장음표시 사용
181쪽
nam non ad cautae prudentae nomen, sed ad unam tantum inuicti animi magnitudinem reuocemiis: dc futuru profecto spondeo, ut ipsa praesentium rerum necessitas expeditam viam nobilioribus factis pandat. Ad Hermocillis orationem sic Maci caus reddidit. Muneris impositi, S officij probro imemor, viri fortes, intempestiuis postulationibbus nequaquam assentior. Ecquantum flagitij admittimus, si praesidio temere
excedimust non enim eo consilio venimus huc gentium: ut in mediterraneis Peloponesi hostes quaerendos arbitremur, quos a moenibus primo aduentu desertis castris effugere coegimus. parsimonia,& tolerantia,uti saepe antea fecimus,lias difficultates pervincamus se-- perando.Neque dubito,quin ad prim veris signa classem Caesaris, dc noua auxilia simus conspecturi: proinde raminsani consilij penitus Ooliviscimini. Quid enim leuius,& denique stultius osse potest, qua paucos sine equitib'in aliena regione cuiusto prope exercitu, α valido in prinus equitatu, multii
182쪽
praetorianis coctortibus firmissimo di micare: & quod aures vix ferre possunt relinquere in potestate Graecorum desertam urbem per aliquot dies,quos vel fidelissimos, neque pro natura gentis leuissimos ipsa fame, de futuri supplicii metus inducere possut, ut facile fidem fallant,& protinus ad veteres dominos rebellent Itaque mihi in animo situm est pro disciplina tueri urbem camque Caesari seruare, & omnia aspera prius perpeti, quem desertae urbis, & pro diti exercitus infamiam subiret Quid enim acerbius,quam in ipsa felici temeritate, si etiam sortuna votis annuat, nullam omnino laudem ferre & contra etiam militari iudicio poenam promereri Porro quid calamitosius, quam in aduerse euentu cum ignominia leuitatis atque stultitiae in vestigio poenitere simul & perire. Mollitiem istam animorum non m gnitudinem esse, uti vos falso nomine appellatis,iudico. N 5 enim viros fortes eue censeo , qui dolore fatiscant & famis metu frangan, rur: adeo ut salutem proiicere indeco-xqque viris ςxitumis riis finem adferre
183쪽
' quam statutum coelo fatum malitis empectare. Q multa videor praecepisse de coibadmc-- , firmationis deliberativae, quae utili- μ' - - tutam, & honestam controuersi
imae. argumenti, aut coniunctim,aut lepar
tim explicat, rationibus: nunc alterum ordinem,quem Rhetorum vulgus unuscit, & tradit, aggrediar. Huius partes sunt honestum, utile, possibile. Sunt, qui partium hunc augent numerum; sed hi partes eas faciunt, quae species partium. Addunt enim necessarii
faciti. quo homines adigutur grauiorum metu, Vt quas res habent, conseruent, aut, ' quas non habent, S cupiunt, conquiarant : aut incommoda depcllant, aut . . minuant. Sed ad utilitatis quaestionem pertinet. Et iucundum , dc tutum ad
dunt,& magnum, quae utilitati quoque adiunguntur : Addunt facile, quod possibili, ut impossibili difficile, tribuitur: Addunt fas, iustum; pium, man missinu. suetum; quae sunt honesti .ecies. Honestum , quod sua vi, ac natura, lauda dabile est, & propter se expetendum
184쪽
In hoc deliberationis ordine, explica'tur Virtutum omnium modi, uti prius ost endi. Ad honestum enim referuntur iustitia, & iustitiae partes, religio, pietas,ucritas, beneficentia: prudentia, sapientia, temperantia, modestia, clementia, pudor, .fortitudo, magnificentia, & caeterae virtutes: item legitimum,
quod legibus sacris , dc profanis, ac legi 'naturae est consentaneum. Vtile, quod 'non propter se, sed propter fructum, di comodum expetitur. Id vero est, quod praesentia bona fortunae, corporis. animi conseruat ; aut mala propulsat, aut futura coparat bona, aut arcet incommoda. Tractatur hic locus distributione bonorum, aut enumeratione malo rum, quφ vitare possumus : si, quod suadetur ab sapientibus viris, faciamus. Qim in genere sunt, quae ad vita tuendam, & falutis conseruationem pertinent: quae ad augendam rem famili, rem conferuntur. Tutum, quod positu Tis .m. tum est in tuenda incolumitate, & sua,& suorum. Iucundum, quod honesta, IMM ήων, Pra senti,vel cosequeti voluptate cors
185쪽
aut animum, aut Vtrumque delectat.
Hic distributioni locus quoque est, si
praeterita recordemur, fi praesentia sentimus,futura speremus: aut si cum aliis' luculadis comparemus. QiPedam utilitati, dc honestati coniunguntur: ut glo-' ria, dignitas, amicitia Possibile est id, i Hrd quod fieri, Vel esse natura potest. Impossibile, quod natura sui fieri non potest. Facile, quod vel nullo, Vel non in . gno labore, sumptu, molestia, aut, qua Dreuissimo tempore cofici potest. Hoc sp ectatur in facultate ingenij, corporis,& rerum externarum, amicorum,
piarum, temporis, loci, dignitatis, au- . . ctoritatis, opum. Vt, Expugnatio Ca 'thaginis nouae in Hispania, quae conilio,& virtute Scipionis uno est obses & capta die, cum abscessisset mare. Diseni ita ficile, quod magno labor sumptu,mo lestia, longo tempore peragitur. Vt,Ex- Carthaginis, aut N umantiae. In hoc es honorum, & consequendi id, quod arduum videtur,facit,ne languincat animus deliberantum: excitat amis corum, & inimicorum expectauq, dc
186쪽
trariis,turpi, pernicioso, impossibili: qualis est oratio M. Tullij, Philip pica in Marcum Antonium septima. , Ego, ut ita dicam, pacis alumnus, qui quantuscunque sum, sine pace ciuili nonissem spericulose dico quemadmodum sitis accepturi,horreo,sed pro mea perpetua cupiditare vestrae dignitatis . retinendae, & augendae, quaeso,oroque vos, P. Conscripti, ut primo, si erit vel acerbum auditu, v et incredibile, aMadico Cicerone esse dictum,ne vel id prius, quam quale sit,explicau ero,repudietis. Ego ille,dicam saepius pacis semperta
dator, semper auctor, pacem cum Amtonio esse nolo. Cur pacem nolo i qui turpis est, quia periculosa, quia esse nopotest: quae tria dum explico,peto a vo- bis P. C. ut eadem benignitate, qua λ- letis, verba mea audiatis. Non secus detrectat obeundae ad Antonium legatio- nis munus, Uti plenum pudoris, dc periculi, oratione duodecima.
IAm multis ostendi genus deliberativum in consiliatione habere sententiae dictionem de rebus expete dis,
187쪽
aut fugiendis incommodis. Est cnim consultatio,cogitatio, consideratioque earum rerum, quae prodesse possunt,&obesse, ad assequendum aliquid,vcl retinendum, quod amemus, vel depellendum, quod timeamus, ut electio, CXhs sequatur,eorum, quae maXime iuuat. Hic consideranda quaton Primum c5moda, quae nobis absunt, & possunt comparari: tum, quae adsunt, vel conseruari possunt: deinde mala, quae ab sunt,& caueri possunt: denique, quae adsunt, & amoueri possunt.Dissuadentes,quae adsunt bona,& amitti possunt, considerant: tum, quae absunt, nec a cersi possunt: dein, quae mala praesentia amoueti nequeut: & impendentia,quae necesse si accersi. Haec quoniam priua-uatim, publiceque conlulentibus expendenda sunt:utilis,N honesti,&pos sibilis partes plenius trado, quae iuuentus cruditior considerabit utiliter.
O Mnibus, qui de re quapiam con
suluist, proponitur utilitas, atque felicitas, aut felicitatis particulae. nam, quae, aut ipsam faciunt, aut particulam, aut maiorem reddunt, facienda sunt:
188쪽
quae interimunt, aut impediunt, aut asiserunt contraria, non runt sus pienda. Felicitas est fortuna secundior cum virtute, quae per se Vitae lassicit: vita tuta,& iucundanima: vel possessionum facultas, & corporis vires,& Virtus animi, quae haec conficit, conseruat, amplifi- t. nam horum unum, aut plura stat
felicitas . Felicitatis partes, nobilitas, multorum,atque bonorum gratia,diuitiae, boni liberi, & multi, commoda senectus:&,quae in corpore sunt laudata, sanitas, forma, vires, proceritas, robur, dignitas,tum gloria honos,prosperitas, Virtus, α partes virtutis, prudentia, iustitia, fortitudo, temperantia. Est enim sufficientissimus, qui haec in animo, aut corpore habet, aut in fortuitis, quibus , vita fit tutissima. Nobilitas gentis, aut Nota, ciuitatis censitur, esse indigenas, aut tuetustissimos, & primos, duces illustres, multos ex ea gcnte in Iebus, quae Cuctuntur, praeclaros extitisse. priuata nobilitas, aut a viris, aut mulieribus. es , legitimaque ex illis pro re M. creatio. Et ut in ciuitate,sic in priuata
nobilitate, aut virtute, aut ' diuitiis,
189쪽
aut aliis laudatis rebus primos, & claros inisse, & ipultos ex ea gente Viros, muri heresque illustris famae, iuniores, stell- citatis putatur. Probitas, & multitudo liberorum in stelicitatis partem venit: publice, si multa iuuentus, bona tum
commodis corporis,proceritate,forma,
viribus,tum animi virtutibus:priuatim, si proprij liberi,iam mares, quam foeminae, & multi, & probi senti Sic inter ciues Romanos stelix visus Metellus, cui nobilitas patriae, & gentis, & opes, de honores, & liberi,summis functi honoribus. Foeminarum Virtus, forma, proceritas, pudicitia, operandi midium has b erale. Quibus malae mulieres, v t Lacedaemoniis, media pars scelicitatis deest Diuitiarum partes sunt, nummi, agri, praedia,sup ellex,p ecus multitu dine,ma stiti. gritudinQ, pulchritudine foecunditate, is a. excellens. Firma, & amoena sunt utilia. Vtilia magis stugifera, quibus reditus capiuntur: Amaena, quibus frui queas, at ex quibus praeter usum, nihil magni consequaris. Firma sunt,quae possidemus i Vz-Vsus, & retinendae , & ali nandae proprietatis potestas in nobis siti
190쪽
siti nam diuitiae usu masis spectantur, , qua possessione. utentis enim est operatio, posscssio ipsae diuitiae. Gloria licitateni cuiusque auget, qui Virtutibus praeditus ab omnibus existimatur: ausii d his ere p u tatur, quo d omnes, vel plures, vel probi, vel prudentes CXpC-tunt. Honor quoque, qui est cxistima- Huis r. tionis probae &beneficae iudicium;nam honorantur maXime, qui bcneficia c5- tulerunt, aut in plures, aut in rempubli-
cani: deinde, qui conferre queunt. Beneficientia primas partes habet, quae solutis causa est, &,ut simus: secundas vero, quae diuitiarum, vel alicuius boni, quod vel omnino, vel hic, vel aliquando non facile acquiritur. Nam multi honorent assecuti sunt, quamuis parua
largiti: sed modus profuit, atque Occa- Ηο-Aso. Honoris partes, facra, commemo- δας rationes, carminum decantationes, aut
orationis ad laudem recitatio, loci vel primi,vclin primis consessus, sepulcra, imagines, publici victus, munera, quae
honoris signa sunt, loci cellio, Vcn Cratio, pulchritudo, quae tutionem commimodun promptumque ad cursus,dc lae