장음표시 사용
81쪽
versariis, vel a seipsis persuasi: denique cum defessi sunt. Nam, quae nobis obstant, quo minus in rem propositam, cum auditorum pace, & gratia venire possiimus,declinanda sunt: &, quaepi
Permuta io cent auditori, aut rem probant, initio petetractanda. Omnium communis semis insinua- sus est,quae laedunt,fugere: quae pros ut, appetere.Si enim causa laboremus,pe
sona subueniet: si persona, causa: si nihil, quod nos adiuuet, stippetit; quod
aduersarium laedit, quaerendum. Nam, Vt optabile est, plus tauoris mereri: sic proximum, ossi j minus consciscere. In iis,quae negari non poterunt,elaborandum, aut ut minora, quam dictum est, aut alia mente facta, aut nihil ad praesentem causam pertinere, aut Cinendari posse poenitentia,aut satis iam punita videantur. Ideo aduocato, quarn litigatori agere facili ua. quia & laudat sine
arrogantiae crimine, & aliquando utiliter potest reprohendere. Nam&se moueri fingit interim, dum aditum ad aures facit, & auctoritatem induit vera sentientis, quo magis credatur vel de- fendenti eadem,vel neganti. Si res tuo:
82쪽
pis, & iudicibus ingrata: rerum, & pem
sonarum permutatione adhibebimus. mutauri re Nam, si res offensionem parit: aut personam, aut rem aliam, aut contrariam: iaut, si persona exosa est; perinde personam aliam, aut rem auditoribus iucundam tractabimus orationis principio, conciliabimusque vel improuidas voluntates. Dido,suos amores,& insanum connubij cum AEnea Phryge consiliti, si manifestius Annae nudet, os sum iri
sororem sentit . ambitu longo mentem circumuenit,& non ingrata subit, commemorationem rerum, & somniorum,
re laudationem hospitis ingressa: tandem id , cuius principio hippudebat apud imparatam, iam paratae paulatim aperit. Anna soror, quae me suspensam insom- .nia terrenti
Hic rem a consilio aliam obiicit: perso- . nam mox adiungit, & impense laudat. Quis nouus hic nostris silccessit sedib iis hospest re & armis Quem sese ore ferest quam forti pecto- Credo equidem nec vana fides) genus
83쪽
Degeneres animos timor arguit. Heu
Iactatus fatis, quae bella exhausta canebat' His intentam rebus,& Vnanimem semper subit, de pudore consilij lenito, suae pietatis, & religionis commendato excellenter studio docet. Si mihi non animo fixum, immotumque sederet: Ne cui me vinclo vellem sociare iugali: Postquam primus amor decepta morte fefellit: Si n5 pertaesum thalami taedaeq; fuisset Huic uni forsan potui succubere culpae'. Anna fatebor enim miseri post fata Sichaei tes: Coiugis, & sparsos fraterna caede pena- Solus nic inflexit sensiis,animumque la
Impulit. Marcus Tullius, cum de alio consileretur , sententiam dicturus in Ma cum Antonium, consultationis argumentum sumpsit silmmum de Appia via, de Moneta,id est,rem non ingrata, de qua delibuxatio tenebat Senatum:
84쪽
& rem ingratam, consilium belli subticet, quod meticulose mox exponit, ocsensim. Non nςs ius idem orator leges agrarias esse populo pergraras 1, de se: quae laudanda, de auditore populo, honora,de aduersariis, quae dici oportuit praefatus, abrogationem legis agrariae, consiliumque proponit suum. Postumus& fateri id, quod obiicitur, nobis non placere:ideste malum,& perniciosum, & poenam mereri: ut deinde illud factum a nobis negemus, aut opinari, aut sentire. Est & his rebus idoneum praeiudicium, vel auctoritatem, Vel cxemplum, aut simile orationis principio afferre: tum id consilio nostro, &instituto adiungere, & similitudinem explicare, & quod factum sit prius, atque iudicatum, id rei nostrae congruere. S I auritorsipersuasus ab aduersiris, aut
suam ipsius perlueatur contrariam nostrae Perse Qua
opinionem, fiduciam praeferemus; ρο -- -
mur nos arσumenta confutaturos, aut opinio
nem animis insitam conuulsuros: exin , quod argumentum validissimum videbitur, eleu bimus. duersari, dis tam in occasionem exordi, etiam rapiemus: vel, ut d ij, di D
85쪽
, cultate, vel magnitudine, indignitate rei, quae obiicitur, aut impudentia inimicorumpermο- ti, Gn principium ducamus, non essepromptum, o lentimus Ostendemus nihil de aduertariis dicturos , ne aperte laedam',
qui diliguntur. Si defessus sit auditor, aut eorum, qui
prius dixerunt, longioribus dictio, ,t ci- nibus, aut cuiuscunque rei fastidio, nos aut fabulam,aut quod risum mouea ex re natum praesertim,aut pariat talitiam, afferemus. Nam urbanitas opportuna reficit animos, &undecunque petita iudicis voluptas, leuat taedium. . ut si rei di nitas auigrauit ira ludicra non patitur taliquid trybe, horribile, incommodum iniiciemus, aut ab iis exordiemur, quae auditorem faciun alterum; aut a motis rebim, nouu, horribilibus: aut pollicebimur nos aliter disturos, quam parati veneramus ad dicendum, aut dicturi eramus,
s locus, si tempus, si auditorum animus, aut
. occasio postulasset. Debet enim vitare curam compositionem orator in exordiis quia a tem oratoris contra se institutamputat iudex. utpromittemus nos aliter verba fasturos, quam caeter eceris qui vel longiora, vel obscuriora, vel ab institutis aliena:nos dicturos necessaris,
86쪽
necessari quae ad rempertinen breuite perspisue,aut i res postile copiosius,mplenius.
IN exordio sit sententiarum de dignitatis plurimum , ut orator audito imaxime commendetur, splendoris, de festiuitatis minus, ne suspicionem artificiota diligentiae moueat, SI fidem dc- trahat. Hic, ne quod amolens Verbum, , aut translatum audacius, aut obsolcta vetustate, aut poetica licetia sumptum,dcprehendatur.N ondum enim recepti sumus , & nos obseruat acriter recens audicii lumintentio. Magis conciliatis animis, &iam calentibus haec libertas fertur. Ab his labes imprimitur exordio sinat,quae vitiant uniuersum.Itaquc i 'cauendum, ne longius sumatur; quod . pluribus verbis,& sententiis, quam eX- pedit, producitur , ne vulgare sit, quod ad plures causas possit accommodari ne cominunc,&tibi, Z aduersario; ne commutabile, quod paucis commutatis verbis ab aduersario p ossit usurpa- Ο Ii:ne apparatu iri, &splendidum nimis,& magnificum,ne dici possit: Qid talo R. . . si dignum dabit hic promissor hiatu Z Sic reprehendisolent propositiones , quae
87쪽
absolute, &arrogater rem proponunt. Ordior arma, quibus caeno sc gloria tollit AEneadum, patiturque ferox Ocno-
tria iura Carthago me praeceptis contra- rium, quod nec docilem,ne c attentum, nec beneuolum faciat auditorc, aut attentu reddat, cum beneuolu esse oportet, aut docile,cum alte tu n: ne trans
tum,quod cicit, quo d non oportet, dicendo imprudentiam arguit. Huius cst viiij, cum opus est attentione, commorari in b circuolentia: ne separatum, quod causae non cohaereat, aut ineptc; quodque ab oratione distinctum t ca- Iut a ceruice,aut nihil ad rem pertines. dco inis exordi, vinculum quoada habeat,
quo reliquae orationi conncdiatur, nos ia, Causam introducat neque abrupte , neque .scure. Nam nisi doceatur auritor peractu es
exord/u,narrarioni parte amittit. Solet enim
exordio subiungi quaedam velut cocluso, praeparatio, ad narratione transitio. Quod ipsum in reliquis orationis partibus obseruarii
et tapte interbe omnes,atq; eleganter cohaereat. .
Atq; ut inde oratio mea proficiscatur, unde haec omnis causa ducitur: bellum graue Iic: Atque ut facilius intelligere
88쪽
possitis ea,quae facta sunt,indigniora es-:e quam haec sunt,quaedicimus,ab initiores quema dira odia gesta sit, Vobis exponemus: quo facilius, de huius hominis innocentissimi miserias, & illorum audaciaim cognoscere possitis,&reipubli
cae calamitatem. Item: A tque ut intelligatis Cluentium non accusatorio animo,non Ostentatione aliqua, aut gloria
adductum : sed nefariis iniuriis, quotidianis inseis, proposito ante oculos vitae periculo, nomen Oppianici detulisse: paulo longius exordium rei demonstrandae petam. Quod quaeso Iudices, ne moleste patiamini. Principiis
enim cognitis, multo facilius extrema intelligetis. Caeterum oratores sepC tam apertos transitus non adhibent, Minducunt qualemcumque rerum hal rum expositionem, ex qua stimulit OG casionem habendae orationis. J Ei festo exordio, elut orationis capite, additur tempestile narratio altera pars, quae iudici indicat re, de qua pronuntiaturus est, in quapodus omne, test, causee c nisur.
89쪽
. & si ad ea, quae dicenda crant, excitauimus iudicem: si leui indicio significauimus, quo noster conatus prospiceret; omnia stultra simp serimus: nisi cape
fecte consequamur, quorum causa inceperamus agere, fidem dico,& motu rum fidos, cum natura prior sit,ce ea prius dicere,quibus cfficitur. ratori. Credunt enim homines quaecunque verisimiliter narrata ;. probationibuS Ct' opus sit,corroborata; quae sensui ratisne communi videntur esse consentanea. Nμrrμυρ spcoda pars orationis, i rerum gemstarum,au vigestarum, ut G adpersuaam-dym id, quod intenderis commemoratio: quae causa, rebusique ad causam pertinentibus altδi repetiesu,sepa ζm velutseminibim argumentor- parsis, firmamentum , ac robur totius consipmationu futurae contιnet. In summa decet auditore,quid sitin controucrsia, dc delibare personas, causas,locti, lepus, instrumentum, occasionem, quae prO- batione sunt tractanda plenius. Nece- nim aliud esse confirmatio videtur,qua narrationi cogruens quςdam erobatio: nec aliud narratio,quam continua probationis pr0positio, totiusq; causis co
90쪽
prehesio. Persecto orationis principio; quoniam nuda rei propositae species horridior,aut honesta minus videri possetnae sententia nostra reiiciat cossessus, aut no probet; multa ante causam spargemus semina probationis nostrae; quae
si non possim plena fide obtinere;suspicionem fallem aliquam iniiciant aequitatis : Vt non temere, nec sine causa ad agendu accessisse videamur. Expositione, , anca principio ad sinem per antecedentia, conse- danarraiio uentia, tundia, deducemus cum modo; nec omitem- persimas,anentem, patiente se ut
nihil factum,nihil dictu,nδιl cogitaim, quod
temporum ordine per expressas nunc breuiter, nunc productius circumstantias non commemoretur. N5 raro occurrimus in principio iis,quae nostrς cauta officere vidcntur.Prosunt nobis omnia, quae fide ad-' uersariis detraliut, & nobis auctoritata partu & gratia.Vt, si exponamus,quae gesserint, quae voluerint, quid opinati 'sinsita aduersarij, quam iudices, aut nos ipsi.Praeteritionum occupationes,&interfationu breuitas, & digressiones no- n sei inter- nunqua necessariae, quibus respirat auditor, quasi parte audiendi peracta, ad -