장음표시 사용
161쪽
CAp. IV. Acoelo dissensui. r 3
discernere t Annon deni lite lucida substantia circa Solem, radiorum Solis in Aere nostro refractio, ct splendor Aeris, umbram circumstantis longe magis, in illa magna distantia, nocebunt, ii tantum in hac parva possunt 8 Addi his polier, umbram Terrae in Eclipsi Lunae non vile ad manus, ut eam circino , uti hic, dimeliamur. Neque nos unquam, totam umbram conspicimus; sed ad sciendum quanta sit, assiimenda est Lunae latitudo, nos autem hic in metienda Solis diametro, nil tale indui
Quod ait de dissensu inter Deserem & Replerum, perversa omnino cavilla es . Nullum enim est observandi genus, neque de hac re, nec . aliis, in quo constaruior eris omium consensu3, ii debita diligentia ad- hibratur: nec unquam ultra is' aut ro' disseium, in observationibus . meis, eodem tempore iteratis, deprehendi. Nemr-mro Iodo, sa-tetur se errasse dimidio minuti i sed causam reddit, Nam stena, quam extruxeram, ( t. non quantas odibam exhibebat tenebras. . Deho quidem semes observavit differentiam a o , ergo a veritate utrinque
aequaliter absuit it 1 oe: at certe parum cum eo tempore adhibuit,alias enim observationeseius accurat me consciuiunt. A. C. 3 sy I, Dec. s. ter, in mutatis canalibus invenit eandem 3 i . Aimo is 8, Martii
x s, diderunt observationes e , & i Iunii,3 3 ', ut illi objicit Isim tensia.. At quid vario haec Lambergio prosunt, cujus Gigantea diam
ter totis quinque scruputri verkatem exuperat Z aut forte nunquam , majorem dissensum inveniunt in metienda umbrae diametro P Annon hoc est festucam in aliorum oculis videre, trabem in propriis non animadvertere tSed nequa restaret dubitatio, alios lim modos tentavi. A. C. t 63s,
Martii te,de multis diebus ante di post observavi diametatim Solis otia entis di occidentis quando visum ejus facile ierant oculii primuin quidem Radio Astronouuco ingenti ideinde suspensis duobus filis bombic
nis, tenuibus valde, nequido luido subtili rei noceret, pendentibus , autem iis exacte dii alleus, plumborum beneficio, retro ad angulos re- eus cessi, supra et o pedes, donec intumque stamen limbum Solis occudentis stringeret vidisensus tum distaritiam oculi a filas, dc rerum ab , invicem intervalium, facile inveni Solis diametram. Utraim autem . via inveni eam nequaquam esse majorem gi , interdum inre sed parum, .
Notandum vero est, de his vltimis observandi rationibus, periculose eas iniri, nisi cum Sol rubicundo admodum colore oriatur vel occidat, . ot sic oculis ile eius conspectum toletare possint, radiis debilitatis mianos laesi : .od fit plerumque aestate melius quam hyem, quia crasta
162쪽
sior tum est aer ob spissiores exhalationes. Sin autem Sol sit clarior paulo, aureo colore trulgens, disiicillime cernuntur ejus limbi. & major apparet Sol quam revera est, dilatante se undique luce ejus: quod diu me fefellit, dum hyeme, quando clarior est holi, occubitus, diametrum ejus Radio dimetiter. Nihil autem incertius, quam Solis diametrum sub nube observare. Nullum enim inter observationes consensum hac ratione obtinere potui. Positis enim pinnacidus ad angulum 3o , de postea ad utrobique tamen videbantur Solem exacte includere. Adeo facile dccipitur visus incerta dilatatione luminis dolaris. Tutior tamen aliquanto est haec via, si limbos bolis non intra limbos pinnacidiorum claudere coneris,(nunquam enim illud exacte fiet,) sed duobus stylis ferreis subtilibus contingas. Est tamen de hc c lubricum. Praestat, igitur in observatione per foramen acquielccre vi nihil enim illa certius, nihil faciliu , nihildenique errori minus obnoxium. niler rivi autem Solis diametrum ex lesius Eclipsibus vult demonstrari. bane & Eclipsibus judicemur. Nisi propriis telis illum cons
De hujusmodi autem observationibus tenendum est, T. Totum Solem a Luna nunquam tegi posse, nili sit hujus diameter illius diametro major, aut saltem non minor. a. Atque inde sequitur, Lunam majorem, etsi in centrali conjunctione semper quoad visum tegere Solem minorem, saepe tamen evenit splendorem Aeris circa Solem lucentis, in a sentia Solis, pro ipsa Solis luce aestimari, quia deest hiilus claritas fu- cum detectura . Probabitur suo loco, ultra omnem disputationem, Lunae diametrum nunquam apparere majorem Serupulis 33 . in irca cum multa occurrunt exempla in Historicis, ubi Sol totus non modi orempore latuit, certissimum est Solis diametrum fuisse notabiliter min rem Scrupulis sa , cum Lambergio sit etiam in Apogaeo 33 3 ..c Referunt Historici totum Solem non semel a Luna Apogaea tectum ruisse . quocirca non potuit Solis diameter major esse Scrupulis sora quanta est Lunae Apogaeae diameter, etiam Iambergio.. Anno Chri ili 3 6o, Aug. et 8, lux Solis a Luna Apogaea penitus abrepta fuit. Anno rivi, totalis Solis Eclipsis facta est Luna in Apogaeo. Multa alia exempla Eclipsium totalium rreenset molertia, viae nullo modo excusari possunt, nili Solis diameter statuatur longe minor, quam est unquam
Lansbergio. Quibus adde Eclipsin A. C. 3 3 , quae proculdubio filii
totalis, frustra Lambergis renitente Fcrupula vi ex austrino limbo non obscurata, quod certe observationi nullatenus conseruit. Sed observationes suas quatuor iam examinem . .
i. Anno Nabamas, ios, Tibi, dit i 3 . Sol totus deserit circa
163쪽
CAP. IV. A Caelo dissensus. a s
Sardis in Ddia i item in Hellespomo, de circa Hedes ovium, ut nihil
de eo apparereti Ergo Luna multo fuit major Sole i ille ait,uno saltem sini pulo. Lunae Semidiameter Replero fuit i5 ra V, ergo Solis is et id, aut minor, certe non major. Re rem habet I s o I Lambergimaci V, quae superat Lunarem scrupulis as . r. Anno Christi i soo, August. ir, Sol totus circa Conimbriam non modico tempore obscuratus latuit, ergo Semidiameter holis fuit multo minor Lunari. Replerus habet hanc Io io', illam is p . Ecce quam pulchrel Differentia est i ergo latuit Sol totus Scrupula horae sex. Lansbergis Solis Semidiameter fuit i o G uno fere minuto major Lunari. bed neque ex sua Lunae Semidiametro i ro', sequetur Solem latuisse totum ultra sesquialterum minutum temporis
civit ille ait, Latuisse horae semisse vel saltem triente. Rationem ejus hanc reddit. Quotiescunque Luna lotum fere Solem intercipit, contrahit se Solis lumen. & proinde Solis Semidiameter minor apparet justo Scrupulis Eltem es set: secus fit cum Luna a Sole intercipitur, , dilatat enim se tunc undique lumen Solis, & proinde Lunae Semidiameter apparet minor saltem ser. O Sua quibus verbis causam suam omnino prodit. SRespondeo itaque i. Etsi enim verissimum sit Solis lucem saepisesime se dilatare, atque ideo Solem justo majorem interdum apparere .
falsum tamen est, veram Solis lucem se unquam ita contrahere, ut non possit discerni, cum ramen a Luna non tegatur. Est enim ea natura lucis
ut se dilatet, & a materia lucida circa Solem augetur haec dilatatio: ut vero contrahat se lux Solis, hoc inauditum est. &naturae lucis plane contrarium. Ss idtur unquam videatam Sol lucem suam contrahere, illud quod contrahitur non est vera solis ira, sed splendor aeris,qui per Solis praesentiam solummodo illuminatur, nec post totum Solem te mamplius cernitur. Sic igitur intellige illius verba, ct: erunt verissima. tiescunque Luna totum fere Solem intercipit, hoc est, cum tegit' totum Solem verum, qui totum fere aequar Solem Lambergit, contrahit se Solis lumen, hoc eis, evanescit fugatus aeris splendor, qui non nisi
per Solis praesentiam illuminari potest. Non igitur Sol in totali sua Eclipsi minor apparet, sed extra Eclipsin major quam revera est. Idem . in aliis experimentis patet. Adspice ad stellas, maxime Planetas, radii et corpore undique effusi latum occupant spatium: At si caput moveas, ita ut corpus aliquod solidum & οpacum sensim interveniat inter oculum & stellam, pririsquam illud ad centrum stellae perveniat,videbis ex altera stellae parte radios clarissimos, qui subito evanescunt, ut primum regitur stellae centrum. Cuivi ratio est, quia stellae corpus verum v vix
164쪽
vix superat merum punctum, quod tamen se dilatat undique radiis in
morem crinium, qui eo momento evanescunt quo desinit stellae verum
corpus videri. Illud nos observavimus in appulsu Lunae ad Heiadu, . A. C. I r, Martii i y, vesperi et Lunae enim limbus obscuras ita tegebat fixas , ut eae lumine nihil diminutae in niumento ipso videre desierint. Illus autem in Sole, cujus lux longe clarior multo magis accidat necesse est. vides itaque tum experientia, tum ipsius Authoris tacita confessione, Diiametrum Solis Lansbergianam non esse
a. D datat se lumen Solis incerta mensura, interdum longe supra scrupula o 3'; interdum parum, aut nihil . prout a circumstanti materia & aeris nostri conditione adjuvatur. Frustra igitur conatur regulis comprehendere hos casus Physicos. 3. Si verat sim hae regulae, cedo, cur contraxit se lumen Solis A. C. 36o t, Octob. a. Ne : si in Italiay Lunae enim Semidiameter fuit, ex illius sententia, minor Solari . latitudo quoque i V, quomodo igitur diameter Lunae minor comprehendere potuit Solis majorem, & scrupula i praeterea tProcul omni dubio diameter Lunae in illa observatione fuit multo major Solari, ut recte statuit Teplerem, duobus videlicet scrupulis proxime. q. Et si verum esset in Eclipii Clavit, anno i scio, contractum fuisse Solis lumen scrupulis qs , non tamen latuit totus ultra 3 aut 6 minu ta temporis et cur ille habet ro' aut so 3. A. C. fy6 , April. s. Roma, ctima meridiem, Crati , in Eclipsi Solis centrali, vidit circuliun quendam exilem circumcirca Lunam.
credit ergo LMvir bo diametrum Solis fuisse majorem Lunari, idque saltem i et . At nisi magnuere illi insanire liberet, posset ex x plero discere, causam ejus apparentiae fuisse Physiram, non Astronomicam. Nisi enim causa fuit hysicet, cur non anno io os, Oct. r. fuit etiam circulus residuus t Luna enim Lansbergio minor apparuit Sole t At vero, Luna tunc altior seu Apogaeo vicinior, totum Solem, in eadem remotione ab Apogaeo suo positum, texit Neapoli in Italia. Fuit igitur causa ejus Physida, scilicet materia lucida circa Solem, quae radiis bolaribus accensa speciem gereret Solis. Est autem h aec materia non perpe-ma, sed quae interdum accidit: ideoque nulla fuit anno Isos, iriagna it 6s . Sin aurem fuisset iste splendor, Solis ipsius portio; cur non ou. - ni tempore aeque cernitur Haec aut similia Replerus. Etli autem causa hujus circuli residui anno isset recte conjiciat in materiam lucidam circa Solem, quam plurimis argumentis stabilivit: non tamen re asserit Lunam anno i 6os propiorem fuisse Apogaeo, quam res; --it enim multo remotior, atque ideo facilius Solem tegere potuit anno M
165쪽
i 6os quam i s 6 . Nihil tamen hoc Lambergiam juvat, qui utrobiq;I unae diametrum minorem Solari stituit; & anno i 6os, Oet. r. cum Luna totum Solem texit, latitudinem Lunae tribuit i V, austrinam equare Luna non intercepit Solem, ut ille ait, sed potius hic illam, id e . vel ex ipsius rmulis, contraxisset se Lunae diameter,non Solis. fuissetq
adeo circulus residuus, ut anno Iso . Nili hic nobis subveniant causarum Physicarum contingentiae, nullus unquam calculus utrasque has observationes repraesentabit. Non est autem a visus aliquo accidente, ad id arguendum quod citra visus considerationem accidit; non debet enim quicquam praestare Astronomus, praeter ea quae revera accidunt. Legatur in Replero observatio sua diametri Lunae per rotulam aeneam, rotula subtendente angulum scrupulorum gi s visus tamen circulus de Luna residuus. Quanto igitur facilius hoc in Sole contingere potuit, cujus lux clarior, quem saepe circumvestit materia lucida e corpore ejus expirata , cujus denique radii in aere Lunari sacile refringi possunt Facta quoque proculdubio est haec Civitiis observatio sub apertoe xlo, nudorum oculorum judicio innixa, adeoque incertior redditur: potuit enim vel splendorem aeris circa Lunam, ipsum esse M.tem credere, cum abesset Sol, cujus clarius lumen sucum hunc detegeret; forte intecto obtairo apparuisset Sol totus tectus. Utcunque sit, non debemus ex hoc unico exemplo, per causas physicas quam urimas, nec eas fictitias , sed aliunde certo stabilitas, facile excusabili, pertinaciter arguere observationes alias, multas, certissimas, quibus nullo modo refragrari possumus. videat Lector, qui novit veritati locum
cedere, quae in hanc ipsam Eclipsin disputat Neptem & minime dubito, quin iacile confitebitur non fuisse Astronomicum, sed omnino physicum, & accidentale, quod fuerit circulus residuus in illa Ciasu Eclipsi. . venio jam ad illustrem illam Lambergii observationem, cujus
mira talicitas, vix dici potest quantum Hortensio placeat. A.C. Idos, Membris i q. mesa, Hrealer 1 minariam limbi coinciae t formadaiaue angulem containta: Austrini autem limbi distabant ci s v,
fere. Itaque tota diametrata Deva apparens, ram serupita fi bat ictam Solis diametrum. Erat autem Lunae diametrus vera go om apparem ru' i 3'. Haec igitur cum scrv. 6 i , compinebat totam
Solis diametrum 36 femi, hoc est, s s s 8 . Haec ille. Cujus subtilitaetem exactam admiror, qui ex hac observatione educit semidiametrumi sy ; metuens ne veritatem excederet, si rotundo numero statueret i 8 . hed revera vanus est timor in uno secundo haerere, cum jam
3 scrupula prima erratum est. Quod ad ipsam observationem attinet,
166쪽
i 8 Impathesium Laris bergii DISp. V.
multa sunt quae fidem ei derogant. r. L.inybergio dicit distantiam
litubortim austrinorum fuisse 5 V. Hortensitu habet o so . Scri- bit Lambergius limbos borei s coincidisse & fecisse angulum conta-diue, adeo ut totus Lunae orbis intra Solis orbem conspiceretur. Hortensius autem ait, quod limbus Lunae superior aliquantulum videbatur excedere limbum bolis. s. Assirmat Lansbergius,die metrum Lunae apparuille scrupulis minorem iusto vi sed unde probat Lunam se plus non contraxisse s Dicit alibi.(in observatione Ciatii istio , o quoties. Luna a bole intercipitur,semidiametrum Iunae contrahere se scrupulis saltem q3 , ergo tota diametrus saltem quare diameter Lunae in hoc exemplo fuit tantum et g so cur habet ille ry is V s s. Scribit scrupula diametri Lunae tet revera eminuisse supra Solis limbum reum .s ed notari non potui se, propter extenuatum a Solis lumine borealie Lunae limbum.At vero si boreus Lunae limbus,qui Solem superabat,
ab eo tamen est extenuarus,cur non multo magis extenuatus fuit limbus. F. Opi p. Lunae austrinus a Sole interceptus hunc tamen ille nihil extenuat. 6. De-
. it. Diqsse scribit observasse se in hac eadem Ees ipsi diametrum
I unae ad diamei rum Soli , misse majorem quam 3c ad si idque speetantibus Quis ideo demens credet, qui eam iacit ut et sad 36t Contemplare Solis perigaei, Lunaeque Apogaeae dimetros, &profecto digni sunt ut eruantur oculi, qui vel absque omni instrumento, nudo intuitu non refutabunt hanc proportionem. Sciunt omnes, nisi qui libenter caecutiunt, differentiam inter Luminarium diametros ab acutissimo visu vix unquam percipi posse. Quare proculdubio grarissime erravit in ista observatione. bed ea est Titiserim in omnibus dispositio, ut imitam metuat, vel maxime palpabilem, ad larditatem, si modo per eam fieri possit singularis. Mavult ille solus
errare, quam cum aliis sapere.
Sed quaeris unde evenerit illum tam graviter errasse in hac observat one, quam ipse tam accuratam credit Respondeo, facillimum hoc fu isse ob duplicem causam. r. Fatetur limbum Lunae boreum aliquantulum super Alimbum Solis boreum, dissicillimum igitur, imo pist tu, impossibile fuit, limborum distantiam veram determinare ; dc mini- . me dubium est, quin ea multo major fuerit quana vi edidit Un bee i ob dilatationem lucis Solaris. r. Impossibile fuit distantiam limbo rum austrinorum, quovis instrumento, dimetiri exacte, propter dissicilem Solis conspectum. QIaerit Hortensia, quid facilius est quam , partem residuam dimeriri y bed respondeo, nihil esse dissicilius. si e. rum partem, cur non & totam I fatetur tamen ipse, huic modo in ob itervando totam diametrum satis tuto confidere non licere. Deinde multa
167쪽
CAp. IV. A Caelo dissessus. ' r o
multa sunt exempla, in quibus Authores non minus periti, multo magis hallucinati sunt. In Eclipsi Solis A. C. io oo, erravit Ucho saltem rum . In Eclipti Lun. ae, Anno is set, deceptus est Non est igitur adeo iacile partem residuam sub aperto coelo dimetiri: Addo etiam, fieri posse ut ideo erraverit, quia semidiametrum soraminis oblitus est subtraherea semidiametro Solis apparente, ut oportet A. vi. si in clausa camera Solis Eclipsin observes. Minorem enim proportio. p. s s. Snem gerit Lunae diameder ad Solis diametrum,intus in radio,quam foris 3 , in coelo, ut demonstrat Lepleris. Potuit igitur fieri, ut si obscuro tecto facta sit observatio, distantia marginum Austrinorum longi major apparuerit in radio, quam in caelo, ob latitudinem foraminis. Et sic quidem facile concesserim, diametrum Solis fuisse auctam scilicet latitudine foraminis. At vero Astronomus Solem (semper eundem respicit, non speciem Solis, quae pro latitudine foraminis major aut minor incerta quantitate apparebit. Si conjectura haec veritatem assecuta non est, det ille veniam qui modum observandi non docet. Certum tamen est alios praestantes Astronomos hanc ipsam ob causam deceptos fuisset tu, inter alios, de T cluere testatur qui ob hoc Lunae diame- - . , trum quinta semper parte diminueret in Eclipsi Solis. Lansbergi re p. idem fere essiciens, Solis diametrum auget quint. 1 parte. Sin vero partem illam residuam Solis sub aperto coelo observaverit, vel Radio, vel alio quovis Instrumentο, quam facile fuit errare, ob idi latationem luminis Solaris. Plus adhuc erravit Ucta in Eclipsi Imnae dimetienda: cujus tamen facilior longe est observatio. Nihil igitur habet haec Eclipsis, quomodocunque observata, quod in Solis diametrum Tepteri- amem objici poterit. Sed nimis verborum de hac re. Certo igitur sciat Lector, semidiametrum Solis minorem esse Lunari, siquando is a Luna totus tegatur. 18 p. 13. .
Quod cum factum aliquando fuerit circa Lunae Apogaeum, certum est Solis diametrum non superasse so . Non enim tegitur Sol, nisi a Luna ;& nisi tegatur, certissimum est posse videri. Non tamen sequitur Solem minorem a Luna majori semper tegi. Saepe enim ausetur Solis diameter visibilis a circumstante aere Solari, minuitur vero nunquam. Haec cum ita sint, concludere licet certitudine omni certius esse, diametrum Solis vere apparentem in Apogaeo, esse ex1cte 3 o , in Perigaeae
si ; falso igitur Lansbergim facit 3 6 .
168쪽
a. De SemidiMnem Lunae. Diametrum Lunae in Apogaeo facit Lambergim go , & idem plus minus statuunt omnes fere Ashronomi. Et recte. Sed in Perigaeo veritatem solus est assecutus Leplerus, cui eo loci orbis est 3 a reliqui omnes nimiam faciunt. ex suis hypothesibus facit ;3 3 , in syZigiis: in quadraturis autem 3 3 q; cum in iisdem quadraturis Apogaea sit tantum et 8' - . Ergo disterentia in quadraturis est y sere vi & diameter Apogaeae, ad Perigaeae diametrum, ut 3 ad proxime. Atqui multum fallor, nisi oculi nudi, sola aestimatione adjuti, hanc proportionem refellant. Certe mihi Lunae diametrum diligenter contemplanti, & ad Solem comparanti, ne sensibilis unquam animadversa est differentia, cum Soli perpetuo quam ploxime aequalis appareat . de vix credam me tantopere posse decipi. Sed videar ex hac incertitudine stare, & nonnullis fortasse oculorum iacturam in discrimen vocare , afferam hic observationem certissimam, qua ultra omnem dubitationem probabitur, Lunae diametrum nunquam ae viare scr. 33 i ac proinde Repleri hypotheses esse hac in parte exquisitissimc veras.Scino enim mihi longe majorem contigisse talicitatem in dimentione diametri Lunae, quam Lansbergis in bole. Anno Christi itis , Martii is, hora nona proxime vesperi, Luna fere perigaea videbatur in Lucidam & occidentalem Pleiadum, limbo suo orientali tangebat lucidam Pleiadum i stella erat paulo australior
centro Lunae, scrupulis nempe a aut 3 . Eodem autem momento recidentalis Pleiadum a limbo Lunae occidentali emersiisset scrupulis saltem 1 , erat enim distantia notabilis, (sic habet mea annotatio: stella autem erat tantum centro Lunae borealior, quantum Lucida eodem centro australior; adeo ut recta linea per dictas stellas transibat, quam proxime Lunae centrum. Ergo diameter Lunae apparens minor fuit saltem 1 scrupulis, quam est stellarum distantia. Distant autem eae stella , non b t , ut habet catalogus fixarum Lamberetii, sed g t; ergo diameter Lunae apparens 3 1 t, Repleris habet set 3 , Lambem 36 qet , quae multo major est distantia fixarum: debuisset igitur utramque simul tegere, quod certissime vidi nequaquam factum esse. Observatio haec adeo certa fuit, ut de eca dubitari nullo modo potest, nox enim fuit clarissima, ut vix unquam puriorem aera viderim i Lunae lux nihil obstare potuit, exigua enim erat: pars autem tenebrosa, alumine Terrae illustrata, clare satis potuit viderii usus quoque sum Tu-.bi Optici beneficio, nudis oculis non confisus: distantiam syderum po-
169쪽
terit ille reperiri quovis tempore, qui de observatione nostra dubitat. Incerti nihil est, nisi de distantia occidentalis Pleiadum a limbo Lunae,
hanc enim oblitus sum accurate observare, fuisse tamen notabilem no
lavi; minorem tamen lucida parte Lunae quae fuit circiter, meminime judicasse eam quasti aut s , scit postea deprehendi aestimationes meas, per Tubum Opticum, fuisse majores vero taltem duplo, diuo circa eam statui 1 . Habes, iactor, qui quid lucis rribuere possum, imgenue & candide. nec quidvis dissimulatum. Quod tamen instituto
meo suinit, certitsime ex hac observatione demonstra rur, Diametrum Iamae sensibiliter fuisse minorem scrupulis et s, ac proinde multum errare Lambregi hypothetin, longe autem mitorem' mepleria m.
. Plura de hoc apposu Lunae ad Pleiadas alibi dicentur: plura quoque ex observationibus amici mei M. Craserit, quas brevi (in spero) edet,
petenda sunt. Habebis apud eum totum Observationis processum accuratissime delineatum, ct calculi Lansbergiani errores intolerandos, ex hac & aliis observationibus, paresaetos. Quae omnia ipse Author, ut
qui observationibus syderum assidua & invicta constantia perpetuo vigilat, suo tempore,favente Deo, studiosis communicabit. Ego in prae-
. sens, ex thesauro suo mutuabor eas annotationes, quae Lunae diametrum
accuratissime demonstrabunt. Eae sunt hujusmodi.A. C. i533, Martii ii Afenchestria, hora 8. , , limbns Lunae obscurus subibat occidentalem Pleiadum, stella fuit 3 australior cenistro Lunae., Hora v. a , Luna eodem prorsus modo sub is lucidam Pleia, dum. Ergo motus ejus visibilis, inter haec duo momenta, exacte aequa.vit stellarum distantiam, 3 t e quoniam autem intervallum temporis fuit paulo plus una hora, ergo motus horarius vilibilis 3 t re, sed ve rus (propter parallaxin 33 ',' hic per duas aut tres horas idem sere manet:) Raptam habet 36 fere, L. Ivim 3 t. Hora alitem V s 6 set, Lucida Pleiadum e limbo Lunae occidentali emersa erat a borealior centro Lunae, aut circiter , (unde patet, Lunae centrum recta illum subiisse, distabar autem stella eodem tempore paulo plus uno scrupulo ab occidentali limbo Lunae lucido, & scrupulis 1 post, nempe horas o' s S duplo magis , ergo totidem scrupulis ante, hora scilicet v. 3 2 op , limbum praecise tetigit. ocirca scrupulis horae s 1 . s (inter horam vi & horam s-. s.. motus Lunae visibilis exacte aequavis eiusdem Diametrum. Minus autem ejus horarius verus, ante inventus, est 3 3 vel 36 ferer visibilis autem jam fuit 36 t , ergo scrupulis 3 et 3 , movit 3r 3' : tanta igitur fuit ejus diameter, quae Implero nihil sensibile differt s a Lamyragio autem toto coelo. Ab hac scilicet abest Repleris tartim ser. c. ay', Lan
170쪽
autam ser. . 3 q. Tuto igitur in posterum concludere riitu Astronorui, diametrum Lunae Repleriam, solam veritati ex
batis igitur probatum est, Lunae semidiametrum in Perigaeo, a nemine praeter unum Neplerum, riete constitutam esse. Observationes enim hae tam certae suerunt, ut scrupulus de illis omnino nullus moveri possiti Erat enim nox clarissima, ut vix unquam clariorem viderim. Lunae luxa Sole admodum exigua. Pars autem obscura a Terrae Lumine reverisberato satis illustrabatur, adeo. ut ipsum momentum appulsus ad ste iam quamvis facile notari potuit. Adhibuimus etiam non solos nudos oculos,sed & Tubp Optici neficium. Distantia autem fixarum manebit in aeternum cuilibet explorabilis, si de nostra observatione dubitatur. Denique parallaxes Lunae, quibus in observatione m. abirii usus sum, poterunt a quovis juxta animi sui sententiam assumi. Adhibui ego parallaxin horiZontalem scri 61 ir . Hanc ii quis aut s scrupulis quolibet modo immutet, nihil tamen sensibile in Lunae diametro mutabitpr. Certe nunquam invenies quae ullo modo favebit Lambergis. incunque fuerit, hoc certissime sciat Posteritas, Lunae diametrum in hac observatione (atque adeo in ipso Perigaeo notabiliter minorem a Druisse, distantia inter occidentalem & lucidam Pleiadum. Corruit in aeternum, hac una observatione, tota Lambergis Astronomia Lunaris. Cum enim omnium Astronomorum consensu, diameter Lunae in Apogaeo sit saltem scri go , & jam satis probatum sit Perigaeum non aequare ser. 33 patet certissima conclusione, totam Lunae imaequalitatem non provenire ex sola Excentricitate. Illud enim si esset, oporteret ejus Diametrum ab Apogaeo ad Perigaeum variari scrupulis 3 smi cuin satis jam constet, eam variari tantum ejus semisse circiter stit: str. 1 V, ut habet fila, e . Quod etiam inta ulterius confir
Sequitur etiam (etsi non adeo certe menstruas Lunae inaequalitates, distantiam ejus a Terra nihil variare, ac proinde non esse ab aliqua e centricitate. Diameter enim Lunae Lansbergii ob hanc causam augetur ser. 1 8'. Sin hoc addatur verae diametro Te pleriana str. 3a 3 esset eo modo str. 3 3 quae nihil sensibile distat ab intervallo fix rvm str. 3 Soet, multum autem supera observationem m. Crastriiser. 3Σ s'. Quocirca diameter Lunae Te eriana, vera est tam in
adris quam in Sygygiis. Certissime igitur in posterum concludam Astronomi, Lunae diametrum esse in Apogaeo scr. 3o o , in Perigaeo
Neminem autem perturbare debet, quod Deianui per Armillas, vel