장음표시 사용
61쪽
tieis, eontingere debuisset . In seca ndo autem septenario sol is sere Mesnonus pro coincidente critico habetur , qui inter dies eriticos septimum Mundeeimum medius , vel non fictum in septimo die judicium , vel undaeimo futurum sibi vindicat, rarius quidem septimi . fav us sero undecimi eri asumit cr . Morbi enim , qui ultra primam septimanam excurrunt, minus impetuosum decursum habent, adeoque non tam facile irritatur natura , ut ante legitimum tempus crisin tentet. Inde etiam patet ratio, quare post de- . cimum quartum diem coincidentium criticorum efficacia evanescat, solisque criticis diebus iudicationes contingant. Patet ergo, quod optima haemorrhagia , quae die decretorio fit, sit illa , quae quarto , septimo, undecimo, decimo quarto, decimo septimo, vigesimo ,uc. accidit, lepitimis nempe criticis diebus: minus vero Mna illa, quae iudie quodam critico coincidente contingit, tertio, quinto, sexto, vel nono a suspecta vero habenda erit, quae aliis diebus observatur . Idem autem 2 de
aliis eriticis evacoationibus uerum erit.
Objici sorte posset, eWacuationem materiae morbosae bonam semper esse , quocunque demum morbi die contingeret, adeo ue sollicitam illam temporis , in quo haec fiunt, observationem plus taedii, quam utilitatis habere . Nemo dubitat prodesse semper, si illa, quae relicta nocerent, expellantur de corpore , modo integra talium evacuatio fiat, neque una cum illis boni humores eTeant , Vel, dum haec peragitur, tales & tantae turbae fiant in corin Pore , unde alia mala metuenda sunt. Verum in generali febrium historia patuit, causam materialem febris per febrim ipsam s modo tali moderamine regatur, ut nec nimio impetu , nec nimis torpido motu peccet g. 6 .) subigi, Sc mobilem reddi, sicque ad exitum disponi. Ad hanc autem mutationem materiae morbosae, quae coctio dicitur, requiritur determinatum temporis spatium , varium quidem pro majori vel minori febris intensitate, SemVis minusve rebelli indole materiae subigendae . Attenta iam morborum observatione Veteres Medici invenerunt haec tempora in morbis, quibus per fibrim ipsam subacta & mobilis reddita morbi materia expellitur de corpore:
haec tempora vocaUerunt dies criticos. Illas vero mutationes morborum ,
quae alio tempore fiunt. merito suspectas habuerunt, quia saepe morbi ingravescentis impetu , errore commita ab aegris, adstantibus , vel Medicis , funt , non vero naturae morbo praevalentis effectus sunt. Illud enim, quod morbosum est, a sanis exacte secernere , solius naturae opus est . Dum phleg-mone valida nec resulubilis locum corporis occupat, ne peritissimus quidem Anatomicus obstructa vasorum extrema sic separare posset a reliquis , ut nihil laederet in sanis partibus: interim natura per blandam suppurationem , determinato tempore , illam separationem morbosi a sanis perficit . Notaverunt jam Veteres Medici, uti alia occasione ad *. 387. s9i. 73o. dictum suit, in febribus putredinem humorum , quae fit in vasis, similem esse putredini humorum, quae fit in inflammationibus & abscessibus , in quibus vincenta natura pus fit , in humoribus autem Venarum M arteriarum id , quod in urina puri proportione respondet. Ne autem putredinis vocabulum ossiende
62쪽
ret, monuerunt, hane non esse simpliciter patredinem , sed aliquid habere coctiorus. Cutri ergo in phlegmone in abscelsum convertenda determinatum tempus observetur, antequam pus factum sit , idem M in febribus verum eia se patet. Sicuti jam male pertunditur locus inflammatus , antequam pussa tum est, sic etiam in morbis evacuationes factae, antequam morbosi subactio ge separatio a sanis iam suit, vix prodesse poterunt, quia Vel partem tantum morbosae materiae subducunt, adeoque recidiva exspectanda est a residuo vel serpe impetu summo una cum noxiis bonorum humorum coispiam de corpore expellunt, dum simul illud , quod in corpore relinquitur , iisdem inquinamentis gravatum manet, quia nondum inte a horam sepaia- tio facta mit. QIam parum prosit in morbis ante tempus debitum moliri separationem materiae morbosae , docent evidentissimae variolae , quem morbum ideo pro exemplo siligo, quia, quantum videre potui, veteres Medici illum morbum non descripserunt, cum tamen dies critici Veterum adeo efficaces in hoc morbo obser entur. Susceptum contagium variolosum in homine sanissimo δε-brim accendit, per quam febrim materia morbi versus corporis ambitum criatica metastasi deponitur . Si hoc fiat quarto morbi die , sedatur labris, minuuntur non tantum , sed & evanescunt saepe omnia symptomata , uti quotidiana observata docent. Ubi vero nimio febris impetu, vel calido regimine , sudoriseris calidis datis , stragulorum pondere &C. ante hoc tempus prodeunt Variolae , solent esse longe numerosiores, prioris indolis, neque symptomata multum mitigantur i, imo eo peiora metuebat SIdeub imus in hoc morbo . tuo citius ante quartum diem erupissent variolae. Si autem tardius erumpant, ive hoe ob stactas aegri vires fiat , sive impetuolusima febris sic turbaverit omnia , ut critica illa separatio morbosi fieri nequeat , pessima Manomala penitus symptomata olifer antur , ὀc sere semper certa pernicie
Ex omnibus his , credo , apparet. obserWari in morbis quaedam temporum intervalla , in quibus materia morbi mutata , subacta , Sc mobilis reddita vel expellitur de corpore , vel ad alia loca deponitur . Simulque patet, sedulam horum obserUationem summi usus esse in morbis curandis , ne intempestivo saepe artis molimine noceamus, dum expulere nitimur, quae nondum ad exitum parata sunt; vel impedimus evacuationem illorum , quae iam subacta& cocta locis convenientibus exitum moliebantur. Simul inde discimus, non confidere illis evacuationibus vel insignibus mutationibus, quae alio tem pore fiunt, quia raro tutae sunt, sed plerumque vel morbus in pejus mutatur, vel saltem recidiva postea fit. Ut autem dies illi critici distingui possint in morbis, requiritur , ut cognoscatur, a quo tempore morbi initium computari debeat , de hac re autem dictum fuit in Commentariis s . Simul etiam notandum est, peris diem intelligi totum ex die er nocte tempus in υiginti ae quatuor horas
Cum autem morborum insultus sic diviserit Hippocrates,ut morbi ad quartum diem pertingerent, secundus insultus ad septimum perduceretur scί) Galen. de crisibus Lib.I. cap. I 6. Charier.T-.VIII Iag. m.
63쪽
tur, tertius ad undecimum & sic porror videtur medium culusque septimanae diem , quartum nempe , 2 ultimum sive septimum pro maxime notandis habuisse , uti diserte ex Aphori ο t) 2 Prognostico ante allegatis patet et interim tamen sextum febrium insultum non ad vigesimum primum diem , sed ad vigesimum tantum perduxit, atque tertiam leptimanam secundae C Iulavis, sic ut ultimus secundae septimanae dies simul haberetur pro primo
te tertiae septimanae ; primam tamen & secundam septimanam an invicem separavit, Uicens . Secundae septimanae octavus dies principium es ; atqua hinc undecimum diem vocavit secundae septimanae quartum , decimum septimum vero diem a decimo quarto quartum dixit, 2 tanquam septimum ab undecimo consideravit ; unde patet evidenter , quod tertiam septimanam secundae copulaverit, k trium septimanarum spatium in febribus , secundum Hippocratis computationem , viginti tantum dies complectaturi hoc ia confirmatur ex illis , quae citatum locum mox sequuntur i Pos haec vero eadem ra rione, juxta eandem additionem primus circuitus est quatuor triginta di
rum , fecundux quadraginta dierum , tertiias sexaginta dierum su) . Ubi manifeste apparet, quod morbis in longum excurrentibus , vigesimum quemque diem trium nemne septimanarum spatium ) criticum tantum habuerit runde etiam , uti ante Actum fuit, octogesimo, centesimo , centiamo 2 via sesimo die morbos judicatos fuisse in Epidemicis legitur . Quamvis autem sola observatione hanc septimanarum inter se copulationem cognovisse Hippocratem certum sit, atque in Praxi Midica fidelis observatio susticiat, licee ratio observati non distincte intelligatur ; tamen videtur hanc dissicultatem agnovisse, dum enumeratis morbi insultibus ad vigesimum diem usque mox su unpit sequentia : Neque vero horum qua uam integris diebus exacte numerara poses, neque enim annus , neque menses integris diebus numerari
uent sae). Hanc autem rem latius deduxit Galenus sy), Ω ex Lunae circuia tu demonstrare tentavit, tres septimanas non complecti integros viginti Munum dies, sed dimidiam sere diei partem deesse; atque inde concludere V luit , crisis potius in diem vigesimum , quam in vigesimum primum , incid re . Verum , uti jam saepius dictum fuit, ex illis, quae in Epidemicis cotilegerat Hippocrates, generalia axiomata in Prognosticis imprimis , uti & in Aphorismis, posuit ue cumque in aegrorum historiis , quae in primo 2 tertio Epidemicorum libris squi maxime pro genuinis haberi solent in recensentur , ne unicum quidem exemplum prostet crisis , quae vigesimo primo die contiasisset ; imo , si recte memini, ne quidem ullam facit mentionem illorum, quae
hoc die in aegris contingerint . cum contra ubique sere notet, quid criticis diebus observatum fuerit in his aegris , patet ratio , quare e numero critic rum dierum Hippocrates exemerit vigesimum primum diem , atque.vigesimum criticum statuerit, quia nempe plures hoc die iudicatos viderat sive bona siva
mala , sive imperfecta crisi. Sic Philini uxor periit die vigesima sa). cia
64쪽
yia die septima crisis imperfecta , nono die recidiva , decimo quarto febris acuta, decimo septimo novus conatus ad crisim , vigesimo tartilem die peria secte judicatus est M. He crates vigesimo die imperse'm crium habuit, dein vigessima quarta recidivam , ingesima septima. die pertito). Sic &Ρ aegro qui in Dealcis horto decumbebat, imperfecta crisis viget ima die iacia fuit qui die quadragesimo perfecte judicabatur se in . Cum autem quarto
die primae 2 secundae septimanae, quarto nempe M undecimo morborum die , crises iactas saepius observaverat, hincque ulis diebus magriam vim trisbuerat in morbis, similiaque frequenter contingere viderat decimo seetum die illum pariter pro quarto die tertiae septi anae posuit , tuncque Uigeu-mus ultimus erat tertiae septimanae, qui pariter toties criticus erat, adeo que patet ratio, quare tertiam septimanam secundae copulaUerit , lic ut dies decimus quartus esset simul M secundae septimanae finis , M tertiae initium. Decimum autem septimum diem saepius sudicatorium sinue protrant iterum
historiae aegrotorum . Sic Heroplan , qui nona die im se*e iudicatus saerat , decimo quarto die recidivam habuit, dein decimo septimo die sudicatus fuit s d) ,δe praeter spem evasit. Mulier Uero. quae gemellas dissicili partu enixa erat, decimo septimo die periit phrenitica sc. Λlibi etiam pluribus febrium ardentium judicationes imperfectas eodem die contigit te notat J , quin imo in Epidomicaeconstitutione , quam describit, nullos decimo septuno die judicatos recidivam habuisse monet innoernes , unde dignitas hujus diei
in ordine decretoriorum satis apparet. - a n .
Pulchre autem confirmabatur ille dierum criticorum ordo, quod poli πλrsimum diem iterum observaret vigesimum quartum M vigesimum se unum trigesimum quartum A quadragelamum criticos fuisse, dein stragesimum. in esimum , centesimum, centesimum vise um , sicque manitate simialis se, imanarum ordo recurreret ι quod pariter in historiis aegrorum in Priamo & tertio epidemicorum patet, quas & hic recensere potuissem , nisi , vitatis causa tantum iudicare mallem: unicuique enim hos libros legenti ansertorum veritas a'parebit . .
Neque tamen dissimulandum est,quod in Apserismis vigesimum primum diem criticum posuerit Hippoerates sp), sic enim hami r Sudores , si fbricitantia
δus ceperint . boni tertio die, quinto. er se timo , O nono,'undecimo .m decimo quarto , decimo septimo , vige a rimo, in vigesimo septimo , ω trigesimo primo , em triginmo quarso . Ilii enim sudores morbos judicant . vero non ita fiunx, Iaborem significant, morbi ungitudinem reversionem. Ubi etiam notandum , quod non meminerit quareae diei. Verum Galenur M in Commentariis in hunc aphorismum credidit hoc fieri , quia morbi, qui imparibus diebus exacerbantur , celerius judicantur ue testaturque se per experientiani novisse, quod raro morbi quarto die per sudores judicentur . De vigesimo primo die non sine ratione suspicis .incidit, cor-xuptum locum hunc esse, M vigesimum potius legendum esse , quia nulla han
65쪽
jus diei mentio in aegrorum historiis in libris Epidemicorum habetur ι tum
etiam quod Galenus in Commentariis suis nullam mentionem hujus dissiculi tis faciat, cum tamen in libris suis de diebus criticis vigesimum diem procritico , non vero Uigesimum primum habuerit, A rationem dederit, quata quartus dies hic non recenseatur. Nisi sorte quis maluerit, hunc Aphotismum respondere illi textui si) Epidemicorum ante memorato , ubi series circuituum imparibus diebus judicantium recensetur , ibi enim siderii dies enumerantur.
Patuit autem tunc , praesererulam esse illam enumerationem dierum critic
rum , quae in Prognoineis habetur , & ex modo dictis satis patet, quid de vigesimo die sentiendum sit.' Apparet etiam hinc, quid sentiendum sit de Aphorismo sequenti ψι νε-bricitantem nisi diebus imparibus febris dimiserit, reversi eonsumit: Nam in primo septenario illarum febrium , quae imparibus diebus exacerbationes habent, hoc locum habere potest , sed pro regula universali haberi nequit , cum k quarta die k decima quarta , vigesima , vigesima quarta , trigesima quarta, quadragesima &c. crises fieri absque recidiva ex Epidemicis 3e Prognosticis renoreatis constet. Unde Se Galenus dubitat, an quidem genuinus ille locus fuerit, k pro imparibus legenaum voluit eririeo , prout in coaeis Praenotionibus h habetur. Dum haec Hippocratis loca, ubi solis di bus imparibus criticam potestatem tribuit, legeret sm), simulque notaret ab eodem Λuctore pares dies tanquam criticos alibi habitos fuisse , credidit, quacunque ratione ad numerum respexerimus , nihil rationis . sub illo quidem Aurbore , reperiri ; atque in illa Ninione sust , Pythagoricis numeris deceptos suisse Ueteres injicos , atque hinc , licet imearibus diebus tantam vim tribuerent , absque ulla probabili ratione ab undecimo non ad decimum tertium sed ad decimum quartum transiisse . Verum videtur Celsus minus seliciter Hippocraris mentem hic assecutus suisse , quae non nisi collatis pluribus inter se locis distincte intelligi potest: quod vel inde patet evidenter , quia dicit quartum quemque diem emcacissimum habitum fuisse Hinoerati , illum tamen ne quidem in hoc propositum conservasse , cum a septimo die
undecimus non quartus sit sed quintus . Uerum diserte monuerat Hippocra-νes uti ante dictum fuit, quod secundae septimanae od avus princia pium sit, adeoque undecimus dies quartus erat secundae septimanae . Non ex numerorum proprietate , Veram ex fidelibus morborum observationicius, haec dierum criticorum distinctio ortum duxit, uti unicuique Vete- rum Medicorum scripta attente legenti, patebit. Cum autem sedulam curam , & attentum aci omnia animum , requirat crisium 2 dierum criticorum
in morbis observatio, nemini mirum videbitur, quare plurimi Medici haec neglexerint; imo & dii proterve contemserint & Veteres Medicos , & qui horum vestigia sequuntur in his , uti ad β. s87. , ubi de crisi agebatur . dictum fuit. Quibus certe applicari merito poliant illa , quae celsus dicit, dum
66쪽
dum de tempore opportimo cib indi aesros in morbis agit. ad quod deterinInandum magna diligentia opus esse iudicavit; sic autem habete Ex bis aurem iuramei potes , ab πινα Medies multos non posse eurreri et oumam , s arti ees , idoneum esse , qui πω multum ab aegro recediν. , Sed, qui quaesiuisis vivus, quoniam is major ex populo es, libenter amplectuntur ea praecena , quae sedulitatem non exigaent so). Inter dies autem criticos, qui vel dimidium septimanae comprehendunt, vel illam finiunt, uti antea dirium fuit, haec differentia observatur , quod non in omnibus aequales numero crisis contingant, sed in quibusdam si ue tiores , pauciores in aliis . Sic septimum diem, licet ordine secundus inter criaticos fuerit squartus enim illum praecedit) primarium tamen potentia Se dia
nitate statuit Galenus spin, quia plurimi hoc die judicantur , Se quidem ab 'ute , cum manifesta excretione vel abscessu , 2 quidem plerumque salutari eventu. ndoque tamen , sed rarius, quidam hoc die moriuntur, vel, ma nifeste in deterius Werso morbo , sequente quodam critico die , undecimo V.g., intereunt. Adeo autem frequentes hoc die crises vidisse se testatur Galenua sq=ut ne quidem numerare posset. Quartus vero dies tantum in acutissimis mos
his decretorius est ι in reliquis saepius diei indicis sile quo statim ) mune
fungitur . Proximus huic judiciorum frequentia est dies decimus quartus rhunc sequitur undeeimus 2 vigesimus 3 dein decimus septimus . Dierum autem criticorum coincidentium , de quibus antea di stum mit, non adeo certa hoc resperet distinctio est tertii nempe, quinti, sexti 2 noni, cum non ex sua natura iudicent, sed potius ob coincidens quoddam , exacerbationem , diaetae errorem Sic. Sextus autem dies, uti antea iam monitum
fuit, imprimis iudicii molestia , discrimine , δe recidivae metu, prae reliquis infamis est. Notandum autem praeterea est , epidemicos morbos saepius constanti ordia ne quodam die critico iudicari. Sic Gatinaes ex Epidemicis H poerario notat, in quadam constiti itione epidemica omnes sere aegros decimo septimo die integre iudicatos fuisse , praegressa prius imperfecta crisi alio quodam die, & dein recidiva. unde etiam conclusit Galenue, diem decimum septimum in morbis non esse ex decretoriis eoiseidentibus, sed ex validis'trimis. Ita & θιμnbamus notavit, febres continuas epidemicas , quas describit su , circa decimum quartum critice solutas fuisse . Adeoque semper 2 in his ad genium morbi epidemici attendendum est, ut distinguamus , quo tempore, Seper quas vias , morbus exitum quaerat .
Prout iam morbi celerior impetus est vel remissior . ita etiam citius seriusve crises accidunt, δe dies critici minori inter allo a se mutuo distant. Sie in illis febribus , quae trium septimanarum spatium non excedunt, quaternarii Se septenarii dies judicant: δe praeter illos adhuc in binis prioribus septimanis plures dies critici coincidentes sunt, tertius , quintus , sextus Rc. uti antea dictum suis. Si vero morbi acuti uitta trium septimanarum spatium e te . . Ha da
67쪽
dantur, tune quaternarii dies vix amplius Critici numerantur, di soli tantum septenarii iudicant , quorum tamen emcacia post quadragesimum diem dele tur ι tunc enim vigesimum quemque diem tantum pro critico habuit Hippocrares , sexagesimum nempe, octogesimum, centetimum, & centesimum vigesimum , uti ex Prognosticis lu) & aegrorum historiis in Epidemicis enarratis patet. Si enim primo illo morborum acutorum circuitu , qui viginti dieiabus terminatur , non potuit subigi, solvi, mobilis reddi, k ad excretionem disponi morbi materies, longius temporis spatium ad hoc perficiendum natura inpendit , & plerumque, silente per plures saepe dies morbo, & pluribus saepe lactis recidivis, tandem remoto quodam die decretorio de rebelli haemorbi materia triumphat persecta crisi ι vel & saepe sensim x lente subistitue pertinax haec materia , Ω absque tantis turbis, uti primo circuitu , qui via ginti diebus terminatur , fiunt, sensim expellitur variis viis de corpore, vel collecta in quibusdam corporis locis abscelsus facit. Usque ad quartum δε-
eimum quidem magueae sunt perturbationes in morbis . Proximo loco Deeedunt , quae usque ad vigesimum babentur . omnes vero, quae pest hune ad quadragesimum Decedunt.paulatim remittuve Debementiam τι ἄγωνινι εἰν ).Θdeo ut, qui psi quadragesimum funν, omnes prorsus laqueant, eoncoctioniis ous potius , abfe bus , quam excretionibus mσrborum olutiones faelem r. Accidunt in his quoque per excretiones interdum judicia ,sed raro, n quo magnum cerιamen habent, frequenter pluribus diebus judicia compleου--r , ma ime eum in absessum vertuntur sM . Notandum enim & hoc est
cujus jam memini ad q. s87. , ubi de crisi agebatur , quod in morbis longi
ribus judicia perturbationis vehementiam remittant non tantum, Verum etiam
pluribus diebus perficiantur. Unde Se H pocrater , qui in illa periodo , quae iuuatuordecim diebus finitur, absolute diem indicat, in quo aegri iudicati iant , in diuturnioribus morbis notat iudicia saω fuisse, non in quotim diadefinito , sed circa illum , unde Sc patet, quam caste & sedulo observationes morborum tradiderit. Sic in prima constitutione , quam describit I in , dicit: Iudieabantur autem inter hos , quibus brevissimi erant morbi, circa Diagesimum diem ν p.rimis vero eirea quadragesimum; multis circa octogesimum. Sic etiam Claaomenius sa) non in quadragesimo die , sed circa quadragesimum diem convaluisse legitur. Et Herootus sa), post varia mala tolerata in longo morbi decursu , circa centesimum diem aluum biliosis multis Perturbatam habuit , neque pauco tempore 3 tandemque dysenteria cum dot re vexavit, & centesimo die plane judicatus suit. Quamvis autem morbi acuti, post imperfectas crisis in tantam longitudinem quandoque excurrant, simulque retusus videatur tunc horum morborum
impetus; non tamen cogitandum est, in talibus casibus solam morbi longi- tuclinem molestam esse. Periculum Varo abesse , adeoque vix operae pretium esse , ut ad remotos illos dies criticos attendatur, clim sensim illi morbi s tiscant: observavit enim Hippocrates , & tales morbos quandoque lethales suis
68쪽
fuisse, mortemque die critico remoto contigisse . Sic mulier illa , quae possPartum febre acuta correpta fuit, octogesimo die periit stu. Λlter vero ae- Otus sc , quamvis quadragesimo die a sebre liber esset, tamen urinae male erant, insomnia aderant, & cibi sal ulla, & stea centesimo M visesimo die perii te notat autem Hippocrates, quod ferculis multis li vitiolis usus suerit , ut nempe moneret Medicos, ne imperfectis talibus iudiciis considerent ,& , quamvis morbi in longum excurrerent, tamen sedulam curam in diaetae regimine adhiberent. Dies autem illos criticos , in quibus nempe in morbis frequentissime judicia
Contingant, Veteres Medici vocaverunt etiam dies rudices 3 quatenus neminpe , dum in illis judicium non contingit, indicent, quid sequenti proxima
die critico exspectandum sit. Antea enim Vidimus, determinato quodam temporis spatio in febribus indigere naturam, ut materiam febrilem subigat, sol vat, & mobilem reddat, sicque ad excretionem disponat . Dum autem in hoc OPere occupata natura est , mutationes quaedam occurrunt imprimis in urina , ex quibus detegimus sic disponi materiam febrilem , ut minus noceat. Illae mutationes observatae vocantur signa coctionis , tam laeti semper ominis in morbis, ut haec sola pro bonis signis semper 2 absolute habuerit Galenus, quocunque demum morbi tempore occurrerent , cum signa ipsius crisis quandoque suspecta sint, uti paulo ante vidimus Hippocratem Voluisse, ut istin melius iudicantia non statim appareant, antequam nempe probabilis spes sit , materiam febrilem subadiamia mobilem redditam esse . unde dixit Galenus rufi coctionis signa saepe enim , ast utillisma sunt , repetere convσ-nio nunquam male apparans, decretoria vero es tibi male appareant), neque enim in augmentiν , neque in prineipiis , sed insatibus illa apparere esto nis . Atque inde conclusit. coctionis ligna semper certa esse , crisis Vero signa incerta, prout vel sola , vel cum aliis, vel in diversis morbi temporibus
apparent te). Quid autem coctio sit, & quaenam eius signa , dictum fuit in
Commentariis *.s87. , ubi de hac re agebatur . Haec autem videtur suisse Veterum Medicorum opinio , quod ad dies criticos sollicite semper attendendum sit, non tantum quod judicia morborum ita illis fieri soleant, verum etiam quia ex mutationibus morborum , his diebus obserUatis , praevidere possumus , quid sequentibus diebus criticis suturum sit . Ob hanc rem Hippocrates loco antea in eadem hac paragrapho citato G dixit t Septenariorum qqartus es index . Secundae septimanae octavus priseipium . Undecimus quoque spectandus dies est. Is enim fecundae septimanae quartus est ὀζc. Ex quo loco manifeste apearet, indices vocari respecta suturorum illos dies , qui ex sua natura critici sunt. unde etiam , postquam monuerat . in morborum initiis difficilius praenosci posse morbos , qui intra lon- issimum tempus judicari debent, quia similia cum aliis habent principia, adit Hippocrates u) sequentiar Verum a primo die anima ertendum es, O ad quemque quaternarium additum considerandum,nec Iatuit,quo se versurus μ
69쪽
ne Isis Iritur se eontingentibus eonjectare oportet tum ex tripore,rum amaret unumquemque ex criticis diebus habere rationem diei indicis re tumi moxime sequentis diei: sic quartus dies septimi, septimus undecimi &c. index esse poterit. Cumque post vigesimum diem , partim ob minorem mor-
d im,tu partim ob magis rebellem morbi materiam , quaternariis nota diean potestas sit, sed septenariis illa tantum plerumque competat δ
idem de his di in s , tanquam indici s , verum erit . unde patet ratio quare Hi eram μ) dixerit: iuribus die septimo eontingit resis , rashra a babet die quarto nubeculam, ae alia secundum ramnem. Cinionis enim , saltem inchoatae . signum est, si urina similes dotes diat habere et adeoque proxime sequenti die critico iudicium exspe Muin
rit ubi vero nulla coctionis signa , sed cruditatis potius , to die ob
servantur . 2 maligna simul symptomata adsunt, tunc mala crisis, siUe mors, die septimo sutura metuitur , nisi morbus admodum acutus sit, 2 exacerbationes diebus paribus fiant, tunc enim quandoque sexto die mors Venit, quam dies quartus indicaverat ; uti monuit Galenus si). Caeteroquin quItum diem ex sua natura septimi indicem esse affirmat, seque illud certo noVisse ex acc rata morborum acutorum obser atione testatur. Prout jam tardius vel celetrius movetur morbus , ita 2 index dies in proxime sequenti critico , vel Ne remotiori, iudicium suturum demonstrat ; uti etiam quo plura Vel Pauciora coetiolus signa in tali die indice adsuerint, aliaque symptomata mitiora su rint vel maligniora et ad haec enim omnia attendendum esse Galenus In loco
Si iam aegrorum in Epidemieis descriptae historiae cum modo vis co serantur. patebit, datas de diebus indicibus regulas eservatis erinicis pulcherrime confirmari. Sic Sileno die quarto pessima quaevis aderant, unde malae erilis in septimo die metus. Mors tanaen non contigit die le-ptimo, sed voce desectus extrema frigida habuit . qui' non a tuis recaluerunt , nihilque minxit , adeoque dum septimus dies index eri retriciu undecimi , atque omnia mala aucta adhuc fuerant, undecimo die rs exi perianda erat, uti δc contigit. In alio aegro si) notat , septimo die omnia suille eXacerbata , urinas malas suisse , & alia plura maligna symptomata 3 verum& ille pro cime sequente die critico , unaecimo nempe , periit. Sic etiam aeger Octavus, decimus . undecimus λὶ quarto die pessima signa habuerunt,& septimo mortui sunt. Quamvis autem quandoque continaat, aetate florentes k validae naturae aegros intentatas in die indice mortis minas sequenti die critico effugere, tamen hoc rarius accidit A & tunc , nisi in melius vertatur morbus , alio die critico pereunt , interimque omnes indices dies ,
qui satalem hunc diem praecedunt, sessimis sγmptomatibus insignes sunt. Sic
70쪽
mulieri in mendacium soro decumbenti su) ab initio jam mala signa aderant,
quarto autem die exacerbata sunt omnia , septimo die jactatio toto corpore, sudor frigidus, extremorum frigus diu manens &c. indicare Uidebantur , unis decimo die mortem instare verum tamen & hunc diem supervixit, quamvis vomitu aeruginoso, bilioso, extremorum frigore &c. insignem , sequentibus autem diebus omnia adhuc in pejus ruebant, & decima quarta die periit, licet adhuc irrito naturae conamine narium haemorrhagia eodem die contin- feret. Quod autem quandoque quartus dies index sit sexti dieir docet Phi-isei ο) historia, cui quarto die omnia exacerbabantur, & urinae erant nugrae 3 tamen ille non siptimo, sed sexto, die periit. In fine tamen huius historiae monet Hippocrates, exacerbationes in hoc morbo accidisse diebus paribus t atque hinc patet ratio , quare sexto die potius mors exspectincta fuerit, quam septimo. Plura alia ex Hippocrate adferri possent, quae huc faciunt , verum puto haec sufficere , ut dierum indicum dignitas pro
Ex omnibus his apparet, phrenosin Medicam in morborum eventu 2 tempore definiendis plurimum lic promoveri posse ἔ neque tamen in his esse a lolutam & mathematicam certitudinem , unde in praesagiis suis veterani Medici cauti solent esse , Ω quamvis ex pessimis signis mortem praevideant,
summum periculum adeste monent quidem , raro tamen omnino conclamatos
aegros prohunciant, sed aliquam adhuc in sinu spem fovent. Et contra , quamvis omnia in morbis acutis satis mitia videantur symptomata, nihil negligunt, nihil temere tentant, moniti ab ipso o), quod in initio climcile sit distinguere morbos, qui intra longitumum tempus judicari debent , ab illis, qui cito finientur , cum similia saepe sint eorum principia . Famae enim damnum incurrit Medicus, si brevem I sacilem pronunciave rit morbum , qui dein & longitudine taediosus, & non sine discrimine decuserit ; omnia enim tunc mala solent curantis Medici commissis erroribus tribui. Minus quidem malum est, si evaserit aeger , quem moriturum pronuncia erat; nam tunc Medici peritiae adhuc saepe solet tribui, quod ex ipsis orci saucibus evaserit aeger . Interim tamen praestat in his cautum esse Mediacum , semperque memorem moniti H meratiei scujus & in Commentariis q. S87. memini), quod nempe Acuto rum morborum non omnino certae sunt prae ictiones, neque mortis neque sanitatis Θ). Nec aequi harum rerum judiaces facile imperitiae damnabunt Medicum , licet aeger , quem ex pessimis signis observatis moriturum praedixerat, evaserit ι cum & Herophon r), praeter Hippocratis exspectationem , ex periculosissimo morbo sospes emerserit.
Errarent tamen summopere , qui inde concluderent dierum indicum 2 criticorum observationem inutilem esse, cum raris quibusdam casibus eVentus non respondeat penitus illis , quae ex horum dotirina praesagi verat Medicus . De qua. re videantur illa , quae ad *. s87. , ubi de crisi agitur, di--a suerunt.