장음표시 사용
171쪽
PACrpICATION nmalevolentiam, & ad perturbandum animis proximi: quae res graui culpa non vacat. l. Quando autem esset aliqua causa,cur non detberct resalutare, non peccaret, qui non resa lutat. Et quado intcrcessisset leuis discordia, fortasse qui non resalutaret, no peccaret grauiter. Sed particulares casus reij ciantur intexta eo . prudentiam consessarij. Sexta conc.Si quis Angς R liaberet animum nunquam salutandi, aut at
loquendi inimicum,aut nunquam. velle curru Ratio. eoozare&re grauiter offenderet. Et ratio.
cst in promptu, cum ex hac animi affectio- ne, haud obscure indicetur, nondum odium esse omni ex parte emi sum . Ex his ergo , quae hoc capite tradita sunt de signis uniuer
ialibus,& particularibus sit factu satis priori parti disputationis de signis
Quando sensus sit obligatus Ostendere inimico, particulariasigna dilectionis. cap. 2I. V M nulla fere sit moralis do inrina in
uniuersum tradita, quae suo complexu.. 'contineat omnia, & ad circunstantias comparata varias non admittat exceptiones, necesso
est modo ad perfectione docti rinam circa secundam conclusiionem superiori capite positam, quosdam casus afferamus, qui uniuersam illam doctrinam ex accidenti restringui, Primus.ς e ac limitant . Primo itaque necesse est, parti-bet . signa culare lignum amoris ostedere inimico Cra-
172쪽
' INI MICORUM. Is 1lenti in aliqua necessitate corporis; puta, si particularia fame, Vel alio quouis modo periret,& ei pre 'Nψ 'stς sto esse aduersarius post et, si non faceret gra eo ''U'
Miter peccaret. In hanc sentcntiam conueniunt scholastici omnes. I. F. d. JO. Vt D. D. Τho Thom. Ricar.& caeteri. Antonin. q. p. tit. 6. Riς x
cap. q. Rainer. parte. 2. vcr. dilectio c. 32. 22 :''. Huc pertinet auctoritas D. Ioannis sic scri D 16. E. bentis. Qui habuerit substantias, idest δε- ep. t. cap. 3. cultates huius mundi, & viderit fratrem sim necessitatem habere, & clauserit viscera sua ab eo, hoc est erga eum, quomodo caritas Dei manet in eo .inem locum explanans Gagneus,ait ; non solum intelligendum esse IO- Gagne'. de extrema necessitato, sed etiam de indigen- :iu,' 'i'tia cum verbum grςcum, χνεια, Chria non modo necessitatem, sed etiam indigentiam
significet. Cadit etiam in hunc locum illud
Prouerb. c. 23. si esurierit inimicus tuus, ci- Prou. 23.
ha illum: si sitierit, da ei aquam bibere: prum Rom tanas enim congrcgabis in caput eius, & dominus reddet tibi. Secundus casus est, in neces Secundus state spirituali, quando inimicus egeret con ' 'silio , & admonitione tua, sine qua grauiter offenderet. Vt cccc, Si viderem meum inimicum laborare aliquo errore circa res nostrae religionis, aut ex ignorantia velle committere aliquod crimen, debeo eum admonere,&vti correctione fraterna, ad quam sub graui peccato sumus obli3ati. Tertius casus est, Teni' ea
a qui ex superiori nastitur; quando probabili
173쪽
coniectura crederem,meum inimicum, qui adhuc in vitio laborat, rediturum ad bonam frugem, & vitam suam emendaturum,si eum alloquerer,si monerem, sit signa amoris singularia ei ostenderem, quod frequenter accidet re posse existimo . Hic casus esset omnino aperiendus ijs qui inimicitias exercent, & ab inimico habent animum omnino auersum . Quartus casus, ratione scandali cu scilicet ex eo quod lisc signa nego, occasionem scandali praebeo. Vt ecce si Episcopus, & praetor Vrbis ob aliqua dissensione non exhiberent sibi mutuo signa qusdam particularia amoris: puta, si se non salutarent,&resalutarct,ac solita obseruantia no colerent. Hinc enim sumeret exemptu male agendi, & fouendi inimicitias inferiores, sicuti ad bene, honesteq; agendu, eoru excplo concitantur. Ut de Constantino ad religione conuerso scripsit Claudiamus. R is ad exemplum totus conuertitur orbis. Hic casus traditur a multis ,& nominatim aD. Thom. Rainer. Paulo Palatio in annotationibus . Quibus in Caiet. ex hac veritat deducitur quςdam doctrina omnino animaduertenda,quae talis cst . Signa, quae alias essent particularia,non esse neganda inter co S, qui lunt in aliquo collegio, monasterio, vel familia,& congregatione aliqua: ut est,ioqui cum omnibus, salutare&c. Tum quia in his
locis non adhibere ista signa, est manifesta ocexsio scandali : tum quia sunt signa veluti
174쪽
9 communia, & debita in his locis. Inserunt Admoniti Praeterea aliqui, idem dicendum esse de se xi is orga dominos, de filiis erga parentes, de . Lubditis erga practatum; de fratre erga fratrona,& de alijs similibus, qui essent frequentes se salutare ex consuetudine, vel conititutione aliqua, vel ex debito officio . Ιlcm de eo, qui salutato altero, alterum qui est inimicus non salutat,de eo, qui toruo vultu inimi-ς iam intueretur, ut voluerunt Angelus v. di- Angelus. lectio. Panor. cap. repellitur de accusati 'μ' 'nibus & Palatius. Semper tamen in his,& si Palatius milibus casibus cum peccatum cosurgat per μ' accidens ratione scandali, debet prudens con flarius, cum poenitentes audit, diligenter considerare circunstantias,antequam quempiam grauioris offensie condemnet. Acce- Quint tacidit quintus casus, quando immineret periculum peccandi mortaliter, si quis ab his signis
abst ineret: puta, si esset periculum, ne aliquis odij, aut irae flammis inccnderetur,aut in conuicia prorum petet. Tunc enim sub grauis offensionis poena non potest quis negare talia signa. Nam ut ait Ecclesiasticus, Qui
amat periculum, peribit in illo: ex quo loco colligunt doctores omnes, eum qui se expo- qui exponit nil periculo peccandi mortaliter , peccare is p culo mortaliter. Addunt postremo alii SeYtum L 'M' Pqq casum,ut D. Tho. d. 3O.& qui ab ipso acce- ias casuspit Rainer. quando inimicus vellet uti familiariter eo, quem hesit, si id videatur candida
175쪽
DA PACIFICATIONE ac pura voluntato sic ri,non autem ficto ac sacato animo ad facilius infercndum detrimentum; non potest ostensus, de istorum doctorum sententia, cum a tali consuetudine arcere . Sed ut res intelligatur planius,fingamus facti speciem . Petrus iniuriosus fuit in Franciscum, a quo postea non modo petit signare conciliationis,& depositi odii, sed etiam contendit, ad strictiorem, seu maiorem quadam familiaritatem se admitti. Hic, si Franciscus existimet, id Petrum bona fide, non fraudoloso animo requirere, obligatus est Franciscus non denegare ci hoc particulare dilectionis signum. Verum licet hoc ad persectionem maiorem pertineat: nunquam tamen ad id faciendum, citra scandalum, quempiam obligarem. Quare ista doctrina semper mihi sub durior visa cst. Hic aperiant oculi, qui volunt de sententia D. Tho m. neminem esset
obligatum, ad danda signa dimissi odij. No
stram sentcntiam communior scribentium approbat opinio. Ita docet Syl. ver. car. g. 6. Gerson in regii l. mor. p. a. ubi de praeceptis decalogi agit. Caiet. ver. odium. Nauar. cap. Iq. nu. 2 . & plerique alij. Patct
igitur ex dietis nos obligatos esse ad diligendos inimicos particulari diicinione,& signo,
cum graui necessitate corporis, vel animae laborant, quando ad meliorem frugem reuersuros esse putamus; aut scandalum,aut periculum grauiter peccandi nos monent.
176쪽
1 N I xi et C o R v Μ, IssQuando fieri debeat,aut non debeat reconcilia . tio per signa exteriora. cap. 26. IA Μ eam partem huius nostrae tractatio nis, cuius praecipue causa hic labor suscestus est, in qua de pace facienda disputatui s sumus, ingrediamur. Faxit Deus Opi. maX. in cuius gloriam, & honorem hos labores susceptos esse volo, ut quod legi suae rationiq; consentaneum cst dicamus. Scribemus au-lcm de hac re in hunc modum. Primo afferam distinctiones quasdam ad hunc locum Proxime facientes, ac etiam conclusiones de quibus minor est dubitatio; deinde conclusionem illam de qua praecipua est controuersia, per varia rationum capita confirmabo. Prima distinctio; duobus modis potest quis ad reconciliationem obligari exteriorem e primo antequam reconciliatio ab offendente petatur: secundo post potitionem. Potest aute duplici ratione postulari, vel cum promissione satisfactionis pro honore laeso , &damno illato ; vel simpliciter sine ulla promissione satisfactionis. Item potest reconciliatio postulari conuenienti ac debito modo;
aut certe indecenter,& arroganter, Vt inte dum usu venire solet. Prsterea duobus modis fieri potest reconciliatior altero quidem secundum legem euangelicam, quae habet, ut in ore duorum, vel trium stet omne verbum:
hoc est iuxta phrasim hebraicam; omnis hu-
Distributi dicendaIum Duobus madis quis p test obligari
ad reconcialiationem Duobus nis
dis pax peti potest. Duobus modis potestri reconcilia
177쪽
DE PACI PICATIONE mana actio, quae testimonio indiget, coram duobus vel tribus fiat, per quos facti veritas possit Ecclesie constare: secundo modo quibusdam alijs legibus, vel humana consuetudine inductis, aut statuto alicuius loci decreDuplieiter fis . Ad haec bifariam quis potest obligari obii iii 4 aliquid faciendum; primo ex natura rei , aliquid quae facienda est, pu ta ad amandum paretes, ad diligendum Deum, ad restituendam rem
furto ablatam. Secundo ex accidenti,& indirecte,ut gratia exempli,ad dandam eleemosynam eo tempore, quo quis ex praecepto non
est obligatus ; ne quis scandalizetur. Est
etiam & haec distinctio animaduertenda . Tribus mo- Tribus modis contingit fratrem habere alix quid contra fratrem . Primo quando nulla quid eonua subest vera causa, sed te odio prosequitur , ἔ- qm' vel quia susurrones,& seditioli homines aliquid falsi de te, fratri odio contra te flagranti, retulerunt : aut certe ipse falsa existimatione iniuriae inuidiam ex se concepit. Secundo quando vere contra requitatem iniuriam
intulisti, & cfficace concipiendi odii causam dedisti. Tortio quando re ipsa data est occasio excitandae irae, sed frater id non nouit, aut si nouit,nihil curauit, & nulla laborat inu I '' . . dia. Postremo iniuria, ut supcrius diximus,
iuria fieri. licet multis modis fiat, tamen omnes ad tres P i fontes reuocare licet; quod alia fiat animo ;alia verbis; alia factis. Suppono autem hoc loco unum, antequam conclusiones afferam;
178쪽
INIMICORUM. RHnon esse omnino certum, ac indubitatum, n5 modo apud indoctos,verum etiam apud eruditos hominos, an sufficiat ad salutem consequendam ex se suaque natura, solum deponere odium,& necessarium non esse id declarare signis externis. Nam reuera sunt qui contrarium sentiant, & publice doceant, & aliqui consessarij ad usum traducunt opinione Corti, qui dicunt sat esse deponere odiu; nec desunt rationes ad id confirmandii, quas in sine operis diluemus, & ego saepe de hac re cuaduersarijs acriter depugnaui , & de viris alias doctis audiui hanc cise grauissimam, &valde dubia quaestione. Eit igitur pro certo habendii, rem digna osse diligenti,& accurata tractatione. Prima conc. Qui aliquem iniuste offendit, & re ipsa cocitauit contra se fratre, qui ob ea rem habet aliquid contra ipsu, debet petere venia, & reconciliatione ab co, quem laesit, quod vel per se, vel per alium facere poterit. Intelligenda est conclusio, quando iniustitiam inferenti non constaret, olsensum omnem codonasse initi riam, & a se nihil requirere, & denique omni sublato scadalo. Haec conclusio, quae satis clara est, probatur aperte ex illo Matth. S. Vade prius, reconciliare fratri tuo; quem locu sequenti capite explanabimus, accedente explicatione communi omnium doctorum, quae huic conclusioni fauet. Arguitur etiam efficaciter a
simili de eo, qui pecuniam suitulisset, quam
179쪽
restitu cre deberet. Cur ergo non debebit iniuriosus instaurare amicitiam ,& amorem quem per iniuriam labefactauit Quarc offendens debet praeuenire iniuste ostensum , petendo veniam. Secunda conclusio. Q in do odium ortum est ex falsa calumnia, vel ex
falsa praesumptione; is qui censetur offendisse, non est obligatus nisi de consilio adire fratrem,& illi se reconciliare: deberet tamen admonere fratrem crroris,& patefacere ei, se innocentem esse; & propterea ad cum pertinere, deponere contractum odium. Est doctrina aperta,& tradit cam Ioannes Nider inexplicatione quinti praecepti capite Octauo. Tertia conclusio. Quando non est contrisci um odium, licet data sit occasio sufficienso dij contrahendi, non est opus adire fratrem reconciliationis causa: idque multo minus , quando non fuit contractum, quod ignota sit illata iniuria r quia in his casibus nulla ratione expediret de reconciliatione verba facere. Quarta conclusio. Si quis solo animo fratrem tacito conuicio affeci siet, sat erit si
solo animo sat reconciliatio : hoc est, si deponat odium,& peruersam sententiam, & eu poeniteat peccati e male de fratre sentiendo . Si autem facto, vel dicto contumeliosus fuit,rcconciliatio interior non sufficit. Prima pars huius conclusionis perspicua est: altera probabitur paulo post. Quinta conclusio .
Ostensus non est obligatus, nisi ex consilio
180쪽
INI ΜICOR v M. praeuenire offendentem in reconciIiatione, hoc est nisi petatur ab eo reconciliatio, non est obligatus ex praecepto conuenire inimi- cum, Ut cum eo reconcilietur. Est communis doctrina,& speciatim ponitur a Gersone Gerson. in compendio Theologiae. Sexta conclusio. e ta con . Si gratiar rcconciliatio non petatur debito modo, offensus non est obligatus venire ad Pacem exteriorem. Patet in primis haec ve- Prima ratioritas ex auctoritate Saluatoris Lucae 17. Si poenitentiam egerit. Quem locum exponens venerabilis Beda, ait: non passim pec- yed canti, sed poenitentiam agenti dimittere iube inur. Tunc autem indebito modo peteret,
quando superbe, quando ficte postularet eruando sine conuenienti satisfactione: quano inde maiora oriretur mala, si pax exterior fieret. Huic conclusioni suffragatur com- Alia rati
munis doctrina doctorum, quos infra cita- LV δ''bo ; qui dum de hac dubitatione disputant,&rem concludunt; addunt: si debito modo petat. Adde etiam,quia alias faueremus iniqui etesii, iktatati,& malitiae; si ei quem non poenitet vere, reconciliationis beneficium praeberemus. Septima concluso . Inimico debito modo EI. '
pacem,& dimissi odij signa poteti,ex se suaq;
natura salua caritate negari sufficientia signa non possunt. Quae doctrina est intelligenda Deelaratur suo modo de omnibus iis ad quos promana- conclusio, uit iniuria . Diximus, tua natura, quia non