장음표시 사용
71쪽
Certe Galinus qui millies se intersuisse , dum crises fierent , tenatur, primum quidem maximum signum insantis bonae erim rectiones ose dixit ι fecundum autem , quod ab aliquo die indieatoris antea indicetur . eui annεxa egdiei judieantis potentia. Patet ergo ex omnibus huc uiqua
dictis , summum usum habere in Medicina doctrinam Veterum de diebus critia eis k illorum indicibus , quorum diῖnitatem optime notavit Actuarius co , dicens r AEque M' baee in perfectis Iudieiis accidunt, quae θ' in induibus
antea significantur . Nam si quid i a natura) in praeinctis judiciis magni
momenti ast factura , id ante Iudicii diem in indice quospraeludens nunciat. stuare aut exigui sudores , aut sanguinis e nare filiae, aut parum cocti Duri educitur , atque aut pusillum , aus majus quiniam ante anaret i er nis forte quod maιeria rurgeat , aut aegri vires validae sint , praeleuntes signia fationes judietum antevertat , non aliter quam in aliis pereontraria ρ deleniim id , quod noxium es , crebris judiciorum circuitibus eoquitur exispelliturque . Minime autem credendum est , sussicere , ut in morbis curandis Medicus dies numeret, maesagia inde faciat, reliquum vero naturae committat, ubique & semper spectatorem agere contentus . Patuit enim ex illis , quae docura generali febrium dicta suerunt, ut materies sebrilis subigi, coqui. --
bilis reddi, & ad excretionem disponi possit, requiri tale sobris moderamen,
ut nec torpeat nimis, neque furibundo impetu corpus destruat i simul etiam idoneo victu viribus 2 vitae consulendum est, symptomata mitiganda, idoneis remediis promoveri debent illa naturae molimina, quibus vel ad subiagendam vel expellendam morbi materia ri utitur , Viae lubricandae sunt , me quas materiae expellendae exitus praevidetur imPedimenta tollenda &c. Ne-lue hoc tantum , verum ubi praevidetur 'ex sigrus malam suturam esse criaim omni artis molimine haec praecavenda erit. Sic Ddenhamus su) , dum observaverat in febribus . continuis nauseam & Uomendi conatum perpetuum
adesse, deinde febris progressu malignum humorem subigi quidum utcum lue, & versus intestina depelli, tuncque in fine morbi diarrhoeam sequi. ed tanto saepe cum impetu, ut mala crisi , fractis iam morbi decursu aegrorum viribus , mortem saceret , dato vomitorio in ipso morbi initio funestam hanc crisem praecavebat t hoc vero facto , totus in eo versabatur , ut Lbrialem motum aebito in moderamine servaret, reprimendo nimis impetuosum , excitando vero nimis languidum m) 3 imprimis circa morbi finem , tunc enim cardiacis datis criticam secretionem & excretionem materiae febrilis , quae in hoc morbo circa decimum quartum diem blando sudore fieri solebat, tuto Promovebat. Unde apparet, quod masnus ille Medicus non fuerit otiosus
tantum spectator , sed sedulus naturae minister , qui accurata morborum o servatione noverat impedimenta tollere , adhibere illa , quae incepta naturae molimina juvarent, vitare illa, quae hoc impedirent ἔ quamvis non adeo operoso remediorum apparatu ad haec omnia uteretur, sed in tenuioris
tis hominibus , ut sumptibus parceret, simplicissimis tantum 2 pretio vilibum omnia '
72쪽
omnia haee perficeret . Ubi vero debitum illud sebris moderamen ademes de quo vide l. 6 . ) insenue fatetur se nulla omnino adhibuisse remedia , nisi aegrorum vel adstantium importunitas aliquid extorqueret t tun
que tantum talia dedit, quae aegris placerent, neque interim nocere possent. Longe ergo aberat ab illorum Medicorum opinione , qui venam secando , purgando Rc. omnia turbaot in morbis: de quibus jure dixit Gaunus ab , ruod toties peccent, quoties ad aegrum accedunt ἔ tales enim piaculum cre-erent, nisi quotidie validis, x variis remediis morbum aggrederentur. Qagininsausto autem successu hoc factum fuerit in morbis curandis si e stimulantibus remediis Dbrilem impetum nimis augerent, sive contraria methodo venae sectione , mrgantibus , clysmatibus &c. nimis repetitis una cum mor ho vires aegrorum profligarent, passim in suis oriribus do it Sydenhainus. Priori enim methodo lethales inflammatorii morbi brevi nascebantur , posteriori vero sebris, quae profligata saepe videliatur , post sallaces inducias recrudescebat denuo, & integrum suum stadium de noVo decurrebat; imo Sequandoque ad quadraginta 3e ultra dies manebat pertinax , quae rite traminhinarum septimanarum spatio totum suum decursum absolvistet. Neque credendum est, prudenti usu illorum, quae moderando Abris imis tui serviunt, turbari tam lacile crisim x dierum criticorum ordinem, a.deoque nullum horum usum esse , nisi dum totum curationis opus soli nat rae relinquitur. Licet enim Sydenbamus sa) venam secaret , imo A saeptiis, si nimius febris impetus id posceret, vomitorium daret in morbi inutio , ac clysmata injiceret; tamen legitimum suum decursum absolUebat morisbus , quia sollicite cauebat semper , ne ultra modum deprimeret febris impetum . Vidi sic quamvis bis venam secuissem in morbo acuto, Iargam tamen haemorrhagiam narium septimo morbi die contigisse e M credo, quod unia
cuique ad haec ait to appvebit in morbis Curandis hujus rei veritas . . . . Solvitur x die decretorio vomitia , alvo. Quantum pondus habeant e. Vacuationes in morbis , dum diebus decretoriis contingunt, modo demo stratum fuit; neque enim hoc tantum in narium haemorrhagia locum habet, verum etiam . in reliquis evacuationibus hic enumeratis . Cum autem tot Viscera se per has vias evacuare queant , imo & totum corpus huc suos humores derivare possit , uti demonstratum est , quando de rimitu Se Diarrhoea inter synastomata labrilia agebatur 3 patet ratio, quare toties morbi materia critice e acuetur. per haec loca . Notandum tam/n . non quemvis . alvi fluxum vel vomitum hic conducere 3 nam inter maligna Abris ardentis symptomata g. 739. etiam vomitus numeratur ἔ. 2 statim in eadem hac paragrapho
patebit , alvum nimis fluxam in labre ardenti lethalem esse . Λsitur enim tantum hic de vomita & alvi fluxu , quae post coctionem in Abre ardenti A diu critico fiunt , atque perceptum mox levamen ab aegris salutarem illorum eflectum demonstrat i hoc. enim criterio imprimis, ilistinguitii pocrases sue salutares tales evacuationes asymptomaticis & nocentibus . si nempe conserant, & aegri facile serant 3 uti latius dictum fuit in Commen-
73쪽
eariis q. s04. 2.r ubi etiam de signis , quae vomitum vel diarrhoeam criticam praecedere solent, actum fuit, & simul notatum , raro per sesum vomitum crisin absolvi, sed sere semper diarrhoeam illum comitari . Sudore . Calido nempe & copioso , per universum corpus aequabiliter dis O . Videantur illa, quae de uulore critico in Commentariis q. s9 2. dicta suerunt . ubi simul habentur signa , quibus sudorem criticum salutarem distinguere possumus , & illum suturum praenoscere.
utina . Quamvis per urinae Vias naturaliter expurgentur illa , quae per circulationis vim acriora reddita nocetant, si diutius manerent in corpore; tamen raro per hanc clam viam morbi materia exit, sed plerumque aliae evacuationes hanc comitantur. Unde etiam urinae sedimentum copiosum 2 laudabile potius pro coctionis signo habetur , quam quod ab hac sola evacuati ne integra sanatio exspoctetur . Sic Hippocrates te) notavit quidem , urinas copiosas multum ac laudabile sedimentum continentes, narium haemorrha-giam , biliosa alvo excreta , dysentoriam , fuisse quatuor modos , quibus seris Mabantur aegri febre ardente illius constitutionis laborantes t sed simul mo mi , plurimos non una, sed pluribus evacuationibus enumeratis simul contingentibus , sanatos fuisse . Iterum de critica materiae febrilis per urinam Gvacuatione videri debent illa , quae ad i. s9'. 2. habentur . Unde etiam Galentis d) haemorrhagiam narium , sudorem multum , post riagorem validum , toto corpore manantem & copiosum, & biliosorum per vomulum aut alvum excretionem habuit Pro illis modis , quibus febris ardens cristice solvi solet. Sputo crata. Cum febris ardens, uti sequenti paratrapho dicetur , pro
sua causa proxima habeat cruorem Or um parte liquidiore, adeoque ille aptissimus sic fiat, ut circa ultimas arteriarum angustias haerere incipiat im- meabilis redditus , incipient pulmonis arteriae brevi hoc .nguine insarciri equod docent r ratio densa, anhelosa, cita, calor ad Uitalia ardentissimus, ipsum aErem exspiramin incendens, uti β. 739. dictum fuit . . Unde etiam pocrares monuit, quod febris ardens soleat in pulmonis inflammationem transire 3 notatque sputabiliosa in hoc morbo excerni: M alibi is multa spuere tales aegros, & purulentos reddi monetr ob eandem e sonem x tussiessi inter symptomata febris ardentis recensebatur . Dum ergo in sanitatem tendit hic morbus , solvi incipiunt illa, quae vasis pulmonatibus impacta haerebant, & per dilatata extrema arteriarum exhalantium , in istea stiperficie pulmonum dispositarum , exprimi; sicque sputa crassi exibunt, uti postea dicetur , ubi de Peripneumonia agetur . Praete--sea in hoc morbo saepe tota aerea pulmonum superficies sicca nt, simili modo, ut in ore , faucibuν, & lingua apparet , atque uti postea intrerae saepe pelles una cum tenaci & viscoso muco ab omnibus partibus oris interni secedunt, ita etiam & in pulmone fieri Videtur , unde sputa tunc exassa , 2 susca primo , με viscosia & tenacia etacernuntur. Notavit inter criticas solutiones.
74쪽
febris ardentis sputa crassa Hippoerarer g), dioensi Et sisa uir a uaribuste xeriι solvitur σε ι , atque si dorer jupervenerint judicatorii Iegitimi eum urisis albis erassi seque , er laevibus sedimentis , ae si abscessur aliqui, ortus fueriι. Si vero absque bis forata inrit sebris ardeno recidiva mor-li rursum erit , aut coxae aut m urum dolor aderis, a puerque crassa , si sanus sturus sit.' Paulo post autem η denuo sputa crassa , tanquam iudicatoria , in febre
ardente memorat. Notat autem Galenur H in Commentariis suis ad haee Ioca, s ita crassa in tali casu tantum locum habere , ubi pulmo in febre ardente affectus suit. Cum autem raro in solo pulmone labes haereat, sed omnes sere functiones corporis turbentur in periculosissimo hoc morbo, patet, sputa crassa cum reliquis criticis evacuationibus saepe quidem concurrere , raro tamen vel nunquam iudicium his solis absolvi.
Accessio die pari pellima , si id ante diem sextum . Exquisita febrῖε
ardens , uti ad dictum fuit, omnia servat tertiariae indicta , se lummodo ab illa differens in eo , quod nec cum rigore inVadat , neque in totum desiliat , adeoque patet, exquisitae sebri ardenti proprium esse, ut habere imparibus diebus exacerbationes. Si jam simul Se die pari, quo remissioe solebat esse morbi vis , nova accessio fiat, tanto pejus se habebunt ae i, at
que eo citius illorum vires prosternentur . Si vero ex unione sebris continuae Se tertianae intermittentis vide g. τ38. in laeta fuerit labris ardens hae lege , ut primus tertianae paroxysmus in secundum morbi diem incidat . exacerbationes conti erit diebus paribus , quarto nempe &e. ideoque pro pessimo signo hoc ha tur , quia tunc exacerbatio in sextum diem morbi incidit . Verum qui morbi diebus paribus exacerbantur , etiam diebus pa- ribus judicantur, uti in eadem hac paragrapho , dum de diebus criticis agebatur , clictum luit , adeoque periculum est , ne judicium sexto die contingat. Uerum constitit ex ante dictis , quam inlamis sextus morbi dies habutus fuerit a Veteribus Medicis, dum plerumque malae, vel saltem impers Elae , crises hoc die contingunt , Se si quid boni acciderit quandoque hoc die, semper tamen ingentes turbas & summum discrimen simul habuit. Patet hinc ratio , quar adeo periculosae sint accessiones diebus paribus ante sextum diem . Post hunc autem minus discriminis in illis est, quia ElapAdie sexto , cum sequens exacerbatio in diem octaWum incidat , non est tam magnum periculum , ne die septimo , qui levior est, pereat aeger 3 adeo acum septimum diem superet morbus, non erit exquisita febris ardens , quam intra primam septimanam certo terminari ex Galeno in eadem hac paragra
pho dictum fuit. Λd acutos ergo limpliciter di s morbos pertinebit, qui ut plurimum quatuordecim diebus terminari solente cumque in decimum quartum , parum nemm & simul insignem criticum diem , tunc exacerbatio incidat, spes est A eodem die perseAam crisim contingere posse . Confirmantur jam modo dicta pulcherrime Hippocratis obserUatis . In febra 'rdente laborantibus enim , quibus pernicies imminetat , notat inter alia m
75쪽
la signa , quod accessiones fierent diebus paribus, quarto die labores habearent maximos & sexto die ciam sudore morerentur . sic & in alia constituatione epidemica h febres ardentes admodum lethglesi aderant a notatque, se rimis aegris exacerbationes diebus earibuS Contigisse. .. ι - Urina nigrae, pauca tenuis huic lethalis . Nigras urinas tanquam pes simas A lethales in Prognostieis na) damnavit His pocrater . , quin λοω- ns su) testatue , quod nullum servatum Viderit , qui talem urinam minxerat , M pro signo internae mortificationis sin habuit, .ac si corrupti jam & gangraenosi litimores per urinam exirent. Minus tameta periculosam urinam voluit, in qua solum id , quod subsidet, nigrum erat; multo minus adhuc illam, in qua solum enaeorema Uel nubecula mgresceret. Atque ob hanc causam videtur in Coaeis sοὶ haberi: Pernicι ossa es nini e nigrum Diadimentum haberes , ct nigra : Paulo enim post in febribus erraticis nigras nubeculas in urinis quartanam febrem notare dicitur ἀ Lethalis ergo habebitur imprimis talis urina , quae tota nigra est; & omniinn maxime , si simul sotitor adsit. Augetur periculum, si simul pauca A tenuis si , quia& gangraenosam humorum dispositionem notat, dum interim haec corrupta non evacuantur satis per urinam , sed pro maxima parte manent. Unde RHippocrates sq) notat, urinas nigras, pauca. tenues, suisti illis, qui ex febribus ardentibu= moriebantur. . Urinis autem nigris copiose prodeuntibus , Ie men percepisse puerperam , quae lochiorum suppressione laborabat, notat calensi tr) , dum commentatur morbum puerperae , quae lochiis suppressis tertio a partu die febre acuta corripiebatur, & cui undecimo die urinae multae tenues & nizrae, pr Buebant ue postmodum in aquosas mutatae, quae mulier octogesimo morbi die periit. In Epidemicis tamen habentur casus , ubi aegri Taserint, licet urinae nia grae M tenues fuerint . Sic Meodemus sis) iam prima morbi die urinas teia Mura & nigras mi cit, uti etiam secundo die , qui tamen vigesimo quarto die , urina alba cheiosum sedimentum habente, & sudore calido copio, per totum corpus, judicatus suit, licet etiam perpetuo exacerbationes diebus p ribus habuistet. Verum in hoc aegro quarto dia morbi urinae tenues quidem suerunt, nigras autem fuisse non legitur . Et morosa mulier . quae in Thaso decumbebat si), licet circa tertiam diem urinas tenues & ni3ras ha-huerit . tamen nocte , quae tertiam diem sequabatur , sudore critico iudicatasiit , dum simul & mεnstrua sub crisim prodirent. In Herusta ab initio morbi usque ad decimum quartum diem urinae tenues A nigrae fuerunt, qui tamen centesima die judicatus suit su). Notandum tamen , quod in his aeris urinae quidem suerint nigrae I tenues , sed non addatur , simul paucastim e adeoque ex his non potest concludi. urinam nigram , paucam , teis
76쪽
nuem , non semper lethalem esse . In mona sis) vero, qui etiam evasit, urinae erant tenues M subnigrae, atque subnigrum 2 divulsum enaeorema habebant, adeoque minus malae , quam urinae nigrae .
Lethale sanguinis sputum ι lethalis sanguinis mictus. Designant enim ,
tantum esse impetum Languinis per vasa moti, ut illa rumpantur, M contentum sanguinem eructenti quantum autem periculum immineat, dum in pulmonis valis hoc fit, sacile patet , si consideretur , in febre ardenti celerrimam esse traiectionem sanguinis per Vasa pulmonum , adeoque omni momento vasa haec riipta urgeri sanguinis impeta & copia ι hinc nullam consolidationis spem esse, quae in cura haemo oεs unico pendet ab illis , quae pac tissimum sanguinis motum per vasa essicere valent, simulque hoc praestant, ut bland ma se omnium humorum indoles, quibus oemnino contraria in hoc
Illa autem , quae per urinam fit, sanguinis excretio sorte imprimis ideost , quod per acutissimam febrim olea & salia sanguinis acriora reddita svides
s. I .), naturaliter per has vias eliminanda , vasa eroserint ε adeoque pessi. mam humorinn degenerationem indicat. Illae ergo, quae per has vias fiunt , haemorrhagiae nunquam criticae sunt, nec naturae morbum superantis robore fiunt, sed a morbi impetu validissimo , 2 aucta humorum acrimonia , pen- doni t cum e contra narium haemorrhagia toties salutaris in febre ardenti o
servetur, uti antea demonstratum fuit . unde etiam 2 mictum sanguineum ;& Violentam sanguinis e pulmonibus eruptionem pro certissimis mortis signis habuit in variolis Ddonhinnus; lateturque se nulla methodo has haemorrha-gias compescere potuisse 'c . Deglutitio laesa mala. Quanta siccitas in saucibus , lingua, Se toto orsinterno, quandoque in febre ardenti fiat, dictum fuit l. 739. et verum a tanta siccitate harum partium deglutitio laeditur 3 adeoque nocet hoc sympi ma ut causa , & ut signum . ut causa , quia ad curationem huius morbi re quiritur magna copia liquidi aquosi tenuis , quod urinae materiam suppedit bit , & sudori praebebit vehi eulum , uti g. 43. in citra labris ardentis dicetur et verum deglutitione laesa sussiciens liquidi copia ingeri nequit. Ut signum vero nocet deglutitio laesa , quia denotat pessimam organorum deglutitioni servientium exsceationem , vel k quandoeiue eorundem inflammati nem , quamvis vel sola siccitas deglutitionem laedere possit, 2 frequenter in febribus ardentibus illam impediat. Hinc dixit merates In febria
ιus Hrepente fuseari , esu derutire non pose , cirra rumorem, malum. Extremorum refrigeratio pellima . Quando nempe non amplius recalescunt corporis extrema, vel saltem diutissime illud isti giri manet. Cum enim se-bris ardens de genere sit continuarum remittentium , uti g. 738. dictum fuit,ia remissiones saepe manifestae , atque exacerbationes pariter in hac febre de- Prehendantur 3 acerbationis ingruentis tempore extrema saepe restigescunt,
Hii in omni sere febre incipiente fit sui de q. s63. ) r verum frigus extrem um ab hac causa natum Nevi cessat, & ingens calor sequitur , neque adeo
77쪽
malum signum dat tale frigus . . Sed ubi per aestum s bris ardentis sic inspis
satus fuerit sanguis , ut per minores arterias Vix transire possis , tunc ad extrε- ma corporis usque promiti nequit, & tantum sere per vasa majora Se cordi vicina movetur 2 quidem rapidissiine , unde frigus tun extremoru n intolerabilis aestus circa vitalia comitatur vide q. τῖ9.j et illud autem frigu, extremorum tunc diu manet, imo saepe non amplius re alescunt; uti conti
git riui Ο α) Sileno γ) aliisque pluribus, quorum historiae in Epidemiei,
habentur, qui perierunt. Faeies rubra 2 si dans mala . Qaando per untdersam corpus calidus sudor aequabiliter diffunditur , optimum signum est ι & febris ardens saepius , uti antea vidimus , tali sudore judicatur. Verum hic agitur de sudore , qui in sola facie 2 capite observatur, uti in moribundis hominibus toties co tingit . Videmus enim in morbis acutis paulo ante mortem , quamνis omni morbi decursu tota cutis siccissima suerit, sudoris guttulas erumpere , neque dissiuere , sed figurae suae tenaces cuti adhaerere , M plerumque simul stigidus tunc talis sudor est , de quo mira phrasi dixit mimontius , vide Commentaria l. 43a. inod non sit tam la ex in sua natura , quantum ros alimentarius restatus, cui mors imperat. Quandoque tamen Se calidus talissedor, in guttas collectus, in facie aeparet, malo etiam omine : tune enim; sanguine per febris vehementiam in minora Vasa tutio, lacies rubet , simulque impetu a tergo urgentis liquidi tenuissima adhuc pars exprimitur , quae in cutis superficiem emergens in guttas colligitar. Ubi enim soluta morbi materies . per vasa libera k pervia mota , sudore eSpellitur de corpore, nunquam talis sudor in pultas colligitur , sed humidi vaporis specie per totum corpus exit aequabiliter ue vel colledius in liquorem defluit . unde bonos sudores dixit Hiροοerater ob qui guttatim stillant, & vaporem attollunt. Contra vero monuit se : Pti mos is, qui seni frigidi qui circa evus sauiarum O faciam ιν cervicem oriuntur . Isi enim cum febre acuta quidem missem, cum mitiori vero morbi longitudinem praenunciant. Damnavit pariter,
qui milii instar in guttulas collecti in prodeunt, uti & illos, qui in solo collo emergunt. Unde etiam alibi xm et, quod illi, quisius ex febre at- denti pernicies immineret, paululum in fronte & elaUiculis exsudarent, nemo vero per universum corpus . Patet ergo , quam malum signum det ru-hra lacies, sudoris guttulis obsita . in febre ardente ; designat enim instamiamatoria spissitudine immeabilem sanguinem Vasa aliena ingressum esse; vel circa arteriarum sanguinearum ultimas angustias haerere , la pauculum liquidinsimae partis adhuc exprimi, simulque instante jam morte , resolvi sic exhalantia in cute vascula , ut crassam & viscidum sudorem transmittant. Quod& optime notavit Hippocrates se , dicens: Caeterum universalem sudorum rapionem novisse oportet. Alii enim fiant Ob corporum restationem , alii ιενσε, phlegmones vehementiam . Quinam autem sudores boni aut mali sint in
febribus , pluribus dictum fuit ad ἔ. 59 . a.
78쪽
f. r. FEBRIS ARDENS.Parotis non suppurans exitialis . inid parotis sit, in Commentariis l. 416. dictum fuit; atque ibi ex cibo GJ notatum , quandoque in secunda valetudine parotides nasci, atque tunc reprimentibus tentari posse , ubi autem ex adversa Vatitudine tant, tunc reprimentium usum damnat, ia illas maturari A quam primum aperiri, commodius esse monet. Uerum q. s9ῖ. , ubi agebatur de illo febris exitu , quo in altu n morbum tendit, dum materia critica non expellitur de corpore, sed ad quaedam loca deponitur , etiam par tides numeratae fuerunt. Adeoque , ubi Parotides in febre ardenti fiunt, si num est , materiam febrilem critice versiis illas glandulas deponi , cumque anguis in hoc morbo liquidiori parte orbatus sit, i& simul majorem acrim niam acquisi erit, benigna resolutio parotidum exspectari nequie; cum ad illam humores blandi, motus sedatus , li causa obstruens non nimis ilidata requirantur svide l. adeoque sola suppuratio hic locum habet, quae ergo nisi fiat, peiores inflammationis exitus tantum exspectandi sunt. Vel& quandoque parotides jam tumentes subito evanescunt, redeunte iterum materia morbosa in sanguinem ; unde recidi Uae pessimae, M in febre ardente aspe mors sequitur : ug enim antea in hac paragrapho diebim fuit ex Hinuratra iudicatoria non judicantia partim lethalia sunt , partim dilficilis iudieii, de-sgnant enim irritos naturae conatus suisse, quod sempiar pessimum signum habetur , nisi statim in alio corporis loco insignes abscessus appareant, Vel cruticis aliis evacuationibus materia morbi eliminetur: uti pialcherrime monetuem coaeis Praenotionibus ust, ubi sequentia habentur. Parotides s --ῆ ex acutis morbis, maxime is febribus ardentibus , funι ε er si non judicasionem feerint re maturescant , aut ex naribus fanguis fudieris, aut urinast fedimenrnm erasum habuerint, pereunt. Plerique vero talium tumorum anarea subsidunt. Verum considerare oporter insuper etiam 'far febres , με in randantur , sis remittant, atque sic pronunciare . Sic enim limitatur illud
praesagium, quod alibi hJ magis absolute ponitur: Ex febra ardente, absces.
eirca aures non suppurato, raro fervantur. Si enim alia via exeat morbi materies, spes eit. Inde etiam optime monuit Hippocrates , consideranis dum esse, an febris intendatur , vel remittatέ si enim , evanescente parotide, febris subito augeatur , novimus materiam febrilem, de novo sanguini mistam illas turbas sacere , adeoque malum morbi exitum metuendum esse . Ubi ve ro hoc non fit, breves per alias vias exituram 3 vel ad alia loca deponendam
esse , sperare licet. Hi ne optime dixit Hippocrates alio in loco si), damn su esse parotides , si absque judicatione sensim dissipentur . andoqua
etiam contingit, ut parotides dispareant , & mox morbi augmentum vel recidiva fiat, k deinde de novo iterum affirgant 2 permaneant sit) . Saepius autem , dum evanescunt parotides , ad alia loca deponitur materies mo
Di , vel exit de corpore, si supellaturi sint aegri . Sic notavit Hippocrates sh, evanescentibus parotidibus , ad ilium sinistrum, & summam coxendicem gra-
79쪽
vitatem decubuisse di, Se tarde , quadragesimo nempe die , convaluisse aegrum. Et paulo post xliabet sequentia et tumores circa aures infebribus eAm dolore attolluntur , auibusdam eνitice cessante febre, nequeobmebant . neque suppurabantur ue illis orta diarrbstea bis no , aut d enιeria, aut er rum urinarum sedimentum fomit, istus Hermipto Clazomenio , cuius his riam eodem hoc libro su) dedit. Huic aegro decimo septimo die morbi ortae parotides manebant quiaem , sed non suppu rabantur ue trigesimo Vero primo die , poli alvi fluxum 2 urinas crassas , Iubsederunt. Ex quibus omnibus apis paret , parotides in febre ardenti, si non stippurentur , exitiales esse nisi illis sublidentibus , vel absque suppuratione permanentibus , alia Via crisis. fiat, sive per effluxum , sive per abicessum , atque tunc in tali casu non nisi longo tempore aegri iudicantur. Sandoque etiam febribus quibusdam ardentibus epidemice grassantibua familiare fuit, ut parotides absque suppuratione evanescerent: notatque DF-sius so) absque periculo hoc factum suisse , procuratis per sudores, aut alvi
Neque cogitandum est, licet parotides in febribus ardentibus ortae suppurentur, semper certam salutem sequi: minus enim tutae semp r sunt illae cria sis , quae per abscessum fiunt. Sic notavit Hispocrates sm, binis acgris suae puratas fuisse parotides, illosque tamen periisse. Q iam rem postea summi nominis Medici suis obtervationibus contirma erunt i q) . ubi autem hominibus absque sebre praegressa, & caeterum sanis , parotides oriuntur , quod saepius vidi, nullum in nis periculum est, licet ad suppur tionem non perveniant, sed ὸissipentur : quod ia Hippocrates tr) in quadam constitutione epidemica pluribus contigisse notat. Sed tunc , uti optime m net , tumores illi laxi sunt , magni, ge late diffusi, absque infla inmatione ,& doloris expertes et in quibus curandis tutum reprimentium usum Celsus dixerat . Cum contra parotides , in febre ardente natae , minores , aurae, Mdolentes esse soleant. Λlvus nimis fluxa lethalis . Critico alvi fluxu febrim ardentem sanari quandoque, antea vidimus h verum hic agitur de illo alvi fluxa , qui symptomaticus potius habendus est, & affatim prorumpit . Strictam alvum innis morbis csse , minime conducite cum enim acrior vel corrupta bilis toties has febres incendat , uti dictum suit, & per inligaem aestum cito cor rumpitur bilis etiam sana , patet, magis p osore , si haec saburra primis viis exeat, cum aεris libero accessu , calore , Sc mora , in pessimam abeat brevi putrilaginem . Unde etiam in cura ardentis labris tantum usum habent clysmata , non tantum Quia diluunt, laxant, refrigerant, Verum etiam, quia omne putridum in intestinis haerens eluunt . Non ergo malum est, si in febre ardente laxior alvus st: quin imo Hiraeerates notavit, raro contingere subres ardentes illis , qui laxiorem alvum hab2nt , 2 observavit, auvum - m) Ibid. pag. ς. u ibid. pag. 3 I1. o In Co mentari s in Gai as.
80쪽
υum adstrictam Misse illis, quibus ex febre ardenti pernicies imminebat a ) .
Ubi aut in ingenti copia per alUum exeunt liquida , Ω imprimis antequam ulla coctionis indicia apparuerint, Iethale esse pronunciavit Hippocrates, uti jam saepius dictum Lit s vide 386. S . 7ao.). Solent' tunc autem illa quae alvo exeunt, olidissima esk ; unde humorum dissolutionem putridam . adeo hic metuendam, denotant 3 simulque magna copia liquidi de corpora sic subducitur , u vires aegrorum prosternuntur ι adeoque talis alvi fluxus
nocet tanquam causa 2 sionum .
Cum tremore abit in delirium , inde in mortem. Quando ἔ.627.2 seque tibias de tremore febrili agebatur , constitit immeabilitatem liquidi, per arterias encephali movendi, in morbis saepe tremoris'causam esse. Cum autem
in subre ardenti dissipentur liquidissimae sanguinis partes, 2 residuum inge
ti aestu torreatur, patet, quare tremores in febre ardenti fiant. Si autem tremorem sequatur gelirium , novimus ab eadem causa turbari totum senso. rium commune,adeoque summum mortis periculum adesse.
Habetur quidem apud Hippocratem , , quod tremores in febre ardents natos delirium sol at , verum notavit Galenus in Commentariis suis, lutionis vocabulum improprie hic usurpari, cum plerumque morbi sanaiationem significet, in hoc autem casu ex malo in Peius transitus fiat. Uerum quidem est , sequente delirio tremores saepe tollὶ, imprimis si illud s rox fuerit; tunc enim immani musculorum robore valent saepe tales aegri, sed sein infausto omine, uti facile patet. Transit in peri neumoniam saepe cum delirio. Quod in peripneumoniam transire soleat febris ardens , in Commentariis q. 739. dictum strit. Ratio ex ante dictis lacile patet 4 uti etiam quare deIirium saepe adsit . ubi autem bina haec adsunt in febre ardenti, aegros in maximo discrimine versari nemo dubitati imo Hippocrates b) binorum horum concursum lethalem pronu
clavit , dicens e Gibuscunque in febre non intermissente spirandi eaurast, dolirium , lethale . Post ingentia alvi tormina , quae oritur , pessima . D signat enim, intestina 2 mesenterium inflammatione correpta esse et verum febris ardens duim haec comitatur, summum periculum est, ne brevi lethalis hic ganoraena sequatur. iam cito autem nata in his locis inflammatio in gangraenam
abeat . dictum sati in vulnerum abdominis historia 3 2 postea adhuc do
hac re agendum erit, quando intestinorum inflammatio pertractabitur . patet hinc ratio, quare Hippocrates ia) vehementes circa viscera dolores in seribribus acutis malos csse damnaverit , 2 alibi sa) dixerit: Ex afri dolore laba .risso febris argens pernici fa . Solvitur critice cum rigore . Quando simul cum frigoris sensu totum corpus concutitur, rigor vocatur , qui si levior x momentaneus fuerit. hor- Tom R. .. Κ ru