장음표시 사용
41쪽
animi robore corporis: er id, quod melior Elia geret; ut iustior eligeret potius affici, quam asinficere iniuria: er id, quod est iucundius: cr id, quod est pulchrius: er id, cuius quilibet sibi,aut
amicis magis cuperet esse autbor; π id item, ius minime uellet: Cr id, quod est diuturnius:ω
id, est firmius : cr ii, ex coniugatis demonstrabitur praestantius ; ut, si quod fortiter gesseris potius est eo, quod temperate; er foratem esse, quam lcmperantem magis erit expe tendum: er id, quod omnes expetunt, Cr iumplures: er id, quod etiam ab hostibus, uel ab Vs,
qui iudicure possunt, uel ab ijs, qui sua optime
norunt, contenditur esse maius: er id interdum, cuius omnes participes fiunt,quod contemni is uiis deatur, qui cum caeteris eiusdem rei non fit paristiceps; interdum, cuius nullus, vel pauci, quod
rarius sit: er id, quod est laudabilius: er id, cui
maius bonos habetur id, cuius gratia maloae rufiolent in ligi damna: cr id,quod ijs, quae conae cessa sint,uel uidentur esse magna,maius erit: Crid, quod diducitur in partes; multa enim exuisperantiam indicant, ut uiri bostili ferro conciis dunt, ciuitatem ignis in cinerem redigit, liberi in struitutem abducuntur, er mulieres: Cr conistra id, quod contrabitur; nam summa rei partister indicat exuperantiam, ut hostem urbem caripiuntr
42쪽
PARTITIONES. 4spiunt: cr occasiones, et aetates, et loca, et ternae
pora, et facultates amplificant; ut siquis supra
aetatem,praeter caetcros, si eo modo oco, et tempore aliquod bonestum, bonumq- egerit; ut
Iphicrates silius futoris dux extitit Atheniensiuexercitim: cr id, quod innatum est, er nostro marte partum r er quod rei magnae praecipua pars fuerit, ut ver anni: cr id, quod dum maior aequa nec itus urget, utila est, ut insenectute, er morbo: er eorum quae ad eundem Dein restaeruntur, id malim est, quod propius sinem attinis git: er id, quod nobis bonum est magis, quam
quod simpliciter: er id, quoi feri potest; er id,
quod finem, qui in uita expetitur, attingit: erit, quod ad ueritatem potius, quam quod ad spedete pectat: er id,quod adesse potius nobis,quam uideri adesse uolumus; etsi quidam iusti uideri, quam esse malint,non tamen idem in unitate eue nit: er id, quod ad plura utilius est ; quare dia vitiae, Cr sanitas maxima uidentur esse , his enim
multa assequi possumus: er id, quod longius a
dolore abest, inuis uoluptatem continet: er id, quod adiunctum alicui rei, illam maiorem, quam quiduis aliud reddit:σ id, quod cum adest,quaale sit non latet: er id, quod amabile, cr charum est . ac charum quidem est, tum solum perse,tum stimul cum alijs rebus; ut alter oculus cum altero, er
43쪽
re qui relictus sit solus, sed ablato eo, qui βα
lus relictus fuerit, maius uidebitur damnum. Ac de rebus quidem bonis, ac locis de utili bee dicta sint. caput uero est ad probabiliter diacendum, er ad consilium dandum nosse genera rerumpub. quid cliij conducat, istarum inois Gen 'ra xς res , π instituta . Genera quatuor sunt rerumα μ''P pub. status popularis, in quo forte distribuuntur magistratus ; paucorum, in quo censu; optimaritum, qui a legibus,atque ab optimo iure non reis cedunt; unius imperium, cum unκε omnium est dominus . Me uero, si ordine administrantur,reis gnum appellatur , sin immoderate, er infinita licentia, tyrannis. Status popularis finis est Itaberius, paucorum dominutus diuitiae, optimatum potestatis,quae ad disciplinam, T leges pertinent, rannidis custodia. Tenendi praeterea sunt moα res, qui apud singulas resp. probantur, er instia tuta,Gr uitae disciplina. atque haec maxime exprimat dictione sua orator, refera ad finem eius, De genere kη Ρο reip statiι. IAE.Accepi,quae ad persua Demon- denissi afferri oportet: uideamus deinceps,quibusitrativo. rebus alterum laudare positatM. I. B. Honestusse
turpe proposita sunt laudantibus, r uituperantibus,de quibus cum dicemus, simul illa aperiemin quibus quis probata vita, er moribus ut fide diagnus si videri postit. Quonii vero cotingit, ut et
44쪽
PARTITIONE s. 4s oblectationis, ac exercitationis gratia, atj etiam
aliqua magna causa adducti audemuου non folim Deum,et homine sed alia quos animanti et indistima, ut in deliberationibus fecimusiit a bic quoisque , ut is, qui perfectam tractationem non peris sequitur 1 sed res simpliciter, ueluti exeplar proponi propositiones rerum laudabilium persequamur.Honestum igitur est i quod cum propter stst expetendum,laudabile est. vel quod bonum existens, iucundum sit, quia bonum. Si autem hoc est honestum, necesse est uirtutem esse bonestum, bona enim cum sit, laudabilis est. Est autem Uirtus,ut
communiter uideri solet, vis bona pariens, et conferuum , uel uis benefica, in multis rebus, et mais gnis, et in omnibus circa omnia. eius partes sunt iustitia, fortitudo, temperantia, magniscentiat magnanimitis, liberalitu, mansuetudo, prudentia , sapientia. et quoniam virtus est vis benefica, constat eis virtutes esse maximis, quae aliis maxirmo usui fuerint. Iccirco primum iusti, et fortes maxime bonorantur . bi enim in bello, illi uero etiam in pace utiles sunt. deinde Iiberales: largiuntur enim, nec contendunt de pecuniis, quas aritii concupiscunt. Est autem Iustitia uirtus, per
quam singuli sua retinent, idqj secundum leges: in
iustitia uero, qua aliena in sua conuertunt conistra leges.Fortitudo est uirtus,per quam praeclara Seruntur
Honestum Virtus. Iam buissVirtutis
45쪽
Quae prae ter uirtute honesta sint.
46 RHETORICAEgeruntur facinora in ijs, quae periculum babent, er ut leges iubent, elis ministra legum. limia ditas uero contra agit. Temperantia 4ὶ uirtuis, per quam ita nos habemus ad uoluptates corporis, ut lex iubet. intemperantia in contraria feris tur. Liberalitus in usu pecuniae cernitur, cum per ipsas quis benemeretur. auaritia ei est conistraria . Magnanimitas est uirtius, quae amplifiama praestat beneficia. qui pusillo animo sunt,conistra agunt. Magnificentia est uirtios, qua sumisptibus magna efflciuntur, et iplendida . in quiabus paruus, angustuss est animus, ab his contra ria proficiscuntur. Prudentia uero est uirtusfois Iertis animi,qua recte consultare possumus de Dis nis, er malis ante commemoratis ad beatum uia tam Jectantibus, atque aduersantibus.De virtua te igitur, et uitio, ac eorum partibus haec dicta sint. Honesta praeterea censenda sunt, et quae es. scientia sunt uirtutis, qux a uirtute sunt, quoarum pretium est bonos, et gloria,in quibusq: boanos magiis expetitur, quam pecuniae. et quae agit quis ex ijs, quae expetuntur, aliorum potius, quam sua causa. et quae simpliciter bona sunt, ut quae quis ageret pro patria, contemnens sua. et quae natura bona sunt. et quae contingunt mortuo potius, quam uiuenti. et opera bonesti causa fuis
scepta, quis praeclare gesta fuerunt. quae sunt
46쪽
pia loquimur, et facimus; et dicturi, et facturi sumus. et illa, de quibus angimur non metuentes; ex bonis enim ad gloriam deducentibus ita afficiis mur. E cum plura sint bonesta, uirtutes, et fluis dia , et opera uirorum potiora erunt, quam mulierum. et quae sunt fructuosa magis alijs, quam
nobi ac maxime benemerentibus,quamobrem maxime honesta sunt iustitia, et iustum. Laudabialius uidetur poenas de inimicis sumere, quam ijsdem reconciliari. quod malum pro malo tribu re iustum uideatur, utque uiri esse fortis, non inae Ieriorem esse, et inuis uin remanere. praestan
tiam uirtutis indicunt uictoria, et bonos . maestinii laudem afferunt commemoratio uirtuti ac nominis, et monimeta. bonoratiora uidentur quae honos consequitur,quae praestantia excellunt,quae
postidentvrsine fructu, quae apud singulos sepuis
ratim in bonore sunt: et quae signa sunt eorum, quae apud singulos laudantur: et in nulla arte uis liberali, etfordida uersari. Consideranda etiam sunt finitima, et propinqua bonestis, et turpiaetas. ut si consideratum timidum appellcs, et auis dacem fortem. et ista, quae in bonore sunt apud eos, quos laudus, reu3canda sunt ad bonesti . item quae ad consentanea referuntur, ut quae diis gna maioribus gemitur. et quae adhuc praeter id,
De hon storum inter se comparatione
47쪽
esse laudi, ct deliberationi. Amplificatio Ppria est deliberativi ge
8 RHETORICAE quod constentaneum est, inueniuntur meliora . uti Iphicrates fiuioris filius extitit dux Atheniensium exercitus. Quae uero gesta fuerint, ostendenda
sunt consilio, ex prouisione Ubefacta, quod cotia sequerA , si ostendes eadem sepius fuisse gesta. Multiplex autem solet esse ratio laudandi alia
quem: ut uel cum bonestos animi babitus ostendiamus, er dicitur Laus; uel ad animi uirtutem adisiungimus res gestus, ex vocatur Encomtumi vel simul cum animi uirtute, er factis illustribus complectimur caetera omnia, quae generatim in bomine veniunt laudanda, er ornanda, ut nobilitatem educationem, et similia: et appellatur apud Graecos μιακ οριος,σ-Illud quoque sciendum est , laudes, et deliberationes babere commune genus . nam et quae persuadentur, et quae lauri dantur, eadem fiunt; sed dictio commutatur . ut suadendo, ita dicemus, non oportet nimium conri
sidere fortuna; sed iis , quae in nobis sunt posita et
laudando uero ita, non fortuna; sed sua uirtute considebat . Ut uero exempla deliherationibus , entisinemutu iudiciis ι ita amplificatio laudatio. nibus praecipue est accommodata. Amplificane
uero illa , I quis solus, uel primus, uel cum paucis, uel poesimi ,praeclare aliqhid gwerit ; rest difficili tempore, et si sepius, et δε ab eodem quid laude dignum sit inuentum, et constitutum
48쪽
ΡΛRTITHONE s. 49 ac si borum copia non erit conferemm cum alijs. π poterimus, cum illustribus; sin minus,quibuscum poterimim. I. P. Cognoui suasioim , er laudatιonis Iocos, nunc quae iudici accommodata sunt expecto. I. B. Hic illa quaeruntur, quae iniuriose funt. est uero iniuria,cum quis libens contra leges udit. Libentes iam illa iniuriose faciunt homilics, quae meditata, Cy praeparata agunt, cr ab improbit te, Cr incontinentia impeliuntur, atque quo quisqὶ laborat uitio,in eo inuenitur iniustus. Veruntamen quaedam uidentur non per se agere, ut clim ad aliae quid agendum fortuna, natura, cr ut impelluntur. Fortuna ilia steri dicuntur, quoruncunque causa neque certa tabilisve inuenitur,neque gratia alicuius certae rei, neque semper, neque plerunque, neque ordine sunt. Natura, quorumcunque causa in i hquae sunt. adest.idq ordinatim: nam haec aut semisper, plerunque similiter,s eodem modo sunt. Vi, quae sunt contra eorum, qui agunt, cupiditaatem, siue contra quam ijdem secum ratiocinando, iudicant esse faciendum. Quaedam uero dicuntur per se agere: ut qui consuetudine, ratione, ιra, Crcupiditate agunt. consuetudine, quaecunque aliqui faciunt, quod ea sepius fecerint . ratione,cunque conducere, Cr esse uidentur ex his bonis, quae ante commemorata sunt. ira, Cr perturin batione illa sunt, aliquos, ut animus exin
Septem causae, quibus quis alium lae-d ita Fortuna. Natura. visa
49쪽
so RHETORICAE .pleatur,punιmus . cupiditate, quaecunque videntur
cup)ψμμε . Nee est, ut iam distinguamus adhμς is quae aguntur aetatibus , babilibus, er statu , conis dιtιones uitae, er iuuenes, Cr fenes, iusti, σιniusti, diuites, er pauperes, nobiles, cx ignobiales, er potentes, Cr principes,uel ratione, uel infectionibus permoti agunt omnia. quamuis σ de Utilita, &'alio loco agemuε. Quoniam per se ais Voluptas grait bomines, onam a uel propter utile agunt, quodpxOpxςr .liqua stnt, uel uideantur bona uel propter uoluinqμμ' 'i' piarem, quod aliqua stiit , uel uideantur iucunda: iam uideretur de rebus utilibus, er iucundis esse dicendum . uerilin, quia de utili in deliberationibus dictum est, restat,ut de iucundis tantummodo again mus Quae ut pateant,coltituamus prius, reiectis, Quid sit quae esse solent, controuersi s uoluptatem esse antis V Miupx-βε mi quendam suavem motum, er iucundum scysem, naturam ipsam quasi statim faturantem, cumulaα Quid sit teqj explentem: dolorem uero contrarium, Si iam
λukundu tale quippiam est uoluptas, manifestum est id esse iucundum, quod efficiens sit commemoratae asyinctionis : quod uero efficiens est contraris , uel Loci xςxu eam tollit, acerbum. Necesse est igitur iucundum Iucund*' n . 'si tendere ad ista quae secundμm nati rum plerunque sunt, er furit: tum maxime quae fecundum alicuius naigram fuerint facta , at inque illius expleuerint naturam : er quae consuetudiis
50쪽
PARTITIO M E s. situdine fiunt , mos enim similis est naturae: σquod non est uiolentum, nec ne cesitatem baisbet ; num graue est omne , cli zod nec itutem afert. idcirco desidia , otium , incuria , Iuridi, requies, Cr fomim iucunda censentur : πquod cupimus me ab ipsa natura impus, ut cubum, potum, uenerea, odores, res auditu, Craspectu iucundas; me ratione permoti, ut id, in quo persuasi fuerimus inesse aliquid iucundi: erquod recordamur, quodq- speramin; quia animo id objcitur,quod iucundum sit. atque omne,quod dum adest,iucundum est, etiam dum meminimus er Jeramus, uoluptate plerunque afficit . quaaere ex ira iucunditatem bubet, quod eum constaquatur uoluptas orta a lye ulcisiendi: cr quod cupimus uel recordando, uel sperando; ut qui stis μή iactuntur, ac meminerint se bibisse, perentq-ρ bibituros; quis amant, nam loquendo, scriabendo, siue aliud agendo remitisentes,stmper aliquid de persiona, quam amant, habent, quo
gaudeant: et ulisi, quia iratus id maxime exis petit: et uincere, uincendo enim in animo quast species excelletiae imprimitur, cuius omnibus inoest cupiditas uel remisse, uel uehemens: et Iudi, ijs et pugnae, et concentulim, et contentionis, et talorum, et pilae, et aleae, et tesserarum. continae