Probabilismus methodo mathematica demonstratus auctore patre Pithanophilo

141쪽

ΡROBABILIOR ISTAE passim negant, Legem, ejusque promulgationem consequentem hu-. . manae libertati esse , proindeque hanc fore incerta possessione; atque hoc fundamento multa. l contra Pmbabilistarum sententiam moliuntur. . Sed hoc ex sinistra Legis, exi tentia, ac pro- - atonis acceptione., Verbo ex idearum involutione, confusione, aequivocatione oriri manifestum est . Nam quae hoc modo deduximus ,& explicavimus, adeo clara, & vera sunt , ut

a nemine negari posssint ..

QU E de Naturae Lege in Scholio Axiom.

2o. diximus, ea etiam in praesenti locum, habent. Itaque si ad Legem Naturae late,& extensive pertinent consona non tantym absolute, sed etiam resspectiυe, quemadmodum ibidem liberaliter dedi , de his simili modo hoc loco ratiocinandum est. Atque ideo si utraque confima statuantur in lumine ipso Naturae con- genita , ea Libertas humana non praecedit, nisi quoad Conclusiones demonstratas , eo modo , quo in Cor. hujusce explicatum est: bene uero praecedit ., si statuantur secus , ut considerantipatet. Quamquam de consonis respestive diversa sane ratio est, cum constet, Libertatem humanam certo certiu3 praecedere eam Naturae Legem, quae consonis oppositis a) ; ideoque non necessariis, sed indifferentibus continetur.

142쪽

XXIII. Quae de moribus, sive definitiva, sive electiva approbatione expresse, & formaliter approbat Ec-ςlesia, ea per se tuta, & licita sunt. XXIV.

uat de moribus utcumque damnat Ecclesia, ea illicita sunt.

DICTUM est utcumque, ut abstrahamus nunca qualitate Censurae, qua sententiae assi- Ciuntur, V. g. cum damnantur tanquam haereticae, falsae, scandalosae, & huiusmodi, uti damnare potest, & solet Ecclesia. Porro nihil damnare solet, nisi per principiaeerta, quibus repugnat, uti liquet in tot propositionibus confixis . Nullam etenim reperire est , quae alicui principio certo in suo genere

non opponatur.

XXV. Ecclesia certum, & cognitum errorem , neque definitiis neque electisa approbatione ain Probare potest. Cum enim sit infallibilis, & columna, ac fi mamentum veritatis , falsitatem nullo modo adoptare , aut propinare Fidelibus potest. Hoc autem faceret approbando errorem alterutra hujusmodi approbatione.

143쪽

Ax. I minime definitiva , bene vero electi approbatione approbare potest . Nimirum nequit definitive approbare , quod absolute falsum esse potest, quia hoc pacto non foret infallibilis : potest autem elective, quia cum hoc modo eligendo , quod certo fallum non agnoscit, nihil proprie definiat, neque fallitur ipsa, nec alios fallit. Multa reipsa Ecelesiam hujusmodi approbatione approbasse in

Supp. 2I. 22. &c. apparebit. Cor. I. Hinc elef ιυα approbatione approbare

potest non solum certo Verum, sed etiam Ο- Iinativum , nempe probabilissimum , probabitus, probabile, quia nihil horum est certo fausum, sed tantum potest esse falsum a . Quare , si quippiam approbat hujusmodi approbatione , conficitur evidenter , illud non posse esse manifeste falsum, sed esse debere, aut verum, aut opinativum ; hoc est vel probabilissimum, vel probabilius, vel ut minimum probabile .

a. Si eadem electiva approbatione approbet aliquid favorabile libertati, tanquam in praxi tutum, fit primo, illud non posse esse manifeste falsum , sed aut verum, aut probabilissimum, aut probabilius , aut saltem probabile ;cum praeter falsum, quod in favorem libertatis tutum esse nequit b) , non detur aliud quid-liam, quod tutum esse possit. Deinde fit , itiud esse per se licitum, tum quod quae appro

144쪽

METH. MATH. DEM ONST. P.L III maliter , sive definitiis , sive electiva approbatione , eadem approbat etiam virtuaὶiter , imisplicite quidquid in eo virtute continetur. Scilicet quod ex eo necessaria , & evidenti collectione deducitur . Haec est enim natura implicitae, & virtualis approbationis sa . Cor. Hinc etiam quae de moribus alterutro modo approbat Ecclesia implicite, & mirtualiter,

per se pariter licita sunt, cum sint hujusmodi, quae approbat formaliter, & exprese b) . SUPPOSITIONES. QUAE sequuntur voco Suppositiones, non

quod saltem aliqua non egeant demonstratione , aut probari non possint , sed quod tanquam certa, vel ex ipsa quaestionis natura, vel ex conventione, vel aliunde sumenda sint a nobis, & Adversariis. Quoniam vero earum certitudo Mathematica non est , ideo Suppositiones magis singulares , & peregrinas leviter probabimus, aut illustrabimus, quema modum & in Axiomatis fecimus.

Quaestio de Probabilismo, & Probabiliorismo

reflexa est.

Nam inquiritur . An liceat Probabilitas favens libertati aequali probabilitati , vel proba-hilioritati faventi Legi comparata. Haec autem reflexa est , quia supra probabilitatem ipsam reflectit. e Cor. Hinc reflexis principiis potissimum tractanda, atque definienda est, cum omnis quaesto propriis debeat principiis determinari d ,

145쪽

r34 PROBABILIS MUSEt sane tum a nobis , tum a Probabilioristis ita pertractatur, nec aliter potest, ut quaesti nis argumenta consideranti liquet. Ex quo patet, quam immerito ii improbare in nobis soleant plures reflexiones Intellectus, 'uarum in hac quaestione usus est , cum sine istis neque a

nobis, neque ab illis apte determinari possit. I Ι. In quaestionibus moralibus de licito, vel illicito nihil aliud inquiritur , quam obligatio , vel non obligatio praecepti. Hoc est ejus existentia, vel non existentia,& sussiciens , vel non lassiciens promulgatio. Etenim licitum est, quod nullo illicitum, quod aliquo priecepto prohibetur b) : & ad Conscientiae obligationem requiritur Legis exi

Contra certitudinem non datur probabilitas, neque contra probabilitatem certitudo.

& quamdiu permanet probabilitas , & ce titudo : & potissimum de certitudine orta ex principio sive intrinseco, sive extrinseco, quando id constat, ut contingit in certitudine -- taphisica, Mathematica, P, sica, Fidei , Theologica, & Morali perseo as minime vero de certitudine orta tantum ex principio extrinseco , V. g. ex Sapientum existimatione ; vel etiam de certitudine orta ex principio intrinseco , tum

146쪽

METH. M ATH. DEMONsΥ. P I. I 33 nempe, cum ex una parte adsunt multae rationes magnae , licet nulla earum cogens sit , ex alia vero parte nulla gravis ratio reperitur iquae ad moralem imperfectam pertinet' a) . Ete- a pernim contra primam dari nequit probabilitas , Sch.Def. bene vero contra secundam , utroque modo , 3. n. 6. quia fieri potest , quod contra existimationem Sapientum , vel contra rationes magnas unius partis ab aliis Sapientibus inveniantur aliquae rationes probabiles pro altera parte, quae eo ipso rem deturbent ab eo gradu certitudinis, in quo habebatur. Similiter fieri potest, ut contra rationes probabiles detegatur, aut accedat aliquod principium certum, Q g. Ecclesiae declaratio, novum praeceptum &c. , quo eae destruantur, atque ideo probabilitas auferatur . Itaque in sensu composito, ut aiunt Scholae, contra certitudinem quamvis nullo modo datur pro babilitas, neque contra probabilitatem certitudo, ex. ca. si datur praeceptum certum, pars opposita non est probabilis , & si ex una parte datur probabilitas , ex alia non datur praecepti certitudo, quia unum alterum tollit , at dari potest in sensu diviso, modo & casu explicato. Cor. Hinc probabilitas nonnisi argumentis certis destrui potest , certitudo vero etiam argumentis probabilibus; unde qui vult impugna

re probabilitatem, intellige positiυe , debet

principia certa adhibere : nam negative lassicit ostendere, destitui eam fundamento gravi): qui vero certitudinem, satis est, ut afferat principia tantum probabilia. Ex quo rursus liquet, pro- :babilitatem per probabilioritatem non elidi , ac enervari, ut Probabilioristae putant.

147쪽

Quaestio de Probabilismo, & Probabiliorismo locum habet tantum in Topicis, & opinativis , in quibus nulla certitudo reperitur, &quamdiu non reperitur.

Hoc est nulla certitudo etiam moralis vel imperfecta. Nam si contra aliqua adsit certitudo, iam de hac quaestione actum est, cum adversus certitudinem quamcumque non detur

a per vera, & realis probabilitas a .

Supp. Cor. I. Hinc evidenter etiam ex hoc liquet , praeced. praeclare hallucinari Probabilioristas, dum affirmant , probabiliorem opinionem in conflictu minus probabilis habendam tanquam veram, &certam. In quo, & se non intelligere quaestionem ipsam ostendunt, & peccare contra diale- .b per cticas regulas b , nec non contra communem Can. I. de quaestionis ipsius natura Suppositionem. Nam si ex una parte sit certitudo, ex alia Vera pr c per babilitas non est c) : atque ideo nulla amplius Supp. quaestio est . , praeced. a. Hinc in quaestionibus, in quibus versatur Probabilis mus, & Probabiliorismus nullum eri pressum, & formale praeceptum reperitur, sicuti neque υirtuale, & implacitum evidenti , & necessaria consecutione deductum : verbo nullum adest clarum , & certum praeceptum , nempe quoad eos casus probabiliter, & probabilius controversos. Si enim hoc adesset, operatio con- d) per traria esset certo illicita ιι) ; proindeque nubDef. 13. la probabilitas de ejus honestate esse posset , e) per sum haec non detur contra certitudinem e : n. unde quaestio locum amplius non haberet . praeced. Itaque Controversia versatur in praeceptis tan-

148쪽

MEΥΗ. ΜΑΤΗ. DEMONsT. P. I. I 37 tum virtualibus opinativis, hoc est in rebus incertis , ac dissicilibus , uti dici solet , in apicibus Iuris. 3. Hinc tam in Probabilismo, quam in probabiliorismo favente libertati datur incertitudo praecepti obligantis , & consequenter incertitudo eius existentiae, aut lassicientis promulgationis, quia praecepti obligatio ejus existentia, ac promulgatione continetur a . Et ideo etiam eius ignorantia invincibilis pissice, sed praevisa. Pissice, quia praeceptum certo non invenItur, ne que in hypothesi absolute inveniri poteli. Praevi , quia malitia operationis utrinque timetur, licet magis, & minus, nempe hinc probabilius, iblinc probabiliter. q. Hinc cum praecepta virtualia per accidens supponant Legem iam existentem , & authentice promulgatam b) , tam in Probabilismo, quam in Probabiliorismo hujusmodi, loquendo de iiDdem praeceptis, supponitur Lex reipsa existens,& authentice promu)gata . V. G. in quaestione de circumstantiis notabiliter aggravantibus, su nitur existens, & authentice promulgatum universale praeceptum Confessionis. Quapropter in quaestione hujusmodi datur incertitudo praecepti obligantis ad confitendas eas circumstantias, ejusque ignorantia invincibilis ph ice , & pr visa , non obstante existentia, ac authentica promulgatione Legis de Confessione. 3. Hinc denique patet, quid intelligant Pr habilistae, cum afferunt in Probabilismo, Legem vel non existere, vel non esse sussicienter promulgatam, & hoc argumento ad licitum ejus usum demonstrandum utuntur. Nam loquendo de praeceptis virtualibus per se , intelligunt de

149쪽

r38 PROBA B IL 1 s MU sexistentia , & promulgatione utcumque , quta huiusmodi praecepta clare neque egistunt , ne que promulgantur : loquendo vero de virtualibus per accidens, intelligunt de existentia , ac promulgatione quoad eos casus. Itaque intelligunt, Legem, quamvis universim existat, &suia ficienter sit promulgata, tamen peculiariter non esse pro iis casibus . Quod si in illis existentia,& promulgatio pro eodem sumatur, multo maingis Probabilistarum assertio vera est , ut coninsideranti patet . Atque inde est, quod quocumque modo istorum notitia sumatur, affirmant, quoad hos casus Legem esse materialem , confe- a per quentem, per accidens &c. a , ideoque ad cul- Sch. a. pam non obligare, seu ejus transgreuionem non Def. 43. imputari ad peccatum formale . Idem autem ipsum affirmare etiam Probabilioristas mox apparebit .

Certo sequi potest probabilitas absoluta, vel probabilioritas favens libertati in conflictu min ris probabilitatis faventis Legi. V I. In Probabiliorismo favente libertati Ignora tia omnino invincibilis excusans a peccato sommali continetur.

SCHOLIUM. Hoc est invincibilis tum pbsee, tum m

raliter.

misce, quia asolute vinci nequit per inventionem certi praecepti, quod, non obstante qua

150쪽

METH. MATH. DEMONsT. P. I. Iῖς cumque inquisitione, absolute inveniri non po-

Moraliter, quia non est obligatio eam vincendi per reductionem ad dubium practicum, ide que per electionem opinionis minus probabilis tutioris, sed vincitur sine culpa per electionem opinionis pro libertate probabilioris.

COROLLARIA

3. σ 6. Supposit. r. TTINC sive Probabilitas absoluta , sive o Probabilioritas hujusmodi est tuta, quia quod non est tutum in moribus faventibus libertati sequi non potest b) . 2. Securitas in opinione probabiliore hujusmodi non oritur ex parte favoris Legis , quia illa pro libertate contra Legem est. 3. Probabilioritas huiuscemodi non est tuta simpliciter , sed tantum secundum quid , quia opinativa nonnisi hoc modo tuta esse possunt e) : & ideo securitas tantum secundum quid in incertis, & opinativis sussicit ad Comsdientiae securitatem. . Etiam minor probabilitas favens libertati probabilioritati hujusmodi comparata poterit eu se tuta secundum quid, hoc est a qualiter tuta, ac ipsa probabilioritas, quia est opinativa sequaliter, ac illa d) . s. Hinc dari potest ignorantia , & ph ce ,& moraliter invincibilis excusans a peccato 1 o mali, licet praevisa. Nam quae Probabilioris molavente libertati continetur, hujusmodi est e . 6. Hinc in hoc Probabiliorismo datur ignorantia invincibilis omnino excusans a peccato

idem n. a.

Cor. 2.