Simonis Caulerii Rhetoricorum libri quinque. ..

161쪽

populum Romanum Hic mi ericordiam in innocentes conferri debere demonstrabit: seuitiam autem in noceres, improbos. N

centes sisnt verbicrudeles residi, alieni appetentes, infensi, irreligiosi.Vt, Cernis, ut insultent Rutuli, Turnus que feratur, Per medios insignis equis, tumidusque secundo Marte ruat' non clausa tegunt iam m nia Teucros. miscet

Quin intra portas, atque ipsis praelia Aggeribus murorum,& mundant san guine fossie. Hic ostende quam sit honestum bene mereri de Applicibus, miseris,qui aut ab hostepr

Secundiu. muntur, aut in periculum adducuntur. Delm

ceps docebit bene merentibus Drariam referri oportere. An Harpago seruatori suoCy- rus ulciscendi occasionem tradat,c5cis T. talis in arma contra Astyagem a*um Persis Hic locus continet relatione ratia.

In quo po sunt commemorari beneficia supplicum;Vt,amicitia,opes,liberalitas, mi sericordia,pietas, & ea omnia, quibus necessariis temporibus,periculi, anno-

riae, belli, pestiletiae nobis profuerunt.

162쪽

Producuntur Vatorum, in atorum exempla,sesseturnihil esse, quoa magis arguat inhumanitatu homines, qua beneficioru obti- uisuem: contragrati animi Mele memoriam diis simistimos faceremocebitur 6c duo esse generi liberalitatis unu dandi beneficii,& alterum reddendi: dare, &no dare in nostra esse potestate reddere viros bonos te' eri.Dissuasordicet caueta,

ne du refertur intepest uegratia ericulu ma- imparetur. H, Si deliberet Numatini,an.

Segideses socios, de se bene meritos C. FQuio Nobiliori dedant Na, ni faciat, patriae paratum exitium vident. In tractandis virtutu officiis, quibus deliberantem fungi pportet,perutile est, me- moria complecti, quibus terminis de- finiat munus ciuis boni M. T. Cicero, aut alii, qui de officio scripserui. Nam perspectis rebus, quae in deliberatione

inclaunt , multa suppetent argumenta suadentibus,& dissuad entibus. Tertiμm -- ingresu iustitiae locriqui vindidLe es,orator Vinduti. docebit , made meritos vicisti oportere turpe esse inultos mori, desidere, acceptam iniuriam opesqui ferre insolentem superbiam in

micor aut contumelia, aut crudelitate, cupi A

163쪽

i 18 RHETORICORVM duatavi Qv onia seper appetetes gloria: atque auidi laudis istis praeter caeteras gentes, deleda est vobis macula illa Mistradatico bello suo eriore suscepta, quae penitus iam insedit, atque inueterauit in populi Romani nominae quod is, qui

uno aie, tota Alia, tot in ciuitatibus, v non uncio, atque una literarum significatione, ciues Romanos, necandos,trucidandosque denotauit non modo adhuc poenam nullam suo dignam sceleri suscepit, sed ab illo tempore annum iam tertium, &vigesimum regnat: dcita regnat,ut se non Ponto,neque Carpadociae latebris occultat e velit: sed γmergere e patrio regno, inue in 'estris vectigalibus, Mac eis, in Asiae luce versari. Dissuasor dicet metuendam esse

cladem maiorem, ignominiam, se rubtutem, damnum : vanam esse iram fine viribus: no esse virorum fortium, atrociter iniuriam persequi. Hinc progreς sus orator, locum inspiciet quartum, qui est fidei, quae iustitiae est fundamentum. Demrabiisdem, antiare naturae, aut icto deuin Elam parentibus, propim

164쪽

, ste

t omminam perfidia .vi, Maiores ve1tris.pe mercatoribus, & nauiculatoribus iniuriosius tractatis bella gesserunt: Vos, tot civium Romanorum millibus

yno nuntio, atque viam empore nec

iis, quo tandem animo esse debetis Legati quod erant appellati superbius, Corinthum patres vestra,totius Graeciς lumen extinctum esse Voluerunt: vos eum inultum esse patiemini, q*i lego tum populi Romani consularem vinculis,ac verberibus,atque omni supplicio eXcruciatum necauit Illi libertate ciuium Romanorum imminutam non tulerunt: vos vitam ereptam negligetis Ius legationis verbo violatum illi persecuti sunt vos legatum populi Romani omni supplicio interfectum inultum relinquetis His, quibus vindis istam expetit in Nitradatem, fidem ciuibus datam negligi coqueritur. Item: Quid ' quod salus sociorum summu in periculum, d extremu discrime vocatus. Regno expulsus est Ariobarzanes

165쪽

uo RHETORICORUM Trex socius populi Rom. atque amicus: imminent duo reges toti Asiae,non solum vobis inimicissimi: sed etiam v stris sociis, atque amicis. Ciuitates autem omnes,cuncta Asia, atque Graecia, vestrum auxilium expectare, propter periculi magnitudine, coguntur. E re, si propter socios, n ulla ipsi iniuria lacessiti maiores vestri cum Antiocho, cum 2Etolis, cum Poenis bella gesserui: quanto vos studio couenit iniuriis prouocatos, sociorum salutem, unacu i

perii vestri dignitate defenderet Dis 1uasor ostendet fidem non esse seruandam,nihil promissum, quod illo tepor epraestari oporteat nullam hic esse perfidiae notam : forsan& iis, quibus data, aut iis, qui dederint, aut aliis noceri.' Deinceps a seret orator iura, priuiu Amores,

is ituta , leges patria seruari oportere: quod fieri non poterit, nis raesenti, aut inrauenti malo restatum morem maiorum sanctum, sempiternum esse debere.Dissuasor docebit, nec iura violari, nec leges conuelli, nec religionem pollui, nec mO . xem mutari, si hoc sat, aut non, Vel quod nouum videatur, usitatum fuisse.

166쪽

L1BER II. I 2ISic Quint. Catulus dissuasor legis Maniliae,nolebat quicquam noui fieri c5tra eXempla, atque instituta maiorum.

At M. Tullius cotra differit multis eΣeptis, & veteribus, & recentibus, Populum Rom. semper in pace consuetudin in bello utilitati paruisse: semper ad

nouos casus temporum, nouorum c6siliorum rationes accommodasse. Duo

bella maxima Punicum, & Hispaniese Numatinum ab uno imperatore praeter leges confecta,duas Urbes potentissimas Carthaginem, de N umantiam ab eodem Scipione esse deletas. Caium Marium iudicio populi Ro. culta gurtha, cum Cimbris,cum Theutoni sic tinuatis praeter disciplinam urbis consulatibus, & imperiis) bellum gessisse. In ipso Pompeio,in quo nihil noui velit constitui QSatulus, multa essen

ua,summaque Catuli voluntate constituta. Nouum esse adolescentulum priauatu m, difficili reip . tempore, eXe rcitu confecisse: rem optime suo ductu gessisse eidem,cum aetas a Senatorio gradu longe abesset, imperium, atque exerci tum esse datum permistram Siciliam, at-

167쪽

DL RHETORICORVMoue Africam cum Eques Romanus es set,praeter consuetudinem triumphas: ingenti studio, & voluptate populi cudem Equitem Rom. proconsulibus a bellum maximum, & formidolosissi- mum missiim . eudem legibus solutum Consulem ante factum, quam Vlium alium magistratum perleges capere licuisset. Sciungipoterit sexti loci ratio, quαβα societates, amicitias, faedrea studiisse b ὀρ- ret. An Philippus Rex Catholicus V netis auXilia mittati Sacrosancti scedoris inter principes Christianos Eccle' siae Catholicae propugnatores religio nem,&fidem commedabit, qui id tu

debit. Hic amicixiam veterem extollomus, a qua recedi oportere negabimus:

. dicemus nouam societatem non teme

re appetendam: tum ostendemus quibuscu amicitia sit potior, aut sanctioris riamin. Addet praeterea septimum pietatis, Oel

gionis ; tum contendet ius in patriam, paren' ' tes, propinquos, diuos comparatum, religiosὸ colendum, , pro his pugnandum. Vitinam pro decore nobis hoc tantum, non

pco salute esset certamen. N on de posi

. sessione Siciliae, ac Sardiniae, de quibu

168쪽

quondam agebatur, sed pro Italia n . Eis est pugnandum. Nec est alius ab tergQ exercitus, qui, nisi nos vincimus,hoiti obsitat. Nec Alpes aliae 1 unt, quas civ superat hostis, coparari noua

s possint praesidia. Hic est obstandum

milites, velut si ante Romana moenia pugnemus. Vnus utique se non cor. pus suum, sed coniugem, ac liberos paruos, armis protegere putet. Nec domesticas solum agitet curas, sed ide-tidem hoc animo reputet,nostras nunc intueri manus Senatum, populumque Romanum qualis nostra vis,Virtusque fuerit,ialem inde fortunam illius v bis , ac Imperii fore. Huic a nu est, qui complectitur, commemorat necesilaudinem O hsipitibus, clientibus, Vsinibus, cianibus, amicis , vicinis. O tendit namque ius hospitifclientelae, Ubnitatis, monetratu, am - citiae, ciuitatu esse sensitam, peruandum; si in numero hominum haberi teliniim Z A nTigranes Armenius rex Mitridatem socerum suum diffidentem rebus suis, ct profugu excipi t, ct coplis iuuet,c5tra vim exercit' Rom. ycce it . integriaetatis locus,quo vetamur corrupi,auis more

169쪽

ir RHETORICORUM esse in propulsanda iniuriasi dicamus, ne pre

tio, inaria,nec periculi,nec terroris denu

tiatione, necimpensa, nec labore, nec inertia, neu ultate inpriuatis, aut publicis rebus

et a refla, oe iustitia of iciis deduci oportere. Sic, Appius Claudius Caecus pace cum Pyrrho dissuadet, ne Patres clade accepta permoti, disnitatem, & gloria nominis Romani infringant ignobili foedereme munera regia capiant. Item, An Romani fame,dc bello circumuenti Vltima minitanti Porsenae cedat, & Ta quinium recipiant i Postremus ea aequita iis locus, eaque complestitur insumma , ut es f iamus aliisquae nobis feri vellemus, oeabiis ab neamus iniuriam,a quibus accipere nolimus. An Henricus Valesius Rex,Fran ciscum fratrem cum exercitu regio, in

Belgium proficisci sinat, & ditiones Philippi regis occupare His iustitiae

locis, & partibus, hi quam rem In comcione, aut concilio, aut priuatim faciendam esse censebimus, iustam ene ostendemus, & contrariis iniustam, &minime suscipiendam.

170쪽

LiBER II. WySI quid in consultatione cadat eius

argumenti, ut sortitudinis retinen- Forei, his dae,& magnitudinis animi,aut eXperie-dae, aut probadae rationibus conueniat,

suscipiendum suadebimus per locos sortitudinis speciales sex. Primum i rem

metuam, excelsam,m qua virtutem probareps muri se demonybemus amfortia ludo res excellentes sequitur,inappetit. Vt,

L. Lucullus magnum Virtutis, &glo riae argumentum,in bello Armenio c6tra Tygranem, quem audiebat quingenta millia barbarorum ductare, statuit. Dissuasor dicet rem indignam c natu fortium virorum ,& magnorum: aut humilem, aut minus Vtilem, aut noesse idoneam dignitati, aut partae gloriae, aut non eo tempore. Potest etiam

docere rem magnam quidem esse, sed 'non nisi temere suscipiendam. Simul iesse turpe, &desperatis proprium, rem periculosam suscipere,& pertinaci c5tentione velle aliquem quodammodo perire, ne pereat. Quo consilio Franciscus Galliae Rex ad Ticinum resti tit, Venturus in potestatem hostium:& Odetus Lothrecius ad Neapolim