장음표시 사용
321쪽
selicitatem reip. contra religione, contra Ieses, contra parentes,& amicos est interducta. Et cum rarae sint causae, ob quas ad duellum deueniendum est, ut etiam ipsi, quia . duello sunt fatentur, non ne expediret rei p. prohibere talem pugnam, etiam si alias lici ta esset; cum ex hoc genere pugnae distensiones, iniustitiae, perturbationes, laudes, impensae, & difficultates, quibus tota pertur-Nuli. .st h. batur resp. proficiscantur Adde praeterea,
cessitas duel nullam esse nece si itatem huius cortaminis,
& propterea no erit introducendum. Quod nulla sit necessitas, sic constat. Aut iniuria est nota, aut ignota: si est nota, iam non li ruderes'. cet propria auctoritate ulcisci , ni volumus
i, remp. euertere; sed confugiendum est ad logem uiuam, hoc est ad iudicem, ne quis sit iudex in propria causa, qu i si dabit operam,
ut honor tibi restituatur, bene erit: sin mianus , cum tu feceris, quod in te erat, pro eo recuperando non debes censeri amplius in honoratus e quia iam fatis constare poterit,
te iniuste fuisse lassum. Eundum esse ad iudicem propter iniuriam acceptam, Plato ,&MUR I Aristoteles aperte docuerunt. Si Vero iniuria non est nota, non cst opus duello; vel quia non erit laesus honor;vel si aliqua ex par te estissus, erit potius ferenda illa parua laesio,quam duello perturbanda resp. pro cum ius pace debet honestus eques vitam ex one
re . Deinde cum quis seceri γω in se est ,
322쪽
INTHICOR v N. 297 ut conuenienti ratione honorem recuperet,si id non cadat, non est obligatus ad aliquid amplius etiam de sententia eorum, qui productio pugnant. Sequatur itaq; tunc fortis eques fortem Achillem, qui hunc in moduPhoenicem est allocutus. Phoenix venerande senex diurne, non mihi huius opus honoris. Cogito autem honorari Iouis iudicis. Deniq; aut nocens fatetur se iniuriam secisse, M tunc cogendus erit ad restitue dum honorem per iudices, aut negat,& hoc ipso honor erit instauratus.Tcrtia coc. Duellu ex sua natura est illicitum. Est conclusio contra Paridem a Pulco,& alios,qui defendunt duellum tanquam licitum secundu lcgem naturae, contra quos pie, di docte scripsit Ioannes Baptista Susius. Prima ratio pro hac veritate sic conficitur. Duellum , ut qui ab ipso stant fatentur, vel est ad veritatem indagandam, ut aliqui volunt, vel ad honorem recuperanda ut aliis placet. Sed ob has causi non est licitum : Igitur reij ciendum crit. Quod non sit
aptum ad inueniendam veritatem, in hunc modum demonstratur. Fortitudo nullo modo est apta ad manifestandam veritatem occultam; sed solum testimonium humanum,&ratio ipsa. Quare temere, & inconsiderate adhibetur pugna, cuius exitus est in manu fortunae, & a casu pendet, ut omnes, qui sa-Piunt fatentur. Quis non.videt dementis es-
sustus. Prima rati Duellum naest aptum ad inuenien
Fortitudo noest apta ad veritate probandam. Veiii as quomodo PI banda.
323쪽
Veritas non exponenda fortunae.
Ludouieus Aristus. Duellu non est aptu ad
293 DE PACIFICATION se veritate fortunae exponere cu constet y innumera exempla, quae a Susio Urrea, & aliis recitantur, Eos qui pro se veritate habebat, in monomachia victos fuisse. Nec attendeda sunt verba illa,quae a milite glorioso dictitur. E mia ragion dira lascimitarra, E faremo tigiuditio nesia sbarra.
En gladius pro me frictus ius ipse loquetur ,
Et litem nostram illa discutiemus arena. Quod autem non sit licita haec pugna ad honorem instaurandum, hoc modo probatur . Hic defensio est prohibita lege naturae. Ergo qui hac ratione voluerit honorem resarcire, erit iniustus; cum omnis qui contra lege
naturae agit, sit iniustus. At per actione iniusta tantu abest, ut honor recuperetur,Vt certissime amittatur. Esse hanc pugnam contra legem naturq, ex eo constat; quia natura solam concedit propulsationem: at ista est offensio & vindicta priuata, quam natura refugit . Quare hoc non erit remedium oportunum ad existimationem recuperandam. Et licet quis concederet, non facere iniuriam ei qui laesit, dum repercutit, aut ad certamen
vocat singulare; taine semper sit iniuria reip.& legibus , quae hanc pugnam prohibent . Deinde nemo est qui ignoret, homines priuatos no habere dominium in alios homines. Ergo nullus potest priuata auctoritate illum a quo laesus fuerat punire, aut ad monomachiam prouocare . Adde ad confirmandam nostram
324쪽
nostra coclusione Aristotclis auctoritatem, qui primo rhetorices, capite duodecimo nolonge ab extremo,cum dixisset iniuriam solere fieri ijs, qui aliis iniuriam faciut,rationem huius rei reddens,ita scribit.Nam id no videtur, fere iniuria,cum tale quid perpessus quispiam sit, quale ipse est solitus facere. Ecce, non dicit: non esse iniuriam, sed fere non esse iniuria, cum videatur quaedam aequitas, dum par pari redditur. Et paulo infra.Nam & voluptate laudem habet intellige iuxta communem vulgi opinionem nec fere iniuria esse videtur. Erit ergo iniuria, sed non videtur. Quare iure optimo sacrosancta S- nodus Tridentina ait; Duellorum usum, fabricante diabolo, fuisse introductum . Sed quoniam non est mihi animus fusius hac de re disterendi, reijcio lectorcs ad Susium Vrream , S alios auctores, qui pro hac verit te disputarunt .QNos aliqua ex dictis colligentes , huic capiti, & parti finem imponemus . Primo nascitur ex dictis, non esse concedendum duellu tanqua minus malum, cum ex eo plura oriantur mala, quam si prohibeatur : & cum non sit rationi consentaneum in plura mala impingere, ut pauciora cultentur, duellum reij ciendum erit. Conficitur secundo, falsum esse, monomachiam conti
neri sub bello, cu bellu secundu religionem christianam sit licitum, singulare vero certamen nequaquam, quidquid dicat Antonius
Arist. 'Ioetis declaratus. Cone. Tria Duelli usus diaboli i
tanqua minus malum. Duellu non continet
sub bello. Origeneadiat. de T cta in De fide.
325쪽
3oo Da PACI pICATIONE Bernardus, quem satis bene refellit Susius ... Tertio constat, per hoc genus pusnae no mo:on ieeupe do non recuperari honorem, & famam, sed axmhQBQ honorem amitti , & infamiam contrahi . 'Quarto euidenter apparet, inepte, re pueriliter prorsus a quibusdam dici,hanc singulis rem pugnam esse actum quendam nobilem,' & egregium, & non debere exerceri nisi ab honorato equite, aut honesto loco natis . Hos egregie carpit Susius,aitq; istos rem i honestam,& turpem hac fucata specie honestare voluisse . Quamuis autem haec, quae a nobis disputata sunt, vera sint: tamen vel ob ignorantiam a nostris militibus non percipi- r . entur; vel si percipientur ob animi impotentiam non seruabuntur. Verum si tanti honorem faciunt, si tantum existimationis deside-- I rium eos tenet, ignorantiam excutiant ne
riuo epist. cesse est, quia ut ait Philo episcopus in ca tica, ubi ignorantia, ibi dedecus, & ignominia : nec non etiam contra animi perturba- ῖ' tiones pugnent oportet,vide se victoriam referant,cum is,qui a seipso vincitur, inglorius - existat. Quod si hic impotentes,& inepti mi
vindictu bonum, vita iucundius ipsa , Ego quoq; cum eodem poeta exclamabo. Nempe hoc indocti. Quod i; poetae, & doctorum hominum auctoritas eos non commouet, moueat saltem
gloriosissimi, & inuictistita Imperatoris se
326쪽
INIMICORUM. 3ottentia. Alexander magnus, ut diuus Maximus refert, interrogatus quis esset rex optimus; respondit. Qui inimicos' beneficiis ambit, & reconciliat. Alij imbeciles,& eia seminati dixissent; qui prouocat ad singularem pugnam, qui trucidat, qui dilaniat, qui discerpit. Quid hic dicent nostri equites pqui nihil veram & solidam virtutem gustantes contra Vere militie, & equestris ordinis decreta agunt, ac prorsus imprudenter visuunt, & inepte loquuntur; praesertim dum sententiam irrident corum, qui rationem, &religionem eos debere sequi, persuadere conantur: Ut hic exclamare liceat. O curua in terris anima , ct coelestium inanes.
sed quoniam hac de rc in sequenti parte, ubi de tollerantia, & remissione iniuriarum,&dilectione inimicorum agetur latius disputabitur, modum huic secundae parti,in qua su- se de rebus propositis disseruimus, imponentes, tertiam partem tractare ingrediamur . Iniuria perpeti, non esse ex se rituperatione dignum , cap. IO. INTER alia incommoda, quq ex unius primi parentis offensione in posteros domi narum; illa fine duo grauia, ac perniciosa illis acciderunt: quorum alterum est; quod tenebris ignorantiae offusi, quid honestum, quid turpe,quid verum,quid falsum sit, cer-
Pertiat. 2 . N Nazaqua mala. humana ris ex ptiuato primi paren
327쪽
3σ1 DE. PAers ICATION Rnere; aut si quid recte perceptum fuerit,animi viribus debilitati illud perficere, quod al
terum est incommodum, non facile queant. Quamuis autem ob acceptam plagam laesa, ac debilitata nostra natura esset: ailhuc tametantum momenti in ratione, ac libertate remanserat, ut per innata virtutum semina aliquid internoscere, & efficere posset,nisi malis moribus,opinionibusque deprauatis, semina illa obruerentur. Statim enim atque ad eam aetatem peruentum est, qua sapere in
cipimus,ab ipsis etiam parentibus,& nutricibus, perditis, profligatisque vivendi rationibus imbuimur; qua rem de Cicero & Quintilianus sapienter & vituperant, & deplorat. Qua autem id ratione fiat,elegater Averroes in sua paraphrasi in librum de rep. Platonis demonstrauit. Accedit postea quasi quidam magnus,& magnam doctrina prae fercns, magistor mundus, hoc est ad omnia consentiens multitudo, & tunc plane opinionum peruersitate, & corruptelis inficimur, ac ita paruuli naturae igniculi restringuntur , ut
nusquam lumen naturae appareat. Licet enim oriens e coelo nobis in tenebris, & umbra mortis sedentibus illuxerit; ac verus magister nobis aduenerit,& scholam veritatis aperuerit, in qua & per se, suosque doctores v ram doctrinam profitetur: tamen tum ob naturae vitium, tum ob haustam corruptelam a
schola mundi,in qua sunt omnia errorum Pic
328쪽
Irer MICO Ruu o Ra,vulgi nefaria voce prspediti non desciscimus,& in Christi scholam cum tamen Christianos nos esse profitemur, non facile ingredimur. Inter alia autem perniciosissima decreta, quae mundus fixa, ac rata in sua schola
habet; illud omnino mordicus defendit, ac 2 'dii p
suis auditoribus continenter inculcat, eum niciossili ignominiae labe aspergi,qui ab alio patienter iniuriam accipit,& acceptam grauiter non ulciscitur. Contra verus institutor Christus suos docet,& haec duo praestantissima decreta perfectae, & absolutae philosophiae, scilicet iniuriam patienti animo accipientes non esse inglorios, & acceptam condonantes non e feminate se gerere decernit. Quam doctri Mnam si ij, qui Christi scholam se ingressos eia se arbitrantur, acri mentis aspectu intuerentur,eius pulchritudine capti, nullum hic nobis disputandi praeberent locum . Sed quando fucata specie mundanae doctrinae eorum caecutientes oculi nimis afficimur, personintam falsitatem detegentes, ad amorem candidae ac simplicis veritatis eos traducere consebimur . Eas autem ad id officiendum rationes adhibebimus, quae sunt a natura petitae put cum falso humana,& Deo inimica sapientia haec Christi dogmata cum natura pugnare sibi persuadeat; nos contra omnino cum natura congruere demonstremus. Vt autem quod intendimus,facilius assequamur,aliqua quasi fundamenta prius ponenda sunt. Priamo ν
329쪽
Mutius. Thueidides Atina a quibus inuenta
nes omnes,nullum esse vere, & proprie malum praeter culpam,eamque omnino esse fugiendam, quod etiam ethnici solo luminis naturae ductu cognouerunt. Nihil, ait Cic ro, ut caeteros omittam, est magnum malum praeter culpam. Vt enim maxime proprium est homini cum ratione vivere: ita nihil magis hominem dedecet, quam a ratione disce- aere; cum qua qui vivere nolucrit, tanquam bellua agrcstis extra humanum coetum eij-ciendus cst . Est nanque ratio, magistra Vitae, domi, militiae in domesticis, publicisque rebus. Haec indicit iustum bellum, haec pacificationem conciliat, haec fidem seruat hosti : haec oratores reddit immunes: haec non permittit milites ab Imperatore desciscere; haec denique ubi pessima consuet udo mon machiae fuit introducta, leges illi praescribit,& ne quid contra iustitiam fiat, prohibet. Quid est igitur,cur iusti,& honorati equites rationem sequi nolint; cum sine ea armorum tractatio nequeat consistere .Pono secundo, quod etiam sit perius adnotauimus , nihil magis honesto cquiti conuenire quam iustitiam tueri,cu ius rei causa arma tractanda suscepit. Quare pro honore tuendo, & igri minia arcenda, quam tantopere sed nihil minus ait Mutius refugiunt, nunquam arma contra iustitiam se mere debent: quae arma
licet ut Thucidides seripsit a barbaris sine
330쪽
INI MICOR v M. 3os inuecta: nihil tamen est tam barbarum, qua eadem iniuste tractare. Quam ob rem si pienter illud mihi visus est finxisse Plato;Mercurium demissum fuisse a Ioue ad homine , ut singulis verecundiam, & iustitiam ad consortionem humanam retinedam impertiret. Ponimus postremo loco, virum fortem,&magnanimum, cuius virtus singularis, ac illustris esse debet, nulla ratione debere pendere. ab opinione vulgi, corruptaque consuetudine. Nam si prae alijs conspectus videri desiderat, corruptam,& stultam ignorantium hominum vivendi rationem fugiat necesse est , cum in ea nihil praeclarum,nihil magnificum conspiciatur. His iactis fundamentis ita de re proposita decernimus. Illatas iniurias tollerater ferre,ex se suaq; natura non est turpe, aut vituperatione dignum. Nec vereor hoc loco exibilatus explodi, sia apud sipietes vi
ros,ne haec veritas cu honore excipiatu r, nihil vereor: quid dixi, excipiatur imo semper excepta fuit. Et primo si natura iniuria: dispiciamus;qd qusso culpe ex accepta iniuria cotrahit iniuria affecto us Iniuria enim,ut breui dica,nihil aliud est, quam offensio contra ius accepta :& iniuria affectiis est iniuriose acceptus. Nulla hic turpitudinis, nulla erroris metio intercedit; nihil culpe, nihil labis exauditur, si eum spectes, qui iniuria accipit. Cur igitur sugillatur cur honore spoliatur λ is, qui potius commiseratione complectendus v erat i
Illatam iniuriam aequo animo ferre
Prima ratio. Mutius fusius lib. 2. Iesp. ad 3 de Α.Arg. Pose.