장음표시 사용
91쪽
uita uia vapore aquae alluatur, tantum usum habent: nunu immergantur
saepius ile die aquae calidae , axillis , parotidibus , ingrunibus , spongiae. aqua calida turgidae frequenter apelicentur, ut omnibus his locis applicata aqua Uenas ingrediatur , M sanguunt, ob iacturam tenuissimae partis ii ea-hili, restituatur diluens vehiculum. Si tuit autem eadem opera tota corporis superficies optime perspirabilis redditur, sicque hac via expelli possunt de
Corpore , quae reiqnta nocerent. Operosi fuerunt in his Veteres M icii Vitis enim , myrti, rosarum Ac. soli a pa imento inspergebant, aqua crebro.haae irrorantes ι teoida fovendum Sc colluendum os iubebant frequenter , epithemata pectori ia nomacho applicabant, pannos lineos oleo & aqua calidis madidos imponebano, vel ex alto in pectus illa delabi curabant Sce. u).
Omnibus enim his iactis pessima symptomata. quae febrim ardentem coTut ri solent, leniunt , uti sunt linguae siccitas , sitis inexpletalis, anxietas intolerabilis, tussicula. , vox elangosa &c. Neque hoc tantum , sed per ea-d in corporis partes internae & externae sic dispopuntur, ut criticae eVacuationes , per quas febris ardens sol i solet, optime per illas fieri possint. Nartim haemorrhagia enim , adeo hic salutaris , emollitis naribus internis Uapore aquae tepidae optime procuratur , laxata tota cutis pulcherrime ad se dores criticos disponitur , mollis Se humidus pulmo facilius per spata crassa morbi materiam eliminat , emunctoria illa corporis, pone aures , sub axillisia in inguinibus, tepidis somentis continuo laxata, deponendam bic critica metastasi materiam admittunt Rcilius &c. Unde patet, quantum usum h
mechatio totius corporis in cura febris ardentis habeat .
Medicamenta aquosa , blanda , nitrosa &c. De medicamentIs non adeo solliciti videntur suisse Veter Medici ; nec mirum , cum illa, quae potus titulo inermantur, uti etiam ὀe cibi, remediorum vices gererent . unde Hippocrates praeter mulsam , poscam, o mel, vita quid dedisse videtur ελο & haec pro potu communi aegris propinabat . Sic & apud Celsum , Aletium, aliosque nulla sere medicamentorum mentio fit . Si autem conserantur illa , quae de cibis & potibus febre ardenti laborantium dicta suerunt , patebit evidenter, eadem omnes habere dotes , quae in medicamentis requiruntur. Nam aquosa, blanda, demulcentia, subacida , sunt haec omnia . Res enim eodem redit, stoe decocta a hordei, avenae Me. cum gratissimis acidis succis vel larupla pro potu conmuni, sive medicamenti titulis quis dederit. Negligentiae tamen accusarent Medicum & aeger 2 adstantes , si in tam gravi morbo nutus ossicinalibus uteretur Pharmacis ue praestat. erso &hoc titulo exhibere talia , quae eidem scopo serviunt , Ω magna varietate haberi possimi. omnes. enim seruet, u sapae ex tructuum subacidorum succis parata , aquis millatitiis, in quibus servidum non adest aroma , diluta , quales V. g. sunt melissae , florum sambuci, . tiliae & similium aquae destillatae , vel in decoctis scorzonerae , graminis , tragopogonis, bardanae, hordei, avenae &c. soluta , saluberrima di gratissima limul medicamenta exhibeata Ex. cerasis , fragis, moris , rubi idaei baccis , ribes iis Sec. aestivo tempor, dum recentia haec adsunt, similia parantur , dum leviter trita servido hordei Uel
92쪽
vel similium infunduntur , deinde colatum' liquum a sacciuiro vanaelle edulcoratur . . dditur his nitrum , quia Ie levissi inum inter salia , Ω sacile mutabile per vires nostri corporis , optimum inflammatoriae densitatis est resblvens , neque interim tigido nimis stimulo notum auget s vide l. i ὀ s. a. ) . Si hujus drachma dimidia vel integra singulis talium dococtorum libris diluatur, sufficiet. majori enim copia datum salino stimulo motum augeret, qui jam nimius a lest; omnibus jam his proprium est , ut alvum lenissi ne laxent ; quod remper
conducit, ne putridae faeces in intestinis diutius maneant: ratione aquae , quam copiosam habent, urinae materiam suppeditant έ sieque lac int, ut per urinae Vias una cum aqua sales Sc olea sanguinis , per auctam motus circulatori L Velocitarem acriora reddita , expillantur . Simul per eadem praebetur sudori blandum vehiculum , quo toties, uti vidimus , feriris ardens sol Vitur, quando nempe, solutis humoribus 2 laxatis vasis, debito tempore morbis odit. Periculosae im esse illa ramedia . quocunque demum titulo superisiane, quae acri stimulo praedita ad sudores movendos adhibentur , ja n saepius dictum k demonstratuni fuit. Simul etiam aquae calidae copia, praecia
de si molli glutino hordei, a enae , 2 similium di .es fuerit, laxantur itinrae prae siccitate contractae u rigidae, saponaceis illis suceis & nitro liquorum crastities attenuatur , simulque omnis acrimonia enervatur, Partim dilutione , partim opposita horum indole , cum haec omnia vel acicla sint Vel acescentia, ge in febre ardenti ia acrimoniam alcatinam putridam , Uel oleo-sam rancidam , vergant humores . Ingens jam remediorum , quae hic coamveniunt, numerus etficit, ut vel modice etiam Materiae Medicae peritus . non tantum medicamentorum jucunditate , sed etiam grata varietate , aegris placere possit. . 'Cum aurem febris ardens saepe haemorrhVia narium solvatur , uti ἔ. 74 I. patuit; δc quandoque illa tam impetuosi obses ata fuerit, ut inde in discriamen aegri venire possent, non incongruum duxi hic addere illa, quibus ii modicus sanguinis per nares fluxus compesci possit. Reliquae aptem eVacua tiones criticae , quae ita subre ardente fiunt, per vomitum, alvum, sudorem , uriΠam , sputa crassa , raro adeo impeto ae luat, ut ab his aliquod periculum me isendum foret ι Ω de vomitu, alvo, 2 sudore cohibendis, si nimii fuerint, di qum fuit, quando de hss inter symptomata febrilia agebatur , adeoque sus-ficiet de narium haemorrham compeIcenda dicere . Tam suribundo quandoque impetu ex soluta in naribus arteria sanguinem erumpere , ut pauco tempore ad plures libras exeat, si metus sit, ne qx siuebita & valida illa inanitione syncope aut convulsio fiant, observata practica testantur . Galenus in miro illo casti inclijus memini ad 7 i. , cum haeremorrhagia , quam praedixerat , iam quatuor cum dimidia librae evacuatae suerant, illam compescere aebuit. Inter illa autem remedia, quae huic serviunta laudaverunt multi Venae sectionem , ut nempe impetum san- Iumis revellerent . Verum quam parum inde sperandum sit, in Commentariis φ. at 9. dictum fuit. Simul etiam periculum est , ne per venae sectionem illa mala , quae ob nimiam inanitionem metuuntur, augeantur', dum nempe illa adhibetur , postquam iam multum sanguinis effuxerit . ubi Vero in juvenibus verno vest aestivo tempore de naribus enmpit sanguis, at -
93쪽
ue antea Illos nimias tales hamorrhagini passos sesim eon int, venae sectio
locum habere potest , ut copia & impetus sanguinis minuantur. Tales vide tur Misse illi casus, in quibus Gaunus thi testatur , se saepe' numero me venae semonem sedasse ex tempore narium haemorrhagiam . Nam in modo memorato casu illam non adhibuit, sed aliis usus suit remediis. Legitur quidem apud Hippoermem s i ): Quae ex naribus coρ osa violenta multa Ruxeiarint, ad emout ares interdum deducunt: venae femo fomite verum Galentirmatust in Commentariis suis ad hunc locum ) hoc sic debere intelligi, quod venae sectio solvat, si ante narium haemorrhagiam adhiberetur. Praeterea in Coacis fraenotionibus f IJ aliter haec sententia exprimiturr loco enim alaeta πολλα ρύεντα habetur γεντα ι sicque sequens, longe diversus a praecessenti sensus habetur e stuae ex naribus larga siluunt) vi f ressa , -π- doque convulsionem provoeant; venae sectio solvit. Sic enim per uenae sini nem tollitur illud, quod immuna suppressione retentum fuerat dism in priori casu convulsio, ob nimiam inani nem facta, per Venae sectionem potius augeretur. Unde Ω Ρdenbamus, qui in sanis haemorrhagiae natium praecavend. e , Vel & compescendae, venae sectionem utilem lauda erat non multum tamen inde exspectavit botii , ubi in febribus critica talis ta morrhagia compesci debebat in . Artuum ligaturae tales, quae venas comprimunt, arterias vero non, hue spectant, cum sic impediatur, quo minus sanguis venosus tanta copia Versus Ar redeat, 2 multum sensuinis sic in venis facile dilatandis retineri poterit: sicque tempus conceditur arteriae apertae , ut propria vi se contrahere possis. Cucurbitas magnas hypochondriis applicatas , dextro quidem , si ex dextra nare, finistro autem , si ex sinistra nare flueret sanguis, prae reliquis auxiliis laudat Galenus so) t iacum frustra situ erecto, st ida escanare attracta, spongia frigida mulla imbuta fronti applicata , artutius deligatis , compescere tentabat nimiam haemorrhagian . illam statim sedavit cucuriabita dextro hypochondrio affixa. Λnodynis cum mictu nimium sanguinis orgasmum se minuisse testatur e denὀamus ue R dein purgante dato praecavisse , ne eost rediret sedata jam haemorrhapa r idemus dum hoc symptoma aderat, citius dedit purgans in febribus acutis, quam quidem aliter istebat . . . . ubi tam valida aderat haemorrhagia, ut periculum in mora adhsse videretur exhausto iam sere corpore, nunquam sesellie rete vitrioli albi me, racissima solutio si nempe turunda , hac madida , naribus immiliti tetur . curando ut quam prosunaissime ingrediatur nares. Hoc fit , si calamus linteo carpto obvolvatur solutione' vitrioli imbuto, dem nari immittatur hac lege, ut primo perpendicularite' intrudatve ad pollicis dimidii circiter , plus minusve , longitudinem 3 ac si quis per narium soti ina versul ces protrudere vellet, dein elevetur prudenter calamus , & recta sursum adigatur, quo usque absque laesione fieri poterit 3 tunc corppressis narsis
94쪽
Iente sducatianea rus, relicto linteo ea ire Nisi tali cui antela hoc fiat, raro ad locum unciain vutioli solutis pervegit . Relinquitur lutem haec turunda ibr, donec post unum. alterumve diis sponte elabatur . Similem methodum commendavit mnis ras q), dicens e cialcitidem digito priar
formatam avrime . em earsilaoms utri-- fris commi- ghumue lacte a uo cinoso, 3 ερο eapua Navas rfustrantia πιμι ν , β anai um-mpassueris callida . Vendum interim, ne nimis meticulosi natam in morbis his haemorrha-giam supprimamus intempestiva. . Quamdiu pulsus adhuc plenus satis est , Calor ad extrema usaue, color rubet in labiis Se iacie , nullum periculum est: ubi vero pullus Vacillare in t , pallor conspicitur , venae concidunt, nou imus sistendum esse sanguinis fluxum. Saepe accidit, ut sinitam Se v lidam haemorrhagiam animi deliquium sequatur , stinuique tunc cesset haemorrhagia ue natura tunc illud lamente , quod ars saeω imiretur in morbis acutissimis curandis, dum venae sectionem ad animi deliquium usque instituta
s. 744. uibus qui adiunxerit clim In ressulis universialibus de
cura acutarum, harumque symptomatum . α 2- cutura de acutis in perniciem insterum singularium
tendentibus, liquido perspecta habebit, Ardentis Febris cujuslibet
Recensita iam suemne praeeedenti paragrapho illa, quaa in cura labris ardentis maxime notanda erant i Reliqua enim in generali febrium cura habentur. ino enim tempore morbi cibos dare oporteat, quaenam ill ,rum debeat elle copia 2 vis . pluribus ibidem dinum fisit et uti etiam qu modo acris irritans stimulus . corrigi vel 'er ili debeat, & quibus remediis tentor humorum stavi possie , quomodo materies morbi ad coctionem Secri sim optime praeparetur 3 viae lubricentur per quas moria materia fia, sina, ὀc mobilis reddita, exitum sibi parati de omnibus illis abunde dictum suit. Symmomatum autem praecipuorum, quae febres comitari, Sc quibus a se mutuo a istingui solent, δe variis quandoque nominibus vocari, historia Se cura pariter pertractata cant ue adeoque nihil addendum dictis videtur. Cum autem λr febrim ardentem inflammatorii viscerum morbi toties fiunt , qui saepe singularia quaedam in curatione notanda requirunt , ὀο imprimi, phrein nitis UeI peripneumonia , debent δε addi illa . quae postea de acutis morbis, singularem indammationem hujus illiusve visceris facientibus, dicentur. c ρ γ De Victu acutor. Charier. Tom. II. PS. I a
95쪽
atin di reliquae sebres acutae singulares ex dictis intel Uigumui , vel ad ' plomata singularia pertinent ἰvel stant alius morbi effectust
. Λctum enim flait primo de febribus illis, quae absque ulla intermissione uno decursu torum suum stadium absolvunt, quae Synochi vocantur , quae in putres . & non trutres, distinguebantur et ubi vero intra viginti quatuor horarum stadium talis febris siniebatur , tunc dicebatur Ephemera. Adeoque patet, omnes febres continuas ad has tres species posse teduci.' Si vero inis flammationem visceris cujusdam comitςntur , tunc ad morbos iustaminatorios iertinent ; de quibus postea agetur . Cum autem febris ardens sit pessima pecies'illarum febrium , quae nullam quidem intermissi mem , sed tamenn tabiles remissiones 2 exacerbationes , habent; patet , ex ' hujus Curatione facile 'ntelligi . quia in aliis similibus febribus , quae nec tot, nec tam saevis symptomatibus stipantur , aῖendum sit. Praeterea hae febres continuae remittentes saepe ex intermittentium protractis 2 duplicatis palo smis fiunt, retuso harum imp , solent in very intermittentes tr q8re , adeoque caetera , quae huc pertinent , e ebrium intermittentium hesoria & curati ne petenda sunt. Reliqua autem febrium diversitas, quae Fud Auctores occurrit, a molesto quodam symptomate illas comitante , desumi solet; verum de his in symptomatum febrilium historia dictum fuit. Sic febres singultuosae , sudat riae, Asodes a fastidio Se anxietate, Epialae a continuo rigore , Exanthematicae 2c. vocantur . Tota autem diversitas curationis in his a symptomato pendet, unde nomen habet. Ubi autem febris acuta singularis morbum . quemdam inflammatorium comitatur, vel ex illo ut causa sequitur, uti V. g. dum in pleuritide suppurati a retento pure febris accenditur , facito patet,
curationem ab illius. morbi cognitione pendere . . . . .
Λdeoque pro febrium historia & curatione nihil superest , nisi ut adhuc
96쪽
FEBRIS INTERMITTENS.I. 7 6. utaris Intermittentis definitio jam data 727. , hu-x jus diagnosis qMnte patet, distinctio in varias clas
facilis , utpote seli temporis differentiae innixa. stptenaria exquisita quandoque accidit , ut vidi.
Febres illae , quae per vices impetum remittunt, ut plena απυνεξία inter duos quosque paro xysmos intercedat, Vocantur intermittentes , uti *. 727. dictum fuit adeoque hoc respectu facilis illarum Diagnosis est , qua ab omni alio febrium genere distinguuntur . Sed , uti lacile patet, requiritur ad hanc diapnosin , ut Medicus binos paro cyimos Se tempus intermedium observaverit, antequam de hac re certus esse possit. In primo autem ingruente paroxysmo statim definire, an febris intermittens Nitura sit, 2 qualis , an quotidiana , tertiana , quartana , longe difficilius es t de qua re statim , Postquam intermittentium variae classes enumeratae suerint, adhuc quaedam
Diversitas temporis , quod inter singulos paro sinos intercurrit , varias harum febrium classes emcit. Si enim quotidie renascatur febris , Iilena tamen ιμ inter singulos paroxysmos intercedente , vocatur stuosidiana. Si primo die accesserit sebris, secundo die vero aeger a febre liber suerit,& tertio die iterum similis sebris redeat, vocatur Tertiana * calculo facto ab unius paroxysmi initio ad principium subsequentis st). Si vero seeu Os paroxysmus in quartum diem ab initio morbi incidat, vocatur rana ; si in quintum , Quintana; sic de reliquis , inter quarum paroxyGmos adhuc longiora intervalla observata laerunt. Hoc autem notari meretur imprimis ideo , quia apud nos saltem vulgus haec sebeium nomina saepe turbat, dum Quartanam vocant tertia die redeuntem febrim s Derdondaee- ρεε horis) . quia vident binos dies transigere aegros absque febre , Ω deinde die sequenti, quem tertium vocant, febrim redire . Ob eandem rati nem tertianam appellant febrim , quae alternis diebus corripit triderem de sua Dor/U . Medicis tamen, & hic , .& in aliis morbis in usu est a
primo morborum initio calculum instituere et unde ratio nominum , quae his febribus dari solent, patet. . . . Qtiotidianas , Tertianas , Qtrartanas febres frequenter occurrere , notum est omnibus: illae Mero intermittentes , quae inter singulos paroxysmos lon-'gius adhuc intervallum habent , rarae admodum sunt. Febrium tamen, quae
quinto, septimo, & nono die redeunt, meminit Η'merates s J, D septenariam exquisitam se vidisse testatur celeberrimus horum Aphorismorum Auia febrim , ex quartana sata .m , semel mihi vidisse contigit ; 'F post quatuor paroxysmos cessabat haec febris nte sua . octavo quoquo die eadem hora & cum iisdem symptomatibus febrim rediisse per quinque, vices , observavit Simon Sciuitatus it et sextus vero par ysmus , qui & ul-
97쪽
m. FEBRIS INTERMITTENS. I. ro.
tiimis suit, in quintum a paroxyssino prox o illem incidebat, tribus horis
solitum exacerbationis tempus antizipti f. Veru n 2 notatur ibi, quod abiaque rcmediorum sere usu partim per sudor. N , partim per urinam copiosam redierit sanitas . Longe diuturnior ira tal m sebrim vidit Ainarus L sanar Uin adolcscente Iuda o, quae ab inchoante hy lic ad medium veris utque perduraUit , 2 quidem evidenti bos in X m parox 'sm s , per quindecim sere horas . Finito vero paroxysmo, rectissi ne vatialia'. Pl ires tales casus apus observationum Medicarum conscriptores , v l 2 collectores , habentur , quibus constat, febrium intermittentium lonotores periodos quandoque observatas fuisse . Longissimum tamen , de quo legitur , intervallum inter binos par xysmos annuum spatium complectitar . Antipater Sidonius Poeta omvibus annis uno die tantum natali eorripiebatur fueri, dr' ea eonsumptus es. fatis Asega senecta sx . Plures tales observationes collegit Sebenthius . Non admodum frequenter tamen contingere longiora illa in febribus intermittentibus inter singulos paroxysmos intervalla , vel inde colligere liceret, quod Galeis nus sa) testetur , se nunquam vidisse longiores illos circuitus ι quintanos vero solos observasse , sed obscuros, M ambiguos . Qaintanam tamen febrim distinctissinam vidit Tulpius sal, quae reciprocantium circuituum ordine ultra mensem decimum octavum durabat, sine evidenti corporis macie , me manisula virium jactura. Cum autem febres intermittentes inter se ratione intervalli inter paroxysmos
differant , patet satis, illam distinctionem omnibus obviam M. facilem esse . Verum harum febrium diagnom magis limitavit Galenur sι , voluitque , ut vel in primo ingruentis febris paroxysmo quis distinguere posset, ad quam
intermittentium febrium classiam pertineret di, imo ausus fuit dicere , quod Tesertavam quidem a quartana , qui primo satim die nescis di inguere , neque
γο/idiario seseis signa haec posuit Galenus sor Quod in illa eaIoe humidior esset cum quadam acrimonia, quam non protinus admota manus , sed permanens, sentit 3 sitis esset minos; vomitus pituitosi ; 2 similis pituita al-YO excerneretur , universum corpus crudis humoribus scateret , aetas , natura , anni tempus , temperies essent humidiora . Praeterea in febre quotidiana nunquam tantus aestus , quantus in vigore in Xysmi tertianae , percipitur .
Tεrtiana febris distinguitur , quod majori cum rigore incipiat, quam qu tidiana , una cum punctionis cujusdam molesto sensu , pulsus naturali similior sit , brevi magnitudine Se vehementia increscat ἔ sitis adsit ma'na calor magnus , sed aequabilis ad extrema usque 3 tangentis manum valde primo iniciens , sed qui paulo post a manus calore superetur , sudor sequatur ι bilis vomitus superveniat 3 vel biliosa per alvum dejiciantur 3 urina exeat biliosa . Diagnosin firmat , si anni tempus calidum fuerit, temperies calida & biliosa,
98쪽
labores , violliae , curae , inediae praecesserint . inartanis autem proprium erat μ), quod in illarum invasonidius arteria quasi alligata videretur , atquaad interiora retraita, uti alia occasione ad L s76. dictum suit; neque in sti gore quartanae ille piinctionis sensus adest, ut in tertianis 3 sed percipiunt aegri, ac si omnes p.rtes molles ad ossa usque contusae foravi. Imprimis si regio talium febrium ferax fuerit, Fidemice grassentur , M tempus autumnale fuerit, firmior adhuc erit diagnolis. Q. iam is autem memorata haec signa munum pondus habeant in his februbus distinguendis & peritus medicus , imprunis longo artis usu in his firmior . ex illis praesagirie possit, quonam temporis intervallo rediturus separoxγΩmus , interim tamen dictat prudentia, ut cauti simus in his , ne aliquat o nimis temerario praesagio una cum arte Sc artisex ludibrio exponatur. Nihil enim nocebit , at agnos in eo usque differre , donec sequens paroxysmus illam indubitatam secerit. ini autem luculenta in praxi versantur , ex cognita epidemica constitutione lacile praenoscπe poterunt, ad quam intermittentium classem pertinebit febris , cujus primum parox smum vident. Praeterea in intermittentibus febribus notatur distinctio, quae sumitur a majori vel minori duratione ipsius paroxrimi. ubi enim tertiariae paro nmus intra duodecim horarum spatium terminatur , tunc exquisitam tertianam υocavit Galenus f), ubi vero duodecim horas excederet paroxysmus, intermissionis vero tempus tamen longius esset illo , quod paro simus occupat, vocavit simpliciter tertianam absque ullo epitheto addito . Si vero paro Lmias in talem diuturnitatem excurreret, ut liberum a febre intervallum excederet , tunc extensam sive productam tertianam appellavit. Neque inutilis
haec distinctio est, cum quaedam praesagia , uti postea patebit exquisitae te
Ubi vero die intercalari inter binos paroxysmos nova acce*o fit , tune
vocantur febres intermittentes duplicatae, triplicatae &c., quia tunc revera tot numero febres sunt, quarum singulae sequenti inas ordine paroxysinis hora accessionis , symptomatum numero dic vehementia, respondent. atque sic a
quotidiana febre distinguitur tertiana duplicata , vel quartana triplicata . In tertiana enim duplicata paroxysmus primae diei respondet illi, qui tertio die aderit, secundae diei vero accessio similis est huae, quae quarto die continget i atque simili ordine idem in quartana triplicata observatur. Quotidia-aiae vero febris paroxysimi sibi invicem similes sunt. Hanc tamen duplicatae
tertianae a quotidiana distinctionem neglexisse videtur celsus e) , dum inter
quotidianae febris varietates illam numerat.
Accidit quandoque, quamvis rarius, quod illa febris reduplicatio non in diem intercalarem incidat: uti v. g. dum tertio die , loco simplicis tertianae paroxysmi, binae distinctae exacerbationes fiunt, se mutuo proxime sequentes; interimque secundo M quarto die persccta est μαυρε sis . Si iam in talus vostea & intercalari die novus insultus febrilis acccsserit, triplieata
99쪽
perturbata autem omnia apparere debeant, dum multiplicati tales paroxysmi labitum intermittentium solitam in talionis horam anticipant, uti saepe fit , satis apparet , tuncque continuarum febrium indolem imitantur , uti postea d. clicetur.
S. 747. Amen stire est, hanc in genere esse Vernalem, quae I a Februario in Augustum, & Autumna lem, quae ab
Augusto in Februarium dominatur. Distinctione necessaria. ob varios mores, symptomata , exitus, duraIionem, curationemque
febris ; quin una aliam sugat.
Praeter memoratam dis inmonem , qua febres intermittentes In variasvisses distribuuntur , generalis adhuc illarum divisio obtinet, quae a tempore anni desumitur , quo grassari incipiunt. Uti enim postea patebit, quando de morbis epidemicis agetur, bina praecipue anni tempora obserUantur . in quibus insignis morborum mutatio occurrit, rer nempe re autumnus vel sutem tempus utrique huic anni tempestati proximum. Sydanhamus si) attenta mori um observa ne didicit, sebres intermittentes , aeque ac alios mor- epidemice grassaturos , Februario mense incipera , vel Λugusto; priores Uernas vocavit, posteriores vero autumnales. Observavit autem illas se bres, quae Februario mense inceperant, pergere eo usque, donec autumnalibus ἐoeum sacerent , x vicissim has , verno tempore appropinquante , prioribus locum cedere t sic ut Janio mense jam adulto , vel mense Julio , vernalium febrium numerus diminueretur , tandemque illae evaneicerent , atque Pariter mense Januario autumnalium febrium obserUaretae diminutior hinc, ut hoc obiter hic moneam , patet ratio, quare Iunio & Julio triensibus , caeteris paribus , minor aegrorum numerus sit quia nempe morbi vernales tu natatiscunt, atque autumnales morbi nondum inceperunt. Quamvis autem intermediis inter ver Si autumnum tempestatibus nonnullae quoque febres oboriantur , tamen illae minus stequentes esse solent, M ad vernas vel autumnales commode reduci poterunt, prout huic illive tempestati magis appropinquant . Notavit enim febres illas, quando epidemice grassaturae iunt, citius quandoque incipere , imprimis autumnales , quae tunc Jumo mense adulto prodeunt 3 si vero minor illarum numerus saturus sit, serius in- vadunt, Augusto nempe mense, Vel ae circa Septembris initium t imo vidi quandoque serias adhuc , circa mensis Septembris finem febres autumnales emicuisse . observavit autem Ddenbamus , eo numerosiores fuisse has febres , quo citius inceperint: unde notat, quod anno i 66 i. circa finem Junii iam viderit aegros quartanis febribus correptos, quae deinde quam maxime grata
''Neeessalia autem haec distinctio est , quia, licet ejusdem nominisci. in
rit A eundem typum servet ς ingens tamen diversitas occurra temper tant m symptomatibus, quam in curatione, prout vernum uel autumnale tempus
100쪽
fuerit. Unde non dubitavit Ρι enbamus st) , febres issae tota Pa nain Mera με essent aliter , distinguantur ἔ nihilque certi , tam in prognosi, quam in curatione posse haberi monuit, nisi ad hanc sebrium diversitatem attendatur . Neque hoc mirum videbitur, si consideretur, Verno tempore solvi illa, quae hyemali otio. accumulata suerant in corpore lenta M viscida , adeoque cum ipsa febre anni constitutionem conspirare , ut cito solvatur labrilis materia ; quo simul iaciunt salubrium vegetabilium tunc germinantium succi, qui tam ciborum quam remediorum titulo adhiberi solent. Lanouida jam in stabulis armenta , dum ad prata ducuntur , gramineis succis pulcherrime repurgantur ab illis, uae hyemali tempore congesserant. 2 brevi opima nitent Iinguedine , Se gramineo lacte eiusve sero salutarem adeo humano generi medeam praebent. Postquam vero aestivis caloribus exusta corpora suerunt; liquksissimis dissipatis , major humoribus nascitur tenacitas , bilis acrior fieti spissior ν Ω aeris adeli inaequalis temperies, unde, dum incautos toties matutina & Uespertina frigora laedunt, qtu diurni caloris impatientes corpus nousatis vestibus tegunt, morbis plurimis occasio nascitur . Simulque auctum quotidie frigus a morbo resurgentibus toties recidivam generat. Patet hinc, quare longe aliam indolem febres autumnales quam vernae habeant, & difficialius curentur.
Diversitas autem insignis in his febribus obstinatur, ob Uarios mores , symptomata, exitus 2c. Vernales enim intermittentes salutares semper sunt, S rarissime diuturnae r imo, quamvis minus apta methodo tractentur etiam in debilibus 2 senibus, nunquam tamen sere quis ex illis mori observa cur m. Λutumnales contra , dum protractis 2 duplicatis paroxysmis continuarum indolem imitantur , uti sequenti dicetur magrapho, periculo saepe non Vacant, & aetate provectioribus & cacochymicis corporibus saepe lethales sunt. Λtque illae febres saepe ad phires protrahuntur menses, imoti ad Vernum tempus usque aegros quandi ue tenent, uti in quartanis autumnal ibus , toties observatur. Pessima autem illa symptomata , ventris induratio , tumores hydectici , cachexia &c. quae a febribus autumnalibus fiunt , post Uernas febres nunquam, vel saltem rarissime, observantur. Curatio autem pariter longe differt e nam in vernis febribus quandoque vix ulla medela r quiritur , cum sibi reli me sponte cessare soleant 3 in autumnalibus vero sebribus longe operosiori arte opus saepe est, uti in curatione harum febrium postea dicetur : lic M autumnales sebres longe magis proclives sunt, ut intercal 1
die novum paroxysmum excitent, quam Vernae ψ atque nat sea , Vomitus , anxietas, aliaque febres intermittentes comitantia symptomata, longa saevis-ra in autumnalibus observantur . Praeterea quartanae autumni sokles sunt imprimis ,& reliquarum intermittentium maxime diuturnae: χ tertianae autumnales quandoque in quartanas malantar, quod in vernis tertianis nunquam
contingit in . Unde & innocrates so) dixit, aestivas quartanas plerumque
autumnales vero longas . Et in genere de omnibus mortasPonunciavit, quod Autumno in universum morbi acutissmi sint, cy' maxime Dibales; ver atitem saluberrimum er minime exitiale .