장음표시 사용
301쪽
2so DE ECCLESIA MILrmANTE coiitulisse, & eombussse eomes omnibus. Et Clemens dicit, Apostolas pro hibuisse initio fidelibus libros Gentilium&falsorum Prophetarum. Scribie
etiam Euseb. Diotiysium Episc. Alexandrinum,qui floruit circa annum CC. L. a fidelibus reprehensium, quod libros hqreticorum Iegeret. Consequente postea tempore creuit Zelus fidelium contra libros haereticorum. Nam Nicaenum Concilium libros Arit igni adiudicauit: & Constantinus id executioni mandari iussit, proposita poena capitis, si quis libros Arij occultasset. Marcellus etiam Ancyranus damnatus fuit, quod libros sitiorum errorum comburere noluisset: non enim recietebantur ad paenitentiam hqretici, nisi prilis. libros suos combussissent. Circa eadem tempora Epiphanius, in Synodo CD pri coacta, vetuit libros Origenis legi. Et Concilium Carthaginente IV. permittit solis Episcopis, ut tempore necessitatis libros haereticorum legant.
Non diu postea, clim Nestorii haeresis in Concilio Ephesino damnata fuisset, . Iibri quoque Nestorii in eodem Concilio interdicti sunt & a Theodosio Imp.
exuri iussi. Circa idemcempus prodiit lex Honorii &Theodosii,qua iubetis Mathematici omnes ibros suos, in quibus aliquid est aduersum Catholicae religioni, in oculis Episcoporum cremare. Pari rationωin Concilio Chalcedonensi damnantui libri Eutychetis, εα ab Imp. Valentiniano,&Martiano seuera lese prohibetur, ne ullus eos le- ere, aut habere audeat; sed omnes diligentii sime quaesiti crementur. Eois em tempore B. Leo interdixit lectionem librorum haereticorum quorun tam,& addidit. eos Episcopos, qui eos in domibus fidelium haberi sinerent, , haereticos censendos. Paulo post Gelasius in Concilio L XX. Episcoporum i proposuit Indicem haereticorum, quorum Iibtos a fidelibus vitandos esse dicit. Postmodum in V. Synodo, L into Muhymo, damnantur etiam eius
libri, & Iustinianus grauem poenanti statuit, nimirum amputationis numuse in eos, qui eiusmodi libros describunt, ae iussit ubique comburi. B. Gregorius refert, iussu Tiberii Imp. crematum librum Eutychii, quem ipse Cregorius haeresi conuicerat. In VII. etiam Synodo interdicuntur, & comburi. iubentur libri hqreticorui excommunicantur.etiam, qui libros ii reticorum legunt. Concilium Constantiense confirmat decretum concilij Rom. quoi interdicta fuerat lectio librorum Ioannis V Vicies. . Denique;Concilium Trident. Indicem librorum haereticorum fieri iussit. . et omnes scirent, qui libri cauendi, dc exurendi ellent. Ex quo apparet, sem-Ier eandem fuisse consuetudinem in Ecclesia. Accedit etiam argumentum uius rei, quod nulli sere extens libri veterum haereticoru. Quomodo enim, evanuerut tot volumina valentini, Marcionis, Arij,Eunomii, Nestorij. Pelagij, & aliorum, quibus sancti Patres respondent. Prob. secundo ratione. Nam colloquia hqreticorum sunt periculosissima dc ideb diligenter vitanda: ergo multo magis libri sunt noxii, & pestilentes, .
ac Vitandi. Rogo autem , Fratres, ut Obstruetu eos, qκi dismtimes, or essendicula praeter doctrixiam, quam vos usicistis, suiunt, ct declinate ab eis: iram per dulces sermones , ctbenedictisnes sediuunt corda innocentam. Et: Bos vita. Et: Hareticati deusta. Et Ioannes: Si quis ventisad os, ct hanc Ostru am non adferi. nolite recipere in mum,nec Aue,ei dixeritis.
Idem patet ex Patribus. Si ergo tantopere vitanda sunt colloquia Ha-
302쪽
ssita.&artillati plena, quam quae in colloquiis usurpatur. Deinde;em per ad manus: nam conciones, α colloquia iunt rara, &. verba ore prolata mox transeunt; at Verba in libris manent perpetuo, &semper nobis adsunt, nobiscum peregrinantur, nobiseum domi sedent. Praeterea; Libri magis sparguntur: potest enim aliouis per libros toti ferὲ orbi terrarum simulloqui; & multorum domos, &cunicula libri penetrant. quos auctor libri numquam vidit, dc ad quos fortὲ nunquam admitteretur. . Denique , Experientia idem docet. Nam Ioannes V Vicies. viva voce pausissimos peruertit; docuit enim solum in Anglia, dc ibi penὶ nullos reliquit erroris sui haeredes : at per libros totam Boemiam peruertit. Iam vero haereticos incorrigibiles, ac praeiertim relapsos, posse, ac debere Du.ε. ab Ecclesia reiici, & secularibus potestatibus temporalibus poenis, atque ipsa etiam morte mulctari, docent omnes Catholici, atque aliqui etiam haereticis. Et proia primo ex Script . Vetus Testamentum seuerissime iubet,falses Prophetas, qui suadent colere Deos alienos, sine ulla misericordia
occidi. Et postquam dictum fuerat, ut in rebus diuinis eonsuleretur sum. Deus 13. mus Sacerdos, mox subditur: Qui autem superbierit, MIen omire Sacerdotis im I peris, ex sententiat iudicis moriatur. Et rursum Propheta falsus occidi iubetur.
Et reipsi legem halac seruarunt Elias, Iosias, Iehu, &alii, qui talibs Prophetas plurimos occiderunt. Nullum est autem sere discrimen inter nostros 3-is. haereticos, & falsos Prophetas illius temporis. Nec solium Lancti re eses, dc Prophein lasphemos morte malctarunt, sed etiam Nabuchodonoso. χictum connituit, Vt, quicunque blasphemaret Deum Danielis, id est, verum Deum, intetficeretur. & domus eius Vastaretur: in quo edicto Deo vero ob- DaM. 3. sequium iustissimum secit. In nouo Testamento habemus inprimis, posse Ecclesiam eos, qui obedi' Majιλ in re nolunt, se reiicere, & habere ut Ethnicos, & Publicanos; ac proinde permittere eos potestati seculari, tanquam non amplius Ecclesiae filios. Hatiemus deinde, secularem potestatem posse scelestos homines gladio punire. Non enim, inquit Apostolus casagladium lintat. EX quibus locis aper- Rom. is. te colligitur licitum esse hqreticos,qui omnium iudicio sunt rebellis Ecclesiet, & publicae pacis perturbatores, ab Ecclesia abscindi,& a seculari iudice morte mulctari. Praeterea; Christus, & Apostolus eius, haereticos iis rebus comparauerui. quae sine controuersia serro, & igni repelluntur. Attendue a Dips Prophetis, Mausi. ν. qui volunt ad vos in vestimentis ovium; intrinsecus autem sunt lupi rapaces. El. Ego scio, quia latνabunt post discessum meηm lupi rapaces. Nomine luporum certum es haereticos debere intelligi, ut Ambros. explicat. At lupi rapaces optimo iure occiduntur, si aliter abigi non possunt: plures enim facienda est vita ovium,
quam mors luporum. Item P Qui non intrat per Uimu in ovili, sed ab enit aliun- Da.. io O, isse latro. Vbi nomine furis, & latronis, natelliguntur ii aeretici, dc omnes seductores, ac sectarum inuentores, ut Chrysisti. Augus in .exponunt: fures autem, & latroites quomodo puniantur, notum est. Item: Haeresis comparatur cancro, qui non curatur medicamentis, sed serro ex- '
303쪽
scindi debet,alioqui perpetuo serpit, dc totum corpus corrumpit. Denique; Christus flagello comi negociatores di templum. Petrust ai1iam,& Saphiram;quia mentiri aut1 fuerant Spiritui sancto, occidit. Ee Paulus falsum Prophetam,qui proconsulem a fide impedire conabatur,caeci
Prob.secundbsententiss,&legibus Imp. qius Ecclesia semper probauit. Constantinus I. Imp. a etitionem Nicena Synodi, Arium cum aliquot so- cijs,in exilium relegauit: item, Dolinistas Splicio affecit .Deinde;Ineodosius. valentinianus, Martianus, dc alii rellimosissimi Imp. leges tulerunt inhaereticos,quibus eos interdum aliquot libris auri, interdum omnibus bonis, . interdum exilio, 3c verberibus,interdum ultimo supplicio mulctari voluerunt. Iustinianus lege edita omnes haereticos de finibus totius Imperii eiecit, concessis trium me um ad conuersionem inducijs. Deinde; methael Imp. capitalem poenam in haereticos constituit. Prob.tertib legibus Ecclesiae,quae definiuit haereticos incorrigibiles saeculari potestati tradendos, ut ab eis debito modo puniantur. Item, Constan . tiense Concilium dam uit sententiam Ioannis Husiij, ω ipsum Ioannems.& Hieron unum de Praga tradidit saeculari potestari,a qua ambo exusti fuerunt.Denique, Leo X.articulum Lutheri damnauit.
Prob.quarto testimoniis Patrum. ainto ratione iraturali. Primo,haeretici excommunicari iure possime eomnes fatemur: ergo Moccidi. Ρrob.coi se quia excommunicatio es,aior poena,quam mors temporalis. Secundo, experientia docet , e aliud iremedium: nam Ecclesia paulatim progressa est, & omnia remedia experta . Prim6 ibilimexcommunicabar: deinde addidit mulctam pecuniariam: tum exilium: vltimb coaeta estad mortem venire. Nam excommunicationem . contemnunt haeretici,& dicunt esse fulminastigida. Si mineris mulgam pecuniariam,nee Deum timent,nec homines zeuerentur, scientes non desutuaros stultos,qui illis credant, & a quibus alantur. Si in carcerem conclutas, .ves in exilium mittas coi mpunt vicinos Verbis, & longe positos libris, eriago solum remedium est,mittere eos mature in locum suum. Te1tio, Falsarii tomnium iudicio merentur Mortem:at haeretici falsarii sunt verbi Dei. Qitariato, G rati ius est.non seruare fidem hominem Deo, quam foeminam viro: sed lhoc, morte punitur,cur non illud' Quinto,d res caussae sunt.propter quas ratio docet homines occidendosese. Prima esst aae mali bonis noceant, neue innocentes a nocentibus opprimantur. Atque Irinc iustissime omnium iudi cio occiduntur homicidae, adulteri, latrones. Secunda est, i paucorum supplicio multi corrigantur, & qui noluerunt prodesse Rei p. vinendo, prosite moriendo . Atque hinc videmus, etiam iustii si me omnium iudicio quadam horrenda flagitia mortem puniri,licet proximis non noceant, nisi exemplis. Vt Necromantiam;quaedam neruata,& contra naturam. Ista ideo grauissimo puniuntur,ri ceteri intelligant,immania esse scelera, & non audeam similia,
perpetrare.I ertia est,quia ipsis hominibus, qui occiduntur, saepe vita est oecidi,quando videlicet temper fiunt peiores, & non est probabileieos unqtiam ad ianitatem ancillis reuersum . Djsiligod by GOoste
304쪽
Hae autem omnes rationes suadent, reticos occidendos. Nam nimiun, nocent proximis magis,quam ullus pyrata et latro, quandoquidem aninias occiduntummo tollunt fundamentum omnis boni,& Remp.tumultibus replent,qui necessario religionum diuersitatem sequuta . Deinde; Plurimist prodest eorum supplicium:multos enim,quos impunitas faciebat torpentes, supplicia proposita excitant,ut coDtent lusis sit haeresis, quam sequuntur, di videant,ne sortisitam prisentem misere sinoni,&adfuturam beatitudinem non perueniant. Itaque BAAugustinus testatur, plurimos conuersisse se, postQuam leges Imp. non sinebant reticosimpunitos, & nos quotidie idem videmus t ueri in locis,ubi viget inquditio . Denique,haereticis obstitiatis beneficium est, quod de hac vita toIlanturi: nam quo diutius vivunt, eo
fures errores excogitant,plures peruertunt, Icunaiorem sibi damnationem . acvirlint. μ
305쪽
, Ostenditur Purgatorium esse.
RIA in seri'. reperiuntur, quibus tribuitur puri alio desecatorum, α purgatoria dici possunt. Primo, Christu, ipse de quo dicitur; Purgationem peccatorumfaciens. Et: Eue Iisus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Sed de hoc non loqimur. tum, quod non soleat Christus vocari Purgatoriun im' quδd sit extra contiouersiam, eum purgatorem peccatorum esse. Secundδ, tribulatione ius vitae, is quibus ad litteram vide- M.trix tur intelligendus achias: ne sidebit, qu ignis cmstos, ct qualiberia ful-Ionum , ct paetabit lias mi, O -iabit 6 quo agrη , ct qarasi argentum. Nam,
ut rectὲ exponit B. Hieron. hic agitur de tribulatione, quae prscedit diem ris,. , s. iudicii ad purganda peccata fidelium. Et: Omnem palmitem tu me non serenumhuctum, tosin eum, o om m. qui seri frustum, purgabit, utfructum plus --rat. De hoc purgatorio non loquimus, tum qubd sit extra controuersi . tum etiam, quδd non semper tribulatio huius vitae sit purgatoria. Nam .. iusti affliguntur, non Ut purgentur, sed Vt exerceantur, & probentur, iuxta illud: Vasafiguli prabat fornax, ct hominestinoi tentatis tribulatunis Et multi iniusti Miguntur, non ut purgentur, sed ut incipiant damnationis suae poenas gustare. Vocatur ergo tertio Purgatorium locus quidam, in quo. tanquam in carcere, post hanc vitam purganturanimae, quae in hac non plene purgata fuerunt; ut nimirum sic purgatae, in caelum ingredi valeant, quo nihil intrabit coinquinatum. ν is i. .sp Ιxsue P g Qxium esse, prob. primo ex veteri Testamento. Primus Iora tauria. cus est, Vbi, posteaquam Script. narrauit, Iudaa, Machabaeum misisse in Hierusalem raooo. drachmarum argenti in iacrificia pro mortuis expendenda subiungit: Sanctaeu..ct salabris est cogitatio pro defunctis exorare, vi a peccatis . Mach. ιδ ρIu tur. Hinc enim sequitur. Prim posse mortuos post hanc vitam apeccatis solui, ac proinde esse Purgatorium. Secundb, sacrificia, & Orationes vivorum prodesse defunctis. Terti δὲ non expiari semper in morte omnes reliquias peccatorum, ut Lutherus dicit; nam isti, pro quibus orari iussit Iudas,
moxtui erant morte vioIςnta, & pro religione, tamen aedebat Iudas, adhuc illos
306쪽
habere debitum aliquod luendum, Vel propter Venialia peccata non remi L. sa in vita, vel propter satisfactionem pro mortalibus remissis non plene expletam: nam Scri'. hoc loco dicit, eos, Pro quorum peccatis iussit orari Iudas, cum pietate Gormitionem accepisse. Quinto, hoc esse de fide. Secundus locus este Panem tuum, o visum super sepulturam mmconstitue, noli ex eavm ducare. θ bibere cum peccatoruus. Huius loci non potest esse alius sensus, quam is, quem communiter exposlames indunt, videlicet; Instrue conuiuium, & voca fideles pauperes, ut ipsi post acceptam eleemosynam Drent pro anima defuncti Tertius est, ubi habitatores Iabes Galaad, audita morte Saul, ieiunave- r. Ret vennant septem dies. Et David fleuit, dc ieiunavit pro Saule, & Ionatha,&alijs R. occisis; quod idem fecit pro Abner. amuis enim haee videbantur fieri in signum uoloris, & tristitiae, tamen credibile est, precipue facta esse ad iuuam das animas defunctorum, ut Beda exponit. Id ex duobus colligimus. Primo ,.aui ex eo, quod irrationabile fuisses, in signum doloris septem dies ieiunare. Secundo ex eo, quod Dauid testinauit, & orauit pro filio suo infantulo,dum S g. ia.
segrotaret; postea vero, mando audiuit eum este mortuum, non amplius
ieiunavit: quo facto suo ouendit . se ieiunare solitum, ut aliquid a Deo impetraret. Ideo enim pro morte pueri non ieiunavit, quia sciebat non esse puerum ad vitam rediturum, ecpraeterea eum suffragis snon egere. Quo Go. r. so . etiam spectat illa inllicitudo Patriarcharum, qui cupierurit in xerra promis fionis sepeliri: nimirum ut essent participes precum, & sacrifieiorum, quae
dii osserebantur. Quartus est: Domine, ne in farore tuo arguas me, neque in ira tua corrxpias me' PDE 3,
Etsi enim haec verba varie exponi possint , tamen B.Augustinu&ita exponit, ut in furore argui a Deo, sit in aetemum damnari, & in ira corripi. sit puniri seuerε post hanc vitam, ad correctionem tamen. & emendationem Eodem modo exponit Beda, Hamo Dion Carthus.&alii: intus est: Tram uise per ignem, ct aquam, ct eduxiII nas in refrigerium. Hic etiam locus potest habere varios sensiis tamen Origenes,& B. Ambros. ponunt per aquam, Baptismum; per ignem, Purgatorium. 'Sextus est: nuabit Dominus sordestiliorum, Obriarum Sion, discngulaememan dabit de medio eorum Fritu iudic , ct stiritu ιombustionis. Hunc locum exponit B. Αumstinus de poena Purgatorii. Septimus est: en, quo ignis, impietas,uenes, Osthras devorabit. Basi--s.lius in hunc locum dicit, per consesiionem peccatum arefieri, ut ne purgatorio post hanc vitam possit absumi, δέ ex hoc loco probat.
Octauus est: Ne uteris. inimica mea; eram,si ceciti, resurgam, cum Federo in re, Bebris, iram Domini portabo, donec causam mo a iudicet. adducet me in lutem, vi
Aba iustitiam eius. Hunc locum afferri solitum pro Purgatorio, docet Hieronymus, & Glosia ordinaria exponit: Iram Domim rotabo - Hla, vel in P
sun et a M. Etsenim lacta hunc adducant passim pro liber o Pa
307쪽
trum ex II bH tmen militis conuenit liberationi an a moPurgato
rio,quas Christus eduxit,cum eddescendit post mortems m. Primδ,quia isti rectius dicuntur vincti.Secundδ,quia inpurgatorio non est aqua cons o. lationis,quae est in limbo: ut patet de Lazaro: Hic verὸ comatar. - - λ' Decimus est: Ipsisedebit, quo ignis coii flans, ct purgabit lios Levi, ct colabit eos.
Hunc locum exponunt de poena purgatoria Origenes, S.Ambros. B. August. B. Hieronymus. Et quanquam poena illa p.rgatoria non est ea, de qua nune agimus,nam iIIa purgabidiviventes,nos autemagimus de poena mortuorum, tamen inde recte infertur Purgatorium. Nam ideo tunc praecedet tribulatio
Lauissima,& postea etiamignis descendet, & purgabit celerrime omnes re
uias peccatorum,in hominibus iustis, quia tunc repente Ecclesia, quae est in terris,assumenda erit ad sponsiim,nec erit tempus purgationis ulterius, ut nunc estpost mortem ante iudicium.
.Prob. 3. Prob. secundo ex Τestamento noua.
Primus locusest, ubi Dominus dicit, esse quod lam peccatum,quod non remittitur,neque in hoc iaculo, que in saturo. Hinc SS .Patres colligunt, quaedam peccata retarii in laturo saeculo Hr orationes, α susagia E elesiae. . . r. 3. . Secundus est: Ipstallum satiι serit,sic tamen pineristum. Nota istum insum Apostoli esse unumox dissicillimis,& utilissimis totius Script. nam expostatuunt Catholici duoEcclesiastica dogmata, Purgato rium,& venialia peccata,contra hareticos. Haec autem sunt Apostoli verbar Secundumerat-mDei, qua data est mihi, ut sapim architectvi, fundam tum posui. Altis tutem 'peria car, νη quisque rem iubat quomodosuperaviscet: 'Adamorin enim a in emo potest ponere prater id, quini positum est, quod est crursus Iesius. Si quuautemsu eradi uai ,-ν sundamentam bos aκrum. Nemum,layides netiosos, Ie sum faenum, stipulam, uniuscuiusique vas manifestum erit. Dies enim Domini declara. bis,quia in igne revelabitur,o νηiuscuiusque opus, qualefit,ignis probabit. Siculis opus manserit, quo sun discaait. mercedem accipiet;ρ caius opus asseris, detrimentum parietin pse autem saIQus erit, ic tamen quasi per ignem. Vtitur vero Apostolus in haesententia similitudine duorum Architectorum , quorum unus per fundamentum lapideum,& solidum,erigit domum ex preciosa materia,& quae tyιaemnon timet: qualia sitiat aurum,argentum apides precios,ut Iasipis, Porphireticus,Parius lapis .Nam ex auro,& argento fiunt laminae, dc columnae, ut de templo Salomonis legimus: exhinide pario,&porphiretico etiam integri parietes erigi possunt. Alter ver b super simile fundamentum,id est,iapideum,& solidum erigit domum more pauperum rusticorum,ex asseribus. Scstipitibus, eamque tegit 'no, &stipulis. Hac posita similitudine,fingamus utrique domui adhiberi ignem, videbimus priorem nihil penitiis laedi,&, si Architectus intus fortasse sit,similiter nihil pati. At posteriorem domum videbimus continub ignem concipere,&breui tempore totam conssimi, &, si Architectus intus sit,ic velit siduus egredi, videbimuseum exire non posse. nisi per ignem.In quo transitu nommidem morietur,sed tamen barba, & capilli non egredienturincolumes, nes fortassefiat miraculum trium Puerom, qui in foriuce Babylonica non ς Murebantur.
308쪽
siperaedificatuφ B.Augustin. censet, omnes Christianos dici hie ab Apostolo Architectos, & omnes superaed care sit per fidei fundamentum, vel o rabona vel mala. Idem docerevidentur Chrysostomus,Theodoretus, Titeophylaetus,&OEcumenius in hunc locum. Alii permulti docent,A1chitectos hic ab Apostolo non vocari, nisi Doctores, & Praedicatores Euangelii. Ita Ambrosius,& Sedulius in hunc locum . meminsinuat Hieron. & recipiunt
B. selinis, A B.Thomas, etiamsi priorem sententiam non reijciant. Idem multi recentiores, et Carthusianus,Lyranus, Caietanus,& alij in hunc locu . Utraque sententia est bona, & ex utraque deducitur assertio Piu gatorij, dc peccatorum venialium:tamen magis litteratis est po sterior. Id patet manifeste ex verbis praecedentibus, Sc sequentibus eius capitis. Dixerat enim antea ruo plantavi, Apollo rigavit. Deinde in eodem sensit statim subiungit: Ego,ut sapiens Architectus smidametitum polὸi alitu autem superadi cat.Et ibitim: Qui piantat, is qui rigat νnum μηt. Unusquisque autem propriam mercedem accipiet secundum suum laborem: Dei enim sumus adiutores, Dei agricultura estis, Dei ad catio estis. Vbi apertissime comparat se,& alios praedicatores Euangeli j,agricolis, & architectis;populos autem, qui docentur, comparat agris, & aedificijs. Item, in verbis sequentibus iterum loquitur de Doctoribus,clan ait: Si quis videtur inter τοι sapiens esse,stultus ar,ut fit sapiens. Et rursum: Nemo itai glarietur in hominiluu ,omnia enim vestra sunt lae Paulussue ADD. siue Cephati, id est, nolite gloriari in Doctoribus, re Praedicatoribus vestris, & dicerer uosum Pauli, ego verbApodo. Nam omnes sunt unum, & pro vobis omnes laborant. Itaque, sicut
dixerat,se plantasse,& Apollinem rigasse;ita nunc dicst: Ego fundamentum posui, praedicans C,risti fidem :alii autem superaedificant, docentes ea, quae ad vitam, & mores pertinent, A etiam explicantes latius fidei nostrae mysteria.
Altera di meestas est: Quid nomine landamentkinteIligatur' Variae de hae Fumiam . re sunt sententiae : sed verissima est, qua nomine sanciamenti intelligitur Christus a primis prqdicatoribus Minunciatus, quales erant Apostoli, qui Christi fidem,&Euangelium detulerunt ad eos populos, qui nihil unquam de Christo audierant. Hinc enim B. Paulus ait: Ego Mantam, is ego. nsapiens Architectus, fundamentum posivi. Hinc etiam, qui primi in aliqua regione fidem Praedicant, dicunxur Apostolli eius regionis. Nomine verb auri,argenti, Sc lapidum preciosorum intelligitur doctrii inutilis, Sc salutaris aliorum praedicatorum, qui eos docent, qui iam fidem re-- ν..ceperunt, & docent non sollim verbo,sed etiam exemplo,ita ut verὲ audito- cingres suos aedificent, Sc promoueant in religione,&pietate. Nomine autem ligni, foeni, Se stipulae intelligatur doctrina, non quidem Lo- μ' haeredica,vel mala,sed tamen curiose,inutilis,mperuacanea eorum praedic torum,qui ad Catholicum populum Catholice concionantur, sed absque eo fructu,& utilitate,quam Deus 'equirit,ita ut, sicut priores cum magno m rito concionantur,ita isti non solum sine magno merito, sed etiam non sine
peccatis venialibus concionentur.
Haec expositio maximeprob. propter tria. Primo,quia nomine qdifican-
309쪽
D r. P V R. G A T O R I O. tium soli Doctores liatelligulatur, ergo nomine operis ipseram intelligi de bet doctrina. Secundo,quia valde conuenit liqc similitudo sic explicata, Doctoribus Corinthiorum. Erant enim plus quo dediti eloquentis, & philosophiet,quet, licet ex se iuuent, tamen interdum impediunt friustum concionum, quocirca B. Paulus dextroque Corinthios in hac epistola reprehendit. I ertio, quia hoc totum caput optime explanatur: siquidem B. Paulus in hoe capite tres similitudines posuit. Prunam, de agricolis plantantibus, & rigantibus, qua solum bonos Doct. complexus est. Secundam,de aedificantibus per bonum fundamentum, qua non sol iam bonos, sed etiam malos Doct. comprehendit.Tertiam, de corruptoribus templi, qua solos malos contineri Voluit,& malos non quomodocunque, sed periste malos, et haereticos errores pro veritate,&vitia pro virtutibus doce ines, de quibus non dicit, quod fatui erunt,quasi per ignem, sed quod disperdet illos Deus. . Tertia dissicultas est de die Domini. Et si autem plures sint sententiet, omnes tamen veteres Videntur accepisse per illam diem, diem ultimi iudicii, veTheodoretus, Theophylactus, Anselmus, & alis, quorum mihi videtur verissima sententia. Primb,quia ubique in Script . dies Domini signifieat diem . vltimi iudicii. Secundo, quia dicitur, In iratae, quo designatur una quidam, certa dies, quo omnium hominum opera simul probantur. At dies iudieii particularis non est una, sed multiplex, neque in ea probantur omnium hominum opera.Terti b, qtsia dicit Apostolus, Dira Domini declarabit, quasi dicat, tunc erunt omnia omnibus manifesta vi capite sequenti dicit : Donec veniat Dominus, qui illuminabitμbsconditatemharum, O manifestoit consilia cordiam, id autem non fiet, nisi in nouissimo iudicio. Marib, quia sequitur: Quia in igna reuelatur. Dicitur enim dies iudicii reuelari in igne,quia ultimum signum. 5e omnium notissimum erit conflagratio totius mundi, & propterea sempet fere dies iudici j describitur per ignem: Ignis ante ipsium praecedet. Et: Ante faciem ι ius ignis vorax. Et: In reuelatione Domini nostri Iesu Christi de caelo, cum Angeli, ν irtutis eirum .i nn aquis. Ebri Elementa ignis ardore tabescent. Quod si non placet ille per ignem accipere ignem materialem, sed ipsum iudicium Dei, ut alii exponunt, adhuc non potest intelligi per hanc diem, nisi dies ultimi iudicit. Nam tunc sensius est, quia in igne reuelatur, id est, quia illa dies erit notissim pro pter iudicium acerrimum,& maximum, quod in illa ζxercebitur. At dies iudici j particularis non est notissima propter iudicium, sed magis propter mo.-tem .uam ipsum iudicium particulare paucis est notum. ini arta dissicultas est, quis sit ignis, qui in die Domini uniuscuiusqueqpus probabit. Verissima videtur sententia eorum, qui dicunt, hic Apostolum Io
qui de igne seueri,&iusti iudicii Dei, qui non est ignis purgans, dc Migens,
sed probans,&examinans . Ita exponimi Ambros. Seculiis, Dionysi Carthus . Lyran. Caietanus,& alii in hunc locum. Od hqc sententia verissima. st, prob. primo. quia non aliter potest inteolgi, quomodo ignis probet eos. qui aurum,& argentum qdificarunt . Secundo, quia liqc expositio optime conuenit verbis Apostoli cum est; Vni cuiuslue epus, qaale sit, ignis probabiis cuius opus mansierit, mercedem accipiet ,si cuius opus arserit, detrimentum parietar. Licet
enim opera transierint ab oculis hominum, & igne materiali examinari nomi
310쪽
pos,int,tamen nonnanseruiat ab oculis Dei, sed cuηcta, quae fiunt,adducet Deus Liabl.θ. is iudicium, dc ea examinabit id est, si cuius opus iudicium Dei sustinere potuerit, sicut aurum iusti iret ignem, merce emacιipiet, probabitur,& coronabitur a Deo: si cuim opus arserit, id est, si cuius opus iudicium Dei non sustinuerit,sicut foenum,& stipula non sustinent ignem, detrimentum patretur, reprobabitur.&reiicietur. Tertio, quia iudicium Dei rectinsime vocatur ignis,cum sit purissimum,celerrimina, emcacissimum, & ma xime penetrativum. Unde Daniel: Anum igneus egredietur de ore eivi. Et etiam quia Deus totus est iustitia, totus iudicium inde enim in Script . vocatur ignis: Ipse qiras ignis conflans. Et: Etenim Deus noster ignis consumem est. M uch. 3.
Quinta difficultas est,quid per ignem intelligatur, cum ait: IUe autem saluus etiἡὼ 'erit, uec tameu quasi per ignem.Communis Theologorum sententia est, flicet va- sat xv. 'riae sint sententiq) intelligi poenam aliquam purgatoriami temporalem,adruam post mortem adiuescantur,qui in iudicio particulari inueniuntur aedicasse lignum,scenum,aut stipulam. Haec expositio, preterquam quod optime conuenit textui,fatis probatur ex communi consenia Patrum.
Tertius Iociis est: Quisfacient, qui baptiΡntur pro mortuis, si mortui non resurruntior quid baptitrantur pro illisi Hic locus aperte conuincit, quod volumus. Sex expositiones sunt, sed vera, & germana est, quod loquatur de Baptismo lachrymarum,& poenitentiae,qui sitscipitur orando,ieiunando, eleemosynas faciendo,&c. ut sensus sit: QMd facient. qui baptiza rur pro mortuis, si mortui non resurgunt' id est, quid facient, qui orant, ieiunant, gemunt. Migunt se pro mortuis,si mortui non resurgunt' Ita exponunt Ephrem, Pet. C siacensis Dionysius,Huso, Gameitis, Scalij in hunc locum. 'Hqc expositio verilsmaa est: primo, quia, baptizari, passim in Script . de Patribus accipitur pro Migi. Potestis bibere calicem, quem ego bibiturus avi N. o. baptismo, quo ego bapti lar, baptizarii Patres pastina vocant paenitentiet amictio- item, baptismum laboriosium,& secundam tabulam. Secundo, quia ipsa petna Purgatorii a Script . & Patribus vocatur Baptisma: nam quod Iegimus : ipse Maiib. 3. vos baptietabit in Sρiritu sancto, ct igni, B. Hieronymus exponit de Spiritu sanisto in hac vita;igne vero in futura, sicut & alii. Itaque elegantissime Apostolus dixit, eos baptizari pro mortuis, qui Migentes se oratione, & ieiunio, siu-munt in se partem illius Baptistat ignei, quo animet baptizantur in Purgatorio.Tertiδ,qui ahqc expositio maxime quadrat cum sequentibus: Vt quid nos periclitamur tota disῖ quasi dicat; Cur quidam se assigunt orando pro mortuis.& ego Miso me pr dicando Euangelium , si mortuorum resurrectio non est' Quarto.quia ista sententia eadem est cum illa: Si mortui non resurgunt, su- a. Mais. ta.
perstulitn est, ct vanum, orare pro mortuis. artus locus est: Esto consentiens aduersario tuo citὲ,dum es cum eo iη via, ne μν- Matio. s. t tractu aduersarius iudici, se iudex tortori, o mittaris in carcerem. Amen dico tibi,' 3- non mes inde, onec reddas nouissimum quadrantem. Sex hic exponenda sunt. Prim6,via. De qua Chrysostomus docet,eam ac- Ha cipi pro vera via,qua itur ad iudicem in hoc mundo. Existimat elum,nullam in o. s. hic et separabolam, sed Dominum ad litteram terrere dissidentes communi- δη o,