장음표시 사용
381쪽
vulgus imperitae multitudinis, quae permulta ratiocinari nequit , aliud quam Philosophi argumentationis genus,velut proprium,usurpat.EXercitatis enim, di prompte, & acute cuncta pervidentibus seruit Syllogismus: Oratori auteFnthymema, Exemplum,Inductio.Ριs,si,sAM
qua eius ratio iungitur: deinde sumptione, eius Probatione. Complexione, siue comclusione. Propositis e tu, quod ad proba
dum assumitur,ex quo omnis vis ratiocinati nis emanat. Ratio esst,per quam breuiter pro
batur iil,quοἱ prvsitio taplectitur. 6sumptis,per quam id, quod breuiter, c praecipuδdisiceptandum est , a sumitur. Probatio ,perquam id, quod assumptum erit, vel t caput co-trouersiae, probatur exadZὸ explicatis omnibus rationibus, quae sumuntur ex locis cuia uesatus, pro na tura cuiusue argumenti. Complexio,per quam, id, quo J conficitur ex omni argumentatione , breuiter exponitur , atque contauditurivi, Cui voluntas,facultasque M. Amadost, perfectae rei argui iure, meritoq; - , potest.Propositio. Sunt enim rei faciu- dae tum primae, tum.necessariae causae.
Ratio cit. Tito Roscio Magno, neque
382쪽
voluntas, neque facultas caedis Sexti
Roscii peragendae defuit. Assumptio
est. Nam inimicissimus propin ciui sui, eodem tempore sicariorum globo septus erat Romae. Haec est probatio, in qua pertractari possunt omnes loci c&iecturae. Subiungitur ad ultimum conclusio. In eiusmodi vita iudices, in his tot, tan tisque flagitiis, hoc quoque muleficium , de quo iudicium est, reperi Ex mprum tis. Item: Qui praeclaris cum animi ornam entis , & corporis, tum fortunae beatis muneribus excellenti gloria, &laude circumfluit, celebratur. Proposi- tio est exornatiua: Nam haec sunt, quae celebres reddunt, & donant immort litate quadam homines. Ratio esst Propositionis : An non an Cn. Pompeio summo viro, & claro imperatore nat Ta benignior,virtus excellens, & fortuna suas dotes conclusiste videntur AC
sumptio est. Nam quidquid eximium
in ivllo hominum mortales suspicere possunt: id in Pompeio gentes omnes sunt admiratae. Assumptionis probatio
est. Hanc igitur rerum maXlmarum gloriam celebrati, multaque nominas,
383쪽
ihi mortalitatemque consecutum principem virum ornabit memoria saeculorum omniu. Sic capitibus deliberat
nis propositionem Syllog smi conficit
probaturus Philippum regem Catholicum Vehetis opem ferre oportere. Re, quae elicitatis , dc honeliatis includit plurimum, suscipi ut neci. ssario, qui de re p.&Christiani orbis salute consultat. Propositio est. Neq; enim sapietia clari principes, qui Christiani nominis mai state tuetur, pacis ornameta, dc subsidia belli,quarque sunt ex communibus p ublicae securitatis, & dignitatis rationib- , . negligunt. Ratio est. At si ullum vn qua bellu post salutares Christi Seruatori natales in terris, susceptum, gestuq; est, quod opes principii Chri 1laanora desideraret: id certe est, quod pride in Europa Turcae gerunt, contra Christi nomen,& aras, Catholicaru geliu salute. Assuptio est. In quo pr ter intaminatae, auitaeq; religionis periculu,fortun dignitas, salus agitur o linium Christianoru. Probatio est. lvir o Hispania tu regem, qui, quod a maioribus accepit;& cu dignitate desedit Catholici nome,
384쪽
siippetias ferre faederatoriimVenetorureip. Oportere, quis non videli Caeterum haec quintipartita ratiocinatio potest esse tripartita; si propositionem, &cius ratione coniunganatis: item assumptioncm,&probationem. Nonnunquaproposito, quae facilis, & manifesta est, sine ratione sumitur. Ni mema est imperfectus sto semus.1 , Est reum haec argumentatio bipartita, propositione coibat, aut assumptioneraritum, ut obscuritatem vitet, conclusione. Est hic syllogismus ciuilis, & argumentandi proprius modus, etsi no peta petuus, oratorum, qui negotium ha- . bent cum iis saepe,qui per plura ratiocinari non possunt, aut propicr ingenii tarditatem, aut impcritiam. vi, Popeiuin omni genero bellorum exercuit sontita iij tuna reip. Est igitur scientissimus bello
memium. rum Pompeius. Enthymemata sumuntur ex loco contrariorum. Pax inhon
sta cum M. Antonio cst: ergo bellum cuAntonio honestum. Eius mortis sedetis vltores,cuit visam,si putetis per vos restitui posse, nolitis r Ex loco similium casuum, quia similiter se habent. Non
385쪽
omne iustum bonum est. Nam saepe, quod iustum est, non est appetendum, ut iuste mori. Ex loco relatorum. Si vobis locare vectigalia non est iniquum:
neque nobis conducere.EX locis mai rum,& minorum:Vt, Maiores vestri ius
legationis verbo violatum persecuti sunt: vos legatum populi Romani omni supplicio interfectum, inultum relinquetis 3 Ex loco parium; Theseus iniuriam impunὸ non tulit; nec Alexander. Si duces praui non sunt, quia saepe vincuntur:nec Sophist ,qui refutantur.Ex Iocis definitionis, distributionis, partitionis inductionis. Qui de alienis equis paruam habuerunt curam, iis suos non tradunt:&, qui naues alienas euertetit, huic nemo suam credit: quod idem cuin caeteris usu veniat, iis, qui aliorum s lutem neglexerui, ad salutis custodiam utendum non est. Ex iudicato, aut eodem, aut simili, praesertim si omnes, &semper, aut saltem plurimi, aut sapientes: & ij,vel omnes et clariores, aut etitam in sua ipsorum causa iudices, Vel,
qui ipsis Mati sunt, vel ij, aduersas quos iudicare non possunt, ut domini: ves
386쪽
aduersus quos iudicare sit turpe , ut dii, Vt pater. Helena fuit pulcherrima: sic namque Theseus iudicauit. Ex loco partium,& communiter accidentiu,& consequentium. Quis exquisitae est
eruditionis, qui non obnoXius inuidiari A loco duorum oppositorum suadentis, de dissuadentis. Vetat sacerdos filium habere concionem ad populum: si namque nefaria suadeat, diis exosum si iusta, hominibus ingratum fore. Imo habenda est oratio. Nam si iniusta, homines, si iusta dicam, dii me ani bunt. Ex loco eorum, quae sunt praeter opinionem proportionis. EX eo, quod non idem, ab iisdem semper eligitur,
sed oppositum prius, aut posterius. Si
exulantes ccntendebamus, YtyedVceremur: reducti sponte exulabimus, ne
pugnemus. Item, si cuius gratia, id factum non sit, huius gratia esse, aut factum fuisse dicamus. Sumuntur denique aliis ex locis; quorum formulas Dialecticis reseruo, ne si ambitiosius oratoris, &disputatoris munus parem coniungere,utroque eΣcidam. An non satis adolescentum quisque i non pros
387쪽
sus rudis, & indiligens vim, & modum Enthymematis comprehendet, si duas,
si tres, si viginti, si centum rationes o ιονιε variis ex locis cuiusque status ducat, &vnam confirmet, conficiatque conclusionem. . Neque enim Dialectico- rum ritu singulas argumentationes suis expressisque perficit partibus; at multis rationibus unam, aut semel omnino, aut non crebro reddit conclusione. Diceret enim Logicus inculcata conclusione,Titus Roscius Magnus possidet amplissimam pecuniam: igitur Oc cidit Sextu Rosciu. Tenuis erat antea Roscius Magnus: igitur occidit Sextu Roscium. Avarus eri Roscius Magnus: , igitur occidit Sextum Roscium: Audax est Roscius Magnus: igitur occidit Sextum Roscium: erat inimicissimus Roscius Magnus Sexto Roscio: igitur:
eum occidit.Secus Orator rationes, quae sunt Enthymematu antecedentia, demi sat,& aceruat,& raro, quod vult conficere,repetit ut,In hac causa, cum viderent Cassiani iudices illum amplus sima . pecuniam possidere: huc in summa medicitate ςsse,illud quidem no quaereret,
388쪽
cui bono fuisset: sed & perspicuum cri' men, & suspicionem potius ad praedam
adiu gerent, quam ad egestatem. Quid' si accedit eodem,ut tenuis antea fueris' Quid si,ut auarusiquid si, ut audaxZquid D,Vt illius,qui occisiis est,inimicissimusrnum quaerenda causa,quae te ad tantum facinus adduxeriti I Nductio es, quae rebus non dubiu assensio- nes auditorum captat:quibus facit,ut illis dubia quaedam res propter similitudinem earum rerum, quibus assenserint, probetur. - , InduGom , quaepluribus enumeratis, cludit aliquid uniuersum.EXepli causa,vi conficiat Cicero hanc complarionem uniuersam. Excellens omnium volutas est ad summum imperiupopuli Rom. retinendum, & ad comunes fortunas conseruandas;sic argumctatur. Omnes adsunt omni u ordinu homines, omniu deniq; aetatu plenum est
serit,pleni sutit omnes aditus huius loci ac templi. Qira frequentiaZ quo studio3
qua virtute ad comunem dignitate,suuteque cosentiunt cuncti praeter eos,qui cu sibi viderent es. pereundit,cu Omni
buo potius, quam sili perire maluertit
389쪽
Quid ego hic equites Rom. comme- inoremi qui vobis ita summa ordinis, consiliique concedunt. ut vobiscum de amore reip. certenti Pari studio defendendae reip. conuenisse vide' Tribunos aerarios fortissimos viros , Scribas item uniuersos, quos cum casu hic dies ad aerarium cequentes aduocasset, video ab expectatione sortis, ad communem salutem esse conuersos. Omnis ini genuorum adest: multitudo, etiam tenuissimorum. Operae pretium est libertinorum hominum studia cognoscere, qui sua virtute fortunam ciuitatis coim secuti, hanc vero suam patriam iudicat.
Sed quid ego huiusce ordinis homines
commemoremi quos priuatae fortuna
quos communis resp. quos denique ibb ertas ea,quae dulcissima est,ad filii emi patriae defendendam excitauit. S eruus est nemo, qhi modo tolerabili sit con- ditione seruitutis, qui non audaciam ciuium perditorum perhorrcscat, qui
non obstare cupiat, qui non tantum, quantum audet, & quantum potest, conferat ad communem salutis deis
sionem. Item breuis, & ironica illa de
390쪽
communi omnium laetitia ad nuntium caedis Clodi ahar. P. Clodij morte aequo animo nemo serre potest . Luget Senatus : maeret equester ordo, tota ciuitas confecta scnio est: squalent municipia, afflictantur coloniae: agri denique ipsi tam beneficum,tam salutarem,tam ma- suetum ciuem desiderant. Hic admo-
nendum censeo in ratiocinationibus oratorijs, n semper conclusionem subsequi dialectico ritu : sed fere praeponi soler .
Nemplum es istactio imperfecta, quae remsinmutirem probat resin inri, aut pari, aut di pari, aut, ili, aut A qimili. Sic
probat Cicero hominem aliquem impune,&iure occidi posse contra mentem Clodianoru, qui negabant fas esse eum lucem intueri, qui fateretur a se D. Mil occisum. Marcus Horatius populi Romani comitiis liberatus est, cum sua manu sororem interfectam esse fateretur .. Interroganti seditose
Cato Carboni, quid de caede Tiberij Gracchi sentiret, respondit Publius Africanus iure caesum videri.