장음표시 사용
81쪽
Octauaratio D Tli Oimas. Honor diei
Honor qno modo dic tur debitus.
rentia atq; obseruantia demonstrauerimus δDeinde licet honor non sit virtus, vel cxcellentia,& sit bonum quoddam extra honorantem: tamen cum excellentiam, & virtvicindemonstret, magnum quid profecto crit. Praeterea ex eo quoque honoris magnitudo constat, quod conseruet, & augeat illud bonum, quod in animis aliorum possidemus; videlicet bonam opinionem, quae est fama. Ad haec honor maximum quia est, quod nos quodammodo aliorum dominos, c& alios n bis subiectos facit. Huc accedit, quod cum bonor Deo,& optimis tribui soleat, non potest non esse quid maximum. Adde etiam, eum sit signum honestarum operationum, in quibus sita est nostra in hac vita beatitudo, exhibitus honor. nos beatos esse indicat. Neq; exiguus est ille honoris fruet iis, quod in honorato maxima dele stationem gignit. Deniq; existimatione humana magnu quid idum pro eo homines disceptant, esse censetur. Cum ergo honor excellentii detur, sit que maximum bonum, solet etiam praemium
appellari: & maxime cum quis ob eas honoratur cxcellentias, quas suo sibi labore parauit: tametsi haec ratio priemij honori quasi cx obliquo competat. Cyterum cum sit premiti, debet etiam aliquo pacto esse ex debito: debito tame quoda politico, & cx honestate. Deberi autem studioso aliqua ratione honorem, sic demonstratur. Cum quis honeste ,
82쪽
I 9 1 M 1 c o R, M. excellenterque a rit, in animis hominum bo- Cur studi nam de se gignit opinionem, ac Veluti boni lentibus hoc uiusdam possessionem quandam acquirit. debixus
Ι , qui hanc bonam opinionem de eo qui stu μ' ' , diose agit habet, obligatione quadam huius
boni fructus, hoc est reuerentiam, & cultum domino restituere debet. Propterea D. Pau r ut RQ xs
Ius nos monebat, ut redderemus honore ei,
cui illum debemus: quod speciatim Verum est de honore reddendo i)s, qui nostri aliqua . procurationem habent. Et ne hoc caput ton gius protrahatur; cum de signis excellentie, di honoris praestantia dixerimus; de quibu dam alij s rebus, quae ad eius naturam explica dam pertinent, postea ipsum definire post mus, aliqua sequenti capite adscribamus .
De appetitione honoris, O quae sint de honore
sententi e . cap. IO. Bonum, quod graeci καλον calon, ab ea, Dionare quam habet virtute ad se alliciendi, vocant; quo maius,& illustrius est,co magis ad -Ei se appetitionem trahit humanam. Hinc est, . iquod cum honor ex dictis constat maximust bonum,ut ab hominibus maxime quoque Arist 'Gq appetatur: & ut facile ab omnibus expetitur; ita facile in eo appctendo fere ab omnibus peccatur. Et quoniam ex inordinata honoris appetitione; seditiones,& discordiae in in rep. cur
rep. suboriuntur, cum homines se honore
83쪽
Primus modus quo peccariu in aPPetendo ho
Primo Eth. Secundus modus. Tertius modus.
Nonorem quomodo quis bene, aut inale eo
priuatos esse conquercntur, de modo quo appeti debet,& quomodo auferri dicatur,dcquae sint de honore suntcntiae, paucis hoc ca pite disputare intendimus. Honor in primis nunquam, veluti sinis ultimus est a nobis cxpetendus, ut omnes, qui de honore disputarunt, rectissime tradiderunt. Patet id quod dicimus ex his, quae supra tradita sunt:& confirmatur ratione urgentissima,quaon nes utuntur,ad hoc probandum. Finis vitimus debet esse positus in re aliqua, quae sit in nobis. At honor in honorante cito dicitur. Quare no erit noster ultimus finis. Errat prqterea in appetitione honoris qui volui honorari propter ex cclletias, quas non habcnt; vis quis vellet honorari ta quam doctor, & doci or non esset. Deniq; in hac re peccatur, cithonor non refertur in gloria Dei, vel proximi utilitatem, propter quas causas lacu S nobis excellentias communicauit. Ex his co
gnoscere licet, quomodo intelligatur illud, quod dici solet. Laude digni sunt, qui ho
nores contemnunt. Quae sententia sic accipienda est. Cum quis nihil agit contra Ilo nestatem honoris causa, nec honorem aliter quam debet, quaerit; & magis de virtute Ἀ-quirenda, cui solidus dcbctur honor, quam de reuerentia exteriori laborat: is laudadus est. Si quis autem hoc modo contemneret
honorem, non curando eam viuere vitam,&
ea facere, quae sunt honore digna, 'ituperΘ
84쪽
bat, ut honeste,& laudabiliter vivat,& de bo in appete nore exhibendo in alioru relinquat arbitrio. Curent igitur mortales, ut virtutem nanciscantu r,q eos honore dignos faciet, nec permitici, et in appetendo honore quidqua peccent. Et quoniam ij qui vere honore digni
sunt, interdum de honore ablato conquerun- ,
tur , quomodo accipiendum sit, quod dici consueuit: Abstulit a me honorem meum; paucis declaremus. Non desunt qui dicant,
hanc loquendi formulam nullo modo Veram se. an beneis esse, quorum sententia: omni ex parte suffra- dicatur. gari non possum. Arbitror. n. nos possedim Honore incere, aliquem nobis ab studisse honorem . abi tumes
Nam licet dum quis iniuriam patitur , nullucommittat crinien, quo potissimum quis seipsum honore indignum reddit: tamen dum paruisit per vorba, vel per signa; priuatur in primis honore,& reucrentia, qua afficiendus erat ab eo, qui iniuriam facit. Deinde si in- seruia iuria fiat ab co, qui potest in animis aliorum gignere opinionem malam, qua credant, euqui perpessus est iniuriam, in vitio esse, privabit affectum opinione bona , quam in an mis aliorum possidebat,& cum priuet fama, ἰ quae saepe cum honore confunditur, dicitur honore priuati, cum bona fama sit honoris causa . Domum cum per iniuriam, ut dictu Tettu. est, quis opinione bona priuetur, priuatur
quoque illa obseruantia, & cultu, quo Prius
85쪽
D. P A c pHe' ΑΛ ΥΟ, Eab alijs coli solestat, qui cultus, ut ex dicti ximo dediit pat ci) fructus est virtutis maximus. Et dum M. DA qu i honore spoliatur suo, remanet vilis, &
contemptu. abiectus,& nullam censetur habere excellentiam: quo fit ut Deus in illo non laudet u r, Minutilis rei p. dum virtute carere censetur, reputetur. Hinc nascitur, ut iniuria non mo- Inmrix ςiis D ei cui etiam rei p. noc cat, & in Dei contumeliam cedat, cum ob ex collentias, de persectiones suae creaturae concessas, non cetii 46 tibis labretur. Nec propterea existimandum est; ineat aulam ut vulgus existimat, cum quis te contumelia affecerit, cum secum honorem tuum ferre, uti fur pecunias fert tuas , quas furatus est, ac propterea licere fugientem conuiciatore, Capite. ra. vel laedetem Psequi,& repercutere,quasi hac: ratione honor rccuperari queat: quia hic est error omnino reijciendus, ut infra demonstrabitur. His iactis fundamentis licebit, ni fallor, haud obscure intelligere, q sit honoris
natura,quS cum imittit recondita sit,non satis
bene ab omnibus cognita, ac perspecta fuit; tibi lib. Eh MQO V rae de sciassere doctores . Na alitiae . qui dicunt esse dignitate, qua quis honore dignus est. Alio putant honore esse, habere bo, Π nΞ opinione, ut Franciscus Patritius dialogo Flaminii, de honore docet. Alij arbitratur esse premisitis ἡμῖ. virtutiS. Alii esse statum illesae naturae. Alenore legeti. Xander Pic colo mineus suo etiam quodamo: V Q- modo honorem finiuit. Platonici, ut est vG dere apud Pignam , varie honorem depinx
86쪽
ust. Nos autem Aristotclis,& Theologorum finitiones approbantes, eas sequenti capite explanabimus : quod facilius ut fiat, aduertendum est honore apud latinos, & apud sacras literas varias habere significationes. Aolet autem potissimum significare ea, propicr quae honoramur; ut pulchritudinem, magnificentia, splendorcm, dignitatem; rem quae in praemium virtutis datur; substantia, subsidium,& mercedem. Verum duae potissimum significationes ad rem nostram faciut: altera est quatenus significat ea, quibus ho-por exhibetur, quo modo dignitates, obse- qu ia, officia vocamus honores: altera est quatenus sumitur pro ipse testificatione, & manifestatione eminentiae & excelletiae: quomo
do dicit aliud distinctii ab alijs rebus: in qua
. significatione a nobis finiendus crit. Vt au- tem melius possimus internoscere honoris naturam, ab ijs, quae cum eo affinitatem habent, aduertendum est, varia osse genera bonoru, que nos in animis alioru possidemus, in quibus etiam honor cotinetur, de quibus postea suo ordine disputandum crit, quoruconsideratio non nihil ad rem nostram facit.
Primo est illa bona opinio, quam quis habet
ye excellentia,& virtute nostra. Secundo est obseruantia, & rcuerentia interior, & exterior, qua colimur. Tertio est laus qua cel bratur nostra excellentia. Quarto est fama;
α postremo gloria, de quibus omnibus sta-
Honor varie accipit. Cassanae legendus. Cie. I. vlt ep.Alex. Alen. 3. p. q. 33. in a. m. q.
87쪽
synesus elarensis epua. Deo similes qui sint.
6s D g p ACM ICATIONE tim, ubi de modo appetendi honorem, de modo, quo auferri dicatur,& quae sint de honore scribcntilina sententiis, ac honoris significationes diximus, scribemus. Quid sit honor, de Aristotelis, Theologorum. Oo aliorum scriptorum; ententia. cap. II. V AΜ vi s omni operationi ex quacunque excellcntia, & virtute mananti suus debeatur honor: ca tamen praecipue ratione debetur, qua, propter illam operationem is qui studiose agit, pr eminet, ac se communicat, aut communicare potest alijs. Hoc nanque pacto D cum beneticentissimii, qui tota die miseretur,& commodat; qui implet omne animal bcnedictionc; a quo in nos omnia proficiscuntur bona, homo imitatur r
vt sit homo homini Deus, cuius est omnis honor ,& gloria.
Te pater μculorum , - Ia opifex duinum, Fas est laudare. Vt sapientum quidam sapienter dixerit, hac potissimum ratione nos fieri Deo similes, cum in alios benefici sumus . Ex quibus inferre licer, non male Aristotelem in primo rhetoricos libro; quamuis aliqui non bene, mea quidem sententia, aliter opinentur, honorem hunc in modum definiuisse. μοιον εὐαγε κῆς δobe. Hoc est SN
88쪽
Signum benefaetitiae, seu beneficae opinionis. Verum circa horum verborum transla- l 'xis tionem, & interpretationem inter sese dissen iitu Ρ'tiunt scriptorcs. Nam, ut ait Petrus Victo- remo Via. rius, particula illa, . doxes, an gloriam, an vero opinionem hoc loco significet, cum utranque signi sicatione in apud graecos habe Cyril. in lacre soleat dubium est. Hermolaus Barbarus ex ou sic vertit hunc locum. Honor est significa- atio eius opinionis, quae de alicuius benificentia, seu liberalitate habctur. Magi Oragius Magiora uita interpretatur . Honor est signum gloris ex pluribus in alios meritis comparatae. Verum communis est versio Caroli Sagon ij, simoni .
Gregorij Trapezunt ij,& aliorum, qui existiniationem,& opinionem vertunt. Illud autem pro comperto habeo, doxan, seu opinionem hoc loco non significare electionem, ut
quidam contendunt. Et id in primis ob eam δης ηεr. causam mihi persuadeo, quod ista vox apud graecos, quod sciam, talem usum non habet, ut electionem significet,& Budeus in suis sidera. Commentarijs linguae gra:cς huius significationis nullam mentionem fecit. Adde, quod videtur satis violent i expositio,& praeter philosophi mentem: cum eo loco non disputet de conditionibus virtutis beneficae; sed supponit functionem virtutis recta in, cui honorem adscribit. Postremo quia omnes alij quid, doxa aliter exponunt. Censerem pi iterea potius
doxan. existi uinionem,& Opinionem, quam si iacet.
89쪽
apud latianos sonet. Cierio. Qui Cicero
gloriam notare. Primo quia pliires suhi, qui sic exponant. Proxime quia gloria honorem sequitur, tanquam umbra corpus, honor non debet u r gloriae, scd operationi ut Aristotcles docuit. Domum cum Aristoteles supra dixisset ευδοξίαν hoc est, bonam existimationem, aut bonam famam hoc .nc sonare hanc vocem grscam apud latinos, libro 3. de finibus docuit Cicero esse existi mationem virtutis; definiens postea honoro, dixit, csse signum opinionis, non gloriae sed virtutis beneficae. Hec respexit fortasse
Cicero in Bruto; cum dixit: honorem esse praemium virtutis, iudicio ciuium delatum. Quare non satis commode vertitur a Magio-ragio: Qui in eo quoque videtur peccare , quod dum minus elegantiam affectat, Aristotelis sentcntiam non assequitur: cum in quit: ex plurimis in alios meritis: cum ex Aristotelectiam qui non dum contulit bonoscia,aut unum, vel alterum contulit, sit honore dignus. Est etiam dubium in hac definitione; an ista particula,opinionis, cum beneficio,& honorator an vero cum honoran
te sit copulanda. Et certe existimarem ostereserendam ad honorantem; ut sit hic horuuerborum sensus. Honor est signum, idest indicium,& significatio opinionis, & exist mationis, quam quis se habere demonstrat de beneficentia,& virtute alterius. Vt opimnio benefica dicatur ea ,quae cx beneficentia alicuius
90쪽
leuius gignitur: quo modo Antonius Pos Anio. Posse. seu . melius quam frater explicasse videtur. φ' μ Τ Nec me fusit aliquos existimare vocem illa, ευεργετικνοῦ idest beneficentiae, aliquid am- J0'Π- Baptiplius, quam liberalitatem, & munificentiam ι '' ilignificare, & idem valere putant, quod Ita- . - . stica vox Valore. & certe cu Aεργεσία idest i in II. liberalitas,&munificcntia sit propria princi staus lirus. pum,& eorum, qui sunt in aliquo superiori gradu,& eminenti loco constituti, vox quoque ευεργετηρ idest benefactor seu beneficus, non solum a uictorem beneficij, sed etiaeum,qui habet aliquam rationem c minciatis,& communicationis in alios significabit. Huc facit locus quidam Diui Lucae, in quo Seruator respondens ad interrogationem factam ab apostolis, quis deberet esse maior inter eos, ait. Roges gentium dominantur eorum , & qui potcstatem habent inter cos, ευεργεταἰ idest benefici vocantur. Voluit
sortasse D. Lucas exprimere vocem Nedi- Iansen. eap.
bim, qua verisimile cit Seruatorem usium Αλλ' suisse, dum ista,lingua hebraica, dixit. Nam, vox Nedibim apud hebrsos , ut est videre apud Pagninum in voce Nadau signifi- Psil. rit. δx principes, qui sic appellantur a liberalita yyshui te: cum verbum Nadau sponte aliquid largiri,& dare significet. Vnde illud; Melius sperare in domino, quam in Nodi uim id est principibus , qui lent liboraliter elargiri . . Sed iam ad aliam definitionc honoris a schorem . . lasticis