장음표시 사용
191쪽
bores facit: & corpus aspectu iucundui Virum autem, qui & labores bellicos sustinere queat, &ita iucundun i visu,
ut simul, dum videtur, terreat: senem denique, aut cuius ad necessarios labores corpus satisfacit,aut nihil eorum habet, quae senectus infert incommoda, aut sine dolore. Haec enim senectais felix est, quae cum tarde invadit, ctiam dolores non affert. Vires aestimamus, motu, pulsu, iactu, tractu, deiectu, clatione eorum , quae mouere Velimus, Robur corporis Velocitate, cursu,tucta, percussione. Proborum amicitiam infelicitate ponimus. nam amicus est,qui, quae amico bona fore putat ;ea propter amicum agit. Itaque cui, & multi sunt,& probi, fulix putatur. Secunda fortuna felicitatis pars cst, cum omnia, VClplurima, vel maxima bona, quorum causa est,cueniunt forte,& permanents quae inuidia comitatur. Haec,aut horum partem priuatim , publiccque consultantes spectant,& suadent,& expetunt, aut conquiri oportere censent ex utilitatis tutae, honestaeque rationibus.
192쪽
Is orator adiunget consideratio. go. nem boni, quod suipsius expetitur gratia: & id, cuius gratia aliud quidam appetimus : & , quod omnia cupiunt, vel, quae sensum habent omnia,
vel intellectum.In bonis sunt,quae,cum Qua rubor adsunt, bene assiciunt; qiuae sussiciunt, cui adsunt: quae, quod efficiunt, conseruant: quae arcent mala acquisitiones bonorum, malorum abiectiones: acceptio maioris boni; pro minore :& minoris mali, pro maiore: Virtutes, quia bene afficiunt eos, in quibus sunt; &sunt efficientes bonorum : Voluptas; quam animalia appetitu naturali ex
petunt : iucunda, & speciosa: felicitas,& quae felicitatis appetuntur gratia, ut 'iustitia, fortitudo, modestia, magnanimitas, magnificentiae: forma,diuitiae; nam possessio est multorum efficiens: amicus, amicitia,honor, gloria, quia iucunda sunt: dicendi,& agendi virtus, ingenium, memoria, discendi facilitas mentis praestantia,quia multa efficiunt: scientiae omnes, artes, & vita, quae sunt per se expetendae, vel si ex illis nullum promanaret bonu: iustum, quia publi a
193쪽
putantur: ea, quae sunt, aut plures, aut pares gesserunt: quae amicis grata, Minimicis molesta: quae, ij eligunt, quos singulares ducimus: ca, quae usum habent, & ad qnae apti natura sumus: haec enim nos facilius gesturos arbitramur: quae nemo improbus haec cnim laudantur magis: quae cupimus, nam iucunda videntur, & meliora: ea, quibus unusquisque maxime assicicur, ut bellicosus victoria, ambitiosus honore,
INterest deliberantis, quae meliora,
quae maiora; nam selicitatem magis promouent maius,melius,utilius,id est, quod tantum est, & amplius. In maloia' 'ribus bonis sunt, plura uno,dc paucioribus : quae maxima CXccduntur a maXi- .mis: quod ex aliquo sequitur,aut simul, aut postea, aut potest alc, S , hoc cx illo non sequitur: quae rem candem maiore excedunt, cum necesse sit ipsiim maius cxcedi, quae maius efficiunt bonum, i lud, cuius cssciens maius est, sicut salubre iucudo est eligibilius,maiusque bonum, ut sanitas voluptate, quod per se
expetibile est, nichus cst eo, quod non
194쪽
per se, ut vires salubribus robus. Si alte rum quidem sinis est, alterum aute finis no est, hoc enim alterius gratia est, illud sui: quod minus alio, aut alijs indiget, siue paucioribus, aut facilioribus:
cum illud absq; hoc fieri possit: id,quod
principium est, cum alicru non sit: quod causa est,& non alterum: cum duo principia diuersorum sunt, id, quod a maiore principio est, maius est,&,quod a maiore causa: duorum principiorum, aut causarum, quod maiorisprincipium,aut causa, maius est: si alterum principium est,alterum non est: quod rarius est,maius est eo, quod ost abundantius, Ut aurum ferro: & per contrariu, quod abud satius est,maius est,quoniam in pluribus utimur. Rarum enim a frequenti CXceditur,sic aqua optima: faciliora dis
siciliorib us: & classiciliora facilib us, quo
niam rariora: cuius contrarium maius: Virtus, non virtute: vitium, non Vitio
maius est, cum illa fines sint, haec non sint: quorum opera pulchriora, vel deformiora, ipsa quQquq maiora : quOxum excessus est eligibilior, aut pule stirior, Rur acuto visu, quam oli aqu
195쪽
vtir item amicorum esse studiosum, quam pecuniarum: nam studia in ami- cos praestantiora sunt pocuniae studior reru meliorum excessus meliores sunt, pulchriorum pulchriores: quorum cupiditas laudabilior : maiorum namque rerum maior est appetitio : quorum scientiae sunt pulchriores, magis que expetuntur, ipse quoque res pulchriores sunt: quod censerent, aut iam decreuerunt prudentes Vel omnes, Vel
plures, vel praestantiores, maius est. Id enim maius,quod sic prudentia iudicat: quod melioribus, aut simpliciter inest, aut quatenus meliores sic fortitudo vi- .ribus corporis: quod melior, aut simpliciter eligeret, aut, qua melior, Ut iniuriam pati, quam inferxc. Illud enim iustior eligeret: iucundius, quam iu-
cundum minus. Iucundius est, quod a
doloro magis abest , dc quod longiori tempore iucundum cst : quod melius
est,minus bono quoru aut sibi,aut amicis causa esse mallent, ca maiora bona: quaecuqsse veru minime, ea maiora sui
mala: diuturniora, & stabiliora natae' dimpurnis,& instabilioribus quaecumasimi-
196쪽
libus casibus, & coniugatis consequuntur,ut quod tortius sit, quam quod fortiter: quod omnes CX petunt, eo, quod non omnes: &, quod plures, eo, quod pauciores: quod magis appetuntiquod inimici litigio cxigunt, aut, qui sententiam subcunt: quod participant omnes: quod nemo, aut pauci participat,id enim rarius cst: laudabiliora sunt, re quorum maiora pretia: nam pretiui quaedam dignitas est: quorum iactura
maior: quae ijs maiora sunt, quae aut maiora certe sunt, aut videntur: quae, cum in partes diuidutur, multo apparet majora. Sic uxor Meleagro persuasit iret in prςlium,enumeras, quae accidunt Vrbi captae: exaggeratio eadem de causa, quia diuisio masnu ostendit excessum,&, quia principium est rcrum magnarum. Id maius est, quod rarius, atque dissicilius : occasiones, aetates, loca,
tempora, vires, reddunt res maioreS.
Nam, si ultra viros, si praeter aetatem, si praeter caeterps, si sic, vel hic, vel tunc: rei magnae, pars maxima: quod CXseipso, quia dissicilius, ut, si per te didiceris: quae in maiore inopia requirutur,
197쪽
vi in senectute : quod de duobus fini propius : quod ipsum, & simpliciter: melius possibile, quam impossibile: qu
in fine vitae: finis namque sunt Ca magis,quae sunt prope finem: quae ad veritatem magis,quam quς ad opinionem; ut dare,quam accipere beneficium: quς magis esse, quam videri volunt, quod ad plura utile,ut ad viuendum, bene vivendum: ad agendum honesta, ad voluptatem.Sic diuitiae,&bona valetudo, maxima esse videntur, quia haec complectiuntur:quod, cum sit absque dolore,Voluptatem etiam affert; uno enim plura sunt meliora. Quare cum Voluptas , & indolentia bona sint, duo in
unum composita maius efficiunt: qua cum adsint, non latent, quam, quae latent. Nam ad veritatem illa tendunt. Sic maius est bonum diuitem esse, qua videri: quod carum est, & aliis solum, aliis non solum.
DE iis, quae felicitatem afferunt, de
utilibus,& bonis,de maioribus,dc minoribus, dixi:nunc de honesto,&iucundo pauca praecipiam. Honesti natui an spectant, non minxis laudatore'
198쪽
' quam consultores. Id autem est, quod, cum propter se sit expetendum, laudabile est, quia bonum. Itaque virtus honestum est; nam & bona est, & laudabi-V.revis ulis. Est vero Virtus, vis quaedam, qua producit res bonas, & conseruat: Vel, vis multa bene faciendi, & magna, N, pinnia in omnibus. Honesta sunt, quae virtutem efficiunt: quae a virtute fiunt: indicia virtutis, & opera, iusta, &iuste facta: quorum praemium honor; quam ea, quorum pecunia: quaecumque eli- ' gibilium, non sui qui iam gratia ge- . rit:quaesiimpliciter bona sunt: Vt, qua quis pro patria facit, sua contemnens; lquae natura bona sunt; & quae bona, sed non sibi: quaecunque magiS mortuum consequuntur,quam Vivum.Na, quae vitios consequuntur, ea sui gratia magis faccre videntur: quae laudis gratia fiunt: quae non sibi, sed aliis sunt utilitati: contraria iis, quibus aut dicentes, aut facientes ,aut fa ri,aut dicturi crubescunt:ca,dequibus trepidant,etiamsi
non timeant: virtutes, ac opera eorum, qui natura ex cellunt; Vt Viri, quam nau,
b . lieris:quibus si fruuntur magis, quini
199쪽
ips proinde iustitia laudatur: inuictum esse,sic victoria, & honor, etiamsi utiles
non sunt, eXpetuntur, & Virtutem ostendunt eximiam: memoration CS,S monumenta, & quibus honos connectitur maiori quae superuacanea sunt,&soli insunt: digniora memoratu: quae apud eos, quibuscum vitiis laudantur: nulla uti arte fabrili: quae honestis sunt propinqua ; ut profusio in omnes, dc magis in amicos: quae, ut conuenies est; visi digna maioribus, aut inceptiS: nobilitas, do ctrina: qu o d a solo,aut prim o, aut cum paucis factum: quod ex tempore, occasione factum, non fortuna: quς ad virtute excitat,& quib' honoramur: eXcelletia omnis meritorii virtutis
IV cunda sunt,quorum cupiditas,sue iucundi appetitio inest. Haec cupiditas,partim cum ratione, partim sinc ratione est. Sinc ratione,siue cogitationecst naturalis,& per corpus,v cluti alimc-ti,fames,sitis. Est in singulis specieb' alimenti cupiditas,in tactu, gustu, olfactu, auditu , visu. Rationalis cupiditas, qua persuasi cupiunt.Na multa CXpCtere,
possidere cupiui, cu audierit, fuerintq;
200쪽
persuasi. Frui voluptate tum dicimur, cum aliquo sensu allicimur.Imaginatio sensus, quidam est debilis icilius: & recordantem, S sperantem,eius rei sequitur imaginatio, quam recordatur , &ψzrat. Iucunda omnia sunt,uel in sensu praesentium, aut praeteriti recordation aut futuri spe equae meminimus, iucundas i, non solum, quae, cum ad rant,Voluptatem afferebant;verumetia
nonnulla coetum, quae dolorem, si post illa, bonum quid habemus, & laudabile Hinc dictum,seruato,periculi meminisse,iucundum. Iucunda sunt, quae deIectationem habent,aut utilitatem non paruam,cum adsint; aut sine dolore ii uare videntur; & quaecumque delectationi sunt: ingentes cupiditates, quas
voluptas sequitur: amatibus colloquia,N scriptioncs. Id enim amoris initiuna est omnibus si non solum cum adest ς-
. tantur, scd absontis memoriam tenentes, Ctiam amant. Idcirco cum moesti
sunt, quoniam non adest, & in fletu, &luctu quaedam voluptas inest: vitio ostin iucundis Id cnim adipisci iucundium est, cuius frustratio est tristis, qui iri cu-