장음표시 사용
281쪽
... I V A T V Ο R sunt modi vivendi apud homines Religiosos. Vel enim
ovilla. M vivunt eX labore proprio, vendentes aliquid, & ementes aliud: via ha vivunt ex bonis suis communibus, id est, ex bonis, quae Religiosi ipsi ad Monasterium adferunt, & in commune constituunt: vel ex bonis relictis, & doliatis a piis viris: vel ex mendicatione. De primo genere, Primum licere Monachis ex proprio labore vivere, patet ex Apostolo, qui se laborasse, & operatum dicit, ne quenouam grauaret. MD M.. & alios monet, ut operentur, & laborent. Quia vero respondent hqretici.B. 'a.τ εα. Paulum loqui de opere spirituali, id est, de oratione,& exhortatione,notan Aa ,.. ta sunt alialoca, Vbi expresse ponitur labor manuum. Et: --ορυιενι s. .. erant, obis, qui mecum sunt, ministrauerunt manus ista. Et: Qui furabatur. iam .visu.ε. .non furetur, magis aurem laborri operando maxibus suis. Et et operamini mania . r. susve . Ad haec; Idem Apostolus dicit, se operatum, cum tamen liceret sibi secundum Domini ordinationem non operari. At certe non licebat ei secundum Domini ordinationem non concionari, & non orare. Ait enim: si min evangeli 3uero, va mihi. &c. Loquitur igitur de corporali labore, clari dicit, se laborasse, cum tamen non teneretur. Porro Dominus quidem prohibet cepe in Evangelio immoderatam. 8c superfluam sollicitudinem: non autem moderatam, quaerendo cibum proprio labore. Potest autem tribus modis esse immoderata sollicitudo. Primo, ratione finis, Ut siquis quaerat cibum pretcipua intentione, quasi sit ille ultimus finis: vi faciunt, qui euangelizant, Vt comedant ;clim deberent comedere, ut euangeliZent. Atque hoc reprehendit Dominus, cum ait: Pri- rarithAE. mum quazite regnum Dei, Scc. Et: operamini non cibum, qui perit, sed qui permanet in D o. vitam arernam; id est, primaria intentione quaerite cibum spiritualem, secundaria corporalem.
Secundo, ratione dissidenriae immoderata est llicitudo ; ut, cum quis adeo sollicitus est de rebus temporalibus, ut vix Possit credere, sibi Deum adfuturum in illis acquirendis, etiamsi adhibeat ipse quoque suum laborem.Et hoc reprehendit Dominus, cum ait: Militesolliciti esse. dcc. Vult enim per-δί-- si dere fidelibus confidentiam in Deum. Et sane persuadet efiicacissimis argumentis: nam, si Deus, inquit, pascit aves, dc vestit lilia, quae eum non norunt: immo etiam prouidet Gentilibus, qui eum blasphemant: quomodo vobis cultoribus suis poterit deesset Et, si vobis corpus, animam donauit, quae maiora sunt,quomodo credibile est, non daturum qibum, δέ vestes, quae
282쪽
LaazR QI A R T V s. 273'rertio, immoderata est sollicitiido ratione temporis cum quis ho gie sollicitus est pro ea re , pro qua citis tempestiue cras inciperet sollicitus esse. Et hoc reprehendit Dominus, cum ait: Nolite solliciti ese de crastino. Isufficit diei malitia si . Vbi notandum non reprehendi prouidentiam parandi necessaria pro tempore suturo: alioqui peccasset Ioseph, qui recondi- idit frumenta pro futura sterilitate. Etiam Dominus ipse habebat locu- ilos, ut emeret cibos. Itaque vocatur sollicitudo de crastino , dc mala est illa, quae non conuenit praesenti tempori secundum rectam rationem. Secundb ; Non teneri Monachos ad vietum labore manuum quaeren- ι dum magis,quam taculares , psob. primo. Vel laborare manibus est pretceptum, vel concilium. Si primum, omnes obligat, tam saeculares, quam Re- 'ligiosos. Praecepta enim damuzomnibus: omnibus enim dicitur: Si vis ad vitam ingredi, serua mandata. Si secundum; ergo nemo tenetur laborare manibus, nisi qui sponte ad huius concilij obseruationem se obligauerit;talis enim est natura omnium consiliorum: ergo Religiosi, qui id consilium non re perunt, non tenentur manibus laborare. Non enim tenentur Religiosi ad omnia consilia; sed solum ad illa, quae sponte suscipiunt. Secundo; Si tenerentur Religios laborare manibus magis, quam saeculares; aut id esset ex praecepto naturali, aut ex positiuo: neutrum autem dici potest. Quod enim non expositivo, patet, quia nullum tale extat. od non ex naturali, prob. Nam praeceptum de laborando, ut est naturale, dupliciter obligat. Vno modo absolute, alio modo in certo casu. Primo modo,
noli obligat ungulos, sed Remp. vi patet .ebent enim in ea a ij esse opifices, alij agricolae, .ani medici, alii iudices, &c. Et ex hac parte non conuenit religiosis laborare manibus: illi enim ossicitim habent in Rep. orandi, psallendi, Sc similia faciendi. Secundo modo, tenentur quidem singuli hoc prae-
laus, quam Reuglolis. V. Sratia, Vnus, G prqcipuus casus eii, si quis nihil habeat, unde vivat, nec possit licite habere, nisi operando. Alius castis est siquis. teneatur prouidere alteri de cibo M non possit licite eum inuenire, nisi operando. Tert; us est, si quis non possit otium fugere. vel tentationes carnales superare, nisi operando corporaliter. At omnes ta seculares, quam Religiosi, tenetur prouidere,ne moriantur fame,& ocium fligere, ac superare tentationes omnes: igitur tenentur eodem modo laborare. Tertio pro . ex Apostolo,qui non scribit Monachis,sed sqcularibus.Nun-1 quam etiam praecipit operari absolute, sed solum ad euitandum furtum, vel scandalum, vel ocium. Nam ait: Qui furabatur, iam non furetur. magis autem iIaboret operaηdo manibus suis. Et alibi, posteaquam dixerat, Vt operarentur,
subiungit rationem: ri honeste ambuletis ad eos, qui foris sunt. θηuθιus aliquid desideretis. Vbi illud, defideretiis, non significat, concupiscatis; sed, careatis. Sic enim est in Graeco: φ ια δενος x iαν trai τι. id est, ut nullius indigentiam haheatis. Scandalizabantur enim infideles. cum videbant, Christianos ex alie Dis bonis velle vivere. Et postquam dixerat: Qui non laboret, non manduce sis it: Aa virum enim, quasdam inter vos isqvietas se, nihil Operantes, sed curiosa
283쪽
do, quis corporaliter ςperando, eos Paulus non obligat corporaliter ope
ειω. . Nec obstat consuetud antimorum Monachorum . nam Monachi illisue runt obligati operari manibus ex proprijs regulis. Cur autem eiusmodi re- gulam constituerint, caussa est duplex. Viin, quis non poterant aliter susten- . tari: nam nec habebant praedia, ti possessiones.sitsi relictiis , ut nunc habent multi Monachi; -& eleemosinas populo petere nec audebant , cum populo non seruirent; mec ullo modo id iusiacis ei; nam uno in loco sub viro Abbate degebant terna, ut minimum, hominum millia. Altera ratio, quia iIli Monachi. elim non essent Clerici, sed laici omnes, excepto Abbate, non erant satis occupati; Nidebad fugiendum ocium necessarium erat illis
z... . De secundo modo vivendi nutu potest dubitatio esse: nam inprimis ta-- Iis fuit vita primorum Religio rum sub Apostolis: unusquisque enim adse in rebat precia suarum rerum Apostolis, &inde diuidebatur cuique, sicut cuique opus erat, Deinde, talis etiam fuit usiis antiquotum Monasteriorem, Inam M. ut reciperet, siquid ii in commune dare volebant, qui Monachi fiebant. Et hinc natae sunt illae leges Iustiniani, in vibus statuitur, bona eorum, qui Monachi fiunt , eo ipsis ad Monasteria, quae illi ingriaiuntur , pertinere, quanquam hoc tempore multae religiones huic priuilegio renunciauerint. Prob. . .m tertio modo nulla qu A stio esse deberet. Nam Augustin. explicans tru. 'iud: Cedri libani, quas ρlantauit, illic passeres nidificabunt dicit, cedrosesse homines potentes, Ec diuites; palseres alitem esse Relisiosos pauperes. Nidificare vero passeres in cedris significare, quδd Religiosorum monasteria a diuitibus Din. ων. huius seculi eligantur, & sustententur. Hieron. laudat S. Paulum, quod ex syMh. rebus suis quatuor monasteria qdificasset, & sustentasset: unum Monachorum, & ttia sacrarum virginum. Cregorius Papa, ut scribit Ioannes Diaco- ' nus, ex patrimonio suo septem monasteria erexit, dc singulis praedia, & pota sessiones attribuit; sex in Sicilia. unum Romae. Similia exempla Caroli
Magni, Caroli IV. Hei vici II. & alior'ν optimorum Principum plurima adferri possent.
. De quarto modo vivendi praeespua est discultas. At nihilominus vita Re -
- η lisios tu mendicanti iam approbarunt, tanquam sanctam,&persectam multi summi Pontis. vi Innocent. III. Honorius III. Gregor. IX. Innocent. IV. Alexand. IV. Nicolaiis i V. nec non Concilium Lugduirense generale, 6c Constatili elise. Recte autem hanc vitam esse approbatam, ostenditur rationibus.
Primo, exemplo Domini: nam Dominus non habuit possessiones, nequetae. . proprias, neque communes; ut pateti Vulpes Isaeas babent, ct NIacres caeli nidost, Filius autem hominis ηοn habet, ubi capulsuum reclinet. Et quod non operaretur manibus, sed ex eleemos nis fidelium vixerit, patet ex eo et Mulieres ι.ε. Hiquat linistrabant ei de facultatim suis. Item, ex tota eius vita: siquidem na-
tus est in domis aliena,vixit in domibus, & ex rebus alienis; nunc enim pran deb.it apud Martha, nunc apud Simone leprosim,nunc apud Zachium,iruncin Dissiligod by Cooste
284쪽
vltimam coenam in domo aliena; sepintus est in sepulchro alieno. Vnde dicit: Ego autem memium sum. θρ πν. Etrei' mendicam. Quibus in locis vox Hebraea habetur etiam in Dent. ubi diei ' tur: N erat in re nundicus. Certun autem est Vrrumque Psalmum de Chri- ι.ε sto intelligi. Nam priorem allegat Paulus de Christo : In capitellisi scriptumulis in. Posteriorem allegat Petrus: MΦtmn mimis Iliso Psalmorum, Discopatum eiuraccipiat alio. Item: Propter m ηMIactus est, cameli mei. Crere, Significat enim πτωχευ-mendicare. unde apud Homerum:. r: Ovi, - γ MN, prandium mendicare. Secundb prob. exemplo Apostolorum. Nam illi omnia dimiserunt: Eae a. Nec habuerunt possessiones in communi, ut patet. N. - μ' - λ. Lupostidere aurum, queargentum dcc. Nec operabaneue manibus, sed vivebant ex liberalitate eorum, quibus praedicabant. Talis autem est vita mendicantium. Vnde S. Francisic. qui cum S. Dominico primus auctor fuit huius instituti, pro regula suscepit decimum caput Matthaei. rTertiis prob.ex euentu.Nam hoc genus vitae innumeris signis,& prodigiis ρ - , eonfirmatum est, quae Deus edidit per sanctos Franciscum, dc Dominicum auctores huius vitae: deinde ab eo tempore conuersio Gentilium,eoniuratio Haereticorum, pietas populi Christiani, conseruatio Theologiae, & innumera alia bona ordinibiu niendicantium maxima ex parte accepta reseren-
DE haeduae sunt quaestiones. Prima: Asmi manustas Ombona, o in. is , proinde Christianis ιicita' Resip. quia sic. Et prob. primo ex Seripi. α '
Nam Script. Testam. veteris plena est testimonijs. Iudices populi a Deo ipso ρνοῦ. i. vocantur Dij: sicut etiam ibi: Demfletis instrumeta Deorum, in medio autem Deos diiudicat: cuius vocabuli rationem explicat Iosiaphat, qui dicit, iudices non hominum, sed Dei iudicia exercere,id est,ioco Dei iudicare. Et similiter mo- D.M.t ''net Moyses iudices populi, ut iuste iudicent, quia Dei iudicium est. Et Christus: Si illos dixit Deos, ad quassermo , quem Patersaactistrauit , o mittin mundum, &c. Vbi Christus vult dicere ; Si Principes Deus vocat Deos,quia' 'ad illos mandatum diuinum factum est, ut iudicent loco suo, cur non --gis, &c. Non enim quadrat, quod alij dicunt, vocatos Deos eos omnes, quibus Deus locutus est. Si ergo Priticipes vocantur Dii, quia locum Dei tenent, non potest reprchendi munus Principum, nisi reprehendatur Dei ipsius munuβ.
285쪽
Praeterea; Moyses describit lege Regi futuro; Miti libro Iudicum eausa iam reddere volens Spiritus Cuictus omnium malorum,quae acciderunt illo tempore, dicit: In dubiis lais non erat Rex in Israel, ted . quod bonum sibi videbatur hocfaciebat. In eodem libro Iudicum, & in lib. Regum passim habemus, Deum excitasse Israeli Iudices, aut Principes,per quos pop.liberaret.
Secundb prob. ab exemplis. Nam si res mala esset Prii Ripatus, numquam viri sancti eum gessissent: at habemus in Script . plurima exempla siuictorum Principum, ut Melchisedech, Regis Salem; Iosephi Patriarchae, qui toti Ab-α utilissime praefuit; Moysis, Iosue, omnium sere Iudicu Dauidis, Salis, Egechiae, Iosaphat, Iosiae, Danielis, Mardoctaei. Nehemiae, Macta-baeorum.&aliorum. Ita Testamento nouo videmus, Regulum criaidisse in Christum, nec tameniussum renuiuiare Principatili: Et similiter Proconsulem conuersum a Paulo non propterea depos mile Magistratum. videmus deinde a Fabiano Papa, & Martyre, & a tota Ecclesia admissum fissis Phia lippum Imp. nec illi imperatum, ut deponeret Im um inibd autem non sit in Testam. nouo maior copia exemplorum,ratio est,. quia Deus voluit Ecclesiam suam inchoare ab hominibus pauperibus, & vilibus, ne putaretur augmentiim Ecclesiae opus humanum, si tauqre Principp. creui iet. t mmb h contrario voluit Dominus primis CCC. Muiis ut Ecclesia totis viribus oppugnaretur ab Imp. totius mundi, ut inde ostenderet opus suum esse, Ecclesiam; & plus posse illam patiendo, quam possent illi cruciando. Vnde Augustin. dicit, Deum voluisse primo tempore impleri illam pari. Ρ l. astiterunt Reges terra, dcc. Deinde sequenti tempore illam aliam: Et nunc Rues intelligit. 8cc. Sicut reuera impletu videmus in Constantino,& succeGribus eius: siquidem videmus Constantii . diuinitus edoctum, & vocatum iL. Dε vi singulari miraculo, ut Euseb. scribit. At si res mala esset Principatus, quare Cnristus ipse Constantinum ad Ecclesiam vocasset ubi nota obiter ditanantiam circa hanc historiam. Nam Eusebius resere, eum corporeis oculis vidisse in itinere stupra solem signiam crucis, cium illis litteris: In hoc vilico: Sc idem signum a toto eXercitu consipectum;&noctu ,ostea ei apparuisse Christum, qui mysterium explicuerit: atque haec omnia se ab ipsis Constantino coram audiuisse. . At in historia Ecclesiastica Euseb. a. Ru noveria habetur. Constantinum per soperem vidisse signum crucis in coelo, & deinde Angelos ei dixisse: in hoc vince. Iraque verisimile est, quod in historia habetur. a Rufino additumfuisse. .
Alia plurima exempla addi possent, Ioviniani, Gratiani, Theodosii iunioris, & senioris, Caroli Magni ,Ludovici Pij, Othonis I. S. Henrici
Imper. S. Ludovici,Regis Franc.aliorum ille multorum, qui vel in Britamnia, vel in Hungaria,Vel in Boe λ,Vel in alijs regionibus sanctissime regna' Tertio prob. a fine Principatus enim politicus adeo naturalis, & necessarius est humano generi,ut tolli non possit , quin natura ipsa destruatur; h minis enim natura est, ut sit animal sociale. Nam bruta quidem sunt a naturaitainstructa, ut possint sibi sola sussicere: homo autem tam muItis rebus in
286쪽
solus vivere nullo modo postit. Nam bruta nascimtur vestita, armata, & habent aestimatiuam ita determinatam ad omnia, quae sibi conueniunt, ut naturaliter sine 'llo doctore statim nouerint nidos aedificare, alimenta quaerere, & medicinam etiam sibi ipsis facere: at homo nascitur sine vestibus, sine domo, sine alimentis, omnium rerum egenus; dc quanquam habet manus, dc rationem, quibus omnia instrumenta parare potest, tamen singula longum tempus requirunt, εc adeo longum, ur sit impossibi te sibi unum hominem sussicere ad omnia, pr seri im cum nascamur rudes, Martes magis doctrina, quὶm experientia scantur. Ergo necesse est, ut simul vivamus , & Vnus alium iuuet. Pr terea; Etiamsi quisque susiceret sibi ad viuendum,tamen numqua su ficeret ad protegendum se ab impetu ferarum, & latronum;sed ad hoc neces: se est conuenire, & eollatis viribus resistere: dc licet sufficeret sibi etiam contra hostes, tamen semper maneret rudis, & expers sapientiae,&iustitiae, multarumque aliarum virtutum, cum tamen ad hoc nati simus, ut mentem, &voluntatem praecipuὲ exerceamus; nam scientiae, dc artes longo tempore, Mamultis inuentae sunt, SI sine doctore percipi non possunt; iustitia autem non, nisi in societate, exerceri potest. Denique; Donum loqnendi, &audiendi. id est, percipiendi distincte verba, quorsum homini collatum est, si debeat inlitarius viveret Itaque recte LMistot. dicit, hominem natura ciuile este animal, magis, quam sint apes, Scgrues,& quaecunque animalia: &,si quis solitarius vivat,aut esse bestiam aut Deum, id est,aut minus,aut maius homine. Neque id est contra Fremitas no-sros: nam qui penitus solitarii vixerunt, ut Paulus I. Eremita, Maria Madidalena, Maria AEgyptiaca, & si qui sunt alij ,dici possunt aliquid amplius
homine habuisse, non natura, sed gratia: non enim suae nuraculo alebantur a Deo, ut notum est. Ceteri autem, etsi in solitudine degerent, tamen frequentes simul conueniebant, & Abbatibus situs subiecti erant. Iam veris, si natura humana socialem vitam requirit, cerae requirit etiam regimen, & rectorem: nam impossibile est, multitudinem diu consistere, nisi sit, qui eam contineat, & cui sit curae bonum commune. Si cui in unoquoque nostrum, nisi esset anima, quae contineret; & coniunge
rei partes,&potentias,8celementa contraria, ex quibus constamus, stat tiri Gomma luerentur. Vnde: Vbi non est ubernator, pop. corruet. Deinde,
cietas est multitudo ordinata; non enim dicitur societas multitudo confusa, &dispersa : ordo autem quid aliud est, quam series quaedam inseriorum, & imperiorum: Neeessario igitur rectores habendi sunt. ii societas
Quarto prob. ab Emciente. Nam certum est, Politicam potestatem Deo esse, a quo non, nisi res bonae, & licitae, procedunt. Id prob. Nain S. apientia
Dei clamat: Per me Reses Et infra: Perine Principes imperant. I. t D . a.
bi: Dea caesi regnum, ct imperiam dedit tibi. Et: Cum iass3s, serisque erit h-ω- tist , faenum .m bos, comedes, ct rore coeli infanseris,st rein quoque rem oramurrabamur super re, donec scias, quὲs dominetur excelsus super regnum hominum, ct cuι
287쪽
mia 1. Primis,politi eam potestatem in Vinuersum consideratam,non descentificdo in particulari ad Monarchiam,Aristocratiam, Vel Democratiam, esse imi. mediate asoto Deomam conse ritur secessario naturam hominis, proinde ' Est ab illo,qui secit naturam hominis.Praeterea;haec potestas est de iure naturae: non enim pendet ex consensu hominum; nam, Velint, nolint, debent regi ab aliquo,nisi velint perire humanum genus,quod est contranaturae inclinationem. Atius naturae est ius diuinum: iure igitur diuino introducta est gu Rom. t 3. heriratio .Etiam videtur proprie VelleΑposunus, ciun dicit: Qui potvisti, icstit, Dei ordinini resistit N a. Secundδ nota, hanc potestatem immediate esse, tanquam in iubieeto, in
tota minitudine: nam naec potestas est de iure diuino: alius diuinum nulli homini particulari dedit traiic potestatem: ergo dedit multitudini. Praeterea. Sublatoiure postiuo non est maior ratio, cur eX multis aequalibus unus poctius,quis alius dominetur: igitur potestas totius est multitudinis. Denique. humana societas debet esse persecta. Resip. ergo debethabere potestatem seiptiam conseruandi,& proinde puniendi perturbatores pacis,&c. ia 3. . Tertio nota,hanc potestatem transserri a mul itudine in unum, vel plures
eodem iure naturae: nam Rei. non potest per seipsam mercere hanc potesta tem: ergo tenetur eam transserre in si quem Vnum, Vel aliquos paucos. Et hoc mωo potestas Principum in genere considerata essetiam de iure naturm&diuino;nec posset genus humanum,etiamsi torum simul conueniret, con- .
trarium statuere,nimirum ut nulli essent Principes, vel rectores. μυ arib nota, in particulari singulas species regiminis esse de iure gentium, non de iure naturae: nam pendet a consensu multitudinis, constituere super sti , Regem, vel Coss vel alios Μagistratu sint paret:&Κestcaussa legittima, pota test multitudo regnum mutare in Aristocratiam, ut Democratiam, & e con. . uario;vt Romae tactum legimus.
Miss. Quinto nota,ex dictis sequi, hanc potestatem in particulari esse quidem a IDeo, sed mediante consilio, &electione humana, ut alia omnia, quae ad ius . gentium nertinent. Ius enim gentium est quasi concluso deducta ex iure na turae per numanum discursum. Ex quocolligantur duae ditirentiae inter po testatem politicam,& Ecclesiastisam N ex partesiabiecti: nam politica est :in multitudine;Ecclesiastica in uno homine tanquam in sirbiecto immediate. . Altera ex parte emcientis,qubd politica uniuerse considerata est de iure diui . no,in particulari considerata est de iure gentium, Ecclesiasti omnibus moia dis est de iure diuino,& immediate a Deo. . . s. Prob. quinto ab antiquitate.Nam,& si subiectio seruilis eo it postpeee tum Adae, tamen politicus principatus fuisset etiam in statu innocentiae. Ee Irob.primb,quia etiam tunc homo fuisset natura eranimal ciuile, & se,cia hac proinde rectore opus habuisset. Secundo prob. ex ipia creatione: nam ideo secit Deus mulierem ex viro, & non creauit simul multos viros, sed vianum tantum,ex quo on messii nascerentur,vi indicaret ordinem. & praesecturam, quam inter homines esse volebat: quia in illo statu fuisset dispar tis sexuum,statuum, ingeniorum,sapientie,& probitatis: ergo & praefectura, ae
288쪽
stuIat,m Inferior , superiore regatur, foeminari viro, limior ὲ seniore, minus sapiens a sapientiore,minus bonus a meliore. Quod autem hae diuersitates tune etiam locum habuissent, sc ostendi potest. In illo statu fuissent generationes,ut patet: Cresim, ' multiplicamini.Ergo cam . . -& sexus disparitas,quae necessario pretcedit generationem, & disparitas aetatum,quae necessario sequitur generationem,& disparitas iapientia, & probitatis,quae sequitur qtatum disparitatem.Non enim fuissent nati homines persecti in illo statu,sed debuissent paulisim discere,& proficere. Fuissent quidem omnes nati in gratia Dei,& cum maiori cognitione, quam nunc: at sine dubio non fuissent tam perfecti,quam adulti,& inter ipsos adultos poterant per liberum arbitriviri alijmagis, alii minus plieni addistendum . Den
que, Ingeniorum varietas oritur ex varietareemporum: fuissent autem tunc corpora Varia magnitudine, rma robore, & similibus,Vt patet, quia corpora illa non eratu exempta a lesibus naturae.& egebant cibo, am is inspiratione, caelorum influxibus r fuisset igitur etiam tunc ingeniorum diuersitas. ,
rario inter Mylos est princtura,&subiectio,cur ergonner hominesn5 ti . fuisset in statuinnocentieti Certe Biambubdicitur Princeps 'moniorum, qui cane principat Maon aequisiuirpeccando,sed retinuit, quem ante habe- ὰ-,hat. in eos Angelos, sui eum secuti sivit. Et in Ap . MichM ct Angelietur. . Dion etiam dicit primam hierarchiam Angelorum preesse,& imperare se--.
prob.primo ex Script. A Domino data est esseris ministrι regni με t. illiis,non recte iudicastu,&c. Et: Hac dieit Domis Christo meo, ro, Scc. Et: dedi, inquit Dominus, omnes terras uias in manu Nabisthodonosor Regis&c. Et:Tu es Rex Regum. O Deus caelitidit regnum tibι, &c. Apostoli etiam trus,& Paulus doceat, Regum potestatem esse a Deo, & illis obediendum. Erim, clim tamen nulli tuncessent Reges,nisi infideles. Secundδprob. ex Concilio a. Constantiensi, ubi contrarium errorem Ecclesia damnauit. Tertio ratione.
Nam domini j fundamentum non est ratio,sed natura. Homo enim, quia fa- , t inctus est ad imminem Dei, ac proii Hemente,& ratione pretditus est, ideo do- Pν.. a. minarur rebus inserioribus. At natura in infidelibus manet, licet gratia ca-reant. Ibitur & dominia vera habere possunt. Ad haec; Cum gratia,& iustitiast occatissima, & nemo sciat de se, vel de alio,an sit verὲ iustus,si gratia esset titulus dominiorum,sequeretur nullum dominium esse certum. Ex quo nasouetur incredibilis contrusio,& perturbatio inter homines.
289쪽
De ossicio potestatis Politicae in 'rebus politicis.
ΡRiM A quαstio est de ossiclo Iratus in eoserini da Re ab impro i bitate ciuium, per leges, & iudicia, tam ciuilia, quam criminalia; id eis: M ' siceat Christianis Iuti candere, tu uia exertare,ctaui a seriis naxm, qui sum astus pruri, Magistratus
F--si ist. Pro resp. sit prima propositio: Lilaei Christiano Principilam credere. Prota Prob. . nam inprimis proprium est Principis, leges condere, iuxta illud: Preme Reges
ναυηt, ct legum conditores iusta decernant. Et: Deminas Rex noster, Dominus legi-
Nam Regis est iubere,&iubendo dirigere. Porrδ lex est ipsa tutasio, & regula: ersb, si Christiani esse possunt Principes, certe etiam possunt
eris. a. Secundo prob. ex necessitate legum ciuilium. Christiani. ex eo, quod Christiani sunt, no desinunt esse homines, dc ciues,3c proinde membra Reip. temporalis: ergo debent habere regulam aliquam actionum suarum humanarum, quidirigantur in commerciis, dc cons tudine cum aliis hominibus. . Non sussicit autem lex iraturalis, quia solum principia generalia oster est,neque ad particularia descendit. Non sussicit etiam lex Euangelica, quia illa tractat solum derebus diuinis, &ecelestibus: lex autem diuina polixica Testamenti veteris iam cessauit: solum enim conueniebat uni populo Iudsom,& in illo statu. Ergδ necessaria est aliqua regula humana,nimirum arbitrium Principis, aut lex ciuilis, auctoritate Principis constituta. Et quanquam
arbitrium Principis aliquo modo sumere possit, quado Princeps in sapiens.& populus est exiguus; tame absolute necesse est, populum regi legibus, non soli1m arbitrio Principis, si recte regi debeat. od interdum sussiciat arbitrium Principis, patet, quia antiquiora siunt regna, quam leges. Iustinus dicit olim populos sine ullis legibus, io Principum arbitrio, gubernari solitos. Et ex Liuio constat Rom. Remp. adanis nos CCC. sine legibus gubernatam. Denique; Antiquissimus legisla- gu 'tor, vel est Moyses , ut Iolep. contendit: vel certe Phoroneus, qui CCC. '' annis Moyse fuit antiquior, ut Euseb. & Augustin. docent. Atqui ante Phoroneum constituta sunt regna Assyriorum; Argivorum, AEgyptiorum,& aliorum. Quod autem melius sit regi pop. legibus, quam solo Principis arbitrio, immo quod sit hoc aliquo mon necessarium, affirmat Aristot. Et prob. M 3 ρ- ' Primo quia iacilius est, inuenire unum, vel duos bonos, & sapientes, quam
plurimos. Si Resp. debeat regiacthrio boni Pruicipis indigebit infinitis bonis Dissiligod by Corale
290쪽
ficit semel fuisse aliquos, vel unum sapientem, qui legem secerit. Secundi,
tri leges iandunt, multi sunt,&diligenter eas examinant 2Ad Princeps est unus, ει sepe repente debet iudicare. Terito; Qui leges secerunt,sne amore, & odio iudicarunt: nam de rebus absentibus iudicarunt o Princeps de praesentibus iudicat, ubi locum habent amici, propinqui, munera, terrores, &e.
Vnde iudicium legum est iudicium sistius rationis: iudiciu hominis est iudiciurationis, & libidinis, id est, hominis,& bestiae .. arto; iudicium Principis,
etiamsi rectissimum sit, vix unquam caret suspicione, inuidia,querelis , m Iedictis. At iudicium legis his omnibus carer, quippe quod scitur non posse corrumpi muneribus. Minio; Gubernatio per leges potest longissimo tempore eadem perseuerare; at iudicia homi mina si e murantur. Sexto; Subernatio per leges potest reduci ad artem. & facilior effici; non autem gubernatio ad arbitrium hominis. Septimo Melior est gubernatio Principis per se, quam per vicarios . Gubernatio autem sine legibus necessario requirit multos vicarios, qui omnes ad arbitrium suum iudicent. Quando autemper leges gubernatur, ipse Princeps omnia per seiudicare censetur, tun eius. legibus iudicetur. 1 ertib prob. Nam, si non liceret principi Christiano legibus obligare po- pultim, id esset propter libertatem Christianam. Sed hoς dici non potest nam tantum abest , ut lex opponatur liberrati Christiana, ut potius opponatur seruituti contrariae eidem libertati. Id quod ostendo ex ipsa natura liberta--t..tis Christialiae: Nam libertas Christiana opponitur seruituti peccati . . Amra.
be uti a peccato, se=ui facti estis iustitia. Vocatur autem haec iustificatio a peccato, libertas quaedam, qu:a, qui in peccato est, donec non liberatur per gratiam, non potia st ι i ite bonum ordinatum ad vitam aeternam. Habet quidem Iibertim arbitriuin, quia potest ex pluribus malis eligere unum, A etiam eligere bonum morale. at Eligere bonum diuinum non potest. nisi saltem liberari incipiat per Dei gratiam praehieme iὲtem. quia captiuus tenetur a Diabolo a.Tim. ι. acrip tu volt ratem. At liberum arbitrium lioerat πi per gratiam potest bo- mim diu: num veste, & facere. Sed maior adhuc erat libertas i ii statu innocetiae, quia tunc homo poterat nullum Vnquam elle malum, quod nunc etiam iusti noti possunt. Maxima autem erit in caelo, Vbi non poterimus velle vDIum malum.
Itaque implex est gradus libertatis: sicut etiam tri Nex gradus vitae codiporalis. Prinuis est, Beatorum, qui sic poterunt.viuere, ut non possint mori, dc sic poterunt bene arare, ut non possint peccare. Secundus est,A mi,&rnae in statuit nocentiae, qui sic potarant vivere, ut non possent etiam nunquam mori; Ac sic poterant bene agere, Ut possent ethun nunquam peccare. Tertius, noster, qui sic possumus vivere, ut non possimus aliquando non ri,S sic post vinus be0ς gue, ut non Dimus non pescar sal tena xenialiter. Iusta hoε via nou in quartus, nisi non vivete, & nqn: