장음표시 사용
131쪽
Peeeator dii se inordinate amat, noeoniniittit
mi veritatem potest confirmare ille scripturae locus. Qui diligit iniquitatem, odit animam suam, hoc est, is, vel vitam suam. Et Aristoteles;Iucunda quidem exigunt, sed noxia. Tunc enim vere homo se diligit, cum hon stum,& virtutem diligit, qua virtute viri improbi vacant. Quamuis autem peccatores dum se peruerse amant,odio se prosequatur et tamen non committunt duplex peccatum; alterum contra caritatem, qua se amare debet; alterum contra illam virtutem, quam violat, sed solummodo unum, contra virtutem; licet interdum duplex possit intercedere peccatum : ut si quis hac intentione peccaret, sibi ut noceret. Postrema conc. quando boni ex caritate amant inimicos; est quidem amor amicitiae, sed non amicitia. Amicitia enim non est, nisi ubi est mutuus amor. Quod sit amor amicitiae patet: quoniam qui ex caritate aliquem amat, eius bonum desiderat,& procurat. His ita traditis distinctionibus,& conclusionibus,ad res ipsas explicandas, quarum explicandarum causa labor est susceptus, propius accedamus.
De obligatione diligendi inimicos. cap. I 8. Est I CARITAS , quae amoris diuini quar- participatio dam participatio est, eam vim in nobis . Um φ' retineret, quam in ipso Deo, a quo fluit,
habet, inimicos diligere haud nobis difficila
Amicitia ubi reperiat Caritas ris
132쪽
Fert tacitus, Nium νincit, diuinus amator. 3 Mus . Item o
Ardenti tacitus, fero,uiuo, victor in igne. Tanta est enim diuini amoris efficacitas, ut Cini si di
eos, quos mundanus amor se amare non pol-
se libere fatetur, maxime amet. Propterea Deus pro inimicis suis, hominem fieri, indi- . igna pati, mortcm subire atrocem non dubitauit. Et licet poeta quidam cecinerit. Non bene conueniunt, nec in νna sede moran Ouidiu. Maiestas, o amor. tur men diuina sapientia utrunque pro nobis sapienter copulavit; dum ob summum amorem serui formam accepit,& granditatesilam non amisit. Quare si amoris diuini virtutem incitaremur, nihil opus esset pluribus docere quomodo, & Θ, & qua obligatione inimicos diligere debeamus, quod hoc capite iuxta ordine superius positu nobis faciendum est: super qua re has pono coclusiones. Prima conc. De diligendis inimicis habcmus praeceptu. Veritas haec firma fide temeri debet : & cu certissima sit, paucis probabitur . Et primo, hanc veritatem is, qui veritas est prima ratio. Christus dominus Matth. c. S. nos docuit. Mittiti LDiligite inimicos vestros. Nec alia huius dilectionis ratione assignauit: quam ut simus
filij patris. Q misi dixisset; si inimicos nodite Loeu, expuxeritis, filii patris non eritis. Is autem, qui fi ς -- lius patris non est, filius diaboli propter pec tum est . Quare si quis a peccato vult ese
133쪽
Praecepto naturali. Prima ratio. Quae praec
. Ios DE PAcI FI CAT IONE se immunis, amet inimicos, si quos habet, necesse cst . Accedat auctoritas D. Ioannis apertam sententiam pronuntiantis. Qui odit
fratrem manet in morte . Omnes autem inuicem fratres esse, ubi secra non docent eloquia λ in mortem autem solum ij impingunt, qui Dei transgrediuntur mandata. Deinde proximus, ut diuina scriptura iubet, est amandus. At inimicus in proximis est numerandus . Ergo non erit ab amore excludendus. Nomine proximi contineri etiam inimicum,& ex parabola Samaritani, & ex communi se ribentiu m doctrina, aperte constat. Proximus, ait Beda, est omnis homo. Idem Ιθ-chius in Leuit. lib. quinto. Clemens Alexandrinus lib. 7. stromatum. Secunda conc. prsceptu de dilectione inimici est naturale. Est haec doctrina aduersus quosdam, qui arbitrantur esse solum praeceptum diuinae legis,& putant superare omnem rationem naturale quod omnino a vero abest, probatur haec veritas hoc modo. Ea praecepta dicuntur pertinere ad legem natu re, qui ex primis naturς notionibus, haud obscure deducuntur . At inimicos esse diligendos, non longe a primis naturae intelligentiis distat. Ergo pertinet ad praecepta natura . Quod non absit a primis luminibus nobis a Deo insitis , patet;quia facile deducitur haec veritas ex il-
Io principio notissimo. Quod tibi vis ait ri feceris . Sed natura duce; cupit quilibet, ' velit
134쪽
amari: propterea si naturae congruenter vitiere volumus , quilibet debet amare quemlibet. Et sicuti vellemus neminem nos odin se, ita nos neminem odisse debemus: ut quod nobis nolumus, alijs quoque nolimus, quam sententiam tanti fecit Alexander seuerus, Lapridius scribit, ut in palatio,& operibus publicis passim perscribi iusserit. Accedat secunda probatio; quae multum momenti habet . Natura inclinat ad amandum sui simi Ie, quod non solum sacrae, scd etiam profanae tradunt scripturae. At inimicus est nostri persimilis. Nulla ergo erit ratio cur non sit amandus. Mancipium, inquit Epictetus et pud Arianum, recusas sustinere fratrem tu ut ii, qui Iouem habet parentem, tanquam filius ex cadem stirpe generatus, & cx eodem de supernis satu λ Arguebat eos, qui seruos
errantes non serunt . Adde auctoritatem Platonis, Senece,& aliorum sapientum, quorum sententiae in tertia parte asterentur,cum
de remissione iniuriarum,& diligendis inimicis disputabitur. Nascitur primo ex di- ctis, falsam esse sententiam quorundam, qua
videtur approbare Ioan . de Baccone: naturam non esse inclinatam ad diligendum inimicum : cum natura dicatur eise propensa ad id quod recta ratio demonstrat. Colligere secundo licet,hoc praeceptum obligare non modo Christianos, sed etiam omnes nationes
Citero in Laelio. Cicero I. I. de legibus.
prunum. Io. paceoru I. 3.1et. d. 3. secundum.
135쪽
Tertium. Quartum. Tertia c5c. Cap. 16.FItina ratio Cap. 39. Seeunda I tio. D. Hieron.
tiones mundi. Neque enim lex euangelicacotinet alia praecepta moralia, praeter ea, quq sunt de lege natu re, ut communis tenet Theologorum sententia. Ex quo patet, praece
ptum de diligendo inimico esse indispensabi
le, cum non longe distet a primis naturae notionibus. Demum conficitur ex allata doctrina, Seruatorem nostrum non dedisse nouum preceptum de diligendis inimicis: sed correxisse Iudaeorum errorem: addidit tamen consilium ad perfectionem legis gratiae, ut infra dicetur. Tertia conclusio. Inimici dilectio non ost semper sub praecepto : ita ut haec dilectio interdum sit de consilio . Volumus hac conclusione refellere errore quartum superius enumeratum . Confirmatur haec veritas communi doctorum sententia,
ruos doctores inserius cum de pace faciena agam, recensebo; a qua communi sententia dissentire est errorem sequi . Accedit quod neque dilectio amicorum semper nos sub precepto obligat: sed quandoq; in con silio est. v t, dare eleemosynam amico non admodum egenti: suppeditare ei non neces . saria: saepe eum officij causa inuisere. Quare nec dilectio inimici. Huc pertinet D. Hi ronymi sententia, cum exponit illud: orate te pro persequentibus vos. Dicendum est ,
inquit, Christum non impossibilia, sed perse
cta praecipere. Sed iam doceamus oportet,
P Praeceptum, quando consilium de diligendo
136쪽
ciatim est amadus inimicus. Secundo casas. Luc. I Regula n tanda.
do inimico habeamus. Quarta cone. Dile- Quarta cSα et ionis prisceptum obligat nos sub graui offensione ad diligendos inimicos, in tribus ca isibus, quos nunc enumerabo. Haec doctrina communi scribentium calculo est approbata . Primus casus est, univcrsalis dilectio: hoc est, cum quis ex aliqua causa communi diligit proximos, no debet sub peccato mortali ab ea dilectione excludere inimicos. Secundus, quando proximus inimicus esset in aliqua graui nccc itate constitutus, deberet aduersarius ignem caritatis in se, erga proximum grauiter labrantem excitare, nec tanquam immanis leuita, sine ulla animi commotione, tacitus pertransire. Hinc posset sumi regula quaedam ad cognoscendum, an
ille, qui dicit se deposuisse odium, & ad reco
ciliationem exteriorem venire renuit, Vere
deposuerit: petendo ab eo et an opem ferret inimico admodum egenti: quam, si ait se fore negaturum, signum est,adhuc in pectore odii reliquias araere. Hac arte prudenter uti consueuit Fulvius Corneus, cum de pace facienda cum aliquo ageret. Ac semel cum quempiam, qui se odium extinxisse at bat,interrogasset : an si cum ex agro rediret, ireperiret in via inimicum suum vix ostibus haerentem, & fame pene erectum, aliquid fructuum, quos in quassilio comportaret et . rasubministraret quorum Verborum flatu,
odij scintillae in pectore illius sopithincensq
137쪽
de consilio dilectio in mici. S. Maximus vom. de S. Mephano. . COL 13. Quinta Coc Dilectionis debitum nili
iaci DE PACIFICATIO NRforas eruperunt: ac statim inquit et nequinquam: & adiecit ; sibi nunquam quia tale dinctum fuisse. Tertius casus debet quisquet
esse animo ita affecto,ut si casus incideret, ratio id requireret, peculiari etiam dilectione amaret inimicum. Neque opus est,uti sus producat talem actum, quo secum cogitet.& statuat, se velle amare inimicum in tal occasione ; sed satis est non habere mentem contrariam. Extra hos casus diligere mismicum, ei beneficia conserre, erit de coluio,
quod Christus dominus praecepto naturali superaddidit . Placet hanc conclusionem verbis D. Maximi claudere. Iam pedix fratres ,& frequentius dicere debeo : nemo
se circuueniat, nemo se seducat, qui 'Ilhomine in mundo odio habet quidquid Deo
in bonis operibus obtulerit, totum perdit et quia non mentitur apostolus. Si tradideroe
corpus meum ita ut ardeat, caritatem autem
non habuero, nihil mihi prodest . Quintaeonc. Haec inimici dilectio debet esse per r
petua. Hoc est, non propterea quod lemel& iterum inimicum data occasione quis dilexit, liberatur ab hoc praecepto. Debitum enim dilectionis nunquam persoluitur, ted semper durat ; ut nos apostolus epistola ad Romanos capite decimo tertio docet. In quem locum sic scribit Athanassius. Nec existimes velim,si hodie proximo beneuolum te
praebuisti, fuisse te ob id beneuolentiae -
138쪽
I N r Μ I C o R U M . III eulo liberatum, ut eundem mox in crastinum negligas: sed existima,te proximo cuiq; per Petuo amoris vinculo es se obligatum. Cur autem debeamus semper proximum diligere, eleganter in hunc locum demonstrat aegi Aςgyd, dius . Primo id probat ex parte causaeso o Cur perpe-q am debemus proximum diligere, quae est tuo aebe
Deus Deum aut nunqua satis diligere possu 2. Allies.
mus, & nullus amandi Deum finis datur; ca Prima ratio. qui infinitu est,& infinite amat,infinite amari debeat:quam ob remnec proximi dilectio seeunda ra- terminimae habebit ullum .. Secunda proba- xi mitio sumitur ex ratione, ob quam debemus diligere 2 quae est similitudo natu re,at haec semper permanet. Ergo amor etiaru proximi Tettia ratio 1emper perseuerare debet. Tertia ratio ducitur a modo persoluendi hoc debitum Naridum illud per lucre curamus, magis caritas crescit, qua aucta, magis amare debe Theodoret mus L Redditio enim ait Theodoretus in hunc locum, debitum multiplicat: ardentiorem enimefficit dilectionem. Nullus ergo amandi terminus est constituendus.. Dixi mus quando consilium, quando praeceptum.
habeamus, & aqua lege de diligendo inimico, necnon etiam quam diu. sit amandus, nunc sequenti ,
aliquando liceat, i indicabimus ia
139쪽
mBazensam,propter maiorem conatum volu
tatis . Ut secundum diuersias considerationes altera, altera sit maior. Sed latius de re dubia, & obscura non est hic disputandi i cus. Quare ad alia stylum conuertamus. De defensione sui contra inuadentem.
CVM omnium rerum, quas parens natura gignit, conseruationem maxime appetate idcirco in illis vim quandam, qua salutaria expetant, fugiamque contraria, ingenerauit. Hinc est, quod calidum cum frigido, di frigidula cum calido pugnare, & animantes , armis a natura acceptis, vim illatam retundere cernimus. Haec autem dciandendi sui propensio a creatura rationis participem si congruenter rationi adhibeatur , facile peccare poterit,cum in hac re transilire linei facile contingat. Cum ergo homines iniuria lacessiti ius defendendi sui habeant; atq; in hac tutela modus saepe non seruetur, quo pacto quis vim valeat aut debeat propulsare illatam, postquam de odio non contrahendo diximus disputare oportet. Vt autem ver tales quas hoc loco afferre volumus, planius percipiantur,quidam animaduertenda sunt. Et primo aduertendum est , defensionem, de vindictam, seu ultionem inter se differre. Etenim defensio est,quae nos a futura, & imminenti iniuria tuetur: vindicta vero factam,
Natura Umnium Ierum conseruati nem amat.
De RPietua disserentia inter deis sionem , ecvindictam.
140쪽
ia a DE P AC I v I C ATI ON R& acceptam ulciscitur. Similiter vindicta,&ultio interdum diuersa significant: cum vinit. dicta aliquando pro vindicatione sumatur , φῖ quae vindicatio poenas illatae iniuriae apud iudicem reposcit: vitio vero ut plurimum in malam partem accipitur, & vindictam contra ius factam sonat: licet non raro hae voces confundantur. Aduertendum est secundo, de communi sententia doctorum, ut quis si ne culpa se defendat, debet id facere cum moderamine inculpatae tutelae, hoc est,ut dum se tuetur, nihil peccet, adhibendo eum modii, qui rationi consentiat. Haec moderatio ali-rn ip xa xv uuas conditioncs rcquirit. Primo oportet, quuά ut qui est inualu s no ostendat, antequam inuadatur,licet non siit obligatus expectare magnum impetum; ac propterea non debet habere intentionem occidendi, sed defendendi sui. Secundo ut offendat, si offensione opus est, in ipso congressu. Tertio.quandiu potest se defendere non occidendo, aut laedendo, id faciat oportet, si inculpate se tueri
l. p. C. viiiii vult. Hoc autem faciet, si non maiori vi vim
I 42 propuls bit : si pugnis ceditur, armis non se
defendat; si sitne his se defendere poteli. Denique debet probabiliter existimare, se laesum, aut occisum iri, si vim non propulset Duplex vin illatam. Notandum est postremo,vindictam fieri posse duobus modis: uno modo auctoritate priuata: altero modo auctoritate pu-