장음표시 사용
41쪽
PnΥsICA GENER AZI' Iis, quae in vasis & cinerum summitate apparent .. Idcirco, si priusquam aqua infundatur, cineres vaselide compressi fuerint, non multum aquae tum admittunt
rporum Horositas in eo sita est, quod solidae illorum particulae multis intercipiantur SP tiis, quae vel omnino vacua sunt, vel fluido quodam subtiliori plena; eaque dicuntur Pori. Daea corporum. PrOPrietate, multa disseruntur Scitu dignissima.
Porositar est proprietas corporibus
Probia artis observationibus& experimentis Experimento pro Animalibus. I. Orbi aeneo. mactinae pneumaticae imponatur , per modum excipuli, tubus vitreus oblongus, . Ad Jus partem superiorem accommodetur phiala Vitrea, cuius landus sit corium bovis .sylvestris 4. Huic phialae infundantur hydrargirum aci duorum circiter digitorum altitudinem , & attru hatur e m. bous: experientia' eonstat hysrargirum post unam aut alteram emboli agitationem , coriuiratra licere , & intra tubum instar imbris argentei decidere. Unde licet concludere bovis, sylvestris eorium, ideoque omnium animalium pelles, innumeris patere meatibus, per quo mer uri US Berris pondere adjutus, subiectum in.tubum defluunia. Idem compertum habemus ex sudoribus & ex ha
42쪽
DIs S, B R π A TTO IV. 4rlationibus , queis obnoxia sunt corpora quaelibet viventia Illae enim particulae ex animalibus jugited avolantes, probant eorum autem innumeris esse pertusam soraminibus. Idem etianv constat ex variis remediorum effectibus, quae animalium corporibus exterius applicata, magnam, iis mutationem afferunt.
Quanta sit ita cutis superficie- soraminum multitudo, colligitur ex observationibus D. Lewen-hDeh. Ircan. natisr. tom. 5, pag. 4r5. Ingenio fas ille naturae speculator ope eximii microscopii partem humanae petiis inspiciens, eujus; lom gitudo erat unius tantae lineae, vidit & allis comspiciendas praebuit Isto. exiguas aperturas in eo spatio. dispositas . Hunc numerum, ut commo- 'dior sit. calculus, ad Ioo. reducamus, & mensu ram Anglicanam revocemus ad Galleam. : tune reperientur Io oo. in uniu& pollicis, ac ieto . in
unius pedis longitudine. Deinde numerus ille per seipsum multiplicetur, summa inde exsurgens, Si ve I oooooo , expriment mronum quantitatem, qui disseminati sunt supra pellis humanae partem ,
cujus superficies est unius pedis quacrrari. Ρorro in homine mediocris staturae , tota pellis Superi, cies efficere solet i . pedes quadratos: ergo in tota pellis humanae superficie adsunt quatuorde cies centum quadraginta quatuor miliouexpororum. Innumeri illi meatus per totam pellom sparsi, rotidem sunt exigui canaliculi, per quos effluit materia expirationis insensibilis. de Ia resumirnrtiore iuransib u) Hanc honge copiosiorem esSe, quam vulgo creditur, probant Sanctorii diuturnae Observationes Illustris hujust medici Patavini ea fuit constantia, ut per annos Io. in bi lanei stance positus. manserit . Omnia quibus VesCebmtur alimenta, tum solida, tum liquida diligenter ponderabat. Calculis pariter subjicie, it egestiones sensibiles Ies Huaeuations sensibi es deprehendit autem ex Go. alimentorum rectis , quas intra muri diem sume P, 56. & saepe amplius, imo
43쪽
imo interdum bo. per expirationem insensibilem
Sit etiam istud experimentum pro animalium ovis : Su, ex ipulo machinae pneumaticae includatur Ouum: gallinaceum in Scypho crystallino aqua limpida repleto, tumque. agitetur embolus: eo perientia compertum est in nonnullis,ovi partibus quosdam apparere aeriS tractuS eL. OVO erumpem aes, & in sublime salientes Hinc colligendum est ovi putamen Suo habere meatus , qui exitum aeri permittant. Id etiam patet ex. eo quod Ova diu servata nonnihil e sua substantia deperdant, nisi eorurn. pori, aut adipe vervecina , aut cera liquefacta , , aut alia. quavis. materiae idonea obstruantur. Hac cautionst adhibita , quam excogitavit vir clarissimus , & de humana societate bene meritus D. de Reaumur, ova per multos mem
Non modo parte& animalium molliores, sedeti m durae, ut. OSSa, cornua, ungues, crebrii soraniinibiis pervia: Sunt, quod variis comproba- Lur experimentis: ebur, ex. gr. diversis, tingitur coloribus, . qui non superficiem, tantum. asticiunt, verum ad. interiores etiam illius partes penetrant. Id liquet eo, quod superficie abrasa, coIor adhuc ldeprehendatur .. Non minus constat in vivis animalibus ungues, dentes, cornua & ossa nutriri - ac cre Scere, quod Sane non. fieret, nisi particulae quaedam ex Sanguine in eorum poror traniarent.
Experimentum pro Vegetasilibus .. Experimentum ducemus ex ligno quercino, ex
quo de ceteris lignis & arboribus judicium serri
poterit Orbi aeneo machinae pneumaticae impona tur iustar excipuli tubus: oblongus superne Oc clusus ligno querceo , . in modum Vasis , i juxta re e vita fibrarum lignearum. Ordinem, exca ars adeo ut sundus servet trium claciter linearum Ssitudinem .. Docet experientia post. quasdam
44쪽
D rs a BRr a x I a LN Memboli agitationes, aquam in ligneo hoc vase eontentam , illius fundum sermeare, & intra imbum ustinum guttatimi delabi: Quod sane probat plurimoS esse rix ligno meatus & canaliculos, per
Lignum & praesertim illust quod onerum. dicititur, cum maxime porosum fit, diverSis atmo phaerae vicissitudinibus obnoxiam est . Quando humidus est aer, humorem in ligni foramina se eum invehit, illiusque volumen amplificar: unde fit ut senestra: & portae .claudi nequeant. Ubi . siccuS est aer , oppositoS. parit effectus. Tunc enim domum recens constructae materiatio campente), Sepi menta abiegna cDisons de sapis, laquearia si Iambris ) aliaque opera ex ligno niamium viris consecta , volumine decrescunt, finduatur aptamque partium compositionem amit-runt. Alternat illae humiditatis & siccitatis vices lignum absumunt S corrumpunt. Iis variationibus es incommodis ut occurratur , lignum pingui quadam . materia ut pietura olearia: & liquore Gallice dicto vernis, illiniendum est, Τ unc enim Destruuntur eori, α omnis aer, aditus interclu-
Μirum epi tenues aquae- parilautas , ligni meatus subeundo , ita ipsius volumen augere , ut maxima. Superentur. obstacula . Cujus rei Stupendum. videre est e eniplum in modo quo mulae comterendo frumento, defrinatam e lapidicinis extrahuntur .. Quo, pacto, id, fieri soleat ita; describit D. Nollet: Ces sortes de pierres sont Drtes , -- res, oe Von ' est as dans P usage de iis seser
45쪽
Experimenta pro mineratibus. Experimentum I. pro testis, Iapidibus, mi FOrdi, &c. Testae, quantumvis coctae & durita Sunt poris perforatae,. ut liquoris immissi p;ticulas iacile combibunt , riliusque odorem diissime retineant. Unde sic Horatius: Quo semel est imbuta recens , se abit odor Testa diu ConstἹt etiam liquores subtilissimos vasis staceis inclusos, paulatim minui, licet accutissime clausa fuerint vasa; quod aperte indicaper testarum poros viam sibi sacere liquoriparticulaS . Deinde lapides, vel densissimi , suos habent i' νos. Μarmor enim album tingitur vividissit colore rubro, sui non ejus superficiem tanti inficit, sed in ipsius substantiam altius admitur Si enim marmor perfregeris, ipsius intii partibus colorem rubrum sedisse deprehendi Quo. pacto interiorem marmoris sobata tiam ilar pervadere potuit, nisi per illius poros pExperimentum I. pro vitris & crystallis: rgnes in vitro & crystallo inclusuς, in admotserrum noy minus agit, quam in aere libero situs Vitrum igitur habet poros, quoS subit Iteria magnetica .
Experimentum 5. pro metallis ex auro &gen
46쪽
gento petitum . Ea preis non carere inde patet, quod ea pervadat materia magnetica; siquidem inter magnetem & serrum interposita non o stant quominus magnes in serrum vim suam ex rat. Μercurius etiam aurum facile permeat, &aqua regalis, quae ad aurum dissolvendum adhibetur, inter ipsius particulas aditum facilem sibi
Ad porositatem corporum etiam pertinet eo perimentum atramenti, quod vulgo dicitur υ- paethicum. Sic vero tentari potest; habeatur liquor limpidus, omnis expers coloris, MX aceto
distillato simul M lithargyro compositus . Cimaeo liquore in papyro candida scribatur aut delia neetur quidquid libuerit: inseratur deinde papyrus intra prima solia voluminis quadringentaS, aut quingentas paginas continentis. Tandem cum spongiola inducatur in ultimum voluminis solium liquor alter, pariter limpidus, ex auripigmento Orpiment , Calce viva, & aqua communi conflatus. Quibus peractis volumen per tria quatuorve minuta claudatur .
Cum papyrus e libro extrahitur, quidquid in ea scriptum, aut delineatum suerat cum priori liquore, tinctum videbitur colore subnigro, citra ulia similis coloris in reliquo volumine V stigia. Duo illi liquores dici solent atradhn-ἐμm v athicum s quorum ea Vis est, ut ubicumque occurrunt Simul comm ti, eum CO-l0rem induant, quem neuter ante mixtionem habuerat . Secundus liquor valde est penetranS, Sic ut ex odore percipitur; brevique ioo. aut i0lia tra)iciens , cum primo liquore commiscetur iex illa vero societate nascitur color. Subniger ἀInde manifestum est, solia voluminis innumeris .perta esse poris, cum secundo liquori ad primum tam facilem accessum permittant. Id praefatum experimentum sic notat D. Nollet :
47쪽
Quantitas pororum absoluta determinari
Prop. Ut perspectam haberemus poror m
quantitatem absolutam , requireretur materia quaedam penitus solida, porisqtie omnibus destituta. Huiusmodi enim materiam cum pari alterius vo- llumine comparando, si istius posterioris gravitas foebi , ex. g. semel minor, inde merito concluderetur ipsius porositatem esse ipsius soliditati ar- qualem ; siquidem ejus pondus semel minus esset pari volumine materiae, quae, juxta hipothesim, prorsus solida foret , dc poris omnino ca- lreret; atqui hujusmodi Uateria merum est figmentum; nusta quippe similis tota in natura cognoscitur .
48쪽
Porotitas corporum re alma potest ratis accurate determinari.
phob. POROSITAS HIativa in eo sita est,
quod ex pluribus corporibus secum invicem comparatis , alia sint minin & alia magis porosa: a qui id satis accurate estimari potest . Corpus e- nim eo porosiur altero merito existimatur, quominus sub eodem volumine est ponderosum; emminus autem poroum jure censebitur, quo gravius erit sub aequali volumine. Unde porositaySequitur rationem inversam ponderis. Sic constat aurum esse ex omnibus corporibus cognitis minime porosum, quia Sub eodem Volumine, omnium est grWiSSimum . .
Non ideo semper corpus testimandum est ἀ- rero porosius, quia latiores habeat meatus. Numerus quippe pororum in aliquo corpore saepe compensar, imo excedit pororum magnitudinem in altero. Id patet ex quercu & subere. Suberest quercu pororius, non quia patentiores habet meatus , cum lagenaS accurarius obturet, quam
quercus; sed 'uia inter ipsius particulas, longe plures interjiciuntur pori ,
- Gocus est spatium, im quo situm est corpus . Duplex distinguitur, alius Scilicet vertis Sive abso tuae, alius autem relatiυus . hiocus ub- stlatus est immobilis pars spatii, quamScorpuS
49쪽
PHΥyICI GENERALIS occupat. Locus vero relatisus nihil aliud est, quam relatio proximitatis aut distantiae, quam habet corpus aliqu*d cum aliis corporibus. Quod adeo verum est, ut quando a nobis quatritur, quo in loco jaceat aliquod corpus, tunc locum ejus indicamus per relationem distantiae aut vicinitatis, quam habet cum aliis corporibus cogni, iis . Ex. gr. Si quis interrogaretur quo in loco posita sit urbs aliqua , Dud dubie responderet eam sitam esse in nac vel illa provincia , prope hunc vel illum fluvium aut montem. Unde sequi-- tur locum corporum ab aliis circumjacentibus d
Praeter locum externum quem modo exposui mus, alium admittunt nonnulli Philosophi , quem pernum 'Vocant. Quo nomine extensionem in telligunt omni corpore Mestitutam ; talis ea s0'ret quae ab uno vasis latere ad aliud pertineret, lsi in ipso destruerentur aqua, aer , & aliud quod libet corpus, ita ut nullum prorsus in vase Su pereSSet. Ex rensionem 'hanc , sive illud spatium, volunt esse capacitatem quamdam recipiendis c0r poribus idoneam, ab iisdem omnino distinctum Hujusmodi vero extenSionem a materia prorsui diversam , velut figmentum inane re)iciunt alii Philosophi: controversia haec -ad istam recedit, qua disputatur; et . uisum possibile sit; h. utrum existat vacuum preprie dictum , seu verum quod dam spatium ab omni corpore & materia Sesta' latum. Duas illas quaestiones totidem in artum' is expendemus.
An possibile sit -cuum . ossibile esse vacuum negant Cartesiani. Quη Sententia necessario cum ea colligatur , qua ora teriae essentiam in extens ne constituunt.
cAi nomine, inquiunt, intelligitur extensio qu.
50쪽
' . DrysERT Arro. μ' a materiae extensione prorsus distinguitur: atqui repugnat hujusmodi extensio . Si enim praeter e tensionem c8rpoream alia esset possibilis,. ad substantiam Spiritualem non posset non pertinere ;nulla quippe est. substantia, quae corpus inter & . spiritum medium quemdam locum occupet: atqui extensio in substantiam Spiritualem cadere non potest . Ad illud enim necesse foret ut extensio & cogitatio eidem substantiae conveniret: atqui utrumque in eadem substantia consociari non posse demonstrant Μetaphysici; erbo , &z. . Possibile esse vacuum contendunt alii Philoso
phi: illud, inquiunt, possibile est, quod nullam
involvit repugnantiam: atqui, Vacuum nullam,&c. quid enim repugnantiae deprehenditur in admittendo spatio, quod a materia prorsus discrepet, & cujus capacitas recipiendis corporibus idonea sit Praeterea in suae opinionis gratiam varias fingunt hypotheses. i. Deus, inquiunt, potest quidquid materiae in cubiculo continetur ita destruere , ut illius parietes in eodem situ remaneant.
Qua in re nihil est absurdi , nihil quod divinam
Superet potentiam: tum quia Deus materiam libere conservat; tum quia patest quaedam corpora, servati* aliis,' in nihilum redigere: corpora enim totidem sunt substantiar, aliae ab aliis distinctae; unius igitur distructio alterius interitum secum non importat; atqui in praesita hypothesLVerum esset spatium, Vera extensio, vera inte
cubiculi parietes distantia, ac Proinde vacuui proprie dictum. a. Supponamus , inquiunt, Deum duas tantum phaeras A & B fg. 4. procreasse, quae unicopia puncto sese contingant; tunc profecto inter
utriusque superficies vacuum quoddam erit Spa
tium , quale est FCL vel DCE. M. 4.
Respondent quidam Cartesiani fore ut duae sphae- A & B sese in tota superficie tangerent, quia inter eas nihil esset interpositum. 1a autem sal-Pbrica T. V. C A sum