장음표시 사용
51쪽
dem et hinc saepe aegri, qui primum 2 violentissimum impetum evaserant,
pos&a pereunt . Stricte tamen loquendo, tunc non ex febre ardenti, sed ex alio morbo, febris ardentis eis hi & sequela, moriuntur. Rutur saepe haemorrhagia . Galenus, uti alia occasione in Commentariis q. ai 8. dictum fuit , notat, ubi haemorrhagiae nomen simpliciter occur- t apud Hippocratem, non addita parte corporis, eX qua erumpit, tun
intelligi illam , quae per nares fit, sanguinis eruptionem ε propriumque dixit esse feoribus ardentibus exquisitis , per narium haemorrhagiam judicari se). unde generale haemorrhagiae Vocabulum hoc sensa etiam in textu adhibetur . Uerolimile quidem videtur , Sc alias haemorrhasias prodesse posse, quae per haemorrhoides V. g. vel menstruorum eruptiones hunt: imo 2 Hippocra- res id in diserte notavit, mulieribus plurimis , dum febre ardente laborabant, menstrua abunde profluxisse , notatque ι nullam mortuam ni isse , cui vel per menstrua , vel per nares , sanguis copiose erupissete imo videtur notasse , morbum illum epidemicum , quem tunc describit, adeo proclivem suisse ita hanc evacuationem , ut plurimis virginibus tum prima eruperint menstrua .
dum hoc morbo decumberent l, praegnantes vero mulieres omnes, quas Uiderat hoc morbo afflictas , abortum paterentur . Interim tamen illa , quae peenares fit, haemorrhagia prae reliquis maxime frequens est in febribus arde tibias , Ad maxime salutaris se ; unde summam spem in hac evacfatione E fuit ubique Hippoerates , modo satis larga foret 1, 2 contra , ubi recenset ilia , quae acciderant iis , qui ex febribus ardentibus moriebantur , notat,
quod nulla sanguinis eruptio facta suerit, sed quibusdam tantum pauculum quid stillaverit f), plurimique perierint, quibus sanguis non eruperat ce ) . Sic in aegro illo M, qui centesimo die a sebre ardente judicatus suit , quadragesima die copiosus sanguis e naribus erupit, & postea ad sexagesimum diem usque perrexit sanguis crebro ὀc parca copia emuere ι . notatque deliria , surditatem , 2 febres imminutas fuisse , licet tamen dissicilis hic morbus sola hac evacuatione integre debellari non potuerit. Contra Vero in alio ac-gr si) , qui centesima x vigesima die periit, non adsuit salubris illa narium haemorrhagia , sed octavo die morbi tantum pauculum quid stillavit de nari-hus . unde apparet, & in febribus ardentibus , quae velocissime decurrerent,& in raris illis casibus , ubi in longum adeo morbum degenerarent, magnum pondus ad sanationem habuisse sanguinis per nares largam eruetionem. Quae si tertio vel quarto die parca, lethalis . Larga enim in periculosissimo hoc morbo requiritur , ite ut ad plures saepe libras aliquando I fuat, Ommo quidem cum successu ; quamvis a tanta sanguinis iactura d
biles saepe maneant aegri. Ubi vero paucae tantum stillae prodeunt tertio vel quarto die . lethale saepe signum est ; tunc enim novimus , tantum quidem impetum esse , ut solvatur arteria in naribus , vel per anastomosin dilatato tuo extremo sanguinem dimittat, interim tamen sic inspissatum esse sanoui-vem , atque adeo in concretionem pronum , ut ilico in aere coeat, 2 faciam
52쪽
sibi viam obturet. Villi in tali casu guttulas illas sanguinis de naribu stillantes , muccinio exceptas , non diffluxisse , sed ilico in solidas massulas concrevisse . Generale hoc axioma practicum statuit Hippocrater IxHeatoria non iudieantia partim urbalia , partim di ilis judieii. Unde patet , quare parca talis haemorrhagia adeo malum si num det, cum irritum naturae ad criticam evacuationem se disponentis molimen sit. Hine pusillae
sillas Djquinis ) malas dixit sh , imprimis si illud , quod stillat, s κρητqν in
sincerum fuerit sm): sorte sic vocavit laissum admodum sangainem , 4 . que ulla liquidioris partis separatione , statim concrescentem . Et alibi n postquam dixerad in febribus ardentibus epidemicis omnes servatos fuisse , quibus larga narium haemorrhagia contingerat, addit: In P,iliseo , D mauonte , Sileno quorum ιν'oriam pluribus posea de rum) quarto ex quinto die paueum e naribus filiavit, in periprnnt. Quod & pluridiis exemplis confirmavit in aliis aegris. Sic in Dromeadae uxore sis) quarta die paucae e naribus stillae prodierunt, sexto die commisa periit. In altero aegro sp secunda die ex sinistra nare paucus sincerus sanguis effluxit, uti etiam Mquarta die ; qui quidem evaso, sed post multas molestias , Ω binas recidivas. quadragesimo die tandem judicatus est. Notandum tamen est, quamUis parca illa stillicidia semper suspeeta sint, tamen minus periculam esse , si Mulo post, vel sequenti die , V. g. , larga haemorrhagia sequatur , uti factum fuit in Metone μ), cui quarta die bis pauculam sanguinis ex nare dextra stili verat ; verum quinta die ex nare sinistra sanguis copiosus effluxit, sudavit Seiudicatus est: sed M post judicium crebro adhuc sanguinem eruinisse monetur in huius aegri historia . Cum autem , uti paulo post dicetur , optima iit haemorrhagla narium ,
quae die decretorio fit, D quartus dies non adeo inter dies decretorios numeretur , vel saltem non inter primarios , sed potius inter dies indices, uti tunc pluribus demonstrabitur patet ratio, quare Veteribus Medicis utcumque suspecta merit haemorrhagia , quamvis larga , quae quarto die fit . uti enim paulo ante in eadem hac earagrapho monitum fuit ex Hippocrate , paribus diebus judicantur hi morbi, qui paribus exacerbantur ue auemue si .quar
to die critica talis haemorrhagia contingat, accessiones diebus paribus fieri demonstrat ; quod tamen pro pessimo signo in his febribus habetur , uti paulo post demonstrandum erit in eadem hac paragrapho . Ob hanc causam videtur Hypnerates monuisse fr), Quae quarto die sunt haemorrhagiae inm tum discitem judicationem Dei ns. Et in coaeis f): In fuere ardente fluxio sanguinis; ex naribus quarto die mala es,s non aliud quid Mai eoimciderit; verum quinto die minus perieulga est. Notandum autem , quod non agatur de Ievi stillicidio , quod taειν vocare Iet, sed habetur in te
tu νύσιs εκ μυκτηρων , quod largum satis fluxum significat. Habetur tamen .
ix Didemicis t) exemplum aegrae , cui quarta die sanguis probe ex nare si-
53쪽
nistra eTuxerat . quae septima die omnino iudicata fuit : Verum , uti an Coaeis monuerat, aliud bonum signum coincidebat, nam eodem die quarto me strua , pauca quidem , sed ordine comparuerunt. Cum ergo tantum boni a larga haemorrhasia , si debito imprimis morbi
tempore fiat , exspectaUerint Veteres, non mirum est , si tanta cum cura ininquisiverint illa signa , quae hanc evacuationem praecedere solent, & brevi adfiaturam esse docent . ari temerario ausu naturae imeerare volunt in morbis curandis , Ω , caeco impetu quaevis tentantes, omnia turbare solent, at
tentam horum signorum in morbis observationem fastidiunt, credentes se prolubitu largx venae sectione posse illud omne perficere , quod ab narium haemorrhagia speratur . Verum pessime decipiuntur , Ω plurimae observationes Medicae docuerunt spontanea narium haemorrhagia sanari morbos felicissime, qui frustra venae sectione tentati fuerant . Notavit B Aradictus sub , peri dicam narium haemorrhagiam tabis accessum protrahere , Ω iterata quacunque phlebotomia longe essicaciorem esse , atque hanc sententiam exemplis practicis confirmavit. Juveni enim , a suppressa narium haemorrhagia , una cum haemoplysii phthisis imminentis signa jam aderant, & quidem tanto periaculosioris , quia a parentibus impressum tabis characterem habethai. Parum tofuit venae sectio , sed rediens narium haemorrhagia illum a tanto pericui liberavit. Viro , qui periculosissima angina laborabat, quae non tantum derlutitionem , sed & respirationem intercipIre minitabatur , in brachiis Atalis venae sectae fuerant, nuchae M scapulis scarificationes adhibitae , aene mata , aItaque plura incassum applicata ue lablingualium dein incisione sachi , quaedam salutis spes affulgebat. Verum , copioiissima narium haemorrhagia facta, mox omnem malitiam morbus deposuit. Plura similia afferri possent observata, verum haec sussicient, ut demonstretur , quantum salutaria nat ne in morbis sanandis molimina praeserenda sint illis , quae per artem tentantur . Praeterea in febre ardenti sanguis , tenuissima sua parte orbus , in Concretionem tendit, atque in arteriis haerere incipit, unde ibi accumulatur illasque distendit ; in venas transprimitur tantum adhuc maxime fluida sanguinis pars, unde per venae sectionem saepe in talibus morbis tollitur illud, quod transitui per vasa solum adhuc aptum erat e dum narium haemorrhagia ex ipsis arteriis sanguinem profundit, atque directa quam maxime via impetum & copiam sanguinis ab encephalo avertit, cujus lanctiones in his morbis adeo turbati solent. Λrteriolome ergo, vel scarificationes cum cucurbitulis impositis potius profuturae viderentur: verum patuit ex modo allegatis ex Benedicto narium haemorrhaetiam longe promtius auxilium attuli M. Optime ergo M samae suae 2 aegris consulet Medicus, si memor moniti Hippocratiei incumbat cognoscendis illis, per quae in morbis sutura pra
sagire poterit. Maiorem enim non tantum aegrorum fiduciam s magni certe momenti rem) sibi conciliabit, verum etiam Curationem o time insituet is, qui ex praesentibus assectihus futuros praeviderit. Sanos enim omner aegre-
ros incere . imp ssibile es t id enim foret praefantius , quam futura aeno. Dere &c. Namque er eor, qui fervari pisunt , multo etiam melius servare poterit
54쪽
Oportet ergo serio expendere omnis illa signa , quae salutarem in febribus nariu n haemorrhagiam praenunciant, ne horum ignari importuais remediis
quamloque turbamus vel impediamus suturam . Haec praenunciatur cervicis dolore. Non adeo acutus ille dolor cervicis est , sed obtusior cum tensionis quodam sensu ; unde in Coaeis is site habetur capite gravati juxta meiput dolentes , pervigiles , fantuinem sundant, tum aliar, tum si quid in cervicem eontendat so πινε ν' , alio in loco sa eadem habentur sere , sed legitur 6 3ὶ εν ανσγ έλω ἐναείν. . si quid incerWiee intendatur . unde videtur potius molestae tensionis quidam sensus esse cum obtuso dolore ue atque ideo paulo post sa) sequens praesagium legitur e Cervicis dolores , υaldo rubri oeuli sanguinir eruptiones signi ant. ubi notandum , quod ponatur in textu quod non simpliciter dolorem , sed potius levioris doloris speciem signifietare Videtur . Haec autem ideo dillingui merentur . quia aeutos cervicis dolor peiora saep3 praesagit, tetanum nempe k convulliones et ac de tali dolore videtur dixisse Hippocrarer sue) , cimi is duor malum in omni fabre , sed psssmum , quibus insa iaspreatur . Sic 2 cervicis dolores coaUulsivos monuit se) ν atque alio in i co id j dolorem .cervicis inflammatorium , maxillarum constit charum spaGmum , & nervorum distentionem simul iunxit. Molesta talis in cervice tenso in pluribus mulieribus menstruorum eruptionem praecedere solet. uti Senotavit Hippocrater se)Uerum & menstruorum fluxum in his febribus uti
lem esse vidimus . Cervicis autem illa tensio certius haemorrhagiae nariunt
praesagium dabit , si reliqua simul signa sequentia , vel quaedam ex illis ,
Temporum gravitate , tenebricosa calisine , praecordiorum contentionesne doloris sensu &c. omnibus enim illis signis sere cognoscimus , san uinis impetum & copiam versus caput derivari , adeoque spem esse , ut
oluta in naribus arteria , usitato naturae in his morbis sariandis modo , sanguis exeat. Uerum quidem est, simul tunc metuendum esse, ne , copia
M impetu sanguinis oppresso cerebro , deliria , eonvulsiones , aliaque pessima mala sequantur , nisi subita haemorrhahia veniat , sed docuit ab omni aevo fidelis morborum observatio, si haec spna omnia , vel plura ex illis ,
concurrant, non adeo metuenda esse haec mala , sed certo adsuturam narium haemorrhagiam, quae haec omnia tollet. Prudentes enim Veteres Medici tunc omnia haec symptomata habuerunt pro signis criticae haemorrhagiae in stantis , si debito morbi tempore fierent, neque nascerentur ex aucta morbi
malignitate, sed ex irritatione naturae se ad crisim disponentis. unde suspecta semper habuerunt haec signa , si in morborum velocissimorum initiis ades: sant , antequam coctionis inla indicia apparuerint . unde , uti ad i. sp dictum fuit ex Hippocrate , judicantia in melius non statim, id est, in moris diuum
55쪽
borum initiis , apparere debent: Μ Galenus st) monuit, decretoria signa nee
in principiis , nec in au mentis , sed.in statu morborum debere apparere . N que confidebant his signis , si jam ab initio morbi adfuissent , licet ad crisistempus perseUerarent. unde Galenus , in loco citato in tam mentariis g. 34. , ubi de involuntariis lacrymis agebatur , dum signa recenset sutura haemorrhagiae , hoc tam sollicite monet. Si enim caput doluerit a pertu hatioue crisina praecedente , neque ab initio morbi talis dolor adsuerit, si collum condoleat Ac., si spirandi quaedam repentina dissicultas , velut pies thorace suboriatur &c. tunc dicit haemorrhagiam narium brevi adsuturam smonetque Medicos, ne terreantur , lieet hominem delirare vel subsilire videant . Et renoeratet in loco ibidem citato lacrymas involuntarias tunctantum pro signo haemorrhagiae habuit, si nullum aliud lethala lignum adesset; aliter enim mortem praesagire dixit e hiac etiam , dum recenset omnia haec signa, quorum quaedam & vomitus critiei indieia sunt, sic habeti Quibus vero in , u ki febre snon leιbalij evast dolintibus , pro tenebris ante oculos apparentibus visus hebetudo contingit, vel splendores obversaπrur , cs pro oris ventriculi xmrsu in Θροehondrio fine ad dextra, με adfini ra, aliquid eontenditur . neque eum dolore, neque eum inflammatione , illis pro vomitu sanguinem de naribus fluxurum exspectavdum est et magiι autem juvemnibus et trigesimum vero annum agentibas , veler fellioribue , minus, sed bis Domitiones exspectaudae uin . Similia fiam in febribus tam ardentibus, quam aliis , haemorrhagiam narium praenunciate dixit I alibi ib) . Ru res autem iaciei pariter inter haec signa numeravit, dicens: Febrieitantibus, quibus uidem rubores in facie, in eapuis ἀοlor fortis , O venarum pulsus , bis sangu sfuxio plerumque eontingit ι . Pruritus Uero narium, tensionem ni mrem vasorum sanguineorum denotans , non suturam tantum , sed jam jam praesentem h*emorritagiam significare monuit Galenus , uti dictum sule in Commentariis 3. 7, dum enim aegri nares tunc fricant, ilico sanguis prosilit; quandoque Sc sternutatione oborta idem fit . Λdeo autem confidebat his signis Galenus , ut aliis Medicis coram aegro praedicere ausus fuerit , illam mox
suturam , Ω quidem ex dextra nare , adeoque non admittendaen esse venae sectionem , quam suadebant omnes. Juvenis enim aeber , decumbens quinto die morbi, de lecto exsilire tentabat . ut vitaret rubrum serpentem, quem adrepentem se videre credebat . obscura quaedam rubedo, quae in dextra nasi parte ad genam usque extendebatur , multo magis conspicua apparebat, unde ex deStra nare sanguinem erupturum conclude t Galenus . Jussit autem famulo , ut clanculum vas adferret excipierulo sanguini idoneum, atque sub veste occultaret. Paulo post aeger indicem digitum prurienti naso immittebat .m que cruentum eduxit, tequente sanguinis rivo , quem adstans famulus supposito vase , quod occultaverat, excipiebat . Praesentes Medici, qui
audacem hanc Galeot prognosin riserant , hoc viso pudibundi aufugerunt
Praeter De Cris Ius talia I. cap. z. Charier. Tom.VIII. pag. 3 7. g In Progi sticis Charier. Tom. VIII. pag. 632.
56쪽
Praeter modo memorata sigra fit turae haemorrhagiar in Ahii biri adhuc alia apud in Ocratem inveniuntur , sed semper talia , quae impetum 2 copiam sanguinis versus caput augeri demonstrant. Sic subitam anxietatem cum via
filiis huc refert sh, oculorum rubedinem sm), capitis concussiones & auriumombos in) , subitam mentis perculsionem cum anxietate so), siarditatem sp,
verum illa signa, quae in textu memorata habentur, omnium certissima sunt 3 reliqua autem quandoque , sed non semper , adsunt. Plerorumque symptomatum , quae haemorrhabitam praecedunt, ratio utcunque intelligitur, quia vulentur fieri a majori impletione 2 tensione Uasorum sanguineorum per externas aeque ac internas capitis partes dispers rum . Verum illa praecordiorum tensio, absque dolore Se instammatione, uti monuit Hippocrates, quid huc faciat, non adeo patet. Interim tamen OMser ationes practicae docent, magnum commercium inter hypochondria & na res intercedere . Sic notaVit Hippeerates ρὶ, illos , quibus caeteroquin sanis sanguis ex naribus fluit, spleuem habere tumidum . Plures novi, quibus Uerno tempore samiliare erat sanguinem de naribus cindere , qui sibi ipsis instantem haemorrhagiam praesagire noverant ex dolore circa lienis regionem , quandoque etiam ex cujusdam palpitationis in eodem loco sensu . Nimis prosusam haemorrhaglam frustra tentata ligatura artuum , aliisque remediis , ilico compescuit Galenus fr) , dum magnam cucurbitam dextro hypochondrio applicaret ; sanPis enim fluebat ex nare dextra . Ubi vero ex nare sinistra sanguis flueret, iussit illam aeplicari lienis regioni ; si ex utraque nare prodiret, utriqua hypochondrio simul assigendam cucurbitulam voluit f). Sic damn
vit Hippocrates st) sanguinis eruptiones , quae ex contrario fierent, ut dum in liene magno ex dextra nare flueret Sec. Ex quibus omnibus patet, quantum illa in hypoehondriis tensio ad hanc Prognosin faciat, licet ex cunila hactenus corporis fabrica non adeo pateat omnium horum ratio . Sufficiet Practico talia per meram observationem cognoscere , atque inde praesa ire
illa, quae in morbis sutura sunt. Videantur ita , quae de regiminis aes ne , qua una pars corporis alteri paret , tu Commentariis q. o 1. diru
His signis meretur addi 2 illud suturae per nares haemorrhuiae indicium . quod ex solo pillsu desumsit Hispanus ille Medicus , cujus observationes col-lagi James Niheli, de quo dictum fuit in Commentariis l. s87. , ubi de crisi
agebatur . Ex pulsu enim resiliente Relounding Pulse , qui videtur esse talis , qualem Veteres Medici vocaverunt dicrotum , quando in diastole arteria his ferit disitum tangentem , antequam systole sequatne , suturam haemorrhagiam praesagire noUerat , eX interi allo autem , quod inter pulsus illos resilientes intercurrebat, tempus secuturae haemorrhagiae determinabat; sic ut . si triagesimo quoque pulsu circiter talis resiliens pulsus animadverteretur, post qua- Tom. m. G tri-
57쪽
triduum narium haemorrhagiam exspectaret post triduum, si decimo sexto quoque pulsu recurreret , si octavo, post bid Hi ri di, si citius , intra nucthemeiari spatium t quandoque regulariter minuebatur hoc intervali Im , tuncque te n-pus saturae haemorrhagiae exacte determis ire paterat ἔ ali luando Perturbatoma is ordine, tuncque etiam non exacta di ad noterat definire . Copia n vero hujus evacuationis magnam fore praedicebat, si sera i lus resilientis pulsu aiebas primum superaret robore ue parvain Uero, si contrarium obtineret , si aria quale utriusque robur appareret, mrileratan exspectabat haemorrhagiam. Dum sta rei sanguis, minuebatur illa resilitio , Ω post finitam haemorrhaia iam cessabat omnino , nisi sorte repetita talis in morbis , uti saepe fit, cruis contingeret ἔ tunc enim manebat ille pulsus , vel redibat denuo . Si autem pullus ille resiliens in una. manu eUidentius, quam in altera , percia Peretur , plerumque ex nare ejusdem lateris sanguis maiori copia prorumpebat su).
Videtur rei dignitas, & testimoniorum pondus, quibus confirmatur , postulare , ut data occasione quivis Medicus hanc pulsus mutationem in morbis
Optima fit die decretorio. inando in Commentariis I. s87. de cris egi ,
quae in febribus observatur, pluribus probatum fuit, revera crisis fieri in morbis ; atque tunc ex Ueteram Medicorum monumentis determinatum suit, quid crisis proprie vocanda sit. Cum autem in longum exeurreret de crisi sermo, distuli de diebus deeretoriis sive criticis abere , donec horum mentio uatextu fieret. Hoc ergo loco non incongruum erit quaedam de his addere'. . Sollicita morborum observatio docuerat Medicos antiquos , crises in moris bis contingere ; cumque notarent sedulo , quid singulis sere diebus mutatum curreret in morbis, viderunt insignes illas mutationes & evacuationes, quae crisim praecedunt , comitantur , vel sequuntur , ut plurimum hoc vel illo die morbi heri di, cumque in pluribus aebris viderant haec contingere iisdem numero diebus, voca erunt hos dies decretorios sive criticos , illosque postea Prae reliquis sollicite observabant, ut detegerent, an simile quid moliretur L tempore Natura . Inde vi drtur dierum in morbis haec distinctio orta suisse , ut quosdam criticos vocaverint, quosdam non . Demonstravit autem Galenus s ex historiis morborum , quas in Epidemicorum libris Hippocrates descripserat, illum pon ratione uuadam Persuasum fuisse , sed usu 2 experientia dinum diiserentiam constituisse inter illos dies , in quibus criticae muta tiones contingerent, vel non . Credidit enim Galenus s s). libros Epidem icorum prius conscriptos fuisse , ac deinde ex illis deducta suisse generalia illa io nata practica , quae in prognosticis Sc alibi inveniuntur . aliamvis enim omnibus diebus morborum erises quandoque accidant cain, tamen non inom ribus diebus a/quales numero obferυantur, neque pares Isdem unde illos dies Proprie criticos vocaverunt, in quibus 2 plurimas , Sc persectilliinas absque recidiva subsequente , csses observaverant . Hinc septimus dies inter criticos rassignem maxime locum obtinebat, quia omnium numerosissimae crisis hoc
Lib. II. de diebus decretor. cap. ζ. Lib. I. de diebus decretoriis cap. 3. Ibid. cap. a. Pag. 4ς
58쪽
die fiunt , sic ut nequidem omnes numerare se eosse testetur Galenus sa), quo hoc die judicatos viderat . contra vero duodecimo se decimo sexto die nullum se unquam iudicatum vidisse monet 3 adeoque ob hanc causam e criticorum ordine hi dies merito expunguntur. Neque tantum critici illi dies notari merebantur , quia in his toties subita morbi in sanitatem mutatio , vel inlia snis saltem in melius conversio, nebat, verum etiam quia in pessimis morbis iisdem diebus mors sequebatur, vel insignis saepe in longe per arem condicionem mutatio , unde dixit Hippocrates ib) : Fιμεν diebara numero ijdem judicantur . ex quibus homines tum servantur, tum etiam intereunt. Praetrrea in morbis longioribus observavit Galenus , & in Epidemicorum tibia pluribus exemplis confirmatur , imperfectas quasdam crises fieri, quas dein , silente per aliquot dies morbo, recidivae sequuntur: tuncque notat saepe contingere, ut recidivae illae diebus quibusdam decretoriis incipiant, & quum numerum aliquem decretoriorum dierum excesserint, iterum in alio quodam decretorio die iudicantur 9λ. Pulcherrimum , quod modo dicta confirmat , exemplum habetur in Moto illa , qui in Dealcis horto decumbebat vir huic enim undecima die judicium quidem contigit, sic ut mente constaret, febre liber esset, sudaret verum imperfectam hanc crisim scire docebant satis urinae , quas circa iudieationem tenues suisse in morbis talibus semper tanquam malas ab Hippocrate damnatas j notat. Unde per biduum quidem a febre liber mansit, verum decimo quarto die rediit febris cum delirio & vigiliis . Decimo septimo die autem per universum corpus sudavit quidem cum levamine, k magis intellexit 3 verum febris manebat Se sitis, Se urinae tenues erant , nec ne coloratae 3 adeoque neque novo hoc naturae molimine
persecta crisis facta suerat. Vigesimo die sequente iterum sudavit, & febre
liber suit , Uerum adhuc urinae tenues , adeoque nondum superatus morbus
Videbatur , a quo tandem quadragesimo die , deiiciens intuitosa alba copiosa', Ω valide sudans per universum corpus, perfecte iudicatus est . uti autem statim patebit ex enumeratione dierum, quos criticos vocavit Hippocrates , insignes illae mittationes in hoc morbo, uti & recidi Vae, tandemque& integra sanatio , semper inciderunt in aliquem ex diebus , qui decretorii V antur . Idem ex 'pluribus aliis aegris , quorum historiam conseripsit Hippocrates , demonsti ari posset; sed hoc sussiciet, ut probetur , in morbis mutationes tam in melius quam pejus certum quemdam dierum ordinem
Neque obstat his , quod quandoque in pessimis morbis sic turbentur omnia , ut nihil sere ordinati in horum decursu detegere liceat, & victa vi
morbi natura vel cito, v l etiam quandoque diutius conflictata, succumbat. Nam in Commentariis q.sS . , ubi de cris agebatur, monitum suit, k Veterum Medicorum testimoniis confirma um , non in omnibus morbis crites contingere . Sic in febribus ardentibus epidemice grassantibus , quas descripsit Hippocrates sel , notat , quod Urinae multae renues , nihil iudieatorii , nihil boni , b.ibebans, neque quidquam aliud decreteriώm sie affectis apparebat, nequo
59쪽
m raruus proba emebat, neque abseelsus alius ex ran etἰr Mbas Dadieatorius; mariebaturque unu usque, uti fors ferebat, errabunde, purtim isque eisea judicationes . Cum enim in his morbis nullae crises fierent, ergo nec dies critici observari poterante Verum in aliis morbis , qui criti bona vel mala, persecti vel imperfecta , in mortem vel ianitatem , in meliorem vel 'jorem conditionem tendunt, observatio dierum criticorum magnum pondus habet. Criticorum autem dierum sequens enumeratio habetur apud Himerarem sy): postquam enim dixerat, mitissimas subres, & quae cum securissimis incedunt lionis, quarto die , vel ante , finiri, malignas vero febres , Ω quae cum gravissimis incedunt signis , eodem tempore vel ante occidere, sic habet: Primus itaque emum infultur sic definit, fecundus ad septimum perdueitur.
rer ius autem ad undeeimum , quartus ad decimum quartum, quintur ad decimum septimum , sextus ad vigesimum &c. Posea vero juxta eandam adis ditionem eadem ratione primus circuitus es triginta quatuor dierum, fecundus quadraginta dierum, tertius sexaginta dierum. In aphorismis vero ducie Septenariorum index quartus . Secundae septimanae octavus principium.
Indecimus quoque spectandus dies es , is enim fecundae septimanae quartus V . Rursus vero spectandus decimus septimus , is enim a decimo quamloquartus es, re ab undeeimo septimus . Quinam dies indices vocentur , po- Mea dicetur: lassicit autem hic notasse , quod ex binis his Histrieratis locis allegatis pateat, quod magnam vim adscripserit quartae A septimae diei siu-. gularum septimanarum , nam ideo illos notandos voluit. Uerum in Epidemicis b) alium dierum criticorum ordinem habet: --tavit enim morbos , qui diebus paribus accessiones habent, iudicari diebus paribus 1, 2 similitet illos qui diebus imoaribus accessiones habent, imparibus diebus iudicari. unde duplici serie distinxit dies criticos , dicens: Cireuiis
suum autem diebus paribus judicantium primus decretorius es quartus , sextus , octavus , derimus , decimus quartus . vigesimus octavus , trigesimus, quadragesimur octavus , sexNesimus , octogesimus , er centesimus. cireuiis suam vero diebus imparibus Iudieantium primus es tersius , quintus, septimus, nonus, undecimus, decimus septimus , primus vigesimus , vigesimus sprimus ch trigesimus trimus . Verum Galenus si) in Commentariis suis in hunc locum notat, quod hic dies criticos tali ordine , ut se m ituo sequuntur, descripserit , in prognosticis vero, periodos , quae quaternario numero fiunt,
accurate percurreriti Λlio aut in loco monet Galenus , postquam binos modo memoratos textus recensuerat, in Epidemicis recenseri omnes illos dies , in quibus crisis quandoque observatae truerunt , tantum ut memoriae succurreretur ue atque hic iterum notat, Epidemicorum libros ante Prognostica & Λphorismos scriptos fuisse , ut nempe memoriam rerum prius obser at
rum suggererent. Atque hinc conclusit, quod in Prognosticis R Aphorismis
60쪽
tantum notaverit illos dies , qui in Imam potesatem habent, cy' naturae suae ratione perfecti sunt, im inop r non medioerem usum ad futuri satur ' judicii ρraenotionem exhibent. Hinc patet ratio , quare Hippocrates ex numerosis diebus in Epidemicorum primo libro enumeratis plurimos rescindere videtur in Prognoficis & borismis s l). Illi ergo dies , qui quaternario vel septenario circuitu continentur , erae reliquis critici dicendi erunt, M omnes alios dignitate , efficacia , & securitate antecellunt, adeoque proprie hoc nomen merentur . Reliquos autem dies, in quibus aliquando crisis contingunt, a prioribus diversos, eoineidenter V Ca it Galenus sm) παρεμ αιπτουσα, ημέναι, δe pro criticis inserioris ordinis habuit , in quibus quidem aliquando crises contingunt, sed rarius, & minus tuto. Videtur autem in illa opinione suisse Galenus, dies criticos proprie dictos tales esse , in quibus regulari morborum decursu , Ω naturae sid est Omnium illorum , quae in aegro de sanitate adhuc supersunt 3 actione in morbum , Sc morbi materiam , insignes illae , Ω adeo subitae saepe mutationes fiunt , definito quodam tempore . Coincidentes vero dies vocaUit in quibus per no am accessionem morbi irritata natura , vel errore medici, aegri, aut adstantium perturbato ordine , nunc citius , nunc serius tales turbae eaecitantur ἔ adeoque illi dies non ex sua natura iudicabant, sed requirebatur aliud quid , quod cum illis coincideret, ut v. g. accessio valida, error in diaeta Sec. Unde ratio hujus nominis , ὀe distinctionis intre dies criticos , proprie V candos , & coincidentes patet. Sic dum imparibus diebus exacertiationes contingunt, tertius 2 quintus dies aeque judicant quam quartus is), nurulam aliam ob causam quam quod valida accessione irritata natura saepe, ante tempus debitum, & coctionem requisitam , materiam morbi critica quadam evacuatione expellere conetur de corpore . ob eandem causam 2 sextus dies, dum paribus diebus exacerbationes fiunt, quandoque Se judicium habet. Sic virgini, quae Larissae decumbebat sebre ardenti, sexta die profusi narium haemorrhagia & sudore copioso calido per universum corpus judicari contigit so). Verum monuit Hippocrates , labores diebus paribus adstasse , atquo
subjicit, huic febrim non reversam fuisse , sed persecte iudicatam , quasi instar alicuius insoliti notans , integram 2 bonam crisin illo die contigisse . Illa enim judicia, quae sexto die fiunt, semper suspecti habuit Galenus o) ,
atque ideo septimum diem decretorium bonum vocoit ι sextum Uero decretorium malum , quia raro bonum M persectum iudicium , semper fere multas turbas 2 periculum adserte videantur & illa, quae de hac re in Commentariis l. 5 87. dicta suerunt. Haec est ratio , quare in primo septenario, intra quod statium morbi peracuti disti terminari solent , plures tales coincidentes critici sint, tertius nempe, quintus sextus , quia nempe in his morbis , adeo velocibus tanta accessionum vehementia plerumque ooservatur , unde acceleratur saepe crisis, is sed cum periculo, quae legitima & bona quarto vel septuno die, vere criticisν I Lib. I. de diebus deeretor. cap. ἰbM. pag. 4ς4.