장음표시 사용
41쪽
a Bul Ant. stratui aut ciuitati,in propellendis iniuriis, retinendasypace, iii ιν - ης p est, ut ciuiuiri res priuatas illis, quibus orna transmisi .prae p. gunt,dola are possit. Qua tamen ipsa sententia sobrie,&cunt ,
- hac moderatione accipi eda est, si uel Princeps, uesciuitas ipse non fuerit seditiosa: hoc est,causam belli, aloe hinc secutae calau mitatis ali js non dederit. Nam quicun* uel Princeps, uel in hii c. nistratus, uel ciuitas eos quos in sua potestate habet, temere, Dil .C.d fer g inflammato animi furore,at uindictς libidine prouocaue: tarit atque impulerit, ut at ascedem,flammam, ignem,agrorum
membra. isti depopulationem, bonorum ac fortunae direptione inserant:
ne eiusmodi siue trepidatio,siue concursus ad Reipub. sit elab Imbrissmia borantis propugnationem at salutem, sed prouocandi ac lacessendi alios pertinet: quicquid creth damni datusuerit,eius restitutio non ad subditos, sed eum siue Principem, siue magi iat. tui δε M stratum, siue ciuitatem pertinet, quae causam his malis dedi P. - - ΑΛ inu enim seditionis aut belli nulla iusta de causa, nec pro pa- , milv.f. ubrim triae defensione suscepti autor fuerit, eum redie est teneri om nis damni atin mali restitutione: aded ut si Princeps in eius opthis repri modi concitata seditione, quam diuexandi alterius causa im. fri fidem dederit ex conuentione, indemnes omnes re,quicunque se cios eiusmodi seditionis adiunxerit, nec paetum ραη- οἰ-y μι illud tanquam contra bonos mores, SI Reipublicae tranquillitatem initum iure ualebit, nec Princeps quoque indemnita 'ti di ubi Bari. tis promissae nomine tenetur. Quoniam eadem est turpitu i.& iniquitas obsequentis impia & inhonesta praecipienti,
eumvis. quae & prscipientis est:& in turpi promissione melior est con ,, ditio potentis. Quemadmodum igitur humanum aenuS,ac is λεχικὰ u ciuilis uitae cietas,naturalis c5iunctionias ui impulsa, pacem A tranquillitate p mirabiliter amat : propterea quod nullaper, niciosior pestis sit ad perturbanda ciuiu tranquillitatem, atto porriis.tera er rendascpeoru fortunas psa illa discordia: etia Deus seuerissi i. Principes animaduertit,qui deposito pacis publicae ' di φῶκ studio editione temere mouent. Cuius rei exemplo sunt sedi
tiosi illi,impii,& tyranni principes Dathan Sc Abyron, quos H
a filog terra uiuos absorbuit.' Zambri,quem Deus in eiusmodi insa, gularis di rea naam coniecit, ut sitnestis manibus illatis, seipsum combur salis. Ioset ret Item Baasa,qui simili calamitate extinctus est. Ita optimus ηuet . Mi quisque in hanc curam, diligentiam, atque operam incumbo debet,utpaci publicae studeat,habeat p ciuiu am mos,quo
42쪽
Li B E R P R I M V s. η rimi societas praecipue charitate retinetur, etiam prouincias 4 c ni Da.
omnes tranquillas atque sacatas.hquando Reipublicae inter e. sis. Hλ δε est, sine metu atque periculo prouinc is ac uijs publicis, cum praebeia Arvia 3 in aduehendis N exportandis iis comerciis, quorum necessa- . .ria est ratio: tum etiam ad retinendam & conseritandam liu manae coniumstionis societatem, unum quemlibet uti posse. Et receptu est legibus, si territorii dominus sua itinera ab ho- μυα δε sitium Sc latronum insiti tu sacrosancta atque tuta, cum id poC A sit, non teneat, cum inferre&resarcire omnia eius damna ac semptus debere, quae uiator, siue negociator, cuiuscunque etiam nationis fit, pertulit. )Quae autem ad prouinciarum rectores conseruandae pacis tranquillitatis', causa pertinent, et ut . . Ivire pulchre describit magnum illud iuris ornamentum Andreas
Alciatus: quae omnia hic referre nihil necesse habuimus.
BELLvM ITA s v s c i PI E N D v M, VΥ si NE iniuria in pace uiuatur. Cap. π v. 1 Magni est ciris, i , ei misitori arcere: fc san bdet, bellot pulsere. a Bellum non alia,quam Reipublicae conseniante causi inferendum.. 3 Non lotus peccatum est,cim id impmo posmus nocenti fimorum hominis bostiles miratus a cmacibus Osavone maum non cretire, qκim patriam in sim deserere. 4 Beu uiserendum,ut pax conferuet cris ricem habere vololatis,belbim serere necesitatis est.
6 Belli seis est,ut Deus nos liberet . nec fit cuia conferuet in pace. non quaeritur, ut bellum inferaturit bellum insertur,utpax acquiratur. a Quae animi uitia ab illo dui bellum i ret,ab letiverat. 9 Nauta omnis altera Hab Dianvlica pietate , sitieti H Reipublicae si teri
dis sonitatem refertur. io Deo uindicta Omnispermittenti. ii Non nobis iudicium de alienis male uel bene pictis sumere debemus sed illud Ie s. O 'permittere ir Militiae laus uera, sis non ad nocens luntaresed construandae Reipublice studio paratur. u B in aliudproprium, aliud improprium. - Belli uis ex naturali quia ratione in Prischismestate est secatiis Beltam qui diuexcat finitimas gemes nulla iusta de causa infert, tenetur lege Iul.maiest. is Belli instrens caus eiustae quae idieantur. Ponti siex in propugnandam ac defendendam impolima statem, uim potesta tem si uim conuertere lebet, . νir Ciroli imperatoris v .in rebuspraeclaregerendis magnitudo,admirabilis. pie tias in Efenienda Christiana ecclesia aduersus excurrentes tarcae impetus. x 'Optimus quis maxime commoueri debet salutepublica.ao: mxitionem cum iis fiscipiendam esse, qui ecclesiam oeuliarem cathesiacam oppugnam.
43쪽
A G Ni iusti Principis opus,ctim in retinenda tranquillitate publica suum unicui* atribuere,ium uero iniuriam atque vim, quae ciuibus insertur, cum positi, legibus arcere: aut si ita uel causa, uel res postulat, eam bello
DrΟDeli creata Dro Dulsare: 'cum hac tamen
de bello iust. His moderatione, antia i Juoluntate perpetua, ut Del Iunonalia,
qua in conseruandae Reipublicae causa illatum uideri possit.d a P . i. s. i. Nam cum S M. Tullius Cicero scribat, non Ieuius eius pec shm catum este, qui nocentissimoru hominum vim atque iniuriam a sanguine&caede ciuium non arcet, cum id imperio ac pote imi is e fc. state possat, quam qui parentem ac patriam deserit, aut etiam
prodii: tum sane bellum perpetuo, ut pax conseruetur, inferri debet. Et Augustinus post longam disputationem, quatenus Christiano homini bellum susciperelliceat, sci ibiti
pacem habere, uoluntatis: bellum autem gerere, necessitatis Uim re. esse. ac proinde belli finem esse, ut Deus nos liberet a necessita conseruet in pace. Non enim,inquit,pax qu itur, ut bes Ilum exerceatur: sed bellum geritur,ut pax acquiratur. Abesse 'in militiam sibi sumit, plan uult, nocendi cupi- liue ffis ditatem,studium aindidiae, animum implacabilem, asperum, tu, setππ- π-inflammatione irae intumescente, libidinem item domin iis . s. ti di, rebelland=ν seritatem, & si quae sunt aliae animorum per cussiones, quibus agitata mens humana,eam quae in omnibus . ..ὸ i agnis 5 praestantibus rebus geredis requiritur,moderatio D Milo. nem, animi ium nitudinem retinere non potest. ν Est eri ἰm
. M Is . militia ab Euangelica pietate atin do strina aliena, quae s
h p- R. . non ad consequendam&retinendam Reipublicae tranquilli ii. ratem, comunem salutem resertur.' quando &Dei,&Apopria. tria. stolorum praeceptiones seuerissimὸ nos commonent, ne per m cutientem reseriamus, sed ut locum irae demus: non nobis, i. - . h. Deo uindictam omnem permittamus necpiudicium den a Drs'. a. aliorum benὲ uel malefidiis ficiamus, sed suum Christo relinquamus. ' Et ea demum uera ac sempiterna militiae Iaus est, at M. ma. quae nulla cupiditate mala,nullo studio aut habedi, aut noeeng di, non indomitis animi asse stionibus, sed communi virtutis i
Pacis uoluntate pararin . 'Itam non desunt,qui belli sorarus Γ---mio , atque causas distinguunt, ut bellum aliud proprium sit, aliud improprium:item alliud iustum,aliud uerbiniustum.' Vt pro is
44쪽
orium illud dici possit, quodues Pontificis, uel imperatoris a oostliminii. ' quado naturalis hic ordo est, quem S Reipublicaeci dignitas,tum uero salus in hac morum licentia quai4 dam omnis disciplinae ueteris inclinatione pol cit, ut x lulci
piendi,&gerendi belli autoritas in Principis consit J J P0xς
i. itiae atque uoluntate sit posita. ' Et lex Iulia maiestatis in eum seuerissime animaduertit, qui priuata animi libidine, nullo Principis iust ubellum infert, aut excitat trepidationem. Im oroprium uerbillud, quod ab inseriore I Principe, uel eo qui . sup iorem agnoscit, suscipitur: quoniana ea nonnunquam nocentissimorum hominum uis subito in Rempublicaiii in cumbit, ut ad propellendum ac propulsandu hostium incursum arma suscipienda eorum sint automate , qui uel Prouit aciniis. auis diis praesident,uel Reipublicae sunt praesedit Porris inserendi belli causae iustae hae uidentur praecipue nam omne ς umς i ta erare nihil est necellosi ecclesia Christianaeoru seditione per M.,abavi M. turbetur, quorum exultans furor in omni crudelitate, Chri stiana cureliolone extingueda,nihil sibi facit reliqui. Hut quitatem, convellunt: cuius ea esse debet unicuiqueium
ras,riam ian Pr Pugnatio, &Pont iii mdam uim suam ato potestate conuerterς'bςδx .es.cti, iast. istim illustrissime Princeps, omnes qui in Reipublics denegu 6.e. r=liae . hemandae laude uersari uidetur, praeclaro&admirabili cinnis patris tui inuidiissimi Imperatoris Caroli V. tum etiam 1 .M. r
i mplo, in eam animi magnitudinem arcu excelsi xςmς
moueri possint, ut scirent sibi pro laborante religione mana aduersus saeuientis Turcae impetutionem suscipiendam esse. Nam etsi nuper non bitas sed nostra flagitia nostrae implacabilest natae aloe insolentes cupiditates in eam Us coniecerint clereiali cladibus cocussam,& tanquam ex med as seditionum nuci hus excentam, in portum saluam atque integram collocaria Q. posse uideretur: tame admirabili Dei erga nos adhuc
45쪽
. perator daretur qui &seatris Perdinandi, regis illustrissimi
atque ii avicctissimi,regis Hungariae,Rohemis,&c.5 omnium Me ii . i. cum imperil prii iPum,tum ordinum consensione atque suLfragatione, eas pacis rationes inueniret, quibus si non onmi
Misis, . his no fa cta, altem impedita est inexplebilis I urcae saeuitiae omaioresgratiae Deo ob id maximEhabedae erunt, quo admirabili sua prudentia eum imperio praesecerint,qui intelli ii M.f.L- geret dignitati,saluti, atque laudi publicae, non priuatis volu ptatibus natum sie est : qui omnia quae uel deprauatis nostris
.Ru.i.ο i. inoribus conspurcata, uel comunium temporum inclinatio,
. foedata,vel belli saeustia deiecta essent, sibi intelligeret soM... h a. re excitanda. Cuius gloriae ut seruire omnes qui taliam cupi, imus in Publicana,inagnopere debemus: ita optimus quilinnaaxime commoueri diset Reipublicae salute atque propi gnatione: 'quae ita conseruatur atque retinetur, si iustum Dei cultum aduersus impiam idololatria, S eos quicum uera at catholica religione hostilem dimicationem geritia tueamur explicatione retineantur ciuium fortuna'. min. uri. mis. POMessiones, Ocrerit indomitria, neque ullus sociis ac florens Reipubli status esse queat,in quo non iustitia regnet,uiden-.ιιψ ι ὰ ui Migini Me,quibus bellum inseraturiquorunilicentia acpe .xia ni mi/, iustitiae administratio adimitur. Et naturalis ratio,naturae I cognatio,quae admirabiles amores eos desemoisma rei se viendi excitat, quorum est humanae uitae conciliatio atque se cietas coniuncta, essicit, ut eis qui ui opprimunt inno centes,qui magistratus amplitudinem, qui iudiciorum seueri
ostias is M.f. t tem Neipublicae, qui tranquillas ciuium possessiones, α ea perserre non possunt,quorum est 3. M. 4. .im. -Omni cum Ocio atque tranquillitate publica copud Iata. Sunt S aliae multae&graues causae belli & suscipiendi
t iserendi, quas Ioan . &Paul. delig. Matthaeus item de AD
diis p.ut Macri cxplerique alii recensent. Nos instituendi optimi Princi: hoc notare uoluimus tantiam,cum in Principis tute edita M., δε ra uende posita sit Reipublicae salus cum ad illius ossiensi mri . . riae subditis illiberaliter impi illatae: cum denique ad illius . ista iri moderationem Pertineat, nemini, qui quidem obedire para i, - , xuβςit,b ssu inins reuelle: ehanc eius cogitationem, scidiim,
αὐ-ἡ1 Ψ a que animi commentationem esse debere, primum, in fine
46쪽
ει cessitas, aut Reipublicae utilitas repostacita bellum sescipieti
dum esse existimare uelit, quo cuneti sine iusta cuiusque ossensione, in pace uiuere queant.Deinde ne nimia potestatis suae fiducia, dc quadam uincendi cupiditate incensus, sic selus omnium Princeps esse uelit nullum ut consilii secium admittere, aut teperantis aequitatisq; ratione habere queat. quando non aliud an i uitiu magis C. Iul 3 Cς indole,alioquin excelsam,&animu ad omnem laudis pulchritudine contendentem, in Perniciem at* cs de impulit,quam nimia illa sillipsius fiducia.
UIR TvTIS PROPRIUM EST, FIDEM ET c o Nisuentiones licitas siniare. Cap. xv l. x Principis comismones omnes simi borraeseri. a QMura I indane peri constitncinest, marumiaece quae comunenin 'bona desiemare. 3 Natrura compes dam est, Menimus Iberpetrareri non velit, in quo non ancreuconi os ac fisma con sitarum ratio. vitium non aliud mam tetrum in metio, πprincipepraesieri Miro, elu Doguae cis cordis ii usumn rere.
Principis secomnibus in rebus Lum dem sentare. Iustitia ina,iaras ciuita huius uitae societas maxime retinetur L .Fidem omnibusseruom pritaneeps datam fiam uio&ns,indidius in omni honore. M E copus omni dignitate ioci cropteruiolatam Eem. i. Moles pressae omine laeditas, d testinenti sectisnem balete in nucisbensitas.
ii Princeps in omnibus pacts ars conventionibus iure communi utitur. Princeps e uec uenerunt, botra uestritare debet. is Adretinendam is omnibus rebus accould aequalitatem, quae cirraenerunt, υutrin1 standum erit. ι Sisis est Principi,i conurationibus temere discedere,aex pauci inuenirentur, qui cum Principe contrahere uellentiis Eoisione datae idei, asinitae conuentionis,omnis hominum rerum Icommercia sicilliconcidunt. is Princeps in contriatibus non aliterquAnisurus obligitis. V Proiceps propter cilieitum cor ensem iovis conamionibus,πci ullo tutu restiuise obligatur. ia. Initio crisi liberum est contrabere, in mis Princeps de potestatis plenitudine no potest,quae bonas couenerunt, trectare. ara virtutis proprium cum siu Aemo conuentiones hcitassimare,agen mrim ripi,ut conuentionitas stare uela.
omnes,' ita eum qiu in quada imperiss&prs, dissi Acellentiae amplitudine constitutus est, maxi-mE decet,qus conuenerunt bona fide serva, Gia, Lystares. re. ' Nam & natura ita comparatu est, ut ani mus liber, bene etiam&liberaliter a natura Dee. Afri instruetus, cum nec obseruare,nec parere eius prsceptis uelit,
47쪽
DE. PRfNcly Is PVMcTIONEη PGp Dese in quo non firma&constans consiliorum ratio, fides bona,& asumma prudentia appareat Et cum non aliud uitium in Prin x principem ad in cipe presertim uiro magis tetru,barbari &immane sit,quam
linguae atin cordis dissi diu gerere, aliud constituere, uel pro mittere,aliud c5tra faccre erit optimi cuius* principis,et qui se f curi rebus bene gerendis preficit, in hoc curas coinere suas, ut omnibus in rebus ac causis data fide seruet. Est enim supra , - .er c em modum illiberale, leue,&inhonestum,cum nihil sit, reserente' iutaga f. Vlpiano,iam congruum humanae fidei, quam ea quae placu εου. et ι .sec rint, seruare: neque selum ipsa iustitia, quae conuencrunt,eo- σ
rum custodia ac fide, uerum etiam te ciuilis uitaeconciliatio
ctis μα at cietas maximὲ retineatur fide, uelle datam fidem Dan 4 vist gere. quando tantum est S odium, &iusta indignitas perfi- γ.. AN dise, ut 8 Princeps, qui fidem licitae conuentionis aut trans ctionis Dangit, indignus plane habeatur omni honore atque obseruantia: dA is qui ecclesiae presessitus est,si fidem uiolat,ab sarum. M. 6 . eius administratione sit amouendus: at etiam miles, si pertu , ' rii ac uiolatae fidei crimine implicetur,nuli. I habeat testamen cito m. isse iugi factionem etiam in bonis castresibus. Sed tamen maior qua L is ilia Principe ratio, quamobrem conuentis stare uelitis exta; Ddine atque debeat: non ideo selum, qudd maiestatis,imperii, auto- UA, P ritatis p amplitudine ceteris preclare antecellat, quod tamen
ipsem permagnum est: sed quod Princeps in omnibus pactis is
Mirsi M. atque conudationibus iure comuni utatur '' ac proinde etiam; contraxit,uel bona fide inita sunt, omnino seruareMyamoii. Marcis religiose custodire tenetur.' Cuius sententiae haec adsertur - , tio, quod cum in iudiciis, aio caeteris rebuS, quarum commu/t n. e. .g. nione ciuilis haec humanae uitae conciliatio atque secietas reti ult in tit 'i' netur,tum etiam in contractibus,qui & legitime S bona fide
abisu, ita initissint, seruari debeat aequalitas: hoc est, quod conuenit, ei l. i. I mi ηι utrinquestandum erit. Alioquin enim,s Princeps,in cuius si ιι tu atque mores reliqui facile ciues suos animos,mentes,ocub B in Lin Ios, atque cogitationes defixas habent, ad cuiusq; aemulatiose mi nem facillime se essinetere atque conformare solent, a fide data
p se iit,qtii cum Principe contrahere uellent: conciderent , eius perfidiae exemplo ea rerum commercia, quibus maxime hu/ asibi Ab erAη maiiae coniune ionis, uitaein Εcictas retinetur.' Satis* con Principem inseruandis contractibus, perinde atque pri- is scio ad letib. uatum aliquem obligari cum iure ciuili, tum etiam naturali, propter adhibitu uicielicet consensum.' ac proinde cum initio 1 liberum
48쪽
LIBER PRIMVs. M i liberrum sit Principi, perinde arepimicuique priuato, contra/ a V .e is here: 'ita posteaquam contractum est, seruare certe debet ea is quae conuenerunt adeo ut etiam Urinceps de Plenitudine po- Phili .netiis inicitatis, quam sibi sit mit, non possit eas conuentiones retra-a o diare, quas ipse bona fide iniuit Ergo cum uirtutis proprium sit, fidem S couentiones licitas seruare non debet redius Princeps eius studium ullo uel loco,uel tempore,uel casu deponere etiam alios,ut couentionibus initis stare uelint,comonere. MDt ex
. a V A TENVs PRINcEPs co NuENTIO Ni Bus suis obligetur. Cap. XVII. Prisceps illi et rursu contra ita, cum ipsius bubgito inito. Prisceps et si te bus solutus est,naturis tamen Obligatione crestringitvr.
Princeps,quae iuris irat gratis Ibit, tu ellere non potest. Princeps ex suo contra itapropter Mimiem aequitatem ais rasonem obligatis. Principis contractus,qvigrauepraeiudicium ipsius bubiuisa Massio momenti aut obligatioius est. Princeps dammis ipsius subiit is illatis heminore aqua utilitatispublicae si,cuis, ori consensi paciscι nonpotestina hostirum praeias emini,conscinulae vinculo constringior tur. Princitis contractus in rικω G Mhementem lusionem iurisdictioin ficto, nullam obligationem inducit. Contractus Principis doli,uespersiuasione mala,vel cir limine alterius in trus,n tam quoq; ob ationem in lucis.
o Principis maiestatem at* sdem pertinere diximus, in omnibus legitimis,& bona fide
initis conuentionibus fidem seruare. Neque a Cymis .
dubium est, quin Princeps propter natura- T id --
lem aequitatem at* rationem obligetur con ζώmb iis, x radiu cum ipsius subdito inito. 'Naturalem
rationem atque aequitatem ideo diximus, quod etsi Princeps is, legibus subicetiis non est, nec constringitur ciuili obligatio, in ι im Uel ne: quia tamen nature ius conuellere non potest, tenetur cer ex sito contractu,naturali saltem obligatione. Sed adhiben da erit distinistio haec, ut Princeps eo contractu, quem iniuit, non obligetur,si praesertimis coceptus sit in magnum, ac gra ue praeiudicilina, damnum, ac Daudem subditorum, quorum certE res at*Grtunae iniquis domini conuentionibus non de
bent alteri at* diminui. Nem Princeps cum alio, quicum bel. Ium gessit,sic pacisci,atcpremittere potest iniurias, damna,cae
dem, depopulationes agrorum, concremationes aedium,& Mi grai erquaecunia alia mala inuectassint silbditis ipsius, ut elusinodi. contraetii uel ipse Princeps, uel eius subditi obligentur: nisi Ales eri.dema hoc sorte sat maioris alicuius comodi publici cauta aut Abdi
49쪽
ε Halm seu ti suum contaisum adhibeant. Nec ii qui hostium praedas: νmerunt,exempti suiu saltem coscientiae uinculo, 8c obligatio ἐς i rei ne naturali, qua se propter malam fidem, & impietatem ad- constrinxerunt. b Sed nec ille Principis cotractus uim a iubiserpini, obligationeminulla retinet,cuiusui ipsa illa iurisdictio,quam D M s conseruari Reipublicae interest, labefactatur,atcpenormiter 'eonuellitur. Aut si maior aliqua causa,&cum utilitate publi in t t coniundia sit, quamobrem non expediat obligationem exue his M.f. Principis contractu nasci. Et breti iter, quoties Princeps uel
inret, Dinc tu, dolo,uel circumuentione,uel inductione mala commouetur, sne . . ut contrahat. si eius contractus iniquitas post appareat, non . exta puta obligat ipsum Principem. In quam rationem si quis plura re-κ si poterit legere, quae a Felyno S alqs passim sunt nota ta: quando nobis in hoc praesertim instituto, Sc exili opere ac si im ii iis est Lectorem huius tantum commonuisse.
VERITATEM lN OMNIBUS REBUS Ac c Av- sis praecipue spectandam esse Principi. Cap. π v iii. a veritas moratae alui se rememcmtrix est. ex Bidem cum Dei avi incine nosco vi. 3 Proprium est Principis ne ullis ambaIbus commoveri veritate. Auliam est exemplo Iesu Christi omnes has constu Ones, conflic, as iudia icta adueritam re me. . l. i. o s princeps non hominis edini person gerit. ε Princeps lex animata in terris.
Principis estrosiua conscientis tuticare, e causis de re. s laicisseuera εν instante deunt. y Principis esse,quitatem non serit scripto is rigori anteferre. ERIT A TE M,quae& moratae ciuilis sapim itiae procreatrix est, cum Dei agnitione at que obseruatione perpetua nos coniungit,' iuel ideo Princeps omnibus in rebus ac causis '
maxime spectare debesi quod propriu ipsius
l - sit in delinitionibus rerum atque causarum
non alia re magis, quo in ueritate sine ullis ambagibus comitio ib e. d tuu ueri:bsc Gemplo Iesu Christi, omnia sua consilia iudicia, at* h-- constitutiones ad ueritatem referre. Nam cum is non homi- ies .c.λ-4. nis,sed Dei personam serat,habeatur tanquam lex animata ἐλὰ terris,' pertinebit aci illius procurationem atque selicitudi mi p. .cd nem, non solum ubi ueritatem colere, spectare, ato ample
V. cti, uerum etiam pro animi sui libertate at conscientia iudi- νcium facere: & in iudieiis, quae seuera, iusta, & recta esse de- s
50쪽
heni,' aequitatem non scriptam praeferre rigori siue seueritati lcriptae Iegis: cum tamen non eadem ratione aliis hoc liceat ut alio in libro notauimus.
PRINCIPI sin AN sv ETUDINE ATQUE LIBE ralitate, multitudinis amor excitari. Cap. x Ita. t Prurcipis est,cunctis rodeste,nocreeindent , iridissimam interpretationem habere bret
φ γρης de molia libetariterens Ueruit. UI iucundam uitae laudem, qui ciuium charitatem & beneuolentiam concupiscit, qui gloriam & splendorem Reipublicae spe fiat, eius propria est uirtus, omnibus bonis seuere &gratiscari, & cunctis se promptum exposi/-- tum V esse: hoc est, eam am mi libertatem evix ercere uelle, qus amicis prosit,noceat autem nemini: quando,
ut Cicero recte dixit,nihil liberale esse potest, quod non idem sit honestum. Ac proinde etiam legibus receptum est,ut quo ties Princeps pro natur suae clementia at*bonitate aliquid Iargitur at* concedit, uel confirmat, ut uniuersum illud citra iusquam uel ossiensionem, uel iniuriam iacere intellitatur ha Nam*omnia Principis priuilegia,quae ad aliquod damniti a 3 atq; praeiudicium alterius pertinere uidentur, strictissimam interpretationem habere debent. cum alioquin, si Principis siue liberalitas, siue priuilegium ipsius tantum ius concernat 4 latis simam interpretationem habere debeat. 4 Quae sententia humanitas, sicut cum aequo & bono, etiam conseruatione br- , quabilis iuris coniuneta est, ne quis uidelicet aliena iacturasso pletior fiat: 'ita etiam, si Principis beneficiu in eum qui uel ι pupillus,uel minor uigintiquin y annis sit,uel praerogatiua iuris iuuetur, conseratur, nihilominus tamen, si alterius ius mi nuere at* labeiactare uideatur,accipiendum sit strictri atque ν ita, ut quamminimum laedat alium. Itaque principum uiro
rum benignitas, qua multitudo populi in illius amorem alipobseruantiam praecipue excitatur,magna semper laudem ampigdi cationem meretur. Eipraeclaria Cicerone dictum est, .. Primum,