Simonis Caulerii Rhetoricorum libri quinque. ..

251쪽

nensium ad ignominiam,S cruciatus in cauea ferae bestiae more concluserat, septimumque iam annum tetro squaliore, & illuvie deformem, ac miserum as seruarant,Napum, Turrianorum principem praelio victum cepit; cui mitigatus victoria non insultans, Non re- p oscam a tesanguin em, & Op es,N ap e, postquam dij me voti compotem fece-xunt,sipd aequo iure p cenam talionis Experieris enim tantum, qualo cruciatus,&contumeliae genus sit, in cauea ferarum more custodiri. Et vir certe sapies,& egregie fortis inter paucos numera

beris, si ea, quae ego diu miser, & non semper infelix tuli, pari patientia feres. IN morte laudatur coisylantia, oe Mucia,

praesagia, quae exitum portenderunt, moretis occ6ιο, modus plenius describi potes. ve, Vixdum paratis remediis permeante ad praecordia seruicia febris veneno ad quartum Calendas Iulias Pompeius

Columna integerrimus sensibus evita discessit ita, ut in eo festinatae mortis cursu vitae exitum intrepidus sentiret, commendaretque animam sup eris

252쪽

quaepost mortem extiterunt. Sed hoc tempus, quod fidem hominis insequi tur, non semper tractare contingit,iaQn soluiti, quod viventes fere laudamus, sed, quod rara haec occasio sit, ut referri possint diuini honores, & decreta, Vt publicae statuae. Caeterum in tiudes suppμι- ten pompasunebris, honores, liti rarum monumenta,desderiumpopuli, luctus. reipub. libri,aedificia. Osferunt laudem parentibus superstites liberi, qui excellunt virtutum gloria, aut spe : urbes conditoribus, leges latoribus, artes in uentoribus, institui auctoribus. Hic opportuna erunt e emtia, compar ta, similia, auctoritates, iudicia morta-F- ρ- trum , immortaliumque. Vt, Insigne, 'st atque etiam memorabile populi Romani oculis spectaculum exhibuit publicum funus Virginij Rufi maximi, & clarissimi ciuis,& perinde foeticis. Tri- ginta annis gloriae superuixit; legit scripta de se carmina, legit historias, & p si critati suae interfuit. Perfunctus est te tio consulatu, ut summum fastigium hominis priuati impleret, quum principis

253쪽

etiis, atq; inuisus virtutibus fuerat, eu sit. Reliquit incoluntem optimU,atque amicissimum reip. filium, tanquam ad

hunc ipsum honorem publici funeris,

reseruatum. Annum tertium, &Octo-

gesimum excessit in altissima tranqui, litate pari veneratione. Aditus mortis

durior, & longior, sed hoc ipso, laud

bilis. Huius viri exequiae magnum odii . namentum principi, magnum &foro, α rostiis attuleriit. Laudatus est a COGnelio Tacito Consule. nam hic supremus seelicitati eius cumulus accessit,iam dator eloquentissimus. Et ille quidem plenus annis abiit, plenus honoribus, illis etiam, quos recusauit, nobis tamen quaeredus,ac desideradus est,ut excplar . aeui prioris. 3Mors vocari no debet, quia tanti viri mortalitas magis finita, quam vita est Vivit enim, vivetq;semper,atqictia latius in memoria hominu , oc se mone versabitur, postqua ab oculis recessit. Item: ab ipsis verae virtutis

operibus omni honore dignissimus lia. bebatur, teporario, ignobili tumulo 'coditus iacet Leo decimus, S ed meli O

254쪽

rio RHETORICORVM

re fortasse coditione ad spem diuturnae laudis,qua ij, qui inanes elogis, celato e marmore sepulcra propinquoru expedita pietate meruerat. Nam dc poetae gratissimum, de liberrimum hominuingenus, per aliquot annos deploraxa co-ditione temporum,& congestis inLeonem laudibus, certatim carminibus affixis tumulum nobilitarunt. Et decedente inuidia praeclarissime, Ut in publica urbis, & totius Italic calamitate, Leonis virtus enituit. Haec enim haud dubie ad salutem humani generis a ream aetatem codiderat, quum nos statim ab optimi principis excessu,vere sera pateremur : adeo ut quu fatali nosti oerrore barbara vis, caedes, cruciatus, pestilentiam, famem, vastitatem,& dira malorum omnium incommoda nobis attulisset: litterae in primis, eximiaeque artes,& rerum omnium copia,c5munis item salus,& publica hilaritas: & denique bona omnia, taquam eodem cum Leone sepulcro condita lugerentur. ALtera ratio demonystration , sordo statuit tria capita, primu de bonis an mi, et ac consilio iunt, cogitatione, adtem

255쪽

de bonis corporis, quae natura tribuit humano corpori commoda, tertium de bonis fortunae,qμα casu, aut secunda fortuna habentur. A bhis enim laudes personarum ducuntur, inter quae sola bona animi veram merc-tur laudem, ut indoles, bonitas naturae, docilitas, celeritas ingensi, memoria, eruditio, probitas, integritas, fides,pietas, humanitas, benignitas, moderatio, prudelia,iustitia,fortitudo,teperatia,&singulisassignanda,quae secundu earum

quamq; gesta sunt. In quibus gratu erit audietibus, si quae solus, aut primus,aut certe cii paucis fecisse dicetur si quid sit-pra spe, aut exspectationem, ptaecipue quod aliena potius causa, qua sua, quonia omnis honesta laus, & vehemes vituperatio ex his, quae animi sunt, confi- ' citur. Etiam caetera omnia ad res animi attrahere decebit. In quibus explicandis Oid. sequemur naturae ordinem, aetatis, aut rumgesarum, qui maxime probatur, Vt ni-.

quid puer gesserit, quid adolescet,quid

iuuenis, quid vir, quid senex, aut virtutum di ibutionem, in qua comemorandum,

qua prudentia in ciuilibus fuerit, domesticique rebus qua sapientia, inno

256쪽

centia,benisnitate, fide, qua fortitudine in aduersis, qua moderatione in m ' gistratu gerendo, & priuatς Vitae mu- neribus orporis bonasimi pulchritudo, C p . tas,forma, velocitas, vires.Haec laudi fuisse dicemus, non ut caeteris detrimente itudo to, atque dedecori. Pulchritudo est p. quia rigui membrorum compositio. Dignitas

et est formae species liberalis,ρος viros de

cet, ut venustas muliebrem sexum Haec coloris bonitate defensa dicetur: color cxercitationibus corporis honestis: v letudo, perpetua diligentia, & temporantia cupiditatum colaruata. Pulchritudinem, & robur honore verborum prosequemur, ut Homerus Achillis, &Agamemnonis. Vires, atque Velocitas, eximia, ab honestis exercitationibus, de industria, commendabuntur. Infir-

nem conferunt. Tydeus breui corpore fuit, sed bellator. Narses Eunuchus, α' staturae perbrevis, ingentes spiritus, Manimum supra viros attulit ad bellum contra Gothos, quos armis in Italia dobellauit. x

257쪽

Fortunae bona referentur, genus, libera, propinqui, amici, honores, aufZoritas, bova. opes, diuitiae, potentia, Fatia, quae Valent in utramque partem plurimum, dc faciunt certissimum experimentum ingenij, & morum. Aut enim meliorci 1hmus propter haec, aut peiores. Ad haec, quo maiores opes fuerint, eo benignitatem apertius multis aluisse. Na quis ideo laudatur, quod sis benE, & recterilis sit. Fortuna d nitatem affert, ut in regibus,& principibus,& materiam vintutis ostentandς uberiorem praebet. In fortuitis bonis, quae virtutes animi fuerinsi & vitia, considerabimus: quae po- testates, quae gloria, quae amicitiae, quae inimicitiae,& quid fortiter in inimicitiis geren's fecerit: cuius causa susceperit inimicitias, qua fide,qua beneuolentia, ossicio gesserit amicitias, quibus in di- . uitiis, aut paupertate: qualem animum . . in procurandis honoribushabuerit: in summa rerum inopia,laboris,& diligentiae magnitudo extolletur.

O Ratio funebris, defunctorum vi-o sa

ta laudes afferet: deinde mono nebris.

258쪽

iunctos ad virtutis aemulatione excit bit: tandem consolationem adhibebit parentum,VXorum,& corum, quos dolore affectos viderimus. Perclegans, S Cis. I. 3. 3. breuis est M. T.Cic.in L. Crassem. Illud

αρ-- imimortalitate dignum ingcnium, illa humanitas,illa virtus Lucij Crassi subi

morte extincta est. Ut Romam rediit extremo scenicorum ludorum die, vehementer commotus ea oratione, quae

ferebatur habita esse in cocione a Philippo, quem dixisse constabat, Videdusibi aliud esse consilium: se illo Senaturemp. gerere non posse. Mane idibus. Septembris, & ille,& Senatus frequens vocatu Drusi in Curiam venit. Ibi cinn, Drusus multa dePhilippo questusesset: retulit ad Senatu de illo ipso,quod C5sul in eum ordinem tam grauiter in c5- . cione esset inuectus. Hic, ut saepe intera. homines prςclarissimos constare vidi, quamqua hoc Cras , cu aliquid dixisset accuratius, semper fere cotigisset, ut nunqua dixisse melius,utaretur:tame omnivc5sensu,sic esse tu iudicatum,cae-

' teros a Crasso semper omnes, illo autedae etiam ipsum a seiperatum. D cpla

259쪽

rauit ζnim casum, atque orbitatem Senatus,cuius ordinis a Consul qui quasi parens bonus,aut tutor fidelis esse deaberet, tanquam ab aliquo praedone diriperetur patrimonium dignitatis. Neque vero esse mirandum, u cum suis coruus remp. profligasset,consilium Senaa tus a rep. repudiaret. Hic cum homini& vehemeti,& diserto,& imprimis fomti ad resistendum Philippo, quasi quas

dam verbbrum faces admouisset: non 'tulit,&grauiter exarsit, pignoribusque . ablatis Crassum statuit coercere. o quide ipso in loco multa a Crasta dicta diuinitus afferebatur cum sibi issu Con-- si,sule esse ne arct,cui Senator ipse no es

sex.An tu,cum omne auctoritatem uni

uersi ordinis pro pignore putares: eaq; incospectu pop.Rom.c5cideres,mene his pignoribus existimas posse terrerit No tibi illasut c deda,siCrassu vis coe cere: excidenda est haec tibi lingua, qua vel evulsa, spiritu ipso libidinem tuali bertas mea refutabit. Permulta tu vehe 'mentissima c5tetione animi ingenij briit,ab eo dicta esse,c5stabat: sententi 'que ea,quari senatus frequens secutus i ,

260쪽

Senatusco in subum ex

sententia natus, neque consilium, neque fidem

reip. defuisse,ab eo dictam: re cundem, . id, quod in auctoritatibus perscriptis extat, scribendo affuisse . Illa tanquam cycnea fuit diuini hominis v o x,& oratio, quam quasi expectantes post eius interitum vcniebamus in Curiam, ut vestigium illud ipsinn, in quo ille pori. An streinum institisset, cotueremur. Nam- ,extinctus que tum latus ci condoluisse , sudoreq; consequutu esse audiebamus, ex, quo, cum conorruisset, cusebri domit - - . rediit. dieque sept.est lateris dolore c5' sumptus. O fallace hominu spei fragi- teque fortuna & inanes nostras c5teim' tiones: quae in medio spatio pe stanguntur, & eorruuit & ante in ipso cursu obruutur, qua portu c5spicere potue- riit. Nam quadiu Crassi fuit ambitionis . labore vita districta, ta diu priuatis magis ossiciis, de ingenij laude floruit, qua fiuctu amplitudinis, a ut reip. dignitate. Qvi autem ei annus primus ad honorsi perfunctionem adita omnium cocessu, ad summa auctoritate dabat:is eius onmest, ornatissimis,& grauissimis verbis, ut populo Rom. satisfieret,nunqua S