Simonis Caulerii Rhetoricorum libri quinque. ..

291쪽

cherrima Capaniae plaga est It nihil mollius coelo, denique bis floribus vernat; nihil uberius solo: ideoque Liberi, Cererisque certamen dicitur: nihil hospitalius mari: hic nobiles portus, Caieta, Misenus , & tepcntes fontibus Baiae, Lucrinus, & Auernus, quaedam maris otia. Hic amicti vitibus moles, Gaurus, Falernus, Massicus, & pulcherrimus omnium Vesuvius AEm i ignis imitator. Vrbes ad mare,Formia Cumae, Puteoli,Neapolis, Herculaneum,Pompeii,&ipsa caput urbium Capua, quonda inter maximas tres Romam,&Carthagineri

numerata.

Ubes Ludantur,ab antiquitate,Origine, iam conditoribus, qui parentum loco sunt, situ, amplitudine, munitionibus, coeli tempseris, amoenitate, ab aquis, domorum elegantia, vicorum latitu in munditie, variaru rerum copia, principibus, re p. legibus, oe in Atutis,religione,teptis, donariis,cultu, cris, diuis, reliquiis diuorum, iscopis,monaste riis, au Foribus religionis, scholis ,populi si quenti ingeniis, Itudiis,mentia milita, i,

virtute ortisadine, υrbanitate,mercatu, opi

bm, imperiis: Hi iciis publicis, is priuatis,

292쪽

rej.forma, ecclesia lico ma i stratu, ciuili, iudicus, consuetudinibus, plebis in emo, mul titudine ,pietate, constantia, concordia, ordinibus scris, profanis,ecclesiasticorum,nobilium, equitum, ignobilium, factionibus,

inter ciues,c aequales, smpticitate, aut acrimonia ingeniorum , rebin gestu, victoriis,sci iptis praeclaris,di tuque prae, tantium viroru, qui in ea nat cultique siunt; quid Iecerint,quii faciant,m quales ciues urbis futuri perentur. Praeter haec a sociis exteris, foederitis principibus, amicis, ludis, theatris, ctaculis, portu, aufZoritate, foclicitate, circus lectique agri magnitudine, oe bonitate, tranquillitate,'carentia malorum, pestis am/s, belli, inundationum, terrae motuum, iudiciis Hrorum hominum de eius urbis ingenio. .

Tarentus Laced moniorum opus, Calabriae quondam,atque Apuliae, totiusque Lucaniae cappi, tum magnitudine, α muris, portuque nobili, tum memorabili situ, quippo in ipsis Adriatici maris faucibus posita, in ovis Italiae, Istria, Illyricum, Epirum, Achaiam, Africam, Siciliam yela dimittit, imminet portui ad prospectum maris, positum Vrbis

theatrum.

293쪽

Domus ab amplitudine,flura, materia, situ,pro fessu, horto, puteo ontibu

Grais, cubiculis, penetralibus, CaeterIs reru domm.

familiarium commodis praesentibusNt: Laurentum me delectiit meum. Cognosce 'gra iam Villae, opportunitatem loci, littoris spatium. Dccem, &scptem millibus passitum ab urbe secedit,Vt peractiS, quae agenda sunt, saluo iam, & composito die possis ibi manere. Aditur non Vna Via.nam&Laurentina,&Ostiensis . abundecimo lapide relinqueda. Vtraq; eo de serui: L. quarto decimo lapide Ostiesis excipit iter aliqua ex parte arenosu,tumetis paulo graui S logius, equo breue, & molle. Varia hinc, atque inde facies. nam modo sylvis occurrentibus coarctatur via , modo latissimis pratis

di ditur, & patescit; multi greges ovium,multa ibi equorum,boumque ammenta, quae montibus hyeme depulsa, herbis ,& tepore Vcrno nitescunt. Villa. Vsibus capax, nsumptuosa, cuius in prima parte atrium frugi, nec sordidum tamen: deinde portitus circumactae, quibus paruula,sed festiua area includi tur. Egregium haec aduersum tempC- 'states rcceptaculum, nam spocularibus '

294쪽

ac multo magis imminetibus tectis ina minuntur: est contra mcdias cavaedium hilare t mox triclinium satis pulchrum, quod in littus cxcurrit: ac si quando Africo mare impulsum cst, fractis iam,&nouissimis fluctibus leniter alluitur. Vndique valvas, aut fenestras, non insen orcs valuis habet: atque a lateribus, a fronte, quasi tria maria prospectat. A

ginquos respicit montes. Huius a lamaretramus paulo cubiculii est, amplum; deinde aliud minus, quod altera fenestra admittit Orientem, Occidetem altera retinet. Haec, & subiacens mare

longius quidem, sed securius intuetur. Huius cubiculi, de triclinij obiectu, includitur angulus, qui purissimum solem continet, S accendit. Hoc hy-bernaculum, hoc etiam Gymnasium meorum est. Ibi silent omnes venti, cxceptis, qui nubilum inducunt, &serenum, antequam Visum loci eripiunt.

Adnectitur angulo cubiculum in apsida curuatum, quod ambitum solis fetanestris omnibus sequitu . Parieti eius;

295쪽

L1BER II. 27 Iin Bibliothecae speciem, armarium infsertum est, quod non legendos libros, sed lectitandos praebct. Adhaeret dor-

mitorium membrum transitu interi cente, quj suspensus, & tabulatus conceptum vaporem salubri temperamento huc, illuc digerit, δί administrat. Reliqua pars huius lateris seruorum, libertorumque usibus detinetur: plerisque tam mundis, ut accipere hospites possint. Ex alio latere cubiculum est politissimum, vel cubiculum grande, vel modica camatio, quae plurimo sole, plurimo mari lucet: post hanc cubiculum cum pro cotone altitudine aestiuum, munimentis hybernum, est enim subductum omnibus ventis: huic cubiculo aliud, & pro coton communi

pariete iunguntur, inde balinei colla frigidaria, ibatiosa, & cffusa, cuius in contrariis parietibus duo baptisteria,

velut crecta sinnuatur,abunde capacia,

si innare in proximo cogites. Adiacet unctori u hypocaustu,adiacet progigeo balinei, mox duae cellae, magis clegates qua suptuosς,coli ret c lida piscina mirific , ex qua natates mare aspicivit, nec

296쪽

212 RHETORICORUM procul spheristerium, quod calidissimo

soli inclinato iam die occurrit. Hic tu ris erigitur, sub qua dictae duae,totidem in ipsa, praeterea coenatio, quae latissimum mare, longissimum littus, amaenissimas villas prospicit. Est & alia turris,in hac cubiculum, in quo sol nascitur,conditurque, lata post apotheca, & horreu. Sub hoc triclinium, quod turbati maris non nisi fragore,& sonum patitur,eumque tarn languidum, & desinentem, hortum, & gestationem videt,qua horitus includitur: gestatio buxo, & rorc- marino, ubi de cit buxus, ambitur. Nabuxus, qua parte defenditur tectis, abide viret aperto coelo: apertoq;Vento.&, quaquato qua aspergine maris inares cit Adiacergestationi interiore circuitu vinea tenera, & umbrosa, nudis etiam pedibus mollis, S cedens. Hortum minrus, , ficus secquens vestit, quarum a borum illa vcl maxime ferax est terra,

malignior caeteris. Hac non deteriore, quam maris facie,coenatio a mari remota fruitur. Cingitur duabus dictis a tergo,quarum fenestris subiacent vestibulum villae, & hortus alius pinguis, E ru -

297쪽

secus. Haec utilitas, haec amaenitas, deficitur aqua salienti sed puteos, &potius fontes habet.Sunt enim in summo,& omnino littoris illius natura, quocU-que loco moueris humum, obvius, ¶tus humor occurrit, isque sincerus, ac ne leuiter tanta maris vicinitate corruptus. Suggerunt affatim ligna prox marinsillae.Caeteras copias Ostiensis colonia ministrat, frugi quidem homini

sufficit, etiam vicus, quem una villa discernit.Littus eXOrnant varietate gratis sima, nunc continua, nunc intermissa tecta villarum, quae praestant multarum

urbium faciem, siue ipso mari, siue littore utare: quod nonnunquam longa tranquillitas mollit; saepius frequens, &contrarius fluctus indurat. Mare non sane pretiosis piscibus abundat i tamen leas, &.squillas optimas egerit. Villa

vero nostra ctiam mediterraneas copias praestat, lac in primismam e pascuis pecora conueniunt, si quandoaquam, umbramque sectantur. AGer commendatur amaenitate,sertilitate, O ubertate frugum , fr avi. Etuum , pomorum varietate, arborum , O

298쪽

Lundatio

herbarum generibus, cultura, praediis, situ. Mons a magnitudine, radicibus, vadibus, vitibus, miracuta, prodigiis, rebus memorabilibus,fontibus rugum ubertate, copii Flumina laudantur ab ortu caturi ne copiosa, velocitate, colore, piscatu, piscium g neribus,'multitudine, abissuuiis,quos recipiunt, locis,per quae fluunt, a nauium freq'entia. Fons oritur in mote: per sexadecurrit, cXcipitur coenatiuncula manufacta. Ibi paulum retentus in Lariu lacu decidit. Ter inde die statis auctibus, &diminutionibus crescit, decrescitque. Cernitur id palam,& cu summa volup tate deprehcnditur. Iuxta recumbis; &Vesceris, atq; etia ex ipso fronte na frigidissimus est) potas. Interim ille certis, dimensis'; momentis vel subtrahitur, vel adsurgit. Annulum, seu quid aliud ponis in sicco, alluitur sensim, ac nouis sime operitur id c tegitur rursus, paula' timq; deseritur: si Luti 'obserues utruq; iterum, & tertio videas. Modicus collis assurgit antiqua cupressu nemorosus, &opacus. Hin c subter fons existit, atque cxprimitur pluribus venis, sed impar,

bus, eluctatusque facit gurgitem, qui

299쪽

LIBER II. 211 lato gremio patescit purus, & Vitreus,

ut numerare iactas stipes,& relucentes calculos posiis. 'Inde non loci deuex

late, sed ipsa sui copia, & quasi pondere impellitur. Fons adhuc, &iam amplissimum flumen, atque etiam nauiu patiens, quas Obulas quoq;, & cotrario nisu in aduersa tendentes trasmittit, dri perfert adeo valles,Vtilla qua properat, ipse tanqua per solii planu, remis no aliuuetur, id c aegerrim cremis, c5tisq; superetur aduersus. Iucundu utruqucper iocum,luduque fluitatibus, ut flexerint cursum,laborem otio,otium labore variare.Ri par staxino multa, multa popu- lovestititur, quas peripicuus amnis Ueluti mersas in viridi imagine adnumerat. Rigor aquae certaueri t nivibus, nec color cedit. Adiacet templum priscum,& religiosum. Stat Clitumnus ipse amictus, ornatusque praetexta. Praesens numen, atque fatidicum indicant sortes. Ssparsa sunt circa facella complura, totidemque Dei, sua cuique Veneratio, situm nomen,qujbusdam etiam fontes.

Nam praeter illum, quasi parentem

300쪽

RHETORICORVM caeterorum, sunt minores capite discreti, sed flumini miscentur, quod ponto transmittitur. Non desunt villae, quae sequutae fluminis amaenitatam margini insistunt.

CONFIRMATIO

Vssiciale genus tres perfractat' lus, a. sit, conieXfuralem, quiuit, initiuum,q olesit, iuridicialem. Coniecturalis, quo quueris c., .nis . - o cto, μt defacti auctore, tribin tem-

poribus continetur, praeterito, An Sextus Prose πρ Roscius patrem occiderit Z praesenti, An venienti in colloquium nepoti Mitradates insidias paret 8 futuro, An Poeni Coniect-ra sint reparaturi oellumξHis exquirimus, quo tepore, quo loco, qua causa, quomodo, quo auctore,quid factium sit, aut fieri pollit. In disceptatione ciuili,& c5- .sultatione coiecturis volutas tractatui. quo animo legissator, quo inimicus, i