장음표시 사용
301쪽
1 6 Ds : Ρ Ac Ist CATION a Si ille qui offensus suit, ex mera caritate pete
ret a iudice, ut tota psna remitteretur, idq; faceret ut ostenderet se nullo odio laborare , vel ut ille eruo escat, cum videat carbones ignis in caput suu in congeri, non peccarzi . Hanc doctrinam tradit Augustinus e P. 1 8. IS9. Ratio est, quia ex se, tuaque natura hic intercedendi modus non intendit, ut reus impunitus abeat, quasi editum scelus placeat, sed ut bonitate , & facilitate intercessoris victus reus ad perfectam quandam se se conuertat penitentiam, ac erratum vehementius
detestetur suum. Et denique eo spectat, ut illud Domini conlilium impleatur. Diligite inimicos vostros,& bcnefacite illis . Quinta conclusio. Quando speraretur emendatio rei, potest quis, salua religione, apud iudi cena pro eo agere,ut mitius puniretur, max me cum poena esset atrocior, qualis est poena mortis. Copellimur ait Augustinus humani generis caritate interuenire pro reis, ne istam ita sic finiant per supplictu,ne ea finita, non possit finire supplicium. Et morum corrigendorum nullus est alitis,quam in hae vita locus. Ratio huius conclusiionis est, quia
ut se perius scripsimus, potest iudex iusta de causa poenas minuere l. Quid ergo g. poena rauior is de his qui notantur infamia. EGgo mihi licebit ab eo postulare quod ipse licite facere potest. Quo loco aduertendum est; non semper esse obligatum iudicem ad
302쪽
r I N I M I C o R V M. G α77 remittendam poenam, etiam si quis pro reo liuste intercedat. Quoniam Iudex,& oratori habent diuersos fines,& diuersa spectant, &ita quod uni licebit, alteri interdum nςfas erit. Nam intercessor spectat utilitatem proximi: iudex vero bonum rei p. quod fortasse labefactari posset, si mitius facinorosus castigaretur. Orator auteni eo animo efflagitat, quia sperat fore, ut reus corrigatur, & me
lior euadat. Scd ob ijciat quis l. quisq; cu militibus. C. ad leg. Iulia Maiestatis; qauctoritas citatur a Grai. c. si quis 6. q. I. ubi prohibetur,ne quis intercedat pro vita alterius,& qui id faciunt notantur infamia. Respondet Alphonius, hanc legem habere vim in foro exteriori, no autem in foro interiori, quia Imperator non potest prohibere opera pie tatis. Vel dic secundo ; locum habere in grauioribus criminibus, de quibus ibi sermo ab
Imperatore habetur. Si rursus urgeas. Deus Hierem .7. praecepit prophetae, ne oraret pro peccatoribus. Tu ergo noli orare,& c. R
spondetur primo; non prohibere simpliciter
ile oret, sed Qtum admonet, ne oret; quia oratio non erat profutura. Adde secundo, ideo praecepit ne oraret, quoniam sciebat Deus fore, ut Populus obstinatus permaneret. Quare ne rogando videretur non impetras. se, monuit, ne oraret; ita hoc laco docuit Hieronymus . Sexta conclusio . Quando
reus caci obstitutus in peccato,& nulla pror
a Castro. Resolutio. Imperator n=put Pr hibere OP ra pietatis. Dubitatio. Hierem.
303쪽
sus emendatio speraretur,etiam si poena mortis plectendus esset, non liceret orate pro illo. Hanc conclusionem probat auctoritas Augustini, qui locis citatis ait, solum licere intercedere, quando speratur Emendatio. Huc facit auctoritas Hieronymi in commentarijs in ep. ad Philemonem. Accedit secundo, quia non liceret iudici huic parcere. Ergo neque alijs pro eo intercedere. Propterea relapsis non parcitur amplius quod non speretur emendatio. Postremo videntur ij, qui pro istis orant, non conuenire cum volutate diuina, di propterea errare. Nouimus enim Deum nolle ignoscere ei, qui non se emendat. Vltima conclusio. Non licet pro reo intercedere,quando inde pro manaret danum proximo. Verbi causa: si poena esset adiudicata proximo . Nam non licet exhibere opera pietatis cum detrimento alterius, ut epistola ad Romanos capite tertio ait Apostolus. Idem epistola 3 q. docet Augustinus. His igitur conclusionibus huic capiti satisfactum sit. Sed quoniam non raro dubitari Blet: an liceat agere contra offendent , ut pina ob perpetratum scelus a iudice puniatur, quid de hac rc sentiendum sit, lequenti capite e . . Planare curabimus.' i . '
304쪽
INIMICORUM. 27s.suomodo affectvi possit in iudicio agere contra asscientem. Cap. 67. ET si virtutes omnes suam habeant speciem, qua hominum animos ad se alliciunt: nulla citaeque ac iustitiae forma, quipi di stati 'pe quae quidquid splendoris inalsis virtutibus est,complectitur, nos commouere δε- let. Hinc nascitur,ut homines,cum iustitia in alijs sese conspiciendam praebet, vehementer eam ament, di a nulla alterius viiij turpi- tudine perinde atque ab iniustitiae deformitate oculos auertant. Ea vero quae in nobis exercenda est iustitia, cum se aduersura, videndam non praebeat, non solet oculos no stros admodum afficere. Ex quo nascitur il Homines
Iud; alios impunitos sui sceleris abire no faci s. . te homines pati; se vero impunitos dimitti perlibenter si istinere. Nequis igitur Zelo
iustitiae, quando ex iure cum inimico agere vult, aliquid contra iustitiam, & caritatem peccet, regulas de modo, quo offendentem in iudicio offenso vexare liceat, praescribendas esse existimavi, quas sequentibus conclusonibus complectar. Prima conesusio; age reuum re in iudicio contra nocentem, & iniurium,
ex se non est malum, & Christianis quoque
licet. Haec veritas est contra errorem te
elum,quem capite decimo sexto reccsuimus;& est certa fide tenenda. Pro hac conclusi nePrimo faciunt sexcentae au ctoritates, quae rki
305쪽
or DE. ΡΑCrPIC ATIONE pasiim in scriptura reperiuntur in veteri lege non uno in loco pra: scribuntur a Dco formulae iudiciorum; & voluit ccrtos esse iudices, qui ornnem causam praefinirent: quae M Wh iudicia a siluatore Matthei quinto non dam Actuuc M. nantur, imo approbantur : & D. Paulus ad Caesarem appellauit. Et ad Romanos capi- Rom. i 3. te 13. ait, iudices institutos est ea Deo,&no gestare gladium frustra. Et cum in re manifestissima versemur, nolo particulatim variis scripturs auctoritatibus cotrariam urgere sententiam. Accedant innumerae episto-is, decretales summotum,& antiquoru Pontificum , quae formam iudiciorum tradunt. . Eu aristust Id constat primo ex epistola secunda Euari-Aὶς nosti ex decretalibus Alexandri primi,& epirginius stola prima Iginij , qui pulcherrime locum D. Pauli, I. ad Cor. cap. 6. tractat. Idem kςphς ἡμὴ docet Victor epistola prima,Zepherinu ςpi Fabianus stola ad omnes cpiscopos Sicilienses : Fabianus cpistola tertia ad Hilarium. Et denique multi alij Pontificos suis deerctis hanc veri-
recuta cac. talem demonstrant . Secunda conclusio.
Vindicatio iuridica ut bona sit, debet habere
. . . . 'i . pro sine utilitatem publicam,& proximi eme dationem, ac omni odio vacare. Hanc Verivialem in multis epistolis citatis cxpressam inuenies, quam etiam eleganter tradidit D. huiust Augustinus libro primo de sermone domi- vulicta quo ni; 23. q. q. can. ea vindicta. Ea, inquit,
voluntate vindicet, qua Pater filium paruulu
306쪽
agrsagellat: quem tamen per aetatem non potest odisse. Et Carthusianus opusculo de vita militari capite quinto. Quare si nullum suppli cium in lege factum, ut ait Plato , ad malutendit; sed vel ad corrcctionem errantis, vel ad detcrrendum alios a scolcre; qui agit ad vindictam per leges sumendam, a fine legum declinarc non debet. Quod si actor in at
quem leuem,& repentinum astcctum, qui rationi consentaneus non sit, labatur, non statim grauioris culpae, ut D. Thomas,.Sylvcster, S D: lacus adnotarunt, culpandus erit.
Tortia conclusio. Initima affectus, posto odio, potcst repctere sine culpa omnem satisfactionem honoris, & accepti damni. Est doctrina communis,& per se mantiastissi ina, di nulla probatione eget. Esictitamen optimum consilium, ni aliquid obstaret, condonare omnia, ac pacate viil erc. Lites enim di maxime iniuriarum, quantum fieri potest, vitare Christiani deberent. . Quarta conclusio . Si reus extra iudicium vellet cx bono,& aequo actori satisfacere, non deberet offensus,illum in ius vocare. Ita Sylvester,& Tabicia a monere videntur. Et ccrtu id carita tis ratio poscere videtur, ut si sine contentione quis valeat, quod sibi debetur recuperare, a petitionc contentiosa debeat abstinere. Amici, inquit Aristoteles, reconciliari malunt, quam accusare. Hic enim videtur modus purus & naturalis instaurandi detrime- . - tuta
de leg i lub. principio . Admonitia
307쪽
Quinta ebe. lAngelus Nicasius Io. de Plat.
stitia suln-ina iniuria. Septima coclusio. uester Tabie
282 DE.,PAc IrICATIONE tum per iniuriam acceptum, a quo qui sine
causa recederet, certe a ratione aeflecteret.
Denique id sine scandalo fieri nequiret,cum nulla lubiit ratio vexandi in iudicio fratrem. Quinta conclusio. Si quis poenitentia ductus in periculo mortis, odium quo erga inimicum laborabat. effudisset, non propterea visus esset dimittere actiones, quas contra reum habebat, & ita si conualesceret, posset
contra eum agerc. Hanc conclutionem tradunt multi iuris periti, & nominatim Angelus Aretinus, Nicasius, Ioannes de Platea finali, institutionibus de iniurijs . Hippolytus de Martillis, Bartolus, Baldus, &alij.
Sexta conclusio. Nemo potest, salua caritate, ita seuere agere contra reum in iudicio, ut velit ad unguem sine ulla remissione secundurigorem iustitiae,& quacunque ratione eum sibi satisfacere, & poenas luere. Fuit enim, ut Columella scripsit, summum ius semper summa iniustitia iudicatum. Quare non video, quomodo salua caritate quis possit proximum non omnino facinorolum tam grauiter diuexare. Et seruus ille, qui conseruum se uin suincabat, fuit a domino acerbe castigatus. Septima conclusio. Interdum non liceret agere contra reum in iudicio,vt poenas iuxta leges dcbitas lueret. Est doctrina Sylvestri, & Tabienae in ver. caritas. Tune autem non liceret, aiunt hi doctores, quando inde oriretur praeponderans scandalum,
308쪽
Ι v x M IC o R v M& maius detrimentum animae, & corporis. Scandalum enim semper fugiendum est,cum absque eo aliquid effici, etiam si alias sit licitum, non potest; ut constat ex capite cum ex iniuncto de noui operis enunciatione: super qua re legendus est Couaru uias relectione in regulam peccatum. Restat hic grauis quaedam dubitatio,quam libenter siletio inuoluerem;ni timercin fore, ut multi eius solutione a me requirant. Dubitatio huiusmodi est. An qui fuit iniuria affectus possit facta paco, & acceptis satisfactionibus, quaerelam quam secerat prosequi, ut reus debitas det secundum leges poenas et aut si non dum illam fecerat, facere. Quam dubitationem doctores non ad modii distincte,& explicite tradiit; cum non desint qui de cadisputent,& maxime ex iuris utriusque consultis: in er quos aliqui negant id licere, ut Bariolus i. prima usque adeo ff. de iureiurando. Verum aliqui dicunt hos doctores intelligendos csse, quando fuit facta plenissima remissio,quantum ad omnes actiones, & quaerelas. Tunc enim causa iudici integra relicta esse videtur . Hanc sententiam cum limitatione allata sequuntur Hippolytus de Marsilijs. Singulari 246. Romanus i. a. s. ad Sylaeianum, Felinus cap. inter quatuor de maioritate, &obedientia. Aliqui vero sentiunt licere ;&quidam testantur de communi sententia. Ita
lemit Iason, Alexander, di Glossa cap. premu latis
seandalum fugiendum est. Cauar. p. 2.
309쪽
28 Da PACIῬI A TIO NE Iatis de homicidio libro sexto Verb. emendam. Verum non omnes clare distinguunt inter querelam satisfactionis , & querelam punitionis,de qua est dubitatio. Pollet faue re huic sententiae caput praelatis de homicidio lib.6. cap. quoniam de immunitate ecclesiarulib. 6.& cap. vi famae de sententia exco- municationis. Confirmat hanc opinionem OIcius. ea ratio, qua utitur Porcius f. finali instit. de iniurijs . Quia alias non posset vir bonus agere contra reum ad punitionem ob utilitatem publicam, ad deterrendos alios a scelere,& ut homo facinorosus punitus resipiscat, ne dum in iniquitate perseuerat, quotidie ma is ac magis lumine rationis priuetur. Ob-
Α .. . inurat ait Faustiis episcopus Regiensis at-
mehos. que obruit intellectit massiduitas delinque - . ai. Et si alia possunt, licet aliquis, requirere penas per iudicem ab homine iniquo; cur no
llem qui offensus est Adderet quispiam; si
Deus reconcitata gratia, & iniuria condonata, nos iuste punit, ut ex scriptu ra patet; cur etiam homo ad imitationem Dei non poterit poenam per leges reposcere poterit cerracisna Via aliquis hanc opinionem cogitatione a culpa separare, si intelliget, pacem ex se non includere nisi reconciliationem animorum ,&dimissi odij signum,quo reus tutus redditu Tab omni satusta offensione, qua potuisset affectus cum laedere. Quo posito, poterit quis concipere, iustitiam cum caritate non pugnare
310쪽
INIVMI COR v Μ. Ignare. Ex quibus inferre licet contra Forulerium non esse ex se contra caritatetm, Velle prosequi querclam in iudicio, cum id in utilitatem publicam interdum cadere possit. Constat etiam, ut Bartolus, ta Couaru uias adnotarunt, non statim posse damnari cos, qui eucharii iam se munt, & tamen contra iniuriosos homines in iudicio agunt. Quamuis autem hqc posterior sententia limpliciter conliderata nihil absurdi habeat; tamen qua
periculosa sit, & ab usu reijcienda sequenti
capite demonstrare conabimu r. Neq; enim de sententia Apostoli omnia,quae licent expediunt; c quorum numero esse arbitror, velle inimicum facta pace , in iudicio diuexare. Nec quis se in Ilitiae praetextu obtegat. Fallit enim viritim specie virtutis , O umbra. Esset etiam. multum a ratione pacis diuersum, si quis iam pace facta, vellet, cuid prius non fecisset, nocentem apud iudicem descr-re; aut pacem cum hac lege facere , ut ea facta debeat reconciliatum inimicum in iud ciali foro ostensus uretere. Nam ii is casus
Incideret, Vt omnino pro communi bono, &reip. utilitate expediret cum puniri, potius esset a pace cxlcriori absti i ii, ncndum , ut alias diximus, iuuarido Si sequenti capite etiam rendemonstrabimus.