut quis illi reuelaui te Quid enim reuelatione opus est Quae reuelantur obscura sunt, ac
lumine naturali percipi nequeunt, hic autem in iis ipsis versamur,qiuae luce ni ridiana clariora sunt, quae non vidisse doctum & oculatum virum plurimu admiror. Hisce quidem coniectur &reuelationibus, ut illius vel bo loquat, A ii-gemus ad has peruenit ineptias. in tertia dubitatione tolerrotes adesse videmur mihi, quot verba, non prosequor omnia, nep rolixitate sermonis sim lectori fastidio, sed non praeter mi
tam potiora quae imponere possent incautae iuuentuti. Atq; ptimo somniis natarat mihi, cum ait,arbitrari me duas esse in ephemera ex obstructione multitudines, unam scilicet totius corporis non facientem obstructionem, aliam vero fa
cientem. Quod enim ego profiteor,abeo quod imponunt,longe diuersum est Mea explanatio supponit obstructionem a cacochymia duntaxat genitam, a crassis sellicet,ec viscidis humoribus, in corpore tamen plet orico. Meahihanc thesin admittent omnes & in artis operibus, re in Galeni doctrina vel tantillum exercitati. Quis enim est qui quotidie id non obseruet 3 Quis nescit in corpore , o plethorico exercentibus cruditatib. fieri posse obstructionem Corpus pletho ricum frequenter in tertiana incidere In iis certe quidem adest obstrustio sed . non a plenitudine sanguinis. Quid prohibet corpus plenitudine affectu in ii nis iecinoris, mesenterii, ac aliarii partium obstructiones incidere a cras ruinde viscidorum humorum fluxione 3 Haec quidem rationi, ae experientiae adeo consona sunt, ut nullum omnino dubitandi locum adesse censeam. Fortassis qui in verba magistri iurarunt, & qui ita male affecti sunt de instituti, ut nihil ve rum putent quod non sit verbis confirmatum Galenis desiderabunt, ut in confirmationem eorum, quae diximus unum, aut alium eius auctoris locum affetamus,quibus deesse in praesentia non possum. Quando igitur Galenus libro pri- omo de ratione curandi ad Glauconem agit de curatione qu utanc febris, statim proponit eam febrem valido remedio in principio no indigere, nisi vehemens existat sanguinis multitudo,tunc enim mittendum esse sanguinem praecipit, sed hac adhibitacautione, ut si tenuis sanguis eiduat, non vacuetudi, si crassus, inceptam vacuationem perficiamus. Hic supponit Galenus corpus plethoricum ec se, plenitudinemq; sanguinis vehementem adesse bilios, atq; tenuissupponit brutri am febrem ex obstructione genitam non a multitudine sanguinis, sed aci humoribus crassis, & viscidis. Ideo non vult mittendum esse sanguinem etiam si vehemens plenitudo negocium faciat. Adeo certe p aeclarus est hic locus, ut putem clariore fortassis inueniri non posse. Verba Galeni sic habem: Deinceps io
de quartanis dicemus quas et ipsas ab initio mediocriter, ac leniter tractare oportet nullii forte medicame, aut vaci portet, nullii torte meat came, aut vacuatione exhibentes nisi forte sanguis ve
hementer superabundans appareat. Et si vena incisa , is qui stult niger videat ut, ac crassus, praesertim vero in iis, qui liene laborat huiuscemodi visitur. audacius mittendus est, dii flavus, aut tenuis apparuerit, statim sis priniedus. JHaec ille
504쪽
di aeterea in eo aberrare videtur, quod asseveret a praesenti tractatione ex ludi obstructionem illam quae filab humoribus multis,lentis de crassis, solumque agere Galenum de obstructione parva ae mediocri. Siquidem hoc vere imaginarium est, At secundum Galeni mentem consistere non potest. Etenim omnis obstructio efficere potest ephemeram. In hoc autem inter sese differunt propositae obstructionum differentiae, ut supra diximus,quod magna obstructis facit in principio ephemeram, se a quae postea progressu temporis necessario terminatur in putridam, vel coi inentem. Quam vero facit obstructio parua intraternit nos diariarii permanet. Mediocris veroobstructio mediocriter habet. o Amplius illud certe admitti non potest, Galenum ibi vere, M a perte loqui de blacacochymia. In hac enim re inuicem dissentimus,cum profitear agere G lenum de febre ephemera quatenus fit ab obstructione parua mediocri,&magna: nemo etenim negabit plenitudinis adesse affectum, ubi omnes causae ob struruentes inuicem concurrunt. Igitur intelligenda est sententia, te corporibus cacochymis duntaxat,&de iis quae cacochyma,&plethorica sunt. Non enim
debet hoc facere dissicultatem aliquam,cum explanatum mihi fuerit saepe prae sertim in libro de plenitudine, dari plenitudinem exquisitam, re no exquisitam, hanc vero potissimum consistere cum vitiosis humoribus quae hoc loco supponenda sunt. Porro concedamus Galenum in istis verbis: Etiamsi plenitudinis c-gna non adsut Jno agere de ephemera quam multa crassi,scviscidi humores ec iuntihoc certe nihil ad rem nostra facit, ut puta quia in hac explanatione n stra supponamus obstructionem non fuisse factam a plenitudine, sed solum a crassis re viscidis humoribu veru in corpore plethorico, ideo quae illi afferunt
inmedium contra nostram hanc explanationem, omnino extra rem dicta videntur, de nihil omnino faciunt contra opinionem nostram.
Postrema ratio si nullus error in ipso codice consistat de qua tame dicemus diligentius parum postea facile explanationem habet. Nam vitiosus humor dicitur qualitate, & quantitat tum etiam qualitate, & quantitate simul. Legito quae scripsimus libro quarto de ratione curandi per sanguinis missionem atquei' explanationem capit. undecimi libri noni de Methodo medendi,& quae pallim
in istis disputationibus scripta sum. Hactenus satisfecimus dabitationibus coi explanationem secundam, nunc ad aliam aggredior.
Puet A N et non minus falsam e s se qua primo loco dedimus, dicentes ea verba non ege referenda ad sanguinis missionem in febre ephemera, sed ad commune Galeni decretum. quod passim affert contra Menodotum Empiricum .is quotiescunq; sermo est illi de venae sectione institutus. Illi vero sic inquiunt de
Neque vero satis intelligo, quid isti hac responsione sibi velint. Et si enim aliud erat Galeni propositum hoc in loco quam de plenitudine disputare adue
sus Menodotum&Empiricos, non tamen laboro, quin voluerit hanc sentcntiam referre & accomodare ad conuellendam insanam eoru opinionem QuPla autem propterea ne haec minus vera est illius docti ina, ut paulo ante aduersus Thurinu dicebamus Praeterea si haeduae responsiones accurate considerentur,coparenturq; inter se vix altera videtur ab altera differre. Namq; prior plenitudinem simpliciter, posterior plenitudinem ad vires asserit esse neces Iaria Quae io m igitur, qualem isti intelligunt plenitudine simpliciter etenim. ut alterutram intelligant, vel vasorum, vel viri u necesse est. Cu autem plenitudinem vasorum nequeant intelligere qua loquide illa prorsus excluditur poneriore responsion neces Iario concludendu est,eos ubi trobiq; unam virili plenitudinem intelligere,adroq; vir amq; responsionem unam &eande esse Sed utrumq; se res habeat, nulli dubium esse debet, quin lixc quoq; responso re interpretatio sit vo
505쪽
lumina, re omni ex parte a Galeni mente aliena, qui sermonem habens desola
curchymia qualemcumq; excludit plenitudinem, ac forte magis plenitudinem virium quam vasorum. si q uidem illa, vel ipso Galeno authore non ita ol struit ora venarum, ut caloris refrigerationem prohibeat, scuti altera vasorum, multos minus vel carnis vel cutis transpirationem moratur.
CA F. X. M panso a propositas dubitationes. EGo vero quicquid illi aduersus Andream Thurinu scripserint, parum cu- toro. quod autem ad me ipsum pertinet, prosequor. Primum itaque Caleni sententiam semper verissimam esse assirino, det profiteor: sue quis intelligat
eam per concestionem, ut superiori explanatione dicebamus: siue per instantiam ut in hac ipsa contendimus. Nec ex meis explanationibus conuellitur, peruertiturque Galeni sententia, sed obscura existens potius declaratur, dilucidaturque. verum quia illi hcribunt, sese non assequi plene quae diximus, in eorum gratiam dilucidius enarremus, Galeni vel bis ita positis, atque ex-rosi tis. vi autem transpiret J magna obstructio, quae ex crassis, viscidis & multis humoribus proficiscitur. Maiore auxilio est opust maiore quidem, quam postu- olet parua, Ac mediocris obstructio. Magnum vero auxilium coueniens huic ol structioni est veniae sectio. Haec subintelligenda sunt verba. quae a Galeno non ponuntur, quia manifestissimu erat, in obstructione facta a sanguinis multit dine, venae iectionem esse utilissimam, atq; ubi omniu causarum obitrarenti uni concili fas adest, cum alia etiam conueniant remedia, unam sanguinis milli nem praecedere debere omnia, declaratum ab eodem authoi e fuit libro undecimo de Methodo medendi cap. quinto. Hactenus de venae sectione in hac fi bre, de qua ex proposito dicere coeperat. Cum vero postea inquit: Ac si quidem vel puer, vel senex sit, sanguinem detrahere non licet inter has aetates : ubi aegro robur non deest, secanda vena est, etiam si plenitudinis signa j, non adsint. J Commune decretum proponit conueniens omnibus morbii, quod decretum ita habet: Sanguinem mittendum non solum in affecta plenitudinis, sed etiam sine plenitudine , quae sententia Menodoti potiis niti syndromen illam plethoricam euertit :acita quidem omnia sunt clara, omnia dilucida adeo, ut dubitari non postit amplius. Quoniam vero nesciunt cognoscere disserentiam harum explanationum go hic breuiter affero. Primo itaq; disserunt, quod illa explanatio data est per concessionem aduersario: admittendo, ae concedendo Galenum agere de o, structione a crassis de viscidis humoribus, sed tamen in corpore plethorico. Haec autem per instantiam datur negando quod prior concessera siquidem obstructionem a multis crastis Si viscidis humoribus genitam intelligebamus. Secundo haec verba: Etiam si plenitudinis signa non adsunt, J iuxta primam explanationem audiebantur de obstruente multitudine, hoc sensu licet lethoricum sit corpus, obstructionem tamen a solis crastis, de viscidis humoribus inhabitu corporis, re carnibus. At vero iuxta secundam explanationem intelli guntur contra Menodotum empiricum, qui nolebat sanguinem mitti sine plethoricasyndrome. In summa iuxta alterutram explanationem(si mendosus codex non est omnino dilucidissimam fecimus Galeni sententiam. Porro,quod de vitam plenitudine dicunt, quoad vasa,& vires, nihil omnino ad rem facit, quia videntur mihi errore admodum euidenti confundere plenitudinem quoad vites cum ipsa cacochymia, siquidem obstructio fit vel a plenitudine, vel a s cacochymia. vel ab utroq; assectu simul: quantum autem differant inter se, declaratum mihi abunde fuit libro decac hymia, & libro secudo de ratione curandi per sanguinis missionem. Plenitudo qu libet semper sanguinis abundam tiam supra medioclitatem supponit, cacochymia vero aliorum hulmorum, vel copiam
506쪽
pER MISSIONEM SANGUINIS LIB. v I. di
eopia vel qualitatis excessum. Somni u praeterea narrant mihi cudicut primam explanationem supponere plenitudinem simpliciter, posteriore plenitudinem quo ad vires. Na quando percocessionem respondeo, ut is supponens obstructionem a viscidis,ae crassis duntaxat humoribus ortam in corpore plethorico, utramq; intelligo plenitudinem, in sensu tamen diuiso, quia potest contingere obstructio a cacochymia in corpore plenitudine quo ad vasa &quo ad vires affecto licet ex hisce duo b. generib. quodda magis quodda minus efficere soleat obstructionem. Eodem modo per instantia respondens,utramq; multitudinem
audio. Sed quia satis videor de hoc argumento dixisse, ad aliud transeundum.
De variis sectionibus loci huius, ac primum denotatione manuscripta. o Ni AM suspieamur contextum hunc, circa cuius explanationem non
sine utilitate commorati sumus, deprauatum esse, asseramus nunc coniecturas, quibus ducti ita sentiamus.Duplex autem sese offert nobis, una sumitur ex variis lectionibus, alia vero ex verbis Galent: de utraque agamus. Varia lectio duplex,una manuscripta, quam memini demonstrasse mihi Paulum Alcata
dum virum doctissimum, in margine notata in Basiliensi codice, in admirabili bibliotheca Vincentii Pinelli viri quidem tum sanctitaternorum. tum scientia- o rum omnium cognitione, tum denis generis antiquitate vere illusti t. Alia vero lectio habetur in veteribus codicibus iam editis. De hac vatietate lectionum primum tractabimus, a prima sumentes exordium. Manuscripta igitur notatio in hianc modum habet.
Et si plenitudinis signa absunt: de ii plenitudinis ad sunt signa. lnictio haec, siue coniunctim legatur, siue disiunctim pro alterutraparte, diis a Galeno est, quia dilucida, facilis, propria ti quia suis principiis maxime r
. spondeta Nam libro de ratione curandi per sanguinis millionem capite octauo sic inquit: Porro non solum ubi adest plenitudo, siue ea, ut ad vires iit, siue vi, o CD ira mirifice prodest venae sectio: verum etia citra plenitudinem in initio phlegmonis, qtiae aut propter ictum, aut propter dolorem. aut partium debilitatem prouenit. quod etiam c m alibi saepe, tum vero praesertina lib. quarto de Methodo medendi cap. sexto enunciauit, cum inquit: Sed sicut mistio sanguinis vel propter ipsius abundaniam, vel propter magnitudinem morbi, ita re modum hunc loquendia Galeni locutione alienum esse, putentqi probabiliter ab aliquo Empirico illa verba fuisse adiecta, qui locum tam apertum de suo do- o ginati repugnantem aequo animo ferre non potuit. Alioquin (vt Galenus alia quando dixit) si initinate dictis licet negationem addere. hoc modo quiuis omnia placita deprauabit, nullamque veterum sententiam si abilem conse
Ego autem ab istis longissime distentio, ut puta, qui asteuerem hane sententiam Galeno dignissimam esse,obeas,quas seripsi,causas.Nec facile possum recipere ab Empirico fuisse additam eiusmodi notationem.Qoiacet te Empiric tum dogma non est,sanguinem mittendum tum in plenilucinis affect u.tum citra plenitudine. Imo vero hoc ipso dogmate utitur Galenus frequenter, ut Empiricorum dogmata subuertat. Dicent Empiricum esse non totam dictionem so sed solum dictionis partem : ea vero est, quae dicit, mittendum sanguinem inacfectu plenitudinis. Verum in hac etiam re aberrant toto coelo. Si quidem mittere sanguinem ubi plenitudo sanguinis admetit dogmaticorure rationalium est Medicorum inst: tutum. Empiricorum vero s contenderetur in solo plenitudinis affectu venae sectionem, ac semper exercenda.Pro exea luod sine F
507쪽
nitudine semper conuenit venae sectionem exercere,cum aliquando longe ml-nora satisfaciant auxilia, ut quarto libro de Methodo medendi cap. sexto Gai
nus ait. Rem sic habere docent Galeni verba libro de ratione curandi per tam guinis mi issionem, ubi arguens Menodotum Empiricum dicebat frustra illum in sola p t ethorica syndrome venae sectionem fore obseruandam. Vbi sane coim siderandum. Galenum non reprehendere Menodotum, quod plethorica symdiomem ad hoc remedium iudicauerit necessariam. Sed quod semper ad solam excludendo missionem sanguinis tamquam praesidium reuulsivum, deri. uaticiumque. Idcirco,recte dixit, perperam in sola J sed haec praetermittantura, io libi diligentius explanata. Caeterum,quod ex sexto Epidemiorum sectione s
cunda commentario quadragesimo primo affert, non facit ad rem institutamis quidem antiqui explanatores illius loci qui assirmative scriptus repetitur hoe modo: Lien durus no superius,inferius rotundus,latus,cranas,longus tenuisslegebant negative hoc pacto: Inferius rotundus,non latus,non crastus,non icngus non tenuisl de quibus recte admodum Galenus ait: Nullum sic decretum non deprauabit: nullam veterum sententiam integram seruabit. J Verum ista notatio huiusmodi non est, quia non mutat sensum, quem Galenus fecit, relinquens utrami partem si ne aliqua alteratione:priorem negatiuam,posteriorem autem affirmativam,quq vitaeq; vera sunt, cu piscise non supponat pro eisdem, ut boni norunt Dialectici.
Confirmatio eorum, qua dicta sunt exantu uo interprete, ex Avicenna, At xandro Trasitano, O cetio.
Po R R o ut omnem e medio tollamus disti cultatem, paulo plenius ostendamus antiquam esse eiuscemodi lectione, & a probatissimis illustribusq; auctoribus cocessam, prius autem id ostendo ex vetusto interprete loci huius, qui
ita transfert Galeni verba. Vt igitur transpiretur, maiore auxilio est opus. Igitur si aut puer, aut senex fuerit,phlebotomare non adhuc licet, in medio vero aeta- solum harum robore existente laboranti, venam incidendam, etsi multitudinis aderunt signa. En igitur iam conspicis, veterem interpretem affirmati ueco textum legisse, neq; arbitrari couenit somniasse ipsum hanc interpretationem,
sed potius e codice Graeco quem ob oculos habebat, sumpsisse. Perpendamus modo,quid Avicenna sentiat: dum enim hic Galeni summus explanator curationem docet febris Ephemerae ab obstruistione proficiscentis, apertilis me scribit venae sectionem duntaxat esse utilem si a copia & multitudine sanguinis duxerit originem, atq; abstinendum,si obstructio sit procreata a crassis viscidisque humoribus. Dictio illius tota ex quarto libro afferenda . Cum causa est multitudo humorum de repletio, tunc opriet ut in principio properes ad phle- obotomandum, de euacuationem. Haec ille,qui haud ab re dixit phlebotomiam
dc euacuationem esse necessariam, ut ostenderet utrumque genus remedii,tum stilicet missionem sanguinis tum euacuationem esse necessariam medicamen to purgante. Demum quibusdam interpositis addit haec verba: Et si non sentis multitudinem humorum,imo sentis oppilationes,& quod ipsae sunt accidentes a grossitudine eorum, &viscositate ipsorum tunc fortasse non indigesphlebotomia superflua, de euacuatione superflua, imo indiges apertione, M a pertio quidem est cum abstergentibus medicinis recibis. J Haec ibi, quae admodum aperte dilucidant Galeni verba. Dicent autem fortasse recetiores Medici, sese non curare quid unus dicat Avicenna. sufficere illis Galenu. Deinde so
eo in loco Avicenna omnino venae sectionem non reprobare in obstructione orta ex viscidis humoribus,sed solum superuacaneam, ita ut moderata venaes ctio ipso in casu conueniat. Ego autem ron ita sentio, Galenum certe maximi facio. Avicenna tamen minime contemno. Imo vero ita recipio,vt profiteat
obscuras Galeni sententias ipsum no raro dilucidas te uti proposita eli. Adde q, noo pollunt, neo; debent ab Avicenna discedere, ubi manifeste non cotradicit Galeno,
508쪽
Caleno, imo vero nec etiam ubi contradictio euidens est: siquidem rationibus credendum. non auctoribus. Sed haec alias. Quod attinet ad rem ipsim, isti elegantior et Medici ut supra demon stratum mihi fuit, ac etiam postea demonstrabitu si non solum sua dogmata Avicennae verbis probant, sed etiam (ita apud illos potuit nouandi studium ex Io. Argenterii verbis confirmant, qui Galeni doctrinam dc principia pallim subuertere conatus est.quo nomine fere consi re unicuis posset hanc Galeni non esse doctrinam. vi igitur concludam prae- distens Avicenna missionem sanguinis faciendam, si obstructio a multitudine diicet originem Galeni contextum assirmative interpretatur hoc modo: inciaro delida est vetia si plenitudinis adfuerint signa. Quod pertinet ad secundam du-b: talion E, Avicenna loquitur dubitatiue dicens fortasse,quia indicatione sumpta a materia obstruemc non conuenit venae sectio,at indicatione sumpta a plenitudine totius corporis, conuenire id potest remedium. De Avicenna satis. .
Praeterea idem deduco ex verbis Alexandii Tralliani libro duodecimo suae medicinae capite pi imo, in quo de hac ipsa agit febre, ibi enim docet longe apertius abstinenduin a venae sectione,s obstructio non fiat ab huiniorum plenitudine hisce verbis usus: Febris diaria ex viscosis etiam classism humoribus nascitur dum nimirii excremcnta propter meatus occlusos non perspirant . fiuntque apertiora. Aduellere igitur animum hic, de internoscere oportet, sola necopia, ac crassities sola,& humotum lentor obsti uctionem effecerit. si enim copia pepererit, ante omnia sane per sanguinis missionem vacuatio tentanda est. Deinde sic particularibus utendum piaesidiis, quae laxare, discutere,& ex tenuare possunt. Nam svacuatione omitia laxantibus quispiam, aut discutientibus uti voluerit, malorum magnorum auctor fuerit. Quippe obstructionem
multo ad litic maiorem reddet discutientem, ante concoctionem, aut euac ua-
tionem usus remediis. Hactenus docuit necessitatem huius remedii, tandemq;causam affert, quam Galenus octauo Methodo medendi capite quarto, de undecimo Methodi capite decimo. Refero nunc quae doceat agenda, si obsti tactio duntaxat fiat ab humoribus crassis. dc viscidis. Ita enim ait: Quod si non copia, 3osedccails viscosiq; humores obstructione procreaverinta sanguis mittendus non est, sed decoctis potius quibusdam viendum,quae extenuare possunt, ita ut non calefacta . J Haec ille. quae adeo illustria sunt, adeo a petria, ut neminem esse putem qui dubitet .videot imaginari quid sint fortassis responsuri, nempe non esse adhibendam Alexandro fidem, licet e Graecoru familia celebri, quia solet hic passim contra Galenum latitare, quem alioquin diuinis simu appellat. Verum haec inanis foret res onso, quandoquidem hic non contradicit. Mox enim ilialius est contrariam sententiam habens palam, & expresse enunciatum sese contra Galenum sentire,hoc autem loco nullam Galeni mentionem facit, euidens me hercle argumentum ipsum cum Galeno sentire, atq; idcirco etiam assiim ., uue Galeni contextum legendum esse, ut supra commonefecimus. Postremo eandem lectioinem confirmat Aetius Tetrabili secundo. sermone primo ca. sexagesimonorio, qui auctor summus imitator Galeni magni ficiendus est. Is enim adeo dilucide, adeo praeclare ostendit.eum ipsum fuisse de singuinis missione locutum uti adsuerint fgna plenitudii iis, ut nihil dilucidius, Di-hil praeclarius dici posse putet n. Affero illius verba, ne impone te aliquid videar, ac etiam paulo altius, ut omnes noscant, non Aetium, sed ipsis mum, ut ita dicam, Galenum loqui.Nam in talib.circa primam,d secundam diem aliquanti per non est in pulsu putredinis signum,sicut neq; in urina cruditatis, i una enim prorogatur quidum declinatio, de non amplius iusta, proportionem remittit, suspecta est affectio, si enim no transpirauerint perfecte, necesse est putrefactosesie humores vitiosos, ii quidem igitur puer, vel senex fuerit aegrotus,venam in
carenton expedit. In mediis aut aetatibus robore praesente aegroto vena secetur, si sane etiam plenitudinis signa ad
fuerint in corpore. J Haec ille. n
509쪽
s HORATII A vGENII DE CYRATIONE
Ex mul blui larificatione verborum Galenicia rem depra at in esse , T
SE c v N D o in eandem opinionem ducor ex multiplici significatione verbo cum Galerii. Primo loco sese offerunt consideranda haec verba: Praestate nim vitiosi succi maiori parte emissa ad detergedas obstructiones accedere, nain iis causam reddit ob quam sanguis mittendus est in hac febre, sensus autem in hunc modum habet; sanguinis missio couenit in febre Ephemera ab obstructione sine signis plenitudinis procreata, quia praestat antea maiorem partem thvacuare humoris vitiosi, quam ad obstructiones detergendas accedamus, ne ibpsas magis impingamus. Supponit ratio, venae sectionem esse accommodatum temedium cacochymiae, huius; copia vacuari venae sectione: alioquin eiu e- , modi causa nullum haberet locum . verum hoc non solum controuersum est,
sed etiam manifeste falsum, ut docuimus libro decacochymia,&m propria dic putatione etiam docebimus, in praesentiarum vero hoc peto & postulo ab afuersariis dari &concedi mihi , humoribus alienis a sanguine, ut cum Aristotelo
loquar purgationem couenire, sanguini autem venae sectionem, quia causa cursecatur vena est, ut ex vena vacuetur sanguis, ut dicebat Calenus libro nono
de Methodo medendi capite undecimo, ideom alio in opere scriptum idem author reliquit: cum sanguis vicmmittendum esse sanguinem, cum alii humi 'tes a sanguine distincti, purgans pharmacum exhibenuum. Dicent fortassis c cochymiam notam venae sectione sanari posse: de de hac ipsa institutum se . monem esse. Non inficior id contingere,ii per notam cacochymiam intelligamus plenitudinem cacochymiae mixtam, at haec plenitudo est, de iure dicitur, non aute absoluto nomine succus vitiosus, sed ut conuenit venae sectio,sic muliato magis conuenit purgatio, qua praetermittere non debuit. Praeterea, non potest haec explanato conuenire contextui,cum omnino contraria sit. Etenim ait:
Etiamsit plenitudinis non adsunt signa atqui in reddenda ratione huius remedii supponeret plenitudinem mixtam cacochymiae qui affectus esse nequit sine signis plenitudinis. Quamobrem si vitios succi nomine, ex propria significati
ne utitur,venae sectio non est illius remedium,si autem nomine abutitur, minia me respondet anteceden lib. 'erbis. Vides maximam dissicultatem, nodum pinextricabilem,si codex mendosus non est, propterea nos tute umerito suspicamur, unam deesse vocula quam parum postea explanabo.Deinde considerando est ipsa dictio. ET IA M si s quam pro h a J Graeca
substituit Thomas Linacer haec traductio non parum suspecta est mihi, idem nim est dicere- m,l quod e - J nempe, Et,si duobus ductionibus distinctis quatum una disiumstiuaest A J Latine,Si, alia coniunctiva et Latine,Et,Jquq duq v ces simul copulant, de coniungunt duo diuersi generis,ut exempli gratia,sidictionem hoc modo statuamus. Purgandum protinus si materia turgeat: dc si materia non turgens fluati hic proponuntur duo, materia turgens, de non turgens,quae a particula, sit disiunguntur, de a particula, Etl coniunguntur, quatenus utrique conuenit idem remedium. Haec mihi apud omnes gentes t quendi videtur consuetudo. Cum igitur constet Galenum duabus hisce vocis cibus distinctis fuisse locutum, certe non significat simplicem unam enunciationem, sed duas, ver ba Graece sic leguntur , e ae quod est:
Et si plenitudinis absunt signa, cui enunciationi, nisi aliud quidpia addatur in
perfectu,generat in animo audientis sensum. Adhuc. n. enunciationem audiens
ambisit haesitatcs, hinc sequi debeat fi plenitudinis desunt signa maxime vero facito pucto post hoc verbu p phlebotomandu, seu vena incideta i' est,perfectus hic dubio pol sensus est phlebotomia utendum in ipsis i talib. inistermediis. At vero postea addes: sed si desiit plenitudinis signa: atq; hic facto pu-cto, dubio iucul diuinadu est,q, significare velit. Ipter hac canecessariu fortasta iudicari posset. aut salte maxime Bbabile suspicari aliquid deesse. ex quoperfectus sesus eliciatur. Thomas Linacer in Latinis.& Graecis litetis versatim mun et hac forte
510쪽
pER MISSIONEM SANGvINIS LIB. VI. scr
eonsiderans , ut perfectus euaderet sensus, duas hasce voculas, is a J separatas, tanquam coniunctas legit,ueriere voluit. Etiamsi, quq res nondebet illi duartici nomine vitio verti: primum, quia ue J apud omnes Graecos interdum significant, quamuis, etiamsi, licet.J Deindequia ille, ut erat Grammaticus illuntas,ut eius monumenta testantur, sic nullam, aut perexiguam prorsus habuit medicae facultatis notitiam. Ego autem dico, de asseuero, quod quando hae duae voces separatae scribuntur, multo commodius pro, de siJ verti possum, qua pro etiamsi quod si ita est, cum imperfectus hic si sensus: nullam is probabilitatem habeat Galenum impersecte scripsisse satis rationi videtur consentaneum,cor- ' ruptum esse codicem. addendum j aliquid, ut perfectus euadat sensus, Putauerim itaq; voculam unam adiicienda maxime consonam naturae rei de qua P n Dori uni iam a totamo: Galeni dictionem ita legen-
gitur : nempe in in vid est, Purgandum J totainq;
censeo, is set rei quod est; inter has aetates, ubi robur aegronon deest phlebotoman- im, si vero non adsunt signa plenitudinis, purgandum cur vero sit purgadum dit quia praestat vitiosi succi maiore parte emissa ad detergendas obstructio- dum addit si vero non adsunt signa plenitudinis, purgandum,cur vero ut purgauum quia praestat vitiosi succi maiore parte emissa ad detergendas obstructi
nes accedere. Coniecturae huius meae confirmationem affero multiplicem, pri- - - . -- A... nati Tralliani. & Aetii verbis,quae in superioribus ci
mam ex Avicennae, Alexandri Tralliani, re Aeni verbis, quae in superioribus ci- u . . tauimus. secundam ex vetere interprete, qui sic inlaturium vertit haec verbo Praestat enim vitios succi maiori parte emissia,&c.Melius enimvacuantes,quod . - . plus cacochymiae ad expurgandam cacochymiam ire. J Rursus Constant mus Monachus in sua Synopsi ita scriptum reliquit: In illis qui malos habent hum . ires festinanter occurrere cum purgatione. Manu raptus codex, Longe i Peui i est ante maiorem partem vitiosi humoris purgare. Praeterea,non est praetermit tendus contextus quem lacobus lapartibus citat apertissimus habet enimi
set amantimo cadite vigesimoquinto haec verba: Phlebotomare tendus contextus, quem Iacodusae parti uSQ a , PC Lm ita , i oo
prima quarti tractatu primo capite vigesimoquinto haec verba: Phlebotomare . tamen non audemus si puer infirmus sit, vel senex,si tamen mediae aetatis,& va
tus fociis, incidimus venas: licet nulla significatio plenitudinis in venis signit retur. Melius est enim corpus purgari ex illa mala materia. J vides hic purg
' tinnis apertissimam fieri mentionem. Constat etiam ex dictas, ueniri magnam in hoc loco, ita ut, quidpro certo sit statuendum pollit.