De pacificatione et dilectione inimicorum iniuriarumque remissione. Tractatio admodum vtilis Remp. & curam animarum gerentibus, ... vt ex indice capitum cognoscere licet. Cum apendice, De amore et concordia fraterna. Auctore Ludouico Carbone. ..

71쪽

Horatius Lombard.

tiacta. c. I. Artium e

cellentia Seientiam excellentia. Arist. lib. I. de anima. Cassansus Iegendub. Theologica exeellentia qualis. Gubernatio

nis excelle-tia. Morum e

cellentia . Honoratus in semper allia quo modo eminent Iorest hon

rante .

nem aliquam,quae in uno quoque homine,Vt homo est, reperitur; quales sunt illae perfectioncs, quae hominem in se perficiunt, no

in ordine ad alium, ut scientiae, moreS, arte .: tametsi, cum quis ob has excellentias honoratur, honorantem anteire videatur. Omnes autem humanae excellentiae ad quatuor capita, de auctoris supra citati sententia, reuocantur hunc in modum. Aliae enim sunt, quε corpore, Vel manu exercentur, & in ar

tibus consistunt, ut excellentia scribendi, pingendi. Aliae, quae in scientiarum cognitione positae sunt ; veluti Astrologiae, Philoso

phiae, Theologiae: & illa erit maior excellentia, quaesumitur ascientia, cuius obiectum existit nobilius, cuiusmodi omnium sententia erit Theologiae excellentia. Aliae sunt, quae a gubernatione ciuili, & domestica sumuntur. Demum dantur aliae, quae a vitae integritate,& religione proficiscuntur vera.

Et licet aliquae sint excellentiae, qui non claudunt in se rationem eminentiae, siue princ pij, illic prouidentiae erga alios: tamen qui honoratur, semper debet aliqua ratione esse superior . Vel enim crit simpliciter',& omni ex parte eminentior honorante, quem dc dignitatis gradu ,& vitae integritate super bit: vel secundum aliquam rationem erit honorante maior; voluti si dignitate non praestabit, virtute superior erit: vel saltem se cundum existimationem honorantis maior

72쪽

censebitur. Est autem prudentis, ac bene li Hominis beraliterque educati, ita de se sentire, ut om- εἴ2ubsanibus, prssertim quantum ad cxcclientiam si . virtutum, se inferiorcm csse existimet,ac propterea omnibus suo modo honorem exhibere; ad quod officij genus nos his verbis hormiatur apostolus. Honore inuicem p rque' paulus' nientes: & alibi. Superiores inuicem arbia Rom. 1 a.

trantes. Ex his intclligi licet, ex se, suaque Phil. . natura honorem primo deberi ei, qui caeteris praestat, non modo ea de causa , quia est virtute praeditus, sed etiam quod aliqv m ouisu, hocminentiae & procurationis, aut principia ra nor & ob 'tionem erga alios habet. Quo fit, ut prςlati, principes, parentes, domini, duces, do- Cassantus et o res, senes, diuites honore afficiendi sint. Quare licet virtuti, & virtute ornatis potissi virtuti pr me debeatur honor: tamen proprio quodature, etiam dignitati,& in dignitate costitutis reuerentia est exhibenda: tum quia in virtute esse censentur: tum quia in eis singulari Radam ratione diuina relucet excellentia. liquo dιλe his enim dictum est; Rui vos spernit, me v*P.

spernit :& alibi, Qui bone prs sunt, duplici xvini R . honore sunt digni. itcm; Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit. Quan- ret. 3.do autem huiusmodi excellentiae, vel a natu- . : :tra nobis concessae, vel diuinitus datae, vel st, . . proprijs viribus acquisitae, ab aliis, & maxime per carum usum fuerint comita, opinio ex iηem quandam bonam in cis, qui illas intuen- stilia . ''

turp

73쪽

que Da PACIFICATION R

. . . tur, aut aliqua ratione cognoscunt,ui, es a citateque sua ingenerant, per quam opini vis 1,ε, nςm e cellentes Viri aliorum animos possis desiderant dent, & in illis vivunt. Hac genita per ese Eph Em ςςdςΠtςβ Operationes, aut etiam per praesum honam qua ptionem,in alienis mentibus bona opinione; qui eam conceperunt, signis quibusdam, ni liuore,& odio deflagrent, edere candem gestiunt ; atque cultu quodam non modo inte- riori, sed etiam exteriori cum quem excellere intelligunt, prosequi conantur. Cultus autem iste, quo excellentes viros colere sole 2 4'' mus,ex D. Thoma, omnem decentem actu, tit. a. quo homo ad alium hominem ordinatur, &conuenienter se habct, designat. Quod aut tem necessarium fuerit illam interiorem re-

uerentiam, ac existimationem conceptam,

manifestare ex his patebit, quas nunc causas Cur P subiiciam. Et in primis : si de excellentia ditu sit colen uina a nobIs cognita loqui volumus; licet i--i Deus potissimum interiori cultu colendus sit: tamen cum ab eo non modo animum, inma ratio sed etiam corpus, & bona omnia acceperimus , Vtroque cultu animi & corporis, eum

venerari, ac colere debemus. Excipe aie- Tritaeg. vi bat Tristacgistus cum Deo loquens verborum sacrificia fancta, ab animo , & corpore

secunda ra debito tibi manantia. Deinde internum cultum exterius manifestare debemus, ut oste damuS, nos veros esse cultores Dei; ad cuius reuerentiam alios quoque hac ratione excirtemus.

74쪽

temus. Vnde religio, quae Dei ex lientias agnoscit, est virtus, quae Deo cultum caeremoniamque cxhibet. Quantum vero ad excellentias in homine cognitas manifestandas attinet; indubitata res est, eas deb uisse signiscatione aliqua manifestari. Et primo; ut Deus in sua similitudine,& fanctis re principibus suis coleretur. Omnis nanq; honor , qui creaturq datur, in eius redundat auctorem: Deinde hoc fieri debuit, ut alij qui co

gnoscunt per exteriorem reuerentiam mobonam habere de aliquo Opinionem, eandeconciperent, atque ita ad eum qui excellit colendum, excitarentur. Prsterea congruum fuit, ut honestis, & excellentes operationes aliquod haberent praemium, quo aliqvigerent,ac perseuerarent artes. Adde, quo alicet is, qui in virtute est, sola debeat virtute esse contentus, si praeter virtutem nihil boni extrinsecus ei contingat: tamen quod insi-ciari nemo poterit) non offendet; si ad gloriam Dei,& proximi utilitatem non modo in alijs bonam opinionem possidere, sed etiam illam aliquo reuerenti e ligno declarari,& manifestari cupiet. Deniq; sicuti virtutum habitus ad operationes ordinantur; cum sit ipsa operatio habitu perfectior; pari quoq; ratione illa bona opinio, & reuerentia intu-terior aliqua significatione se prodere debuit . Circa hos diuersos excellentiae gradus manifestandos variae versantur virtutes. Diuia

Religio, ad

Honunturi excellentie. cur exteticiri cultu sint manifesta

Prima ratio

secunda ratio. Tertia ratis Quarta ra

75쪽

Ioan. sale belle. lege. de aeuerentia exhibenea Deo. Quae virtus

manifestet

Q et virtus Inanitestet cxcellentia Palentinia. Quid. I. ι- de ponto. Quae virtusdeciaret excellentiam maiorvio. Quae virtus declaret

cet. Reuerentia interior Q.d. Reueientia

principium

8 Dal PACI FI CATI ONEDiuinarum perfectionum cognitionem manifestat religio, dum sacrificia, oblationes , incensa, holocausta Deo omnium rerum fabricatori offert. Parentum excellentiam veneratur,ac colit pietas, quq quantum possit, his versibus indicauit Naso . a Cum foret Aeneae ceruix subiecta parenti, Dicitur ipsa viro flamma dedisse viam. Maiorum, ac curam nostrum gerentium ex eellentiam suis obsequijs demonstrat, ac veneratur obseruantia. At vero circa alias excellentias patefaciendas, & cole das versatur reuerentia; aut ea Virtus, quam grsca voce, duliam appellare solemus. Ex his inferre licet; honorem importare actionem quandam exteriorem, qua ostendimus,ac testificamur, in eo quem honoramus, excellentiam reperiri aliquam. Rursus patet, reueren tiam interiorcm; quae ost honestus quidam pudor, seu timor ex alterius excellentia cognita genitus, esse principium honoris, quatenus mouet ad dandam significationem aliquam de alterius excellentia; atque etiam quodammodo esse eiusdem honoris finem; cum haec testificatio co tendat, ut eum quem honoramus, alij quoque honore afficiant. Constat etiam ex dictis, verum esse, quod Aristoteles asseruit; eos qui volunt honorari, suae excellentiae testimonium quaerere, &

precipue a prudentibus; quia hi melius norunt, qui sint vere studiosi,quibus peculiari

i et

76쪽

IMI M ICORVΜ. M quodam iure debetur reuerentia. Colligitur quoque ex his, quae se pra scripta sunt, cur ij, qui se honoratos esse existimant, iniuriam tantopere detestentur, ac eam neruis

omnibus refellant ; quia per iniuriam conte-nuntur,& dcspiciuntur, ac propterea eos Vacare excellentia, & virtute insinuatur. Et sicuti excellentia morum, quippe quae magisnbstra est, cum propriis operationibus eam nobis comparemus , di vere hominem beatu faciat, lingulari quadam ratione nos dignos reuerentia, & cultu ericit: ita iniuria, quae nos carere virtute demonstrat, magis laedit, dc quae magis nos in vitio esse ostendit, haec maior existit: quod nihil possit nobis accidere perniciosus,& magis incommodum in bonis externis: cum is,qui sine virtute esse existimatur, minus quam homo esse videatur. Quare qui honorati esse cupiunt, a turpibus actionibus, qus bonam opinionem aut funditus tollere, aut perturbare valent, abstinent, & ne alis per iniuriam id faciant, prohibere conantur . Et licui semper homines iniquo animo ferant se pa miseri: vix tam Spati possunt, pud quinque hominum genera se contemni: veluti apud illos , cum quibus de honore, & gloria contendunt: apud

eos, quos admirantur: apud eos, in quorum

animis sui admirationem gignere cupiunt et apud eos, quos verentur: ta apud illos, qui eos verentur . Scd cum demonstrauerimus,

D qui

Hon re quia bus debeat. Cur iniuria

homines re Quae excel

lenti a hominem beata faciat. Iniuria q- maiOL.

viii honestisd faciant.

A quibus

homines nae

gligi nolint

77쪽

sa Dar PACI pr C A et I GN a qui sint excellenti e gradus, & cur, & a qui bus virtutibus manifestari debeant, & qui digni sint, qui exteriori reuerentia colantur,&qui & quantum parulfactionem respuant ἔde signis quibus reuerentia manifestada est, ac etiam de honoris prestantia, nobis scribendum cst. De signis. magnitudine honoris . cap. 9. .

. 'Immo δε- bis ad Ilii aginem Dei.

. . .

tinna

HOMiNεΜ ad imaginem Dei factum,

constitutumque esse,non modo sacrs, sed etiam profans tradidero scripturae. Vnde illud Arati in phoenomenis. Tν χαρ γενος εγεν. Hoc est . . Eius, scilicet Dei, genus sumus . Et Pythagoras. θεῖον γένορ εςῖ βροτοισιν .Hoc est : Diuinum genus est mortalibus. Hinc est, quod humana procuratio diuinam, quantum potest, imitari solet . Quare sicuti Deus hominibus bene, beateque viventibus premia laborum constituit, ne virtus suo careret fructu: ita homines in humana republica bona quaedam, rerum bene gestarum ruasi praemia, & signa virtutis, constituere ebuerunt. Quamuis vere cecinerit ille . Plurima virtuti laus hic, at premia nulla 2 am Deus istius prymia solvi habet. His itaque rebus humano usu constitutis , tanquam indiciis quibusdam, testificatione damus, aliquem excellere, & in virtute esse, atque ita eum colimus, & reueremur. Ideo ve

78쪽

Qui volunt honorari, testimonium excellentiae quaerunt. Quo fit, in tantum dignitatibus, honoribus, donis, quae cxcclientiae dari solent, homines honorari, in quantum cos .excellere, & studiosos esse his signis indicatur . Haec autem sisna partim sunt terminata, quod certam indicent excellentiam iuxta gradus supra enumeratos : partim vero in-.terminata sunt. Hinc est, quod quibusdam signis, & ceremon ijs Deum colimus, veluti sacrificijs, quibus nefas esset, creaturam colere . Pari ratione parentes quibusdam officijs prosequimur, quibus csteros colere no. solemus. Idem de cultu erga maiores,&:moderatores nostros dicas, quos certis obse quijs,& signis obseruamus. Deniq; alios quo ue excellentiae, & virtutis gradus certis in icijs indicamus, & peculiari cultu vener mur . Que vero sunt interminata, indifferenter excellcntiam,& virtutem aliquam demo- strant: ut est, aperire caput, salutare, locum cedere, poplitem flectere. Sunt autem quaedam signa, quae excellentiam morum, seu vir tutes morales indicant: voluti si cui vitam tuam, res tuas crederes; si dictis alicuius simpliciter fidem haberes quae signa illius prudentiam, iustitiam, fortitudinem, sinceritate 'indicarent. Simili modo dignitates, gradus possunt indicare virtutem,& scientiam, quae ad illos sustinendos requiruntur .. Rursus est Da haec

Honorari voletes quaerunt teti. virtutis.

Quare digni

n rentur .

Signa certi

honoris. 'Deus certis

minata.

signa suae

mores indicant.

79쪽

Alia lano

Iulii diuisio virtus in

omnibus esse censetuI. Exeellenti viro honesto. Ec periecto, qua 1 sna IeueI ita deneat.ζNon esse neganda signa

vlt bonus

aequo animo ferat msgnis externis honoIet Cicero

h c signa possunt ita diuidi; quod altera in

dicent simpliciter ,& in uniuersum aliquam excellentiam; veluti aperire caput,locum cedere, certa verborum forma appellare aliquem : altera Vero, quae speciatiin excellentia morum indicant: licet illa, quae excellentiam simpliciter demonstrant, possint etiam indicare bonos mores, cum haec morum perfectio ea sit, quae in omnibus reperiri debeat,ac etiam rc periri pra: matur, nisi contrariuconstet. Ex his inferre licet, cxcclienti viro certum qucndam cultum ; bono,& honesto quendam alium; at viro excellenti, & honesto, quem persebum vocare postumus, omnia reuerentiae signa deberi. Constat etiam 'peccare eos, qui honoris signa, quae certis personis debentur, erga alios quibus non debentur adhibent; nisi ex quadam modestia ,& liberalitate faciant. Similiter patet, peccatores, quia peccatores sunt, non esse honore afficiendos. Itum conficitur, signa, quae certam indicant excellentiam, suo tempore, di loco, ei cui debentur, non esse ab homine bene, liberaliterque educato neganda: quod

si negentur, non sine aliqua parui factione fiet: licet si quis negarct communia signa, non ita parulfaceret. Quo fit, ut si ista signa negentur viro bono & studioso, non debeat animo egro ferre,cum ei iniuria non fiat, ac contentus esse debet honesta,& laudabili vi ta ; nec aliunde vivendi suspensas debet hisbere

80쪽

INIMICOR v Μ. Ibere rationes. Cum autem ea ncgantur si gna, quae aliquem in Vitio esse declarant; is, qui sic iniuria afficitur, quantum potest, se Vitio non laborare demonstret. Demum nascitur ex dictis, signa contraria ijs, quibus excellentia,& virtus patefit, malam de aliquo opinionem, & defeetum excellentiae, &virtutis ostendere, atque eandem in animis aliorum opinionem gignere, unde paruinctio, & iniuria proficiscuntur. Et hinc est, ut superius etiam adnotauimus,cur homines tantopere despicationem respuant, & honorari velint; qu od neglectus, & honor vol in vitio , vel in virtute nos esse indicent. Qua virtute carere, nihil calamitosius potest in hac vita homini accidere. Quare cum mortales honorari volunt, aut honorem sibi restitui curant,& pro eo contendunt, propter honestalcm depugnant, cum studiosi videri velint. Propterea eleganter philosophus negauit felicitatem politam esse in honore, cu nomines honorem ad virtutem rcferant ;&ideo honorari velint, ut virtute excellere costantur: cuius rei signum est, quod a prudentibus, qui melius norunt in quonam virtus reperiatur, honorari cupiunt. Solent haec externa obsequia,& hic reuerentiae cultus appellari maximum bonum, idque ob eas rationes, quas sub ij ciam. Primo quidem,quia nihil dari maius potest excellenti,& bono viro, quam si eum excellere, re bene agere, re-D ι ucrea

tint ita iuria.

Cur homunes negligi

nolint. virinte earere calanitici

sua .

Qui hon

re rutantur,

pro hon isto pugnant Arist. I.Eth. Honor non

est finis hominis. Cui honorali velimus a prudetibus. Cur honor

vocetur ma