장음표시 사용
211쪽
etoo PROBABILIS MUs hypothes illae , quae statutis ex una parte tanquam probabilibus sunt ex altera parte contradictoriae, possunt esse vel aeque probabiles , ve Iprobabiliores, quia contradictoria, & aequaliter,
a) per & inaequaliter probabilia esse possunt a ; illae
Ax. 3. vero, quae statutis tanquam probabilioribus, neque absolute, neque respective queunt esse probabiliores , quia contradictoria nec absolute ,
Ax. a. Istae igitur ex altera parte contradictoriae, erunt tantum absolute minus probabiles. Omnes, inquam, sunt aequaliter tutae, tutissimae , & ita approbatae . Ergo contradictoriae, sive probabiles aequaliter, sive inaequaliter, sive absolute, sive respective, tutae aequaliter, tutissimae sunt. Ergo Probabilitas favorabilis Libertati est aequaliter tuta tutissima, ac aequalis Probabilitas, vel Probabilioritas sive absoluta, sive respectiva favorabilis Legi ; nec non probabilioritas, sive absoluta, sive relativa favorabilis Libertati.
Haec omnia eodem modo demonstrantur iuxta, secundam hypothesim , nempe si statuatur D. Bonaventurae Doctrina approbata tantum ut absolute probabilis , D. vero Thomae etiam plerumque ut absolute probabilior. Cum enim in utroque sint sententiae faventes
c per tum Legi, tum Libertati e : &plures inter il-Sup. II. los contradictoriae d): atque ex his promiscue d) per omnibus ex parte D. Thomae possint esse multa , p. I 2. vel ex absolute tantum probabilibus, vel etiam ex absolute probabilioribus, quia certo sciri non e per potest, quaenam sint detcrminate absolute proba-Sehol. a. biliores e) , ideoque quaelibet vel ut tantum Sup. 26. absolute probabilis, vel etiam ut absolute pro-28. 11. I. babilior sumi possit . & omnes sint respective
212쪽
META. MATH. DEMONsΤ. P. I. 2GI probabiliores a) : ex parte vero D. BOnaVent. Omnes tantum absolute probabiles b) . Cumque denique omnes ex utraque parte sint aequaliter tutae tutissimae sc) ; si aliqua sententia D. Bonav. favens Libertati comparetur cum Ο posita D. Thomae favente Legi, evidenter sequitur, r. Probabilitatem absolutam Libertati fauentem esse tutam : 2. esse tutam, non solum comparatam aequali probabilitati, sed etiam probabilioritati faventi Legi: 3. absolutae : q. respectivae : 3. tandem esse aequaliter tutam , ac aequalem probabilitatem faventem Legi, nec non
probabilioritatem, sive absolutam, sive respectivam favorabilem sive Legi, sive Libertati. Demonst. tota propositio limul juxta 3.hypothesi Omnes sententiae D. Thomae sunt aequaliter tutae , tutissimae d) : Omnes sunt absolute probabiles e) : Multae absolute probabiliores : Plures faventes tum Legi , tum Libertati g . Ex his multae esse possunt ex absolute probabilioribus, cum sciri nequeat, quaenam sint determinate absolute probabiliores , ideoque quaelibet ceu probabilior absolute sumi possit h . Omnes respective probabiliores i . Igitar multae absolute tantum probabiles faventes Libertati sunt tutae, & aequaliter tutar, ac absolute probabiles, & probabiliores sive abi lute, sive respective favorabiles Legi , nec non probabiliores sive absolute, sive respective favorabiles Libertati. Ergo r. Probabilitas absoluta pro Libertate est tuta: a. aeque tuta, ac aequalis probabilitas pro Lege , & Probabilioritas , sive absoluta, sue respectiva , sive pro Lege , sive pro Libertate. Sunt multae aliis Doctoribus contradictoriae ih ; & fieri potest, ut nonnul-
213쪽
PROBABILI sM Ullae ex his contradictoriis sint ex faventibus Liberetati, simulque ex tantum absolute probabilibus, a, per cum non omnes faveant Legi a , neque sint Sup. I. absolute probabiliores b ; ideoque quaelibet b) per ut solum absolute probabilis sumi possit , quia Sch. a. nescitur, quaenam absolute probabilior determi- p. 26. nate sit c) . In qua hypothes contradictoriae 28. n. I. ex altera parte sunt necessario faventes Legi d c per & vel aeque probabiles , vel probabiliores sive idem . absolute, sive saltem respective, quia unusqui L d per que suas sententias defendit tanquam probabi-SU. I a. liores e : &contradictoria sive aequaliter, sive
SU. Io. Sunt autem etiam illae sententiae D. Thomae t) per faventes libertati, simulque tantum absolute Ax. 3. probabiles comparatae cum his oppositis fave tibus Legi, sive aeque probabilibus, sive probabilioribus, vel ab lute, vel respective , tutae, quandoquidem omnes, inquam, aequaliter tutae g) per tutissimae sunt g . Ergo 3. est tuta probabi-' p.as. litas favens Libertati comparata probabilitati faventi Legi ; nec non probabilioritati faventi pariter Legi, 4. sive absolutae, 3. sve respeetivae. Et ut rem adeo subtilem, & implicatam clarius adhuc explicemus, & demonstremus , ali-ruod exemplum, potissimum juxta 3. hypothe im, quae ad rem strictior est, assumamus. p. II. Constat inter sententias de moribus D. Tho- i per mat plures esse faventes Legi , plures Liberta- p. I a. ti h : Multas aliis contradictorias ι ; &
p.27. tutas tutissima ιγ . Ad haec omnes respective
p. 23. in se, &absolute probabilior iuxta I., vel plures m Iin quidem absolute probabiliores juxta a. , & 3.
214쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. Ι. Σοῖ hypothesim ; ita tamen, ut nesciatur, quaenam
sint determinate probabiliores a . Sed nos libe- a) per
raliter demus , omnes omnino esse certo abs - Sch. a. lute probabiliores praeter duas , alteram faven- SU.26. tem Legi, alteram Libertati, quae sint tantum 28. n. I. absolute probabiles: sitque haec una favens libe tati ea V. g. , quae negat obligationem confitendi circumstantias solum notabiliter aggravantes in eadem specie, quam liquet tenuisse D. Thomam . Quo posito , huic contradictoria favens Legi, seu afferens obligationem confitendi eas circumstantias necessario erit, vel aeque probabilis, vel probabi lior absolute, aut respective b . b per
Fac esse vel aeque probabilem , vel probabilio- Ax. 3. rem, sive absolute, sive respective , ut lubet . Revera enim ista est, vel absolute probabilior, vel hujusmodi multo pluribus nunc Videtur ,
ut notum est, qui propterea eam tuentur vel
ti probabiliorem . Nunc sic . Ista D. Thomae sententia favet Libertati t ista est tantum e preabsolute probabilis d) : ejus contradictoria fa- hypoth. vel Legi e , & est vel aeque probabilis, d per vel probabilior absolute , aut respective f : hypoth. ista cum hac contradictoria comparatur g : e per ista est in se tuta tutissima h): illa est aequa- bpoth. , liter tuta , ac illa tantum absolute probabilis o p.ra. favens Legi , & reliquae omnes D. Thomae f per sententiae faventes Libertati , & Legi sive ab- bpoth. , solute , sive respective probabiliores , quando- ρο-.3. quidem omnes in se aequaliter tutae tutissimae g per approbatae sunt i) . Ergo Probabilitas favens bpoth. Libertati , sive absoluta , sive comparata , Vel h per aequali probabilitati , vel probabilioritati , sive Stip. as. absolutae, sive respectivae faventi Legi tuta, t i) pertissima ella immo aequaliter tuta, tutissima, ac eandem.
215쪽
ao PROBABILIs MUS aequalis probabilitas favens Legi, nec non probabilioritas vel absoluta, vel respectiva favens, sive Legi , sive Libertati. Quod erat demonstrandum. ALITER
In Topicis , & opinativis ad Conscientiae s curitatem Probabilitas satis est a) , cum veritas, & certitudo haberi non possit b . Probabilitas debet esse vera, realis, & positiva e ):
Probabilioritas universe non est realis , objectiva, & positiva , sed tantum apparens, subi ctiva, ac respectiva d). Ergo dempto hoc excessu tantum apparenti, ac respectivo, remanet sola probabilitas positiva, ideoque ea sola &in se, & utcumque comparata tuta , & aequaliter tuta est, quippe quae in re, non multiplex, sed una fere semper, eademque est. Q. e. d. ALITER Prudens, & prudentius est tutum, & aequa in liter, cum proprie & rigorose sit hujusmodi honum , ac melius se) , & prudens sit idem ac bonum , ideoque prudentius idem ac melius. Probabilitas sive absoluta , silve quomodolibet comparata est prudens , Probabilioritas pruden
prie, & rigo se sitae qualiter tutum, quia melius aliquo modo dici potest tutius to bonum, sicuti laudato Scholio Def. a . u. 9. admonuimus.
216쪽
ΜΕΤΗ. MATH. DEMONST. P. I. 2os Ubi etiam notandum est, cum dicimus lonum& melius proprie aequali securitate contineri ,
id intelligi de securitate in genere suo, hoc est de securitate vel simpliciter, vel secundum quid. Quare bonum & melius certo est proprie , & rigorose aequaliter tutum simpliciter ; bonum , &melius opinative , sicuti est probabile , & probabilius , est proprie aequaliter tutum secundum quid . Unde patet, quo sensu intelligenda sint ea
verba Schol. ejusdem n. 9. quod es bonum, aut melius est per se smpliciter tutum. Nam non dehonum aut melius opinative, sed de bonum, & m lius certe intelliguntur. Porro iam liquet ex re ipsa , totam Proposititionem de aequali securitate secundum quid esse intelligendam. Aliis etiam modis Propositio demonstrari potest, uti ea , quae in toto opere antecedenter diximus, expendenti, & conferenti liquet. Sed hae demonstrationes etiam plusquam satis sunt.
JAM vides, opinor, Lector, totam huius propositionis vim in hoc consistere, quod Pr habilitas positiva sit in se tuta . Hinc enim consequitur, illam sive sit pro Lege , sive pro Libertate , sive uno, sive alio modo compare tur, semper hujusmodi esse. Unde tota Propositio sine tot ambagibus brevissime , & facillime demonstrari poterat ope trium tantum Suppositionum, nempe. 23. 27. 28. vel etiam
solum. 23. 27., loquendo de sola Doctrina D. Thomae γ , quibus astruitur , omnes sententias D. Thomae, & D. Bonav. absolute probabiles ,& tutas tutissimas esse. Sed ut res tota veluti
217쪽
eto 6 PROBABILIS MUS sub oculos poneretur , simulque omnes Probabilioristarum cavillationes, ac evasiones praecluderentur, libuit eam sub omnibus respectibus, quibus considerari potest, demonstrare. Hoc autem sine adminiculo aliorum principiorum , ideoque sine prolixitate , & obscuritate aliqua fieri non poterat, ut speculanti patet. Cor. I. Hinc evidenter liquet, nihil conserre ad Cunscientiae securitatem, an major, minorve sit Probabilitas, cum utraque sit aequali ter tuta, tutissima. a. opinativa esse tuta , tutissima , quia Probabilitas quaecumque semper opinativa est a . 3. Esse tutum in praxi tutissimum, quod exponit periculo materialis peccati; quia sententiat s ventes Libertati Sancti Bonav. , & S. Thomae, sive tantum probabiles, sive probabiliores, utpote incertae, & aequaliter b ), huic periculo exponunt . . Omnes sententias D. Thomae, & D. Bonari universim esse tutas, tutissimas, qua probabiles , non qua probabiliores ; ideoque qua probabiles tantum ab Ecclesia esse approbatas. s. omnes sententias de Moribus cujusque Scholae Classicae esse tutas, tutissimas, quia sunt probabiles e . Et generatim esse huiusmodi opiniones cuiusque Doctoris , quae vere , & absolute certo sunt probabiles. 6. Esse tutum tutissimum, quod est vero iis; minus appropinquans veritati ; minus Rationi resiae conforme, prae vero fimiliori y magis appropinquante veritati; magis rectae . Rationi conformi , si ex
Probabilioristarum sententia probabile illo , pr babilius isto modo definiatur. Et probabile non posse esse difforme Rationi rectae, quia cum hujusmodi sit malum d , tutum esse non potest te .
218쪽
7. Ecclesiam ipsam virtualiter, & implicite facto ipso approbasse electiva approbatione licitum usum Probabilismi . Etenim in approbatione Doctrinae D. Thomae, & D. Bonav. , vel etiam solius D. Thomae , iuxta triplicem hypothesima nobis statutam, & explicatam approbavit, &declaravit tutam , tutissimam Probabilitatem, sive positivam, sive quomodolibet comparatam; ad haec illam ad praxim dc duci se velle significavit, atque iniunxit e quo Probabilismus evidenter ipsissimus continetur. Sed quid sola mirtuali , & implicita approbabatione Aectiva opus eli, cum etiam elesti m formalem , & expressam habeamus P Nota est Epistola Encyclica summi Pontificis selicissime modo regnantis BENED. XIV. ad Patriarchas , Archiepilcopos, Episcopos, & ordinarios Italiae
occasione controuersiae an quidam contractus
ad usuras pertinet validus judicari debeat: I.
Novemb. an. I7 3. emanata. In hac exponens
Pontifex, quid in hujusmodi quaestionibus resolvendis executioni , priusquam resolvantur , d mandari velit , ff. secundo loco haec habet . . . suis, inquit, privatis opinionibus ne nimis adhu reant , sed priusquam responsum reddant , plures Scriptores examinent , qui magis inter cateros praedicentur , deinde eas partes suscipiant , quas tum ratione , tum auctoritate plane confirmatas intelligent . Mirum sane , ac valde mirum , quod Ponti sex adeo doctus, atque controversiaeae Probabilis mo hoc praesertim tempore non solum recrudescentis , verum etiam Probabili rismi nimium se extollentis, ac pene triumphantis omnino conscius, oblata maxime omnium
opportunitate, non dixerit, eas partes suscipiant,
219쪽
2o8 . PROBABIOS Mus quas intelligent tutiores vel aeque erobabiles , vel utcumque probabiliorcs ς aut etiam minus tutas, sed utcumque probabiliores: vel tutiores tum ratione, tum auctoritate vel aeque, vel magis; seu etiam minus tutas, sed magis confirmatas; sed
simpliciter dixerit, plane confirmatas . Quod s , pergit, disputatio insurgat , dum contrastus aliquis
in examen adducitur, nullae omnino contumeliae iis configantur, qui contrariam sententiam sequuntur, neque illam gravibus censuris notandam asserant,s praesertim ratione, ac praefantium virorum testimoniis minime careat &C. Nunc iis verbis, plures Scriptores examinent, qui magis inter caeteros praedιcentur: oe eas partes suscipiant, quas tum ratione, tum auctoritate plane eonfirmatas intelligente formalem , & expressam non quidem in terminis, ut aiunt , a per formalibus, sed aequi pollentibus a) Probabi-Seh. f. lismi ipsissimi nostri approbationem contineri
3P. n. I. perspicuum est, quandoquidem iis verbis Probabilismi non solum natura , ac definitio ipsa , verum etiam eiusdem cum Probabiliorismo comparatio approbata continetur . Quod tamen ut manifestius adhuc cognoscatur, exemplo aliquo explicandum est. Pro quo duo praemonenda sunt. Alterum , adverbium plane , in quo vis tota huiusce loci consistit, triplicem apud Latinos , ut Lexicographi advertunt, significationem habere. Usurpatur enim vel pro aperte , manifestis vel pro ceras; vel pro penitus, omnino. Alterum , adverbium omnino primo non esse compamativum , sed absolutum, & posetivum , ut liquet, ideoque pro adverbiis comparativis aeque, magis, minus usurpari nullo modo posse: deinde nominibus qualitaris , aut similis rei , quae im
220쪽
METH. MATH. DEMONST. P. I. 2o9 Crementum , ac decrementum per se suscipere quomodolibet potest , applicatum , significare quidem sermam in subjecto totam, sed non totaliter, ut Scholae voce utar, ita nempe, ut vel
in aliis subjectis aequalis, vel sive in aliis, sive
in uno eodemque minor semper, aut maior e sese non possit. Sic v. g. omnino dulce, aut sanctum, primo non significat comparativi vel aeque,
vel magis, vel minus dulce, aut sanctum, se ualidi quem vel aequalem , vel majorem , vel min rem in subjetio gradum dulcedinis, aut sanctitudinis, sed solum absiolate , & positive dulce , aut sanctum : deinde significat quidem dulcedinem , aut sanctitatem totam in subjecto , sed non totaliter, ita scilicet, ut vel aequalis in aliis subjectis, vel sive in aliis, sive in uno, eodemque dulcedo , aut sanctitas maior , aut minor esse non possit. Unde omnino dulce, aut sanctum de omnibus tam aequalibus , quam quomodocumque inaequalibus dulcibus , aut sanctis invicem comparatis , sicuti de uno , eodemque in quolibet dulcedinis, aut sanctitudinis gradu du ci, aut sancto aeque vere, & recte dici potest. Quae doctrina in re probabilitatis potiori adhuc ratione locum habet. Tum quod probabilioritas universe non realis, & absoluta, sed apparens , & respectisa est a): tum quod nullum per se determinatum, ac fixum statum habet , sed major semper, ac major ad usque certitudinem esse potest δ). Itaque omnino probabile, multo magis primo non significat comparative vel aeque, vel magis, vel minus probabile, seu aliquem relativum vel aequalem, vel majorem, vel minorem probabilitatis gradum, sed solum absolute , & positive probabile: tum significat quidemo pro-