장음표시 사용
151쪽
De praestantia dilectionis inimici i
VS v non raro euenire solet, ut hominea ab aliqua re agenda idcirco abstineant, quod quam illustre, & excelsum sit illud , quod agere debent, non intelligant; quod certe in amandis inimicis, cum quata sit amoris huius excellentia ignorent, persipe accidit. Quare si mentis aciem accuratius in Pulchritudinem dilectionis huius intenderent , non minus ab ea allicerentur, quam a difficultate,quam sentiunt, ab hoc no Ditisi mo amoris genere retardarentur. Ut igitur quod ad rem nostram facit multu', possimus iratorum hominum voluntatem ad amandos inimicos flectere, praestantiorem ac poti rem cs. inimicorum, quam amicorum dii et ionem demonstrandum suscepimus. Nec me fugit, posse hoc loco multas adhiberi d stinctiones, quibus tota haec res melius nuclearetur: sed quia sunt paulo obscuriores , ab eis abstineo,& rem simpliciter demostro. Tradimus igitur breuiter hanc conclusione. Caeteris paribus pristantior,ac potior est inimici, quam amici dilectio. Dicimus cael ris paribus, quia supponimus in duobus, quorum alter inimicum, alter amicum amet, habitum caritatis eodem modo intensim . Hanc doctrinam in primis auctoritate sacrae Paginae sic confirmo. Primo ex D. Paulo ad
Amare thumicum pra- stantius est quam Mna. te amicum.
152쪽
Prima ratio Paulus. Loeus expli
catus. Ioan. Gagn. Matth. s. August.e. 72Greg. I. s.
ROm. cap. quinto. Commendat autem caritatem suam Deus in nobis; quoniam cum adhuc peccatores essemus, secundum tempus Christus pro nobis mortuus est. Ac si diceret: in hoc ostenditur summa Dei car tas, quod pro inimicis suis mortuus sit. Quare cum haec dilectio sit signum maioris amoris, dilectionem amicorum anteeat necesse est. Et graece, verbo, commendat, respondet, σονίς μι synisterni, quod nobilem, &illustrem facere significat, ut Ioannes Ga-gneus exponit. Matthei cap. 3. persectio dilectionis ponitur in dilectione inimici. Vt sitis persecti, ut pater vester perfectus cst . Subscribunt huic sententiae, patrum quorundam auctoritates quaedam. Augustinus in Enchir. affirmat, diligere amicos esse incipientium,& proficientium; sed diligere in i micos esse perfectorum, & non contingere nisi post magnam orationem . Gregorius explicans illud Hieremiae 13. Si steterint Moyses,& Samuel coram me,&c. reddens
rationem, cur tantum horum duorum hominum precibus, relictis alijs antiquioribus, sepopulo parcere velle Deus polliceretur; respondet : quia hi ptae stantiorem caritatem habuerunt, quod inimicos dilexerint, & pro eis oraucrint D. Bernardus exponens illud Ioannis Maiorem caritatem, ac dilectionem nemo habet; quam ut animam suam quis ponat pro amicis suis . Tu domine, in 'uit, miniorem
153쪽
iorem habuisti, quod pro tuis inimicis animam posuisti. Glossa, in illud Matthei de
dilectione inimici,ait. Attendo ad quantam caritatis perfectionem nos pro ulieit, ut diligamus inimicos. Huc facit, quod eodem loco dilectio inimici secundum aliquem gradum datur sub consilio,& de dilectione amici dicitur, reperiri etiam in publicanis. Λccedat etiam auctoritas scholasticorum Alex. AJς Ak Alens. Alberti Magni, D. Bonaventurae, Du liabet Vat. randi in I. sent.d. trigesima: quos sequuntur D 30 Stephanus Bulifer in q. 6. Nicolaus de Nise si hamissa, q. 3. tractatu de caritate. Ioan . Niderin tuo praeceptorio in quin tu praeceptum. Nec Parum momenti habet lisc ratio ad confirma Gam hanc veritate, quod actus dilectionis ini 'mici est longe difficilior,& eget maiori conatu voluntatis operantis, ut producatur cum
squali habitu. Difficultas aut, quq scntitur in agendo, quando non oritu r ex parte imperfectionis agentis, sed a difficultate actus auget ' , sine dubio rationem meriti . Virtus enim circa difficile versatur,& dissicultas ex parte obiceti, circa quod actus versatur, multum valet ad eius praestantiam amplificandam in
Ardua virtutem profert via , pergite primi. 'nnu, La. Fauci etiam & illa ratio huic sententiae . AMox Certa est doctrina apud omnes, rationem primariam, & per se, diligendi proximum esse
Deum: caritate enim omnia amamus pro-
154쪽
INIMICORUM. rasin hac re sentiendum sit explicem, has con- τclusiones pono. Pruna conc. Falsum est, Pinna con
si quis simpliciter dicat semper,& in omni casu nos debere honorem, & famam defendere . Ratio huius veritatis est; quia interdum Raclo. maximo cum merito negligi possunt, idque Christi Seruatoris,& fanctorum exemplo. Adde etiam; quoniam interdum possumus Alia ratio.
non defendere vitam, quae tamen est maius -
bonum,quam fama. Ergo poterimus quoque non tueri famam, cum id ratio post uia re videbitur. Secunda conclusio. Nemo ςς ει α etiam sit sit e numero corum, qui militarem artem profitentur, est obligatus prodire in duellum, cum ab aliquo prouocatur,&sisse 'ciet, peccabit grauissime. Quare debet se continere domi,& non prodire in arenam. Esthgc conc.contra sentcntiam Gerardi asse n.
rentis prouocatum debere exire, ne videatur famam suam negligere. Verum nostrae conclusioni susrragatur communis scriben-tium opinio. Ita Sotus, Vasquius, Couaruuias, & alij. Et probabitur inferius, cum Cap ..impugnabimus duellum. Ncque hic contrahitur vera infamia, sed commentitia, quam stultus, ut in omni alia re, vulgus confinxit. de vida. Parcite: rumoresq; vagos contemnite mulei. Quare sapienter Octavianus A ugust. spondit Marco Antonio, ad ducllum prouocanti: plures alias vias patere ad mortem. Tertia I con
155쪽
- ramaratio. alia ratio. Quinta Ge.
13o DE PACIFICATIONE conclusio . Clerici si possunt fugam arripe
re , dum quis vult eos honore spoliare percutiendo,debent se dare in pedes, & non se contentiose defendere. Est doctrina communis Nauar. Couar. & Ioannis Brunelli in relectione de homicidio. Nam cx fuga clericus nullam contrahit ignominiam. Iacm dicunt doctores,de homine inferioris notae, & de senibus. Quarta conclusio. Quando quis non potest alia ratione honorem tuum defendere, quam ledendo, vel occidendo inuasorem; hac ratione defendere licebit. Ut ecce; si non posset commode fugam capere, vel si fuga esset valde periculosa. Fingamus Franci 4cum vella me fustibus caedere, ut ignominia me assiciat,& nulla alia ratione me posse consulere honori meo, nisi eum laedendo,uel occidendo, possum sine culpa Franciscum occi derc. Hoc in primis patet ex communi doctorum sententia. Deinde licet ex meliori
sententia,pro dcsensione bonorum externo rum, interficere furem, cum alio modo bona nostra defendere nequimus: multo magis licebit defendere honorem,cum sit maius bonum. Haec concluso non modo est vera de
Iaicis, sed etiam de clericis, cum haec defensio, sit de iure naturae, quo gaudent clerici, ut laici . Quinta conclusio. Si aliquis vir nobilis,& honest us inuaderetur ab aliquo,qui vellet ei honorem auferre, non est obligatus fuge
re , si ex fuga notabilis infamia oriretur; sed Potest
156쪽
ΙNI M r n o R', M. Ipotest defendendo repellere iniuriam. F uet huic conclusioni communior scribentiu Prima ratio Opinio, quam quis tuta conscientia sequi po o=ih h. qtest. Ita tradunt Panormit. Victoria, Solus Victoria i Nauar. Vasquius locis citatis: Bartolus, Baldus, Salicetus, Decius i. I. C. Ut vim. Deinde ratio quoque hanc conclusionem cosirmat; Quoniam si fugiet pisterquam quod *ς η δ. honorem amittet, multa etiam damna, & d trimeta in bonis fortunae accipiet, dum apud a Principes & viros illustres inhonoratus, & . effeminatus habebitur . Quare poterit se tuendo, haec bona stibi conservare . Adde, Tertia ratia
quod posset artifex illustris famam, quam sibi arte &industria sua parauit, pugnando defendere. Quare etiam vir nobilis & fortis suam existimationem quam de virtute fortitudinis habet, poterit ad manus veniendo coseruare. Verum concedant mihi philoso- 'phiam Christianam tractanti, Christiani le- Contrariactores, quod sentio, aperire . I.icet ergo
communem sententiam probabilem esse exi- viros nobiasimem, atque posse quemlibet tuta conseia dς xς tia eam sequi . tamen magis accedere ad ve- possunt poritatem Christianam existimarem, etiam vi- 'ros graues debere potius se retrahendo in tu cidere inuariam vitare, quam defendendo inuadentem iis φ occidere. Hanc doctrinam cum dubitati Prima ro ab ne tamen, tradidit Couar uias in Clem. si fu- μ Q i - φmolus parte tertia g. Vmconu. q.& citat Ale AlexanL
157쪽
aiunt hanc defensionem, cum quis eam vita- re potest,& non vitat,esse immoderatam, inhumanam, barbaris potius quam viro pr ro. Bmnell. denti,& Christiano digna. Et Ioannes Bru-Τ' nullus in repetitione de homicidio, cum late probasset viros nobiles non esse obligatos ad
fugiendum,asserit id esse intelligendum in fos ro contentioso; di certe Iurisperiti,qui pro
contraria citantur sententia, intelligi possunt Lores peru de foro contentioso. Et Clementina conpendix , stitutio solum eum liberat ab irregularitate, . qui mortem alia ratione vitare non potest:
quasi diceret: si aliter euitare valeat, in irregularitatem incidet ,ob culpam scilicet, q uamvisos p.r. tum committet. Et Gerson in compendio Theologiae declarans quintum praeceptum,
ad honestam defensionem requirit necessitatem ineuitabilem. De hac irregularitate, si CouM. quis multa noscere cupit, legat Couar. loco Alis rati, citato. Deinde non debet haberi timidus, qui ex Christiana caritate asens, saluti proximi consulit. Cur vir Chriitianus non debe- Misti=pL bit Aristippi virtutem aequare Hic nanque ς ζ' - cum a quodam contumelia afficeretur, sece debat: maledico autem prosequente, ac dir cente; fugis p etiam inquit . Nam tu maledicendi potestatem habes: ego vero non au-
diendi. Et re vera honor ille, qui constituitur in non sugiendo, videtur fictilius, nec in virtute fundatus,nec ad bonos mores, & rei pub.utilitatem pertinere. Honor autem,qui
158쪽
vel propter Deum, aut proximi utilitatem non appetitur, honor non est. Et philosopbUS,Cos qui propter honorem fortia faciut, . asserit non esse fortes, quod facere videntur ij, qui magis hanc sctam opinionem conseruarC, quam utilitati aeternae proximi consulere volunt. Adde,quod non satis bene defendi poterit opinio verissima, de qua supra diximus ; non licere prouocato ad pugnam in arenam descendere, si concedamus non posse vitari iniuriam, saluo honor se retrahendo. Quam ob rem tunc solum vir nobilis,& fortis infamiae notam contraheret, si in bello honesto constitutus,aut in ea occasione, in qua deberet, virtutem sortitudinis ad iustitiam ,& honestatem retin edam exercere, fugeret . Volui haec pauca adscribere, ut alijs de hac re disputandi latius campum aperirem. Sexta conc. Post acceptam iniuriam & inflictam plagam, non licet inimicum fugientem persequi ad recuperandum honorem. Est hareconclusio contra sententiam Natiar. pro comuniori opinione, quam sequitur Richar. in I. sent. d. 37. Et Gerson in quintum praeceptum ait; non licere insequi, aut ubi tessauit repercutere, quia non est propulsatio. Haec conclusio sic probatur. Primo quia non potest honor ablatus recuperari hac ratione, cum per vindictam, cuiusmodi est ist, fugientem percutere, potius amiuatur.
159쪽
NA DE PAcrpIC AT aor Ε cutiendum, non est propulsatio i, aut de sensio, quam solam natura concedit, & non di ammtatb. fert ab aperta iniuria nisi tempore. Deinde famam, quam posset per te acquirere inscia quendo,non est vera, sed fucata, & commenvertia ratio titia , cum non sit fundata in virtute. Adde quod defensio non est nisi in ipso congressu ,& consistit in sola propulsatione,Vt ait Ger- Obiectio. n . Quod si dicas, hunc esto actum iustitiae, non secus ac si quis furem sequeretur, ut solutio. in ab ipso surreptam recuperaret. Dicerem in primis hunc actum iustitiae pertinere Alia ratio. ad iudicem. Deinde non est par ratio de fure, & iniuriam inferente; quoniam qui iniuriam facit,non fert secum honorem tuum,uti. a. ' fur rem tuam. Septima conc. Mulier ad defensionem castitatis, si alia ratione pudori suo consulere nequit, potest inuadentem occidere : maxime quando esset periculum, ne in actum turpem consentiret. Doctrina hec Caietan. est Caiet. δέ probatur ratione apertissima: λδ i*- quia hic de honore, & corporis integritatbobiectio. agitur, ad quae defendenda ius habet. Quod si dicas: non potest auferri castitas sine con- Mimi0- sensu, quem potest non praestare. Dicere esse valde periculo suin, ne cor sentiat,& po- terit defcudendo se ab hoc periculo libera Alia solutio re. Deinde potest defendere corporis integritatem, & munditiam, quae quoddam bonum est Et haec de deissione honoris disputata sint,ex quibus multi casus, qui quo
160쪽
tidie incidere possunt cuique resoluere licebit . Sed quoniam de me quis quaereret Q ad Iiceat interdum permittere se occidi, & an simus obligati alios ab inuasoribus tueri, de hac re huic capiti modum imponentes ins quenti disputabimus capite . liceat permittere se occidi, O de defensione
NON male prorsus, sicuti non omnino bene, philosephi illi mihi sensisse viden Aulus DLtur, qui fortitudinem scientiam rerum toti C. s. randaru& non tollerandarum esse existimarunt. Nam licet reuera virtutes scientiae non Aristo sint: in ut de fortitudine speciatim loquamur, ad ea recte exercendam, qn vita propter honestatem sit ponenda,aut non ponenda, scire et necesse est. Id enim si ignoretur non raro eueniet; ut dum quis fortiter agere nititur, in errorem labatur. Cum ergo superius demonstratum sit, defensionem vitae propriae nobis lege naturae esse concessam, facile quis existimaret nunquam nos posse, aut debere permittere, nos occidi,aut pro alio vitam ponere, quae duo hoc capite breuiter explicare intendimus. Ut autem id faciamus, aduerten- dum cst; duplicem posse esse in uasorem; alte Duplex lais rum iniustium, qui contra iustitia invadit,alte μδὲ-rum iustum, qui ius habet inuadendi, sicuti minister iustitiae, qui capite damnatum ferro petit. Rursus aut inuaser est persona pu-