장음표시 사용
311쪽
cuam discite sit sine errore, nocentem in ivdiacio persequi. Cap. 68.
Aug.ep. sq. V M sacile, ac procliue sit, de Diui Augustini sententia, malos odisse,quia mali sunt: rarum autem, di pium eosdem ipsos diligere, quia homines sunt, ut in uno simul& culpam improbes, & naturam approbes :ac propterea culpam odissis, quia naturamqdat; hinc est ut difficile, ac rarum sit inuenire, qui dimisso odio, & condonata omni s tisfactione reo,ex sola caritate, aut lo iustitiae amore excitatus, velit eundem dare poenas,ut culpam quam odit, emendet. Quam
ob rem licet id fieri posse aliqui existimenti
tamen quam periculosum sit hoc efficere, pressenti capite demonstrare conabimur, pro C0η quare hanc conclusionem statuo. Conciliata amicitia,seu debita praestita,aut oblata satisfactione, agere contra reum, ut a iudice
puniatur.difficile factu est,& raro,& vix benesieri potest. Hanc veritatem probabo, varias afferendo rationes,quae hoc factu diffici prima ratio te esse demonstrant. Et prima quidem ratio desii mitti r ex doctrina seruatoris nostri, qui tanquam sapientia infinita optime noscens naturam nostram in malum propensam,& ad nocendum noceti pronam, sepe hortatus cst nos ad hanc persectionem,ut omnes,& omni ex parte iniurias dimittamus,& nullam vindicationem etiam iusta, de inimico sumamux. r si
312쪽
tiatir INIMICORUM. 227 si quis percusserit in maxilla prsbe ei altera. Maniu GEcce, quam nolit vindictam sumi, qui cedenti alteram, alteram maxillam praebere docet. ' Ben cfacite his qui oderunt vos . Nestio, quantum benefaciat inimico,non omnino facinoroso, is qui non est adna adum perfectus,& omni ex parte religiosus,dum ut ad ungue poenas errati, cuius iam poenituit, luat, apud iudicem vehementer contendit. Non video, quomodo fratrem suum non suffocet, quod Chrillus damnat . Nec intelligo qua ratio- Paul ne iste congreget carbones ignis in caput fratris; quod fieri debere monet Apostolus. Quem locum sic exponit Caesareus: caput, in C*Gre quit, in homine est ratio, quae a feruore cari- 'tatis rec edens, facita est frigida: cum cognoscet beneficentiam tuam incipiet calescere. orat fortasse pro persequentibus dum summis precibus a iudice contendit, Vt eum capite damnet : aut omnibus fortunis multet pAbundatne magis istius iustitia , quam illa Iudaeorum, quibus dictum est . Non quae- L . in res ultionem, nec memor eris iniuriae ciuium tuorum Et in precationis formula, cum multas petitiones nos docuisset Christus , a. nullam aliam declarauit, nisi illam. Sicuti denos dimittimus. Et per D. Iacobum mina- Iacobi c. Ltur, Iudicium sine misericordia ei, qui no -- cerit misericordiam 4 Et illum, qui suffocabat fratrem,iussit dominus mitti in tenebras exteriores. Confirmat hanc nostram co
313쪽
rita Da ' PACI pioATIONE Anacleta clusionem auctoritas quaedam illustris An ., cleti Pontificis, qui hi it tertius a Petro ep. solii '' . circa medium, ubi ita scribit. Si omnia in hoc seculo vindicata, seu iudicata, ut alij l gunt,essent; locum diuina iudicia non habe . rent. Superuacuis enim ad beneficia Iaborat impendijs, qui solem certat facibus adiuuare: Ideo si aliquis putat se Deo in hoc pla
Loeus men cerc conrupte apud Gratianum logo itu r, pla care quod seruos suos accusat,& ut inoli res fiane, dicit, sic hoc facere; in vanum labo- .rrat,& plus inuidiae si imulis agitatur, quam caritatis;& illi primi pontifices Glebant parut i sim Chrutianos ab accii satione suis epistolis' b. Leo de reuocare. Facit etia huc doctrina D. Leonis ', e qui Primi ep. 9P. ad Rufinum, ubi docet negocilitii . .tione esse periculosam, & penitenti utilius eg se dispendia pati, quam periculis negociatio nis adstringi, quia dissicile est inter ementis,
vendentis commercium, non interuenire
peccatum. Quid dixisset de commercio in-
sita materia λ Quamobrem licet ex his haud obscure colligerc, pcrdissicile essesne peccaalia rati , to hanc querclam prosequi. Neque habueparum momenti ratio illa, quae a scandaloe de Aristot. ro. ducitur. Nam vix potest fieri sine scandalo Exi, P- pusillorum, qui nesciunt ita distinguere ea quae sunt,& intercedunt in iniuria,& se per arbitrabuntur, non esse dimissum od uin, cum vidcnt quempiam inimicum apud - a iudi-
314쪽
a RI NIMI Cic6 RVM 28s dice vexare. In qua sententia eo confirmari poterunt, quod videant passim offensos post recociliationem omnem querelam obliuione delere. Et licet hoc scandalum esset . r. accCptum: adhuc tamen a pio, & religioso viro erit vitandum. Si esca scandaliZat fra- eoi. ..
trem meum,non manducabo carnes in aete
num aiebat Paulus ne fratrem meum scam a deligem. Et Eleazarus a carne, qua Velitae , carni similis erat, ne scandalizaret, se coni, Aristro. nuit. Quare cum pusilli non habeant scien- φ h tiam, qua distinguant vulgus enim non distinguit cauendum est, ne propter nimiam scientiam infirmus frater, pro quo seruator i.
vitam profundere non dubitauit, perdatur . . i
Timendum igitur illud est. Vae homo kiis, .i
per quem scandalum venit. Praeterea ut mu' Murino.'
ante indicauimus, vix reperies, qui aCc
pia aliqua satisfactione a reo , non cesset ab omni querela; & quod restat integrum iudi .ci non relinquat; ut si quis sine euidentissiama, & urgenti causa,vlterius urgere ac diuexare fratrem velit,plenus odij, & malevolentiae,3c crudelitatis merito habeatur . Quo- modo is vincet in bono malum, dum arden- . tius poenas reposcit de eo, cum quo pacificatus est quem poenitentem sui erroris videt: si omedationem speras, quam sperare debes, - η ab eo qui ad te supplex accessit,& satisfactiomem dedit; cur poenas reposcis Da te ad l Mitatem,sine iudicem agere partes suas. Esto -d T animo
315쪽
Claudian. Alia ratio. I. I. Q de iudieis . Alia ratio. Aristot. I. I. e. c.II. Iuvenalissat. I 3. uid. I. I. eleg. Alia ratio. Syno. Rom. Gratian. a. q. T. can.
Da P Aer IC'ATION Ranimo pacato, & quieto; quae summa est in hac vita felicitas, intus nihil obstreperc.
Nec tibi quid liceat , sed quid fecisse decebit
Occurrat, mentem ; domet re ectus honesti.
Iam vero non ne ob lites,& controuersias so renses criminum seges succrescere consueuit Z Amplius, quis non videt verissimum esse, quod Aristoteles scripsit, punire delectabile esse λ Quis delectationem non capiet, dum inimicum diuexat,& exagitat λ quae delectatio vix appetitione ultionis vacabit. Et in illud prorumpet. vindicta bonum vita iucundius ipsa. Aut in illud. Ab, tu ne dubita , minuet vindicta dolorem. Deniq; accusare reu,& maxime cu resipuit,& tibi satisfecit, aut accusatione ante pacifi-tione factam prosequi ad extorquendae manibus iudicis punitione nocentis, est quoddaofficium sordidum, & ingenuo, ac liberali ter educato homine indignum; cum nulla subest ad id faciendum grauissima causa, qaΦnodus quaedam Romana apud Gratianum affirmat,aum accusationem vocat illaudabile genus intentionis; quia praesumitur, ut ait Glossa, quod inuidiae causa fiat. Aiebat Musonius: actionem iniuriarum neque contra aliquem se acturum, neque id ulli philosophiae vacanti consulturum. Quamuis autem ista vera sint: tamen inficias non irem, possec virum
316쪽
i v I MiI C o R v M. virum bonum,& religiosum amore solius iustitiae, vel ob aliquam grauem causam contra pessimum aliquem hominem agere in iudicio, ut debitis poenis afficiatur; & censenduesset,ialem hominem candido animo id facere λ Alijs vero qui quotidie peccant, & parupij sunt,non facile permitterem, ut hac actionem prosequerentur, cum vix bene ab ipsis id fieri queat: & si cestare nollent, non vid retur digni, qui absolueretur. Sed quid agendum sit, si casus incidat, prudentis confessarij iudicio videndum relinquo . Ratio au tem quae suadet, ut id viro valde pio concedamus, est: quoniam haec aetio de sua natura non est mala,& recte exerceri potest: si quis
tanta caritate deflagret, ut soliam per punitionem, maiorem rei p. aut proximi utilitatem
spectet. Efficitur primo ex dictis, debere
confessarios quantum possunt, hortari poenitentes, qui habet aliquam accusationem contra inimicos, ut illam deserant, ad quod facie dum poterunt uti rationibus superius positis,& inferius afferendis. Colligitur pr*terea, debere esse cautos in absoluendis illis, qui nolunt desistere ab accusando, cum hoc genus actionis non satis bene sine caritate,&pietate non vulgari exerceri possit: qua in re diligenter considerent rei,& actoris personas. Postremo manat ex dictis, quod licet vera esset opinio, quae persecutionem actionis admittit,ac posse interdum offensum pu-T a nitio-
facta ia P eificatione. Admonitiopso coniectariis. Cap. vltLAlia adna nitio.
317쪽
nitionem rei, dimita odio quaerere: tamen ista doctrina non esset propalanda populo ν& ijs qui odio laborant, ne dum viderent cxvna parte sibi aliquo modo licere reum urgere; ex altera,dum id agere conarentur,facillime peccarent.*Sed quoniam interdum non modo datur facultas per lcges agendi in foro contra reum sed etiam prosequi eum licet extra iudicium; puta cum datur potestas per aliquod statutum occidendi exules, an hoc statutum sit licitum, & quomodo quis possit illos sine peccato occidere,operaeprecium csse duxi hoc loco docere. Et si illud quispiam quod ad rem nostram maxime facit) a nobis requireret, an in duello agere contra inimicum liceat, paucis de hac re etiam sequenti
capite disputabimus. auando liceat occidere inimicum exulem, de iniquitate duelli . cap. 49. UM non raro contingat, ut ii qui aliis
iniuriam intulerunt, non modo non respiscant, & ad meliorem frugem per poeni-εαι tentiam redeant, sed peste sint peiores pessima,& millies plura mala faciant quam bestia: quaeri a quibusdam solet, an cum facti fuerint per exilium reip. hostes, auctoritate alicuius legis non modo impune, sed etia. sne peccato occidere, aut ad singulare cer- tamen Vocare liceat; ad, quas dubitationes resto
318쪽
INIMICORUM. -93. respondentes sic statuimus. Prima conc. Privata persona potest cxuic occidere, stante aliquo publico decreto hoc concedente. Ratio unica pro hac conclusione, caq; fi missima est; quia per hac constitutionem coceditur facultas puniendi reuma rep. qua reos punire potest, & ita priuata Psona quasi minister iustitiae. Vt autem decretum hoc iustum sit, sunt aliquae conditiones necessariae. Prima conditio, quam assignant Hostien. & Felinus cap. fi n. de consuet: vi causa, ob quam reus a patria pulsus est, sit morte digna. Secunda ut decretum sit Luctum inutilitatem publicam, quae puniendis criminibus spectanda est. Propterea aliqui damnantsencnse decretum, quo datur facultas consanguineis occisi, ut exulem occisorem prosequantur, cum hoc videatur factum esse ad
priuatam commoditatem, Ut ulciscantur iniuriam. Panormitanus autem non omnino
damnat, cum etiam hoc dccretu habere pro fine possit publicam utilitatem. Solent cnim hac ratione facilius punire reip. hostes, cum ij, qui occisum affinitate attingunt, in hae re diligentiores sint. Tertia conditio ex Soto, ut non possint occidi, nisi post sententiam latam, nisi fortasse esset publicus inua sor reipub.& principis;quia tunc posset occidi etiam non lata sententia. Quarta adiit etianecessitas oportet: hoc est ut alio pacto, &
aeque bene non possit publicae utilitati pro-
statutum da Occidendo exule debetha Iea Hostiens Felin.
319쪽
Secunda Tertia Iason. Fel. syla Quarta Ananias. Felinusi Duellu prohibitum. Lege diu. Iure eanon. Quae in eari. Tud.statu
αρψ Dgo ΡΑ IFICATIONE uideri. Et hae sunt conditiones quae requi runtur ad iustitiam decreti. Secunda concis stante iusto decreto, ut quis exulem occidat sine peccato, sui aliqua necessaria. Primo debet is qui occidit, moueri solo reto iustutiae, non ex odio , au spe lucri. Secundo debet cognoscere illum, quem occidit esse vere exulem; & eum quem occidere decretum permittit.Tertio ex Iasone;Felino;& Syl. debet occidere intra disce sim loci illius,in.quo viget lux illa: nec licet intra terminos illum violentia trahere ut ibi occidatur. Quarto quando superiores permitterent illii impune diuersari in ciuitate, aut vicinis locis ut ait Ananias non liceret interficere. Addit quinto Felinus non decere filium occidere parentem, auctoritate huius decreti propter pietatem, & singulare officium, quo filij parentes prosequi debent. Quo ad aliam dubitationem respondentes, ponimus hanc primam conclusionem. Duellum prohibitum est, lege diuina, ciuili, &ecclesiastica. De lege diuina, patet. Matth. s. Luc. q. Pro-uer. 2 o. ad Rom. 12. ad Heb. 12. pr. ΙΟ. 2.3. pr. Petri 3. De iure canonico cap. I . detor-niamentis. Et in conc. Trident. ses.. 23. cap.
19. ubi haec contra duellum statuuntur. Primo omnes principes quocunq; nomine appellcntur, qui locum in terris luis ad monomachiam cocesserint inter christianos,eo ip
so sui excomunicati: Et si sint principes, qui
320쪽
INIMICOR v M. I 29I habuerint locum illum ab ecclesia, dominio priuantur,& si loca sint seudalia, directis dominis acquiruntur. Secundo pugnantes, eorum patrini excommunicationis & bono
rum omnium proscriptionis, & perpetuae infamiae poenam incurrunt,& ut homicidae puniendi sunt.Tertio qui in ipso coflictu decesserint perpetuo ecclesiastica careant sepultura. Quarto qui consilium dant in causa duelli; aut quacunq; alia ratione, ad id quemq; suadent; nec non spectatores excom municantur, Iure. ciuili damnatur l. unica iure ciunx c. de gladiatoribus. lib. II. Quamuis hic locus non omnino ad rem faciat, licet eo ad hoc probandum omnes viantur. Secunda coclusio. Singulare certamon permittere non expedit rei p. Primo quia nulla re sp. bene tere Engula instituta, talem legem habuit unquam, imo ἔς ςς φαLegislatores semper constituerunt iudices, ad quos homines tanquam ad regulam confugere deberent. Confirmatur ex eo, quod Ioan. Baptinem latini, neq; graeci, ut multi qui de duello scripserunt affirmant, talem consuetudi- sinus nem habuerunt,Vt pro honore recuperando aut veritate inuenienda, hanc pugnam pugnauerint. Fuit autem introductum a ge
te barbara, scilicet a Longobardis, & non nisi certis de causis. Et Aliprandus eorum Rex in quadam sua lege, duelli legem impia appellauit. Et deniq; ut optime scripsit Ioa. Ioan. Bapti