장음표시 사용
111쪽
Dion. AIN. Iibertus Abbas ser.
32. in canti Alberit S. Recone. ad IO. Bap. Pig.
Ouidius. Admonitio per pacifica lotibus.
stant, de qua legendus est Dionysius arco pa-αgita, de divin. no. capite undecismo. Si aut Ciri loquamur de pace, ut quaedam reconciliatio
est, his modis describi solet. Primo ex Gi- liberto Abbate. Est iterata animorum di
sentientium conciliatio . Albertus magnuS. in Matthaeum. Iterata conciliatio eorum,
qui ex ira diuisi fuere. Pigna libro I. de duello cap. primo. Est firma conuentio inter duos vere inimicos arctissime sancita Antonius Posse uinus sic definiuit. Iterata Vnio animorum dissentientium cum sufficioli restitutionc offensi,& cum minori qua fieri potest issione existimationis offendentis. Rainaldus corsus, dixit: reconciliare esse interruptam gratiam resarcire, seu conciliatio est pacis restitutio: seu conciliare est ad aequalitatem redire. Reconciliatio differt a pace latius sumpta; quod pax sit naturalis co: cordia: haec vero concordia pasta. Illa no
biseu innascitur, haec discordiam supponit. Hinc est quod in *culo illo primo maxima
pax fuit, a qua au rea pace aureum est appellatum. De quo saeculo aliqua habet Tacitus annal. lib.A. Et Ouidius. Sponte sua,fine lege fidem rectum A colebat. Ex his nascitur in reconciliandis inimicis, quantum fieri potest, debere pacificatores conseruare honorem offendentis, quia diminutio honoris illius non pertinet ex se, adi
112쪽
INIMICOR v M. 8s instaurandum honorem is si,& si seri posset, ut de paria i pen dentis honore nihil detraherea tu maxime id conduceret ad pacificationes faciendas, & factas conseruandas. prsterealpoetanda est, in hac restitutione aequalitas, quae ut in prouerbio est; bellum non facit:& ut quidam scripsit; est concordiae nutrix, es conservatrix. Adde, quod pertinet ad dignitatem offensi, ut ille quo cum gratiam reconciliat, in honore sit, ne hominem famosum,& inhonoratum, pro amico habere vel le vidcatur. Denique pax non est inuenta ad vindictam, quam aliaetare videretur is , qui multum de honore restituentis, vellet esse detractum . Satisfactionem vero, quantum ad rem nostram attinet, hoc pacto , quis describeret. Est honoris ablati restit utio , ab eo qui laesit conuenienter facta. Quomodo autem fieri debeat, alibi latius a nos is demostrabitur. Solet, ut illud obiter dicamus, retonciliatio quibus da signis exterioribus fieri, veluti osculo,& manuum compleYu, qui mos antiquus fuit. Plaut. in Amphitr. Et moenum prendi, O osculum tetuli tibi . Cur autem his signis externis fiat,legere poteris apud stalaaldum Corsum, in fine libelli sui de reconciliatione. Et illa ratio est satis congrua; quia his partibus solemus iniuria afficere, vel verberando,vel detrahendo, vel iurpiter aliquid faciendo. Vt si quis, simulato oris crepitu . illuderet: aut digitos tur
ta equalitasPIouerbium Pax. non est inuenta advidictam.
113쪽
2 'ta piter implicaret, ad alterius se git lationem,
Solet etiam quiri, quis primus auctor reconritia ii sili xioni. fuerit aliqui inter quos est Plinius,Theseum auctorem faciunt; quod non robdorus. facile crediderim, cum reconciliationem ad principia legis naturae spectare, nemo inficiari iure possit. Quare una cum iure gentium natam es. existimo. Et quoniam non omnes , qui laesi sunt, reconciliationem amant , sed potius ultionem quaerunt,de qua facien da est saepe mentio; propterea ipsa quoque.,ἡ ili' breuiter hoc loco describatur. Baldus in vindicta O hunc modum definit. Vindicta est reeontris . statio offensoris. Corsus hoc pacto. Iterata iniuria ab eo qui passus est proficiscens.
Antonius Bernardus, ita Vicilci est ei, qui fecit iniuriam, reddere par pari factis,uel vetbis idoneis,& accommodatis ad delendam initi riam, & ad illud quod perditum est recua peradum Virtute propria,ut intelligat a quo,& ob quam causam id patiatur;aut breuius , cum Aristotele,& Virgilio : cst expletio animi offensi, ob poenam ab offendente datam. Et haec de pace, concordia, reconciliatione,
sitisfactione, & vindicta dixisse sufficiat. De odio, amore, σ signis, quibus ista demonstrantur. Cap. II.
REc τε sane illud Marcus Tullius mihi scripsisse videtur; nihil esse unum uni
114쪽
INIMICOR v M. 8 tam simile, tam par, quam omnes internosmetipsos sumus. Quod si deprauatio con- risuetudinum, si opinionum vanitas non imbecillitatem animorum torquerct, & flecteret, quocunque coepis et, sui nemo tam similis esset, quam omnes sunt omnium. Hoc si intel
ligeretur, cognoscerent profectd homines, ut sicuti absurdum est sibi ipsi odio esse, itata proximum odisse, immanissimum quid osse, animaduerterent. Nam cum alium quis mammi
odit, facere nullo modo possit, quin in seip- Aaim '' sum odium habeat: si odisse nihil aliud esse
sentirent, quam interitum alicuius rei velle; sit Perciperent cliam, secum alios oderint, sui- φήη ς' ipsius interitum desiderare. Simile est, de Iacobus
Phil utia, qua, ut quidam vir doctus scripsit; V--λ-
dum homo omnia ad suam utilitatem trahere conatur, omnia insitam perniciem, ac perpetuum cruciatum couertit. Deniq; cum nihil excellentius,atque illustrius sit, quam amor, in quo S in hac & in futura vita nostra posi- Beatitudora cli: beatitudo, & nihil deterius excogitari: MR φῖ possit odio, quo vitio tanqua cruciatu nimmo damnati perpetuo laborant, nihil eque, ac odium vitare deberemus; Verum cum homines ob naturae corruptelam haud raro inuidiam concipiat, & conceptam etiam signis externis ostendere, & declarare non vereantur ; de natura signorum odii , & amoris, de
quibus est prscipua difficultas in hoc nostro opusculo , nunc disputandum est; si prius
115쪽
Arist. I. 2. Rhet. c. q. Franciscus Philelphuru
Signu sid sit Deelaratio definitionis
E P A C I p I C A T 1 o N v quid odium , & amare sit , breuiter aperurimus. Odium ex August. est vetus ira CX pluribus causis collecta, diuturno tempore perseverans . Aut breuius cum Cicerone odium est ira inuaerata. Vel cum D. Thoma ; est dissonantia appetitus rationalis ad aPprςhensum, ut disconueniens est. Hinc palcidifferentia quaedam inter iram,& odiu; quod illa possit esse breuis; odium debet este diuturnum ; aut certe aliqua ratione confirmatum. Differunt etiam ut Aristoteles voluit,
quoa ira est in singulos, odium vero poto st esse in uniuersos . Franciscus Philelphus sic de odio sensit. Est ira inueterata, ulciscendi tempus expectans. Vnde Calchas, apud
Dic bilem quamquam tum tontinet, imis Pectoris: ast odium servat penetralibus olim operiens tempus, tulpam quo poena sequatur. Amarc, ut breui dicam. Est bonum alicui velle gratia illius, atque illud quantum in leest, efficere. Ad signorum explicationem ac cedentes, signum ut ad rem nostram facit ,
hoc pacto definire possumus. Signum est aliqua hominis actio, amoris , vel odii demonstrativa. Et si ad hominem offensum contrahere vis, dices. Est hominis offensi actio odij retenti, aut dimissi significativa. Haec descriptio clara est; in qua vox, act io, latius sumitu r, quatenus exempli gratia , t cere, non respodere,aliquid agere significat.
116쪽
.tsi ergo quis vel supercilio, vel toruo aspectu demonstraret, se esse male animatum contra aliquem; aut blando sermone indicaret se illum amore pro 'equi rhuiusmodi actio nes dicerentur odij, vel amoris signa. Contraximus deinde ad ostensum, quia de signis ab eo dandis, aut negandis nostra est disce
piatio. Haec ligna pollunt primo diuidi in
ea, quae re, di operatione aliqua continentur; ut verbis, gestu : N in ea, quae potius in quadam priuatione consistunt; ut non indicare viam eam petenti: non respondere salutanti. Secundo signorum alia sunt comitiu-nia: alia sunt singularia. Ea dicentu r esse co- nunia, quae aliquam ob causam tam amicis , quam inimicis communem demonstrantur .
Vt ecce, Si quis velit procationem fundere pro proximis, cum causa haec, quae ad orandum adducit, sit communis omnibus; precatio dicetur conamune signum :& si quis orando vellet excludere inimicum, negaret signu commune dilectionis. Item si quis vellet cicemosynam elargiri in egentes, qui sunt in civitate: in algentia est: causa communis etiainimico indigenti,qu i non poterit sine erro re excludi ab eleemosyna . Sic , si quis vellet
omnes consanguineos conuocare ad prandium : confingu initas esset causa communis, quae inimicum consanguineum compraehen derct . A communi signo amoris,ut est communis sententia, no potest excIudi inimicus.
Ium diuisio Secunda diauisu a Signa commmunia.
117쪽
so DE PACIFICATIONE Ex dictis illud conficitur, signa hec posse es
coibilitia sem*gyβ Sminus communia, pro ut causa est magis, vel minus communis; ut patet CXC parti laesa piis paulo ante allatis. Particularia signa sunt lq- quae ex particulari causa, quae in aduersario non reperitur, demonstrantur. Verbi causa; mihi est quotidianus usus cum Franci semin eum multa beneficia confero, quod de me benemeritus st: quae ratio non reperitur in inimico. Sic salutare hostem: invisere eum dum fgrotat. Denique quandocunque alia qua beneuolentiae significatio datur cuipia, cuius dandae in inimico nulla reperitur cau- Alia si no- sa, signum dicetur amoris particulare. Ite-
-dμαβψ- rum Mna a principio distribui possunt in
tres partes. Quaedam sunt omnino communia: quaedam singularia; quaedam interme Signa omni dia; seu mixta. Communia, dicentur Quarnia. adhibentur erga populum, aut remp. ut si pro aliquo populo , vel ciuitate lustrationes Farticulam fierent. Particularia sunt, quae erga particularem hominem demonstrantur; ut uni PeFigna mixta tro in omni re subuenire. Partim uniuersia, partim singularia sunt, quae vel a natura vel cxconsuetudine omnium populorum facta sunt communia, cu nemini ex communi usu negentur: sed quia erga particularem perso- , nam adhibentur, particularia dicentur. Ηuius generis sunt haec signa. ostendere viam petenti: salutantem resalutarer accendere lumen; quae communia officia esse, Cia cero
118쪽
cero ita. I. officiorum docuit. De nnmero horum signorum arbitramur esse casigna, quae petuntur ab iis, qui se inimicis reconciliare volunt . perpetua cnim, ac diuturno usu confirmata cora suetud me apud omnes Populos usurpatum est, ut effusi odisi indicia , debito modo petenti demonstrarentur: factae enim sunt omni aetate, apud nationcs omnes animorum conciliationes, & pacificationes, quo Vsu sublato, omnis tollatur societas, quae pace,& concordia continetur, oportet. Haec enim est; que simultates tollit bella compestit, iras comprimit, superbos cal cat, humiles amat, distordes sedat, inimicos concordat, cunctis est placida, nestit extolli, nescit inflari . Hanc qui accepit teneat, qui perdidit repetat, qui amisit requirat . Non immerito ergo antiqui ad consensionem retinendam quemque suo nomine salii tabant,& salutanti reddebant salutem: ad idque faciendum nomendatore, qui nomina seggereret, utebantur . Si nomen non suggercbat, dominii appellabant. Rursus signorum alia sunt idonea ad indicandum odiu es e depositum : alia vero non sunt idonea. Haec gratia exempli, non censerentii r idonea signa ad demonstradum aliqvcm no laborare odio: si vocatus ad coena,vbi multi accumberentipter standalum semel, & iterum inimicum accumbentem esset allocutus : similiter si ob eandecausam ostulum pacis de antiqua consuetu
Cicero. Parem exteriorena esse de lege na
119쪽
Tertulimus Taber. 6.1in. instit. de lauru igna non sunt eodem modo Sc se
per lassicientia. Regula ad cognoscendum, Jus ii-
dine de qua Cyrillus Hic rosolymitanus, &
Tertulianus meminerunt, in Ecclesia daret . Id autem maxime verum esset, si accepta in
iuria grauior fitisset, ut multi scribentes, &0cciatim Fabcr animaduertunt. Idon cum censeretur indicium, si coram duobus, vel tribus testibus, aut publica scriptura quisse deposuisse odium demonstraret. Illud hoc loco diligenter considerandum est, non omnia signa ratione cuiuscunque loci,& personae, & temporis osse eodem modo lassicientia: quia aliquod signum, ratione unius per
sonae, loci, temporis erit idoneum,& ratione alterius non erit. Regula autem ad cog
scendum, qtiὁdnam signtim sit idoneum, erit iudicium boni,& prudentis viri,& patriae consuetudo, quae hac in re spectanda est. Hanc doctrinam, excmplo a sacra scriptura petito declarare placet. Cum Absalon, ut est in libris Regum, veniam de perpetrato crimine a patre obtinu istet, concessit pater, ut domum rediret, sed noluit, ut ad se veniret faciem suam videret,& ita verbo tenus indicauit odium esse depositum. Fuit hoc signum in patre rege sufficiens, quod forta se non fuisset in alio: cum Dauid tanquam rex,& pater potuerit facinorosum filium hae poena punire, ne ad eius conspectum aditum haberet. Aliae possent seri signorum part tiones, sed ab illis tanquam minus necessariis Ast incamus breuitas admonet. Contra lasc
120쪽
INIMICOR 'Μ. 9I quae disputata sunt , quis obij ceret. Quid bbiectio
causae est, ut ille qui sua sponte eleemosynam ' 4- facit omnibus pauperibus suae ciuitatis, si inimico nihil dare velit, peccet λ Nam si in manu eius est, dare, & non dare eleemosyna, si non det nihil offendit: multo minus peccabit, si de quibusdam bene mereatur,& alijs non faciat iniuriam. Cur si exbenignitate uvio bona mea alijs impertire, cui magis placet, gratificari non queo λ Ergo licebit mihi, absque offensione excludere aliquos a signo dilectionis communi. Ut haec dubitatio, flus est maximi momenti, cuius solutio & explicatio est fundamentum multarum veritatum dissoluatur, animaduertendum cst; nos esse urulis oblialiquando, obliquo, seu indirecte obligatos Iu id sae.
ad aliquid faciendum, ad quod alias non era νςPς mus Obligati tui, cccc . Franciscus non est obligatus. ad recitandas preces Beate Virginis : verum s recitare voluerit, debet ni peccare Vult, Conuenienter, hoc est, pie, & attente recitare.. Est& aliud simile . Est aliquis, qui non est obligatus ingredi religionem, sed si iste vovisset castitatem, S postea matrimonium de prs senti contraxi siet, is ad
vitandum peccatum mortale, quod committet in prima copula, est obligatus religione ingredi. Ex his posita soluitur dubitatio Κ Respondet Quamuis aliquis non sit obligatus in aliquo . d. dxibita- Oudare cleemosynam pauperibus, qui sunt. 1li:, '''isi, ciuitate: tamen quando ex causa pauper