장음표시 사용
141쪽
potest contingere; vel cx iustitiae, & publicae
utilitatis amore; vel cx odio,& cupiditate vl- . tionis . His ita praeimissis, statuo circa desensionem vitae, & membrorum has conclusioncs. Prima conclusio . Defensio est de iu- Prima eoae. re naturae, canonico,& ciuili. Hoc Cit,pro' ca=-, pulsare vim ab iniusto inuasore illatam, om- de honite. nia iura permittunt concedunt. Intelligenda est haec veritas de inuasione iniusta, &cum moderamine inculpatae tutelae. Et est Ioan. de Livniuerse vera de quocunque homine siue se- d. i. ''culari, siue religioso, perfecto, & imperfecto. Damnatur hac conclusione error quin Prima ratio
ius capite decimo sexto adscriptus. Hanc , ab
veritatem vox ipsius naturae manifestat, dum naturali propensione omnia statum, conseruationemq; expetunt, ac pro illa depugnant. Hinc poeta quidam. 2Von solum taurus ferit ocis cornibus hoste, propertha Verum instanti l a repugnat ouis. lib. R. Quare si quis cum ratione hanc naturae propensionem sequatur tuendo se, vitio carebit. Hinc dictatum illud apud omnes legistatores. Vim vi repcllere licet: Quod qua ratio Alben. Bol. ne accipiendum sit Albertus Bolognet tus li-- . bro de leg. demon strat;& late declarat Vas va .e i quius. Confirmant hanc veritatem omnes nu. legis naturae interpretes philosophi. Cice- ro lib. I. ossic. orat. pro Milone,& luculen ter oratione pro Roscio Amerino : Aristoteles , α Plato, & caeteri omnes. Ius pontificium
142쪽
ran. 3. O.sig. cium docet nos hanc veritatem, per InnocenAurus h lianam, Alexandrinam,& Clementinam conro de sentς- stitutionem,titulo de homicidio, & de sente Clem'vmea tia excommunicationis . Diuus Isidorus de hom. quinto libro etymologiarum, violentiae per reteau a vim repulsionem asserit esse de lege naturae. -ὶς, Caesareum ius eandem propulsationem tan-κής i*β ou iustam concedit in l. vi vim ff. de iustitia, & iure & lege I. M. vim vi ae ad legem Aquiliam & C. unde vi,& ff. de vi & vi armata. Vt vere cccinerit Naso . Ouidius I. 3. Armaq; in Armatos sumere iura sinunt. Moeseu, Legendus est Ludovicus Carror. in sua pra-Canra. ctica criminale tit. de homicidio. Hae autems-ε- n . si' auctoritates, quae & iure ciuili desumuntur, valent etiam in foro conscientiae: in quo pr-A xs . rauit Acurlius, qui existimauit solum valere.. a.' ' in foro contentioso, quem merito Paulus a Paulin Castro,& alij refellunt. Quamobrem qui' ' sic se defendunt,nec peccant, nec puniri de- obiectio boni. Quod si ob ijcias aliquot statuta, quae habent haec verba. Occidens quomodocunResponsu quo, occidatur . Dicerem, non esse intelli genda de co, qui se defendendo occidit: cum statuta non possint tollere, quae sunt de lege
Lan rancus naturae. Ita respondent Lanfrancus de oria'ppQ J V - no, Hyppolitus de Marsilijs,& Vasquius. - Neque verba illa in statuto sunt otiosa, quiRintelliguntur de vero homicido, quomodocunque armis, aut fustibus vel alia ratione Asia ratio iacto . Hanc conclusionem ex eo probare si cet.
143쪽
INI MI CORVM.eet; quod si contrarium concedatur, multa inde ebullirent incommoda; quia quilibet quacunque de causa adoriretur quemlibet. Secunda conclusio: ut haec defensio sit hon sta, debet vacare omni desiderio vindictς, &crimine culpatae tutelae. Hanc integram conesusionem tradunt Pontifices citati, Innocentius,& Alexander; & patet ex dictis. Tertia conclusio. Dum aliquis se defendit,non debet intendere occisionem; ita ut pro scopo habeat solam defensionem. Ita docet Cai tan us, dum declarat do ctrinam D. Thomae in quet stione de homicidio. Nam sola resp. de sententia D. Augustini potest intendere occisionem,quia ad remp. pertinet exterm trire scelestos: & ita priuatus homo solum debet intendere defensionem,ad quam habet ius a natura: quod si inde sequatur inuaseris
mors,vel mutilatio,erit praeter intentionem. Addesi licet intendere mortem: aut quia ille iniuste invadit: & hanc ob causam non licet; quoniam inuasus non est iudex: vel quia occisio est medium ad tuendam vitam: neque haec causa est idonea, cum non sit consonum velle aliquem occidere, ut me conseruem, si cuti non licet formicari, ut vitam coseruem. Quarta conclusio. Qui dicunt licere occi
dere,dum quis se desenait, quia id videtur fa
cere auctoritate sibi a rep. concessa, errant.
Nam id afferunt sine ulla ratione, cum ius ad se defendendum coneedatur a iure, & lege
Meuda ede. Inno. Alex. e. t tamet eo sententino
Caiet. .a.q. Prima ratio: Alia ratio. Quarta e γα Quorudam
144쪽
Secunda I tio . Notandum. texta conc. DI natur error quidam. Prima ratio.
116 DA PACI sICATIONE naturali. Ex quo patet errarc eos,qui nolunt omnibus hominibus hanc facultate defendedi sui concedere, cu sit de lege naturae, quin, iure omnes aequo modo gaudent. Quinta conclusio. Non licet pramenire eum, qui agi gredi vult, α occidere antequam aggredia' tur : ita ut non adsit,ut nostri loquuntur, praeuentio formalis, licet adesse possit materia iis . Nam in primis non esset vim vi repellere, sed praeuenire in iniquitate. Deinde lilianc facultatem concedas,etiam dum est periculum vitae propriae, aperies certe viam ad multa homicidia,& quisque facile finget ne cessitatem praeueniendi. Quare haec doctrina, de sui defensione,ita est tradenda, ut semper dicamus, non licere praeuenire. Sexta conc. Vbi quis accepit injuriam, vel nocumentum in corpore, non licet post congrcl sum propria auctoritate vindictam sumere ,& iura tam diuina quam humana id iuste prohibuerunt. Est conc. fide tenenda contra impium errorem cap. I 6. citatum. Probae hanc conclusionem usus omnium bene inst tutarum rerum pub. in quibus certi iudices
semper constituti fuere, qui priuatas vindicarent iniurias. Et Deus o p. max. in suo populo voluit csse iudices, qui omnem causam definirent. Huc facit illud . Mihi vindictam,& ego retribuam: mihi scilicet vel meo iudici. 'Deinde Sanctorum doctrina confirmat hanc conclusionem ut Augustini ep. ad P blico-
145쪽
blicolam D. Gregorii libro secundo epist. epist. 34. Philosophi quoq; approbant hanc
veritatem & maxime Plato dial.6. de legibus circa medium: & in Cry tono apertissime. Adde auctoritatem Diocletiani in lege I . C.. Vnde vi. Fac, si placet, licere cuique se ulcisci: quot quaeso in ciuitate rixae quot violentiae λ quot iniustitis λ quot tumultus, insidiae singulis horis, & momentis cerneretur Quem modum in sumenda poena is, qui pe pessus est inueniret si in propria causa existeret tu dux,& carnifex; maxime quando animus ferueret ira: odium vigeret in pectore. Denique cum vindicta sit actus tultitue, ad personam publicam pertinebit ;& qui propria auctoritate voluerit hostem punire contra legem, & rationem agens, homicidium committet, quod & in sacris litteris,& sacris concilijs, veluti Ancyrano, Turonico primo,Venetico, A galense, Aurelianense qua to, Tribuniense, & Tiburiense ac alijs multis, damnatur. Vltima conclusio. Aetione iniuriarum licet agere contra reum in foro ciuili, si debito modo fiat. Est contra errorem tertium supra citatum. Probabitur liscconclusio inferius, cum de actione iniuriaruinstituta erit disputatio. Locus autem Pauli, qui videtur haereticis fauere, optime de claratur I Sedulio; qui ait, esse intelligendude illis, qui trahunt fratres ad iudicia extra ecclesiam, quod etiae Anactetus cristola tertia
da ex priuata vindicta . Alia ratio.
Cap. 27. Cap. I. lusa Septima caelusio. Damnatur quida raetor Prima coro. Sedulius Anactetus. -
146쪽
r18 . Da. P ACIPI CHION Ri tia docuit. Licitam esse se i tu itionem & quo modo sit licita, & quae vindicta sit iusta, dc t quae iniusta, hoc capite demonstrauimus . rSequitur nunc,ut de honoris famae defensione disseramus . De honoris, O fame defensiondi. cap. 22.
TANYr faciendam esse bonam famam Diuus existimauit Augustinus,ut libro
de bono viduitatis eos, qui famam negligui, non modo imprudenter, sed etiam crudeliter facere affirmauerit. Cum vero ex altera parte viri grauissimi famae neglectionem laudauerint. tibi ventosa sint tanti munera famae. Dubitare quis merito potest; an fama armis defendenda,cum quis cam.auferre voluerit pan vero contemnenda sitia Nanque qui legunt, V ana alii eertent armis pro laude nocensis Ferrum acuant, pulchrami, petant per Nun
Proculdubio famae defensionem non susciapient . Qui vero haec aduerterit. Auλη in Vita perit mortis oboria non moritur.
ouid. Tre tamen extinuo, fama superstes erit.
I 3- dη uist, Pro fama vitam profundere' non dubitabit - Quam ob rem ut huic dubitationi satisfaciamus,de honoris, & famae defensione seorsim inquirere oportet. Vt autem breuiter quid
147쪽
I N I MICOR v M. III ut non modo labia,ut scripsit Cassianus, sed
nec intima cordis moueat: vel si aliqua intus sit commotio, eius nullum appareat indictu . Hanc doctrinam docent nos secrae litterae Matthei I. Lucae 6. Prima Ioan. a.& . Et sacri Canones 23. q. q. Ea vindicta. d. s. depcen. falsa,& can. fratres. Scholastici omnes 3. d. IO. Summistar ver. caritas. Canonistar
iniur. in Institutionibus. & ff. eod. l. non solum β. I. Secunda conclusio si conceptum fuit odium, extinguere illud oportet, etiam ante petitionem veniar ab offendente factam. Est conclusio certa fide tenenda, contra eris rorem septimum superius enumeratum. Hanc doctrinam speciatim tradunt D. Tho.
Σ. a. q. 2 s. art. 8. Antonin. q. p. tit. 6. c.q.
f. I. Angel. ver. dilectio I. a. Cardinalis Alexandrinus d. 9α si quis contristatus. Cardinalis Albanus loco supra citato. Hanc conclusionemeedem auctoritates pro superiori conclusione allatae probant. Tertia cones usio. Inimicus,vt peccator, hoc est, ut habet habitus prauos, & quatenus culpa infectus est,non est amandus, scd potius odio habendus. Est communis doctrina, & nominatim Scoti d. go. & summistarum locis citatis . Hoc, inquit Augii stinus,est perfecto odio odisse, ut vitio non homines oderis. Quarta conc. natura in inimico non est odio habenda sed amanda. Nam secundumnat ii ram
Angel. Caid. Alax. Card. Alba. Tertia eo
148쪽
ret DE PAe IrICATIONE ram est nostri similis, & imago Dei, qua ra
tione ad eum amandum natura duce compellimur. Adde quod natura est offectus Dei et at Dei opera non possunt odio haberi .Quare inimicus quia homo est, non est odio ha
bendus : & si quid odio haberi potest,est -
la malitia quae non est Dei. Nec ut obiter ildixerim, omnino arduum videri debet hoc naturale,& diuinum piaeceptum, Ut quibus' Premptino dam videtur. Nam si spectetur dilectio ini- Diti ei, tia mici quoad dilectionem communem, quavmmno a amare debemus omnes alios,cum causa diligendi sit communis, non videtur admodum durum praeceptum. Quantum vero ad particularem dilectionem, quae apparet paulo . ' dissicilior,si res diligenter perpendatuta non, .i omnino ita erit . Quoniam sicuti Deus pret-- cipit mihi ut inimico praesto sim, dum id n cessitas,& ratio poscit: ita etiam praecipit m omnibus meis inimicis, ut ipsi quoque mihi gratificentur. Quod si velles tuo; inimicos Qiuinum seruare mandatum, ipsa itaedocente ratione I tu quoque id seruare velle debebis. Hanc conclusionem cum superiori prster cs Cassiodorus teros luculenter tradidit Cassiodorus in psalmum I 38. Perfectum inquit odium, est homines diligere,& corum vitia semper horreis re: na vi in illa parte,qua crcatura Dei sunt, amandos esse non dubium est: in illa iniquitate horrendi sunt, in qua se polluerunt. --α Quare cum Aristoteles a quodam reprehenderetula
149쪽
a , Ι NIM,t Co Ru M. I ris: deretur, quod homini iniquo nescio quid pe. Nota Aiut cuniarum dedisset, sapienter rospondit: se , βψ λμ'
boc est,non homini, sed humanitati. Quin- in inta co ta conc. Licet velle aliquod malum temporale inimico, propter bonum spirituale illius. Vt ccce. Licet mihi desiderare inimico ad- Peclaratio uersam valetudine, ut ei sit occasio resipiscendi. Ad caritalcm enim pertinet desiderare alicui detrimentum minoris boni, ut consequatur maius bonum. Non possumus tamen nos illud malum inferre, sed solum cupere, ut Vel a rep. vel a Deo inseratur. Haec doctrina claret. Ad quam confirmandam 2xobatio.
possunt adduci omnes illi diuinae legis sentcntiae, quae docent sanctissimos viros suis . inimicis hoc genus mala imprecatos fu iste, ut passim in p lalmis, videre licet. Sexta con gesta eone clusio. Licet desiderare alicui mortem coninporis simpliciter loquendo , ctiam si sciamus fore, ut moriatur in peccato mortali, & hoc
propter commune bonum: nunquam tamen intendere licet eius malum spirituale. De - Declaratio
claratur haec doctrina. Liceret desiderare mortem tyrano, & Imperatori Turcharum,& haeretico cuipiam, ut resp. tali peste liberaretur pessima. Nam publicum bonum est blica ut magis amandum quam priuatu, quippe quod amanda.
vi Aristoteles scripsit, maius existat. Scptiama conc. Nulli etiam inimicissimo, & sceleratissimo licet desiderare priuationem beatia H a lud,
150쪽
tudinis, aut aeternos cruciatus.' Ratio prinhac conclusione in promptu est; quia id esset contra Caritatem,quae nititur in commu- octina Ge. nicatione aeternae felicitatis . octaua con-Husio; selua caritate, non possumus inimico non desiderare bona spiritualia, ut gratiam,& virtutes. Et ita cupere, ne inimicus hix bonis potiatur,est grauissima ossensio. Nam haec bona sunt necessaria ad vitam aeternam comparandam ; & in his bonis consortio consistit Christiana. Postremd ad has conclusiones addendum eth, neminem posse sine graui crimine gaudere de detrimento in mici, aut tristari de bono eius, aut velle est inserre damnum contra ordinem iuris , aut
22 Ie '' eomientcntiordine, sed ex odio, o Sylvestermissis asiis, in aurea rosi scripsit. His igitur conclusionibus huic capiti,nelongum faciamus, satis factum sit. Cum autem soleazinter scribentes illud diligenter requiri: utra sit potior dilectio, an amici, an inimici, nomerit ab instituto nostro,nec ab eo,in quo nuo versamur loco alienum, quid in hac controuersia rationi magis consentaneum sit aperire; idque ea de cause,ut demonstrata praestan, tia,& excellantia amoris, quo inimicoseomplectimur, facilius hominesaa hanc pristantissima actionem exercendam impellantur.