장음표시 사용
291쪽
Ex utero surrexisse virus 4 qma nil praeter gulamfringeret, se ut a trimo'rἐvix quidquam di glutiret matrona tuus ris. Accessi, malum cognovi, re con-s sim sanavit illam Dominus . ubi ergo in hystericis & hypochonili iacis ab inordinato finiritu. un motu solo convuliiva angina fit, tacite curari solet 2 lubito . L im si in quodam corporis loco , imprimis circa praecordia , maligni stabulentur humores, qui actione regiminis i de qua vido Commentaria *.7oi.) turbando omnes cerebri actiones convulsionen lacere possunt , requiritur horum expulsio per emetica vel purgantia I quae pessime cedere solent , dum a solo perturnato spirituum motu convulsio nascitur. Talis casus describitur in Actis Ediisbu, gausibus sis ) . ubi iuvenis angina convulliva laborabat, Aciliter c rata , dum emeticis A purgantibus deturbabatur bilicia saburra. Uerum aegritobur, sapor amarus Vel &salsus continuo perceptus, satis indicabant, qu modo & per quae remedia cura tentari pollet.
s. 819. NX hac historia data 83. ad 8t9. intelligitur ratio
'a observationum Hippocraticarum . Angina line ullo signo compicuo , selo strangillatu orthopnoico se prodens, cum febre acuta, dolore magno capitis , vel crurum , me signis bonis, cito lethalis, primo scilicet, secundo , vel tertio die.
A ina επιγινε ει orta ex aliis inflammatoriis morbis, aut si species 8or. 8oa. nata ex 8o3. 8O4. Sos. , lethalis. Angina spumam oris eXcitans; serum tenue exprimens ; faeces vlvi sine sensit dimittens ; in febre valde arma sine ullo signo conspicuo occupam; cum recessu tumoris, ruboris, pulsationis in fauci svel lingua tamen strangulans; ubique lethalis, & praeceps. Absoluta jam anginae historia generali, simulque traditis illis, quae in divertis anginae speciebus maxima notanda videbantur , recensentur quaedam corollaria , quae ad Prognosin Anginae proprie spessimi, u ontinia i pud Hippo-eratem inveniuntur. Ex ante dictis autem lacile deduci poterit horum ratio 3 eumque de illis ibi dictim fuerit, sutariet indicass loea , lib. habentur. Λnsina sine ullo signo conspicuo It c. Occupat enim tune iammatorius
tumos laryngem , Vel internam Dilmonalis fistulae membranam; ite qua re Videantur illa , quae in Co ninentariis β. Sol. & Soa. habentur: ubi simul notati fuerunt Hippocratis loca , quae hanc prognostin continent. De crurum autzm
dolore in anginosis absque bonis signis videantur illa , quae ai l. So9. s. dicta
Angina exr .ει orta &c. Morbus alteri morim ἐπιγενιδαι t supervenire dicitur , quum eermanente illo , qui prior adsuerat, accedit x alter ἐuti Galenus cx ) monuit, dicens : Degenerat autem morbus, quum priore ces
292쪽
f.,isto fueregit alter; supervenit -tem , quum, priore permaneute, alter acee-kil. unde talis epigenesis prioris morbi augmentum designat, dum ad alias corporis partes propasatur malum Ves saltem indicat, per morbum sic mutata suisse fluida & Alida corporis, ut etiam aliae stinctiones laedantur. Unde morbis alios morbos er symptomata supervenire,'teribus Medicis moris siedicere,quae ipsius morιι augescentis ratione contingere consueverunt u). Cum
ergo ex se satis periculosa raepe sit angina inflammatoria , patet lacu e , vix quid spei supereste , si alteri inflammatorio morbo sup rveniat angina. Recte enim monuerat Hippocrates s a ): In morbis, qui alter alteri superaecedit .
plerumque interscit. Quum enim corpori a priori morbo debilitato alior morbus fuerisuerit , prae imbecillitate prius perit , quam alter , qui poserius ace sis, morbus desinat. Cum autem anginae curatio sanguinas missi
nem validam , purgantia antiphlogistica &c. requirat svide l. 8o9.j, debilior
saepe a morbo praegressis aeger haec ferre nequit . Λugetur periculum , quod omnis ejusmodi supervenientium ortus non parvos nec faciles , sed magnos se malignos morbos sequatur a . In febre enim ardenti, uti ad g. 7 i. dictum fuit , deglutitio quandoque laeditur , malo omine , uti etiam alia occasiona in Commentariis l. 772. 78 s. 8 2. monitum fuit.
Ubi autem angina inflammatoria , quae musculos elevando ossi hyoidi stlaryngi servientes occupat l. 8o3.), vel pharyngem s q. S . , aut tonsillas, uvialam , velum pendulum , ejusve quatuor musculos plerygostaphylinos sq. Sos.) , sic increverit, ut 2 ad pulmonalem fistulam sq. 8ot. vel larynsem s q. Soa.) propagetur malum, satis patet, lethalem morbum esse. Quin imo , licet per metastasin materies inflammatoria , tonsillas , pharyngem &c. obsidens , priori sede deres icta, ad laryngem Ues asperam arteriam deponeretur, non multum spei superesset, uti satis colligi poterit ecillis , quae ad g. 8 i. 8oa. dicta suerunt. Λuina spumam oris excitans 3 serum tenue exprimens ue faeces alvis ne sensu dimittens . Dicium fuit ad β. Sos. , pituitae ad cava tonsularum stillicidium perpetuum esse, dum illae ipsae vel 2 vicinae his pasetes inflammatae sunt ue unde & in hac anginae specie perpetua saepe exscre tio spumosae pituitae adest et tamen minus lethalis haec angina esse solet , uti tunc dictum fuit , adeoque de illa spumosae eituitae excretione hic non agitur. Uerum in pessimis & lethalibus anginis Omnia sere eadem apparent ζhaenomena sui de g. 8o ), ac in illis , qui laqueo strangulantur ab in quius videmus foedo spectaculo spumam tenacem circa os 2 labia colligi , dum moriuntur. Unde dixit Hippocrates s M t Qui frangulantur , ae dioiatuntur , non dum tamen mortui sunt ἴ ex illis non convalescunt, quibus ei
eum os spumafuerit. Ubi notandum , quod non dixerit pituitam defluere , sed circum os colligi . Impeditur enim tunc transitus sanguinis per pulm
nes ex corde dextro in sinistrum 3 unde tanta vi urgentur arteriarum Eulm uis extrema , ut ex illarum finibus in cava aerea pulmonis apertis exprimatur
humor I Galen. in Commentariis in Aphor. 3 p. sect. VI. ibid. pag. 2 o. a 3 De Assee ionibus cap. g. Charier. Tom. VI l. pag. 626. 6 7. a in Galen. In Commentariis in Aphor. II. Sect. VII. Charier. Gm. IX. pag.197. ι Aphor. 43. Sect. II. GaIter. Tom. IX. pag. SA.
293쪽
humor solito viscidior , qui in summis illis angustiis educi nequit excrean do , sed collectus ascendit in sauces, oris cavum replet, Se tandem circa labia colligitur spumescens . Uidemus simile quid fieri in moribundis sera semper, dum jam aliquot ante mortem horis ingratus ille sterior Se ronchus in pectore sis roebel) auditur , a collecto tali viscido humore in pulmonis bronchiis; qui pariter de naribus, vel ore, post mortem, constrictis stloore omnibus partibus , exprimi solet. Notat ergo talis spuma in angiua Lias attonem 2 mortem.
Pessimum etiam signum dat serum tenue in angina inflammatoria continuo ex ore depluens. Dictum fuit q. 793. , a compressis venis majoribus, quae hic locantur , 2 reducem a capite sanguinem ad cor deserunt, tale seri profluvium nasci posse, atque Diseri experimento in cane, cui venas jugulares ligaverat, demonstratum fuit, omnia 'icina loca seri tentiis copia inundari . t ubi ergo hoc symptotha observatur concludere licet, tumorem inflammatorium Venas comprimere , unde pessima illa mala, quae q. Sor. enumerantur, brevi sequentur; uti ibidem pluribus dictum fuit . . Deiectionem autem alvi, quae sine sensu exit, lethalem damnavit Hin crates ; nti in Commentariis q. 719. dictum sui et 'atque imprimis in angina hoc verum est , cum praesentem strangulationem indicet hoc symptoma ι atque observetur , & alvum k vesicam exonerari illis, qui laqueo sui eantur. In coaeis Praenotionibus illo loco , quo de varia Anginae prognosi agitur , habetur sententia , quae huc spectate Quibus per vehementιam pulsationis menarum)fereur derepente per areum fecedit . Dibale se). Voluit quidem Fci sius sὶ0 , pulsationem illam vehementem &conspicitam observari in anginis inflammatoriis , dum in collo Se temporibus valide micant arteriae , dc partes inflammatae Iralpitant prae pulsationis Vehementia et interim tamen non videtur absque ratione aliter legisse hanc Coacam Praenotionem Durein us so , qui loco habet πνίγι . Iranulationis ue atque ita pulcherrime confirmaret modo dictam prognosin in angina lectio sequens rinibus per vehementia strangulatumssercus derepente per alvum secedit, tithale.. In febre valde iacula sine ullo signo conspicuo occupans . Quam praeceps sit angina inflammatoria , quae , absque ullo signo conspicuo , sola strangulatione se manifestat, in eadem hac paragrapho vidimus; simulque demonstratum fuit, i lethalem anginam esse , quae per episenesin ex aliis morbis inflammatoriis nascitur . Idem quoque verum est , H in febre valde acuta , quamvis non inflammatoria stales enim febres dari tu Captiuis de B nono putri probatum ibit), simili et angina oriatur 3 uti lacile patet ex illis, quae paulo ante dicta sunt. Constinant & hoc sequentes Hippocratis Λph rismi di si febre detento tumore non exisenio in faucibus , fussicatio δε- repente supervenerit, lethale. Si febre detento derepente cerυis intorqueatur, ac vix deglutire ρο sit, sumo re non exisente, lethale. ubi notandum , quod aeque damnaverit lethalem anginam, quae deglutitionem laedit, ac illam, quae respirationem se cat; si nempe aeute febricitantibus repente superVeniat. e Vide
294쪽
Videtur enim convulsis musculis cervix detorqueri in ultimo casu ι in priori vero glottidem claudentes musculos similiter aflici. inam periculosa a tem convulsio sit febri acutae superveniens , dictum fuit 4. Via. 34. 7 i. εsacileque patet, discrimen illud augeri, dum convulsio musculos deglutitioni,
vel respirationi servientes occupat. Cum rectissu tumoris , ruboris &e. Tune enim angina deglutitionem Iaedens , adeoque minus periculosa , mutatur in illam , quae respirationem sus-socat ; quae in hoc casu semper lethalis est, uti in secunda sectione hujus paragraphi dictum fuit.
I. 8ao. I in vasis pulmonalibus , inflammationi sitscipiendaeo aptis , inflammatio vera concipiatur, morbus vocatur
Peripneumonia. Dupliei imprimis modo definitio morbi tradi solet di Uel enim ex illis
Phaenomenis , quae semper morbum definiendum comitantur , colligitur , vel ex intellecta causa morbi proxima deducitur. Peioris definiendi methodi exemplum in phrenitide V. g. Vidimus, dum illa dicebatur adesse , quando serox & perpetuum delirium cum febre acuta continua oriebatur Vide q. 77i. J. Simili modo etiam postea definietur plautitis sq. 8 s. atque deinde ex tota morbi historia determinatur. qualis ejus causa proxima fit. Λltera definitionis methodus supponit illud, quod per omnia morbi phaenomena Collicta tantum patet , nempe cognitionem accuratam causae
morbi 'oximae ue atque talis est definitio Peripneumoniae , quae hic traditur . Prior definiendi methodus inseruit , ut morbus , cuius indagatur natura, distinguatur per signa pathognomica ab omni alio morbo , adeoque omnis Vitetur confusio . . Posterior autem morbi naturam individuam iam cognitam supponit, paucisque Uerbis illam deseribit. Binis illis methodis promiscue usus suit Guberrimus Boerhaavius; sic tamen , ut, dum priorem methodum adhiberet, postea ex tradita morbi historia deduceret eius causam proximam ν ubi vero posteriori methodo definiendi morbi usus suit, tunc datae definitionis veritatem probat postea ex omnibus illis , quae in morbi definiti decursu observata suerunt . Sic , v. g. , postquam phrenitidem ex phaenomenis , hi me morbum semper comitantinus, definiverat *. Iris postea ex morbi decursu toto , Ω observatis in cadaveribus defunctorum taemorbo , elicit ἔ. 776. carisam proximam phrenitidis , quod nempe sit vera inflammatio meningum cerebri r atque idem etiam in Pleuritidis , simili m do definitae , historia l. 8Sa. secit. In Peripneumonia vero, Cuius causam proximam in definitione hac paragrapho gata supposuerat, eostea l. 846. tanquam corollarium ex tota morbi nistoria deduxit i morbum illum , quem vetustas hoc nomine descripsit, esse veram inflammati em pulmonum .
295쪽
Patet autem evidenter , Ω Veteres Medicos hune morbum , quem πνομανί- vel k περενναμνων dixerunt, pro inflammatione pulmonis habuisse . Ita enim Hippoerates se) de hoc morbo agens dixit t Pulmo ex ealore tumens.
Verum calorem 2 tumorem inflammationis figna et se patuit ex illis , quae ad 3. 3 o. 2 38a. dicta suerunt. Sic etiam alibi M a febre ardente peripleumoniam s notandum enim quod & περ υρον- promiscue dixerit ) fieri notavit. In Commentariis autem *. 7 i. probatum fuit, pex se-hrim ardentem sic inspissari sanguinem , ut per totum sere corpus inflammationes laciat. autem sab optime sic definivit: Haec es Meritudo ,
quam peripneumoniam vocamus , inflammatio pulmonis cum febre aeuia .
Similia de noc morbo dixerunt x. Trallianus s0. In Peripneumonia ergo adest pulmonis inflammatio. Verum in historia inflammationis l. 37i. 379. , demonstratum suit, illam tantum obtinere posse in vasis conicis, ubi nuit ex lato in angusta liquor; adeoque non omnia pulmonis vasa inflammationi suscipiendae apta sunt, sed arteri a tantum. Omnis enim inflammatio supponit obstructionem , atque in Commentariis q. ri 9. probatum fuit , obstrumonem in venis locum habere non posse, quia directio liquidi per venas moti versus latiorem locum propelleret illiid. quod obstaculum sacere posset. Vocatur autem hic morbus Peripneumonia Vera , dum inflammatoria spissitudine immeabilis sanguis in arteriarum angustiis haeret , ut distinguatur ab alia huius morbi specie , de qua postea heculiari capitulo dicetur , Peris neumonia nempe Notha, quae ex lenta pituita pulmones insarciente origianem ducit.
f. 8a I. TLla vase autem sunt Arteriae Bronchiales, Pulmonicae,
. I S harum laterales Lymphaticae.
Verum in pulmone duplices arteriae sunt: una pulmonaris dicta, quas omnem sanguinem cordis gextri recipit, 3e per ultimos fines suos tra,sinissum venis tradit pulmonalibus , atque inde in cor sinistrum propellit. Λlt ra arteria Broneἷialis dicta Rusello qui illam descripsit, atque hoc nomine donavit, quia supra bronchia serpens illa ad finem usque concomitatur et haec arteria , longe minor priori, nutritioni substantiae ipsius pulm
nis inservit. Videtur enim satis constans observatio esse , quod viscera, quae sua fabrica allatos humores mutant in communes toti corpori usus, peculi res adhuc habeant arterias , quae vitalem sanguinem nutrimento illorum d stinatum adserunt. Sic v. g. in hepate venae portarum truncus sanguinem gerit fabrica ipsius hepatis mutandum in commune corporis bonum , arteria
vero hepatica hujus visceris nutritioni prospicit. Ita re in renibus praetest Tom. m. O o - ' emuta
296쪽
emulgentes arterias observantur alii rami arteriosi , qui similem usum retii sua praessant. Magnum autem argumentum in Physiologicis inde habetur , quo probatur , efficaciam pulmonum in corpore sano esse m joris momenti. quam reliquorum viscerum, quod nulla totius corporis particula accipiat vel minimam guttulam arteriosi liquidi, nisi prius per pulmonem transierit. te quidem ipso pulmone excepto . Nisi enim hoc necessarium adeo δε-ret , potuisset pulmo ex arteriae pulmonaris ramis vitalem recipere lati-Cem ; dum e contra semper observatur , ex ainta ipsa , vel ejus ramis intercostalibus , aut oesophageis tu , arteriosum surculum ad pulmones deserri. Verum inflammatio non tantum locum habere potest in maioribus arteriis sanguinem rubrum gerentibus , sed etiam in lateralibus earundem ramis , qui sua angustia sanguinem rubrum non admittunt naturaliter, licet dilatati in suis initiis illum recipere possint, non vero transmittere per ultimos suos
fines s vide l. 37a. . Simile autem vitium in longe adhuc minoribus valis obtinere posse g. 379. probatum suit. Poterit ergo phlaemone proprie di- Erysipelas, Je Oedema calidum in pulmone . nasci , prout diversas magnitudinis vasa immeabili materia obstructa sunt, simulque impetu vitalis liquidi, per febrim sortius moti, urgentur . Hinocrater ο) jam Erympelatis in pulmone mentionem fecit, illudque gigni dixit, quum supra m dum is reficeatus fuerit. Exsiccatur aurem in ab ardoribus aiebribus. O nimio labore in intemperie . Monuit autem . illud pulmonis Erysipelas felici metastasi quandoque foras verti, nisi hoc fiat, intus putrescere aut Purulentum reddi totum pulmonem . Λddit deinde , illud Erγsipelas extra dissusum, si intro vertatur, nullam spem superesse e quae Omnia persecte cO veniunt illis , quae aliis in locis de Erysipelate habet.
S. 8aa. π TNde etiam duplex concipi Peripneumonia potest; quarum una ad fines arteriae pulmonalis, altera inhronchialibus haeret.
Ra tio huius ex modo ditas patet.
S. 8a 3. F, T statim liquet , priorem periculossimam i,' poneri LI rem minus discriminis habere , sed illam edis hac nasci
posse; di causas multas communes habere.
Dum enim immeabilis sanguis haerere incipit in finibus arteriae pulmona iis , impeditur liber transitus sanguinis ex corde dextro per pulmones in cor sinistriam , qdi tamen ad vitam absolute requiritur , uti in Commentariis l. i. dictum fuit: unde patet, talem peripneumoniam periculosissimam esse.
Cum ae instois Exposit. AnatomIque Traith des Arteres Num. Ioyace. Pag.373. . De Morbis Lib.I. cap. s. charter. Tom.VII. Pag. 4..
297쪽
Cum autem in arteriis bronchialibus simile malum haerens non adeo direm laedat liberum sanguinis per pulmones transitum, minus inde discrimen pra videtur . Interim tamen , quamvis non adeo praeceps sit talis morbus , pessima inde mala sequi poterunt, nisi benigna resolutione curari possit nata inflammatio , cum in pulmone alii inflammationis exitus in seppurationem , gangraenam Uel scirrhum, vel lethales sint, Vel disncillimos morbos chronia
Praeterea , arteriis bronchialibus inflammatis facile afficiuntur x arteriae pulmonalis propagines, his ubique vicinae non tantum , verum x plurimis in locis per anastomosis iunctae θ). vasa enim inflammata impetu liquidi vitalis a tergo loca obstructa urgentis dilatantur δε tument , sicque omnia vasa vicina premunt 2 angustant , uti in Commentariis q. 38 a. explicatum fuit. Cum ergo D bronchialis arteriae & pulmonalis rami adeo vicini sint sibi mutuo , patet satis, a causis multis communibus binas has peripneumoniae species produci posse ν licet tamen & quaedam sint . quae potius arteriae pulmonalis ramos , vel sanguinem per hos motum, amciant, uti sequenti paragrapho videbimus.
S. 8a4. ε Vae causae plurimae revocari queunt. I. Ad generales omnium inflammationum per totum corpus
37s. ad 38o. . a. Ad eas, quae imprimis pul mones assiciunt: ut fiant, aer humiditate, siccitate, calore, frigore , gravitate, levitate, exhalationibus causticis, vel adstringentibus , aut coagulantibus conflans , sicque peccans ς chylus ex crassis, siccis, viscosis, cum acribus permistis, vel sine iis
exercitia pulmonum violenta, cursu, lucta, nixu , cantu, clamore , equitatione serti in vento adverse ; venena coagulantia , caustica , constringentia , venis ad cor tendentibus immisse ; vehementes animi perturbationes; angina cum oppressione pectoris , di orthopnoea , pleuritis valida , Paraphrenitia
ingens. . Omnes illae causae, quae inflammationem In aliis partibus corporis excutare possitnt, sive reddendo fluida immeabilia , sive minuendo vasorum capacitatem , vel etiam per errorem loci adigendo crassiora fluida in minorum vasorum dilatata orificia , huc spectanti de his omnibus autem in historia' i flammationis , paragraphis in textu citatis , dictio fuit. I. Verum x aliae occurrunt causae, quae considerari accurate merentur, gequae an pulmonem potius quam in reliquum corpus agunt. Inter illas autem praecipuum locum habet
298쪽
3t una cum cibis 2 potibus in ventriculam 2 intestina deseratur , tamen nullam ροrtem corporis magis afficit, quam pulmones, quum continuo aErem ducere debeat homo , ut Uivat. unde & haec corporis pars aεris mutationibus 2 frequentius & validius asticitiar . Si ergo aεr nimium humidus suerit , vasorum fibrae in pulmone debilitabuntur talem enim effectum ha-.here omnia humectantia in Commentariis q. sq. q. vidimus ), minus reli- stent fluidis impulsis , adeoque periculum erit , ne laxata vasa admittant crassores fluidi moleculas , quae per illorum fines transire non ' terunt vide g. ii 8. 2 χ 8. J z praecipue si una cum humiditate calor aeris adsuerit 3 adeoque nascentur inflammationis causae. E contra vero si aεr nuniasccitate peccet, asperae arteriae 2 bronchiorum internam superficiem naturali humiditate privabit ι hinc minus flexiles hae partes dissicilius ab aεre ii
spirato expandi poterunt. Praeterea ultima exhalantium vasorum oscula , quae in aεream pulmonis supersiciem patent , exsiccabantur , adeoque resistent liquidis impulsis , unde obstructio & inflammatio sequi poterunt , praecipue cum per aεrem siccum x calidum liquidissima dissimtur de corpore toto, adeoque sanguinis major inspissatio ab eadem causa oriatur. Calor autem affris nimius limitia sere essidit, ac ejusdem siccitas 3 si Vero calori aεris accedat simul humiditas , tunc nimis laxando pulmonis Vasa nocere poterit, uti statim dictum fuit. Intensum vero aeris frigus omnium maxime huic morbo producendo Uct. Frigore enim ti gelu adunari sanguinis moleeu las antea ad β. ii . vidimus; d una autem sanauis per eulmonales arterias Pollitur , nudo sere exponitur aeri ἔ adeoque ab intenso stigore coagulationis metus ea, omnium maxime si ab exercitiis vel Qei calore aestuantes homi . nes aεrem gelidissimum imprudenter hauriant; uti tot sunestis casibus constitit, k I. 118. pluribus demonstratuin suit . Unde monuit Hippoera-νer sq , hyeme pleuritides 3c peripneumonias molim fieri, 2 quidem vehementissimas . Cum vero doceat Anatome fr) , pulmones suspensos in aere illos undique allabente collabi semper, & multo minores fieri, quam erant, dum in thorace integro haerebant; patet, pulmones propria vi sum- niti, ut minores sint in omnibus suis partibus, adeoque Uariam aeris gravitatem augere vel minuere posse palmonum dilatationem , quae ad liberum sanguinis per illos transitum requiritur. In sanis hominibus illa in gravitate Atmosphaerae differentia, quae vulgo observari solet , raro multum mali saricit ue sed illi, quibus fibrae musculares A ligamenta bronchiorum squamosa segmenta connectentia nimis obriguerunt, vel spasmo a levissima causa comtrahi solent . mutatam estis gravitatem ii ico saepe sentire solent, & par πγsino Λsthmatico corripi. Cum autem aεr nimis gravis magis comprimat ulmonis Vasa , augeoitur resistentia cordi dextro , arctitis canalibus . Ibi vero aεr nimis Ievis fuerit , eadem vasa, minus pressa , ab humoribus impulsis nimium dilatari poterunt, unde similis etallus erit, ac ab humido & calido are . Simul etiam aεr nimis levis non poterit satis superare vim contractilem fibrarum pulmonalium dilatationi pulmonis resistentem . Quamvis ergo Uarium atmosphaerae pondus in sanis caeteroquin hominibus
299쪽
solum raro multum noceat, poterit tamen cum aliis causis simul concurrise , atque earumlem effectum augere . Minus tamen discriminis Videtur ex eitaniadum esse ab aucta aeris gra itate: docuerunt enim experimenta, animalia
in aεre ita compresta , ut mercurius in barometro solitam altitudinem superaret triginta digitis, UiUere tamen potuisse f). In altissimis autem montibus . a nimia te itate aeris impediri respirationem , observatum fuit se) ,δe quidem cum suffocationis periculo . Verum praeter has memoratas aεris qualitates notandum est , atmosphaeram nos ambientem incredibilem in se continere corporum varietatem. Quidquid enim ex plantis , M anirnalibus, sive vivis , sive post mortem putredine resolutis exhalat, vel per ignem expellitur, omne hoc in aere fluctuat. Imo 2 fossilia corpora , quandoque sponte sua, saepius per ignem agitata , exhalationes sundunt, quae pariter p r aεra diffunduntur. Si ergo taes exishalationes aεri inspirato permistae caustica , adstringente , vel coagulante vi Iraeditae fuerint, poterit inde peripneumonia fieri. Dam arsenicum , cau-ica Se venenata vi infame, repetitis sublimationibus fixare tentabat Tacheis
nius su) , sciendi desiderio uoaevis spernens pericula , apertis vasis inspirauit auram suavissimam , sed post suini horulam imprudentiae suae poenas luebat;
dum & dissiculter respirabat, omnium membrorum conUultiones patiebatur, sanguinem mingebat cum intolerabili ardore &c. Lacte & oleo praeceps hoe periculum evasit quidem, sic tamen , ut tota hyeme langueret, febre lenta, hecticae simili alflictus . Probe memini, dum ex sale marino decrepitato siccissimo , Ω oleo vitrioli rectificatissimo , spiritum salis marini
meracissimum para eram , solutis vasis tanto cum impetu fugacissimos Uapores erupisse, licet paucae tantum unciae hujus spiritus in capacissimo exiscipulo haererent, ut non tantum laboratorium , sed & tota sere domus ilico his Vaporibus replerentur, cum imminentis suffocationis periculo , nisi subito aufugissem . Omnibus notum est, sulphuris accensi vaporem & homines ,& quaevis animalia respirantia , necare certissime , si majori copia cum aere hauriatur. Λdeo enim sensibilis est interna pulmonum superncies , ut ab acrioribus talibus , una cum aere haustis, ilico corrugetur totus pulmo ,
spasmodice constrictis fibris musculosis bronchiorum segmenta cartilasin ea nectentibus , unde subito lethalis peripneumonia ; vel, si evaserint, in inrabile asthma tota vita manet . Hoc vidi in optimo hujus urbis cive, cui in iuventute apud oenopolam habitanti, ut addi eret vinorum commercium, a sodalibus jubebatur , ut aperto ingentis dolii, sulphuris vapore repleti,
spiraculo olfaceret, qua arte Vina a sermentatione praeservarentur . Miser ille valide natibus attrahit infestum hunc Vaporem , sed mox concidit, at-lue aliquot horis cum morte luctatus eUast,quidem , Uerum tota vita manisit anhmaticus , & nunquam semnum capere tuit, nisi erecto corpore in sedili haereret. Verum & una cum aere inspirato in pulmonem duci possunt talia, quae non acria quidem sunt, sed coagulante & exliccante vi pesi
300쪽
sme nocere possunt, quamvis plerumque non tam subito horum noxa obseria vetur . Sic Diemerbroechus sis) in nosocomio dissecuit lapicidae famulumasthmate mortuum , atque in ejus pia one invenit magnam copiam pulueris lapidum , vesiculas sere omnes pulmonis implentem, atque sequente anno in
binis lapicidis simili modo mortuis idtim invenit. Ex quibus omnibus satis patet, una cum aere inspirari posse talia, a quibus peripneumonia nasei
Chylus ex crassis , siccis , viscosis &c. Notum est ex Physiologicis, chylum , ex ingestis cibis & potibus paratum , per ductum thoracicum i fundi in venam subclaviam , inde momento post una cum sanguine Uenoso
ad cor dextrum venire, atque tunc per ultimas pulmonaris arteriae angustias pelli debere . Si ergo ex crassis x viscosis reatus fuerit chylus , vel ob sicciores cibos assumtos absque potu non satis clitutus . periculum est, ne in ultimis illis arteriarum finibus haereat, illosque obstruat, vel saltem dis-ficiliorem reddat sanguinis per pulmones transitum . Verum quidem est , magnam cautelam adesse in corpore humano , ne hoc fiat. dum x bilis assu-sa in intestinis tenacitatem solvit ingestorum , M saliva , lympha pancreatis tuentriculi & intestinorunx humores &c. chylo miscentur , antequam sanguitu venoso affundatur, simulque parca copia chyli torrente quasi venosi sanguinis absorbetur . Interim tamen lentae 2 viscosae ingestorum moleculae, licet dilutae , dum in sinu venoso, auricula . 2 corde dextro haerent, possunt iterum adunari suide l. 69. τα), atque lentorem morbosum facere , cuius noxa in pulmone percipietur. Numquid enim sanissimi etiam homines, post cibos laroa nimis copia assumtos , dyspnoeam sentiunt aliquot postea horis , dum chni maior solito copia , 2 minus sorte elaborati , per pulmonem transiti In debilioribus longe citius a leviori etiam in diaeta errore Idem o servatur , atque omnium maxime in phthisicis , qui pessime amuntur, dum novus ex ingestis paratus chylus maiori coPia ianguini admiscietur . Patet ergo ge hanc peripneumoniae causam notari debere. Frequens satis in bobus hic morbus occurrit , ab hac potissimum causa, ut ἰυidetur , dum haec ania malia , in stabulis quiescentia hyemali tempore , pascuntur placentis , pos expressionem olei ex lini semine residuis sidinsat hoelin ), ex quibus contritis & cum aqua subactis tenax illust Iutum paratur , quo chemici ad vasa agglutinanda uti solent . Si vero una cum viscido lentore acrimonia iuncta suerit, eo maior noxa erit, dum tenerrima vasa, acribus stimulis irritata, constringuntur & cava sua arctant. Quamvis enim ex ingestis , licet diversissimis, humani corporis emeaeia unus & idem homogeneus humor, sanguis nempe, paretur, tamen illa mutatio non in instanti perficitur , sed plurium horarum statio absolUitur , atque chylus . cum sanguine iam fluens , diu saepe adhuc ingestorum indolem retinet. Patet in laetantibus meminis , quarum lac odorem M s rem assumtorum , purgantium vires &c. satis diu quandoque retinet. Confirmantur modo dicta & mnooatir m) t stimonio, qui dixit, infammationem tu pulmone feri maxime a vinolentia aer piscium capitonum in anguillarum ingluvie: hi namque pinguedine