장음표시 사용
341쪽
33o PROBABILIS MUssunt , & his verbis concepti a Probabilioris arum nonnullis afferuntur. Secundus . . . . Sicut in moralibus, quando sunt altercationes de aliquo peccato , quando primo es
mortale , ut si unus peritus in scientia dicat, quod non licet sic mercari , o alius dicat quod licet: tutius es non procedere se, nec H, sed expectare quousque veritas pateat aliunde. Si enim ita esset ,
quod unus Doditor diceret, aliquem peccare mort
liter nisi se faceret, . alius, quod peccaret, ssc faceret, tunc smplex foret perplexus. Ideo bene
videndum est in moralibus antequam aliquid a seratur . Quia Uidelicet cum habens duas opiniones contrarias perplexus si, periculose se determinaret
ad unam, ni se re diligenter inoesia, illam probabiliorem agnosceret.
Tertius ..... Cum multis sit probabilior pars negatiυa, non ne peccato aliquis se exponit dubio sequendo affirmativam minus probabilem. Potuit ne Scotus clarius Probabilismum reiecisse λ Et quomodo Scottila aliquis hunc amplius defendere, ac tenere poterit Iue. Plures praesertim Auctoritates D. Thomae. Praeter autem illas , quas operis decursu pro Probabilioristis attuli, & minime iis favere pro re nata demonstravi, tres sunt insigniores. Sunt autem art. IO. Quodl. R., &art. II. Quod l. 9.,& potissimum art. I 3. Quodl. 8. Hunc locum rei sedem ipsam putant , ideoque hic quaestio nem a S. Doctore pro se evidenter determin tam . Cum haec loca alioquin prolixa cognosse re sit Lectoribus necessarium, ne istarum objectionum cursus iterrumpatur, in calce ad verbum integra dabimus. His addi potest quartus brevior locus a probabi-
342쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. III. 33Ibabilioristarum nemine adhuc tactus an ob causam infra in respons. afferendam , an ob aliam λ qui me judice, iis magis favet, quam caeteri omnes, quos ipsi afferunt, etiam ex iis, quos insigniores , ut dixi , aut rei sedem ipsam utant. Habetur autem opus c. 72. in fine Pro-ogi, estque hujusmodi . Cum ibi proposuisset
concordare diversas opiniones, quas invitis operibus docuerat, quae videbantur oppositae, postquam dixit , se hoc perfecisse quoad eas, quae sibi venerunt in mentem, subdit . Supplicantes s ρυid aliquis inυenerit a nobis non concordatum,s ei non sit magna causa dicendi, ex qua secura- dum Hilarium aecipienda eis intelligentia dies rum , discretum, magis exercitatum confulat ss vero non fuerit inventum , quod smul utrumque sare possit, id illorum eligat, quod magis veritati consionum judicaverit , nota haec verba , quibus Probabilis mi rejectio clare continetur alterum vero reυocaremus, s talis nobis discordia
16. Henrici Scholae Serviticae Principis auctoritas . Nam is unus ex Scholarum Principibus quaestionem tractavit, & Probabiliorismum
clare tutatus est. Hoc argumentum addo ego , ut
cognoscat Lector, me nihil dissimulare. Etiam locus iste ad Lectorum commoditatem in calce integer dabitur. II. Praesertim S. Raymundus , & S. Antoninus. Putant enim, hos Sanctos Probabilis mum aperte rejecisse . Nam hi frequentissime affirmant, inter opiniones, praesertim aeque probabiles , esse dubium practicum ; ideoque in his incertis semper securiorem partem esse eligendam . Potissimum vero S. Anton. clare asserit obli-
343쪽
ligationem Probabilismi, uti patuit Supp. 3.
Et haec quidem Argumenta vetera sunt . Re
13. Probabilis mus est reiectus ab Alex. VII. in Prologo notae Constit. per ea verba : modus opinandi irrepsit , alienus omnino ab Evangelica simplicitate, Sanclarumque Patrum Doctrina oec. 1 V. Est damnatus in Sacramentis Propos. I. Innoc. XI. ao. In materia Fidei Prop. 4. eiusdem. 2I. In materia Iudicii Prop. a. ejusdem . Adde: non condemnatum, sed tamen illicitum in Medico, Magistro, caeterisque ossicialibus Reipublicae . Quidni ergo illicitus etiam in aliis rebus ad propriam cujusque salutem pertinentihus Utrobique enim , vel aequa ratio , vel etiam ex hac parte maior est. Et quidem in his Propositionibus virtualiter, seu arguitive probabiliter damnatum existimant. 22. Universim autem damnatus est Prop. I. Innocentii eiuldem. Generatim dum probasilitate sυe intrinseca, siυe extrinseca quantumvis tenui , modo a Probabilitatis finibus non exeattir , re si aliquid agimus, semper prudenωr agimus . Atque hic esse proscriptum vi ratiocinii evidentis arbitrantur, quod est idem, ac evidenter. et . Quoddam Concilium Gallicanum IIoo. De hoc vero, praeter alia , quae parum ad rem faciunt, tria asserunt. I. in eo fuisse Probabilismum condemnatum. a. fuisse Concilium Nationale. 3. fuisse plenius, & celebrius omnium, quae hactenus in Gallia facta sunt. Fortasse plenissimo Concilio Generali Lateranensi 4. simillimum putes. Addunt , ex eo tempore Proba
344쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. III. bilismum ultimum lethalo vulnus accepisse. Itaque , Lector , cave speres illum amplius videre , quia jam mortuus est. Uide hoc Concilium integre productum in cal-Ce , excerptum ab Auctore minime suspecto , nempe a Natali ab Alexandro Tom. a. Theol. Dogmat. in fine. 24. Multorum insignium Doctorum recentiorum Probabilis mum reiicientium consensus. 23. Plurium Dioeceseon contra illum Decreta. 26. Multarum Universitatum , praesertim
Galliat, & Flandriae judicia. 27. Denique plurium ordinum Regularium pariter Decreta Probabilioris mi Doctrinam in ungentium, Probabilismi vero prohibentium. Ne Lector alibi ea quaerat, inveniet pariter simul cum aliis Monumentis in calce ope
Responsiones demonsalisae generales. hujus.
EC omnia Argumenta, praesertim a Ra- Can. 2.tione , evertunt pariter Probabilioris- p. p, semum libertati faventem . Nam contra ipsum Cor.Sup. ex aequo regeri possunt G . 3. pl.
a. Ex his omnibus Argumentis nihil certi se per eonficitur: quod tamen a Probabilioriitis prae- Supp. a. standum est b) . Singula enim, vel certa, vel d per saltem probabili, & quidem multiplici istutio- n. i. ne diluuntur e) : quae autem saltem probabi- e) per liter klvuntur, ea certa non sunt d) . Qua- Gn. . propter cum Probabilioristis, utpote Aggresso- p.p.ribus, probatio incumbat e) ς eaque, Iupposi- t perta probabilisticae sententiae ut minus probabili- Coraup.
tate, certa esse debeat : hinc fit , ut illi p. p. nihil
345쪽
334 PROBABILIs Mus nihil conficiant, ideoque vel ex hoc solum ipsis
3. Cum hujus Controversiae scopus generatim,& universe sit investigare , num extet Praeceptum injungens Probabiliorismum, eoque propterea collineent omnia , quae contra , Proque afferuntur argumenta filum vero ipsum , in quod ultimo resolvitur quaestio , in eo denique contineatur: utrum sit imprudens , & minime tuta, an vero secus, Probabilis mi electio, sicuti ex tota Analysi liquet ; ideo omnia Adversariorum Argumenta , vel ex contrariis capitibus , vel aliunde mutuata in universum soluta demonstrative manent per solas Propositiones
Responsiones demonstrat ae peculiares. QUOD spectat ad Argumenta a Ratione.
Primum demonstrative solvitur per Cor. 3. Supp. q. P. I., & Prop. I. Secundum per Prop. 7. Tertium per Prop. I. Quartum per Prop. Io. Quintum per Prop. 6. Sextum per Prop. 9. Septimum per totam Partem secundam. Octavum per Def. I 3. Etenim nullum scelus licitum esse poteit, cum certo prohibeatur &contra certitudinem vera probabilitas dari non
n. 3. Nonum per omnes totius operis demon- p. p. strationes simul . Nam nullum absurdum contra rem adeo multipliciter certam, sive demonstratam locum habere potest , cum argumenta
346쪽
METII. MATH. DEMONST. PAII. 333tio certa pariter e contrario, atque demonstra
Decimum per Cor. Supposit. 29. P. I. Cum Gn. IO. enim ad hoc, ut opinio sit vere, certo, & pra- p. p. ctice probabilis quatuor requirantur, nempe ut ejus rationes sint solidae, ac magnae; ut ab o positis non elidantur, & enerventur; ut nullo certo principio opponatur; ut fundamenta comtraria apte solvantur: haec omnia inspicienda ,& examinanda sunt, siquidem constare debeat, Opiniones vere, certo , atque practice probabiles
esse ; quod nili per exactam rei discussionem , ideoque per studium Scientiae Moralis fieri, ut liquet, non potest. Quod vero unusquisque suas sententias sequa tur tanquam probabiliores, hoc non ex obligatione eas sequendi in praxi , sed ex natura disputationis , & Intellectus ipsius repete
Quod vero ad Argumenta ab Auctoritate SehStip.
Undecimum, Duodecimum , & Tertiumdecimum per Can. 6. Nam uno, aut alio modo ex ibidem traditis intelligi apte , & explicari possunt. Ut omittam, haec Argumenta potius concionatoria, quam theologica esse. Quartum decimum per Supposit. I. P. II. eiusque I. & a. Cor. , & Supp. a. Etenim cum pauci tantum Veteres levissime hanc quaesti nem tractaverint, paucissimi in terminis proposuerint, reliqui vero eam penitus etiam omiserint, illorum Auctoritates non clarae, & predicisae, sed obscurat , & ambiguae sunt ό ideoque nihil certo conficere possunt e ; neque ex iis e) per
tantum de eorum mente judicandum est. Unde Can. a.
347쪽
tionabiliter intelligi, & explicari possunt. Itemper Sch. Supp. 3. Nam fieri poteli, ut Probabilis mus re, & praxi admittatur , licet verbo
negari videatur . Quare ex nullo Antiquorum certa hujus quaestionis resolutio expresse, & clare desumi potest. Quae responsio generalis etiam ad quattuor Doctores inibi peculiariter commemoratos universiim extendenda est. Sed quod ad Alb. Magn. praesertim, & Scotum attinet,luoniam quaedam eorum loca distincte propo- ita, ita distincte solvenda sunt. Itaque quod est ad textus Scoti , secundi quidem vim nihil reformidet Lector , quia Verba illa : Quia videlicet o usque ad finem , in quibus solum ea continetur , a Probabilior istis pro sua, ut alias diximus , liberalitate, vel ut minus indiligentia addita sunt . Tertii vero
verba partim mutilata , partim mutata, partim
adjecta eariter sunt . Nam locus hic integer, ac genuinus hujusmodi est. Sed his es dubium primo de Amido m. Hic se iter potes dici, quod cum certum sit ,
farinam tritici purgatam hecundum communem Pu gationem , eo modo scilicet , quo Pisores Iolenteam purgare, esse materiam convenientem ad faciendum panem consecrabilem: Iam nunc incipit Lector intelligere, qua de re loquatur Scintus, & num hic locus, etiamsi esset germanus ac verus, ad rem facere possit): dubium sit, an Amidum sit hujusmodi materia ; pars negari multum sit probabilior, non sine peccato aliquis se exponit tali dubio: maxime ille, qui exponit hostias consecrandas, quia sibi simpliciter escertum, quod de tali materia praeparat . Utens som
348쪽
METH. ΜΑΤΗ. DEMONST. P. III. 337 te potes magis excusari de peccato, quia supponit
talem materiam esse bene praeparatam.
Quod tandem ad locum Alb. Magn., qui revera clarior est, is dupliciter peculiariter solvitur. I. per illius exempla P. II. allata, & Sch. Sup. 3. p. eiusdem. Nam in illis Probabilis musre , & praxi diserte licitus invenitur, licet hoc
loco verbis clare negari videatur. a. per Schol. I. ad Def. 26. Fortasse enim per minus probabile , quod ex to magis probabile hoc loco necessario infertur, non intelligit veram, & propriam probabilitatem , sed potius impropriam , ac diminutam, nempe eam, quae pro se non habet rationem eurusam; ideoque aliter intelligit, ac nos intelligimus . In qua usurpatione , eius testimonium nobis non solum non obesse , sed ne quidem ad rem esse, perspicuum est. Quod vero Antiquitas sere tota Probabilismum non reiecerit, sed approbaverit, ex tota secunda Parte in Scholarum Principibus, aliisque Doctoribus liquet. Quintumdecimum per Cor. 2. AX. 33. , &Can. 6. , ac Supp. a. p. hujus. Siquidem quod ad primum locum attinet, de opinionibus Magistrorum diversis in rebus Fidei aut Morum neces Pariis intelligitur , quae sunt erroneae , seu quae certo principio opponuntur, nempe vel manifestae Scripturae, vel Ecclesiae determinationi. Hae autem opiniones probabiles esse non possunt, quia opinio probabilis error non est a . Unde hic locus potius Probatioristis vel maxime nocet, ut secunda Parte notavimus. Lege articulum in fonte, & id ipsismet oculis cognosces . Quod ad secundum, cum hujus loci vis contineatur in illis verbis: praecipue autem periculo-
349쪽
338 PROBABILIS MUS sum est , ubi veritas ambigua es ; quod in hae quaestione accidit, quia inveniuntur Theologi Theologis , G Jurisae Iurisis contraria sentire : ea aptissime intelligi, & explicari possunt de ambiguitate, ac dubietate practica, & directa , mi a) per nime de speculativa , & reflexa a) . Practica
Gn. f. autem , & directa reflexe certo removeri .p
Sehol.2. Quod ad tertium , cum is locus sit non so- Prop. Io. tum obscurus , sed omnium obscurissimus , eon. 8. minime omnium quidpiam conficitur e . Tu e) pre ipse, Leeior, periculum fac, atque, seclusa etiam Can. 2. Interpretum dissensone , locum esse intellectu valde dissicilem experimento cognosces. Et tamen hoc loco Probabilismus a D. Thoma evidenter, si Dgo placet, reiectus est. Quod a veritate tamen longissime abesse illud magnopere confirmat; & quod etiam Probabilissae ipsi hoc eodem loco ad probandum ex D. Τhoma licitum probabilis mi usum maxime utuntur ; &quod non distinguit S. Dod de Opinione minus aeque, vel magis probabili, sed de opinionibus contrariis magistrorum universim loquitur; &quod assirmat diserte, non peccare quempiam , si ex contrariis opinionibus in dubitationem non adducatur; & quod alia dicit, ex quibus bene consideratis, atque perpensis ratiocinando legitime colligi possi, S. Dore Probabilismum admisisse. Vide Scriptores hunc locum ex irosesso interpretantes, ac discutientes. Sed nosoc loco minime usi sumus, quia non ambigua, involuta, incerta, peculiaria, contentiosa, d) per sed clara, certa , & communia solum a nobis Praem. . sumenda sunt d). p. p. Quartus denique locus de novo additus invicte
350쪽
METH. MATH. DEMONs T. P. III. 339 solvitur per hoc primum, quod opusculum illud communi consensione non est foetus genuinus D. Thomae. Quae fortasse causa est, cur a Probabilioristis non fuerit hactenus usurpatus. Deinde etiam fac esse , solvitur tamen demonstrative per Supp. IO. , & I9. Etenim per ea Verba , quibus vis continetur, nihil aliud astruitur, quam mos amplectendi, defendendi , consulendi proprias sententias tanquam probabiliores, qui apud Doctores obtinet ; non vero astruitur , minus probabiles opiniones in probabiliorum conflictu sequi non posse. Nam contrarium posse licite fieri etiam per D. Thom ., nisi si eum sibi turpiter contradicentem velis , cum ex Scholio ejusdem Supp. 19., tum eXPropos. Σ. p., tum denique ex toto opere luculentissime demonstra
QUO Ni AM ex solius D. Thomae auctorita te, si de illius mente certo constet, consentientibus in id Probabilioristis simul , atque Probabilistis, controversa haec nullo negotio
definiri potest a) ; & illi tribus superioribus sa) ρὸν
peculiariter locis evidenter pro se definitam hisor. a. putant, sed praesertim loco tertio, quem pro p. n. D. pterea quaestionis sedem appellant; isti vero contra arbitrantur: ut Lectoribus facile appareat , cujusmodi sint vel ilia auctoritates, quae habentur demonstrativae , juvat retorsionem omnibus arpumentis applicabilem generatim responsione prima universali traditam , his tribus locis peculiariter applicare. Aio igitur, has tres auctoritates, vel Probabili D