장음표시 사용
161쪽
112 M. FAB. QI INTI L. IN sT IT cim ordinibus. Nempe intentio est, Artem Iudicνam exreeu sti, depulsio, Non exereui artem lutieram . quaestio. artem ludicram exerceret. Si accusiabitur theatrali lege , depulito erit rei, si exeitatus fueriise spectaculis, & aget iniuriarum: depulsio erit accusatoris. Frequentius tameti illudaecidet, quod est a pluribus traditum. Effugerunt has quaestiones qui dixerunestarum esse id, quod appareat ex inten-.tione & depulsione: feci: aut Rectefeci. Uiderimus tamen utrum id sit status, an in eo status. Hermagoras statum vocat, per quem subiecta res intelli. gatur,&ad quem probationes etiam partium reserantura,sostra opinio semper haec fuit, quum essentirequenter in caussa diu etsi quaestionum status , in eo credere statum cauta, quod esset in ea potentissimum, & in quo maxime res vertexetur. Id si quis generalem quaestionem, vel caput generaledicere malit, cum hoc mihi non eri t pugna: non magis quam si illud adhuc, quo idem intelligatur, eius rei nornen inuenerit: quanquam tota volumina in hanc disputationem issi. pendisse multos sciam, nobis statum dici plaeer. sed cum in aliis omnibus inter scriptores summa dissensio est, tum in hoc pr cipue videtur mihi studium quoque diuer. se tradendi fuisse: adeo nec qui sit numerus, nec quae αomina. pe. qui generales quiue speciales sint status , eonuenit. Ae primum Aristoteles elementa decem constituit, circa quaei versiri videatur omnis quaestio, Ουσ ν, quam Flauius Εὐ- sentiam vocard neque sane aliud est eius nomen Latinum sed ea quaeritur, an sit. Qualitatem, cuius apertus intellectus est. Quantitatem, quae dupliciter a posteriori b. diuisa est, quam magnum,&quam multum sit. Ad aliquid, unde ducta trans. latio& comparatio. Post haec Vbi,&Quin do. deinde Faee. re, Path Habere, quod est quasi armatum esse , & vestitum esset Nouissime quod est compositum esse quodam. modo, ut ' sedere, stare, iacere. Sed ex his omnibus prima quatuor adstatus pertinere, caetera ad quosdam locos argu
Alii nouem elementa posuerunt. Personam; qua de animo, corpore, extra positis, quaeratur: quod pertinere adco. iecturae & qualitatis initiumenta video.Tempus.quod cecisi vocant, ex quo quaestio, An is quem dum addicta est, mater peperit, seruus sit natus. Locum, Vnde controuersia videtur,
Aa fas fuerit Tyrannum iu templo occidere an exulauerit
162쪽
ORA Tostr AR. L a. III. CAP. VI. Tryqui domi Iatuit. Tempus iterum, quod καιρον appellant.Hanc Caussarsi
utem videri volunt speciem illius temporis, ut aestatem,vel status feci hyemem. Huic subiicitur ille in pestilentia comessator. A. Inuenti O .ctum. id est: quod eo ieserunt, sciens commIserit,au--- insciens : necessitate, an casu;& talia. Numerum, qui cadit in speciem quant talis, An Thrasybulo triginta praemia de- De Thra beatitur, qui tot tyrannos sustulerit. Caussam, eui plurimaesta vias
subiacent lites , quoties factum non negatur; sed quia iusta Tatio cie sit faetum . defenditur. cum id quod alio modo fieri Iiein, alio dicitui factum:hinc est, Adulter loris eaesus, vel fame ciecatus. Occasionem factorum, quod est aper tius, quam ut vel interpretandum , vel exemplo sit demonstrandum:tamen κ'φορ- sερνων vocant. Hi quoque nullam quaestionem extra haec putant. Quidam detrahunt duas pari tes . Numerum&Oecasionem :&pro illo quem dixi AElfi,
subiiciuni Res, id est, Quae ne praeterisse videIςr,
i catis habui attingere. Caeterum his nec status satis ostendi, i . CC omnes contineri locos credo:quod apparebit diligentias .Iegentibus,quae de utraque redicam. Erunt enim plura mutis to,q ram quae his elementis comprehenduntur.
i Apud plures autores legi, placuisse quibusdam, unum Ο-i ninino statum esse coiecturalem. Sed quibus placuerit, neque illi tradiderunt, neque ego usquam reperire potui. Rationem tamen hanc secuti dicuntur, quod res omnis signis collineretur: quomodo licet qualitatis quoque solum statum faciant: tu quia ubique qualis sit cuiusque rei natura. quaeri potest. sedis utrocunque modo sequetur summa confusio. Neque interii est, Vnum quis statum faciat, an nullum,si omnes caussae sint conditionis eiusdem. Coniectura dicta est a coniectu, .id est, Canis is dilectione quadam rationis ad veritatem: unde etiam somnio- unde dicta.
Tum atque omnium interpretes Coniectores vocantur. Ap
iiii pellatum ramenesti oc genus varie, sicut in sequentibus ap- , parebit.Fuerunt qui duos status facerent: Archidemus coniecturalem & finitiuum, exclusa qualitate;quia sic de ea quaeri existimabat, quid esset iniquum, quid iniustum, quid dicto
ii . audientem non esse: quod vocat, de eodem x alio. Huic di- uersa sententia eorum fuit , qui duos quidem status esse valuerunt. sed unum inficialem,alterum iuridicialem. Inficialis, Iu bilis quem nos dic us Coniecturalem, cui ab inficiando nomenstatuo et M. alii in totum Uderunt.alii in partem: quia accusatorem con- dict-.
ii tectura,reum inficiatione uti putauerunt Iuridicialis est, qui Iuridicia.
163쪽
1ιε M. Fava. IN set Ir. δκαιολογικοs Graece dicitur. sed quemadmodum ab Archide. mo qualitas exclusa est, sic ab his repudiata fiaitio.nam subii. eiunt ea iuridiciali:quaerendumque arbitrantur, iustumnese sacrilegium appellari quod obiiciatur, vel fui tum velamen.
tia. Qua in opinione Pamphilius fuit: sed qualitatem iii Flu
philus. tapartitus est: plurimi deinceps, mutatis tantum nominibiis, in rem de qua non constet, &in rem de qua constet.Nam est verum, nee ali ter fieri potest, quam ut aut certum sit iactata esse quid, aut non sit. Si non est certum, eoniectura sit: si cit., 'tum est, reliqui status. Nam idem dicit Apollodo us, quum quaestionem aut in rebus extra positis, quibus coniecturaea plicatur, aut in nostris opinionibuS existimat positam rimo-
dicunt, quo dubium dc praesiimptum significa. tui, de quo liquet. Idem Theodorus, qui de eoAn sit, α deae. dentibus ei quod esse constat, id est iso vi e, existimat quaeri. Nam in his c mnibus prius genus conietiuii habet, sequens reliqua. Sed haec reliqua Apollodorusduo est esse, qualitatem,& de nomine, id est finitivam: Theodorus,' quid, quale,quantum, ad aliquid. sunt εc qui de eodem, & de alio, modo qualitatem esse, modo finitionem velint. In duo&Posidonius diuidit. Vocem,&res.In voce quaeri putar,ans. gnificet quid, quam multa, quomodo: In rebus coniecturam, quod κατ' - σθηαν vocat a&qualitatem o & finitionem, cui
nomen dat Οιτ' : dc ad aliquid. Vnde R illa diuisio est, alia esse scripta, alia lasci ipta. Celsus Cornelius duos&ipse secit statius generales. Λnst, Quale sit Ptiori subiecit finitionem, quia aeque quaeratur,aast ineri legus qui nihil se sustulisse de templo dicit, & qui pii. vatam pecuniam confitetur sustulisse. Qualitatem, in rem aeseriptum diuidit. Scripto, quatuor partes legales , exclubtranslatione: quantitatem&mentis quaestionem,coniectunt subieeit. Est etiam alia in duos diuidendi status ratio , qua docet aut de substantia controuersiam esse, aut de qualitato ipsim porro qualitatem aut in summo genere consistere. aui in succedentibus De substantia est coniectura. Quaestio eniti tractat ut rei, Rufacta sit,an fiat,an futura sit. Interdum etian mentis:idque in alius, quam quod iis placuit,qui statum e didem ficti nomin. uerunt i tanquam de piae teritota nivira, a tantum de facto quaereretur. Pais qualitatis quae est de sun .mo genere, raIo in iudicium cuiv. quale est; Idne sit ho E
164쪽
stum, quod vulgo laudatur. Suceedentium autem aliae de c5- Caurata rusti appellatione, ut, Sitne sacrilegus, qui pecuniam priua- status selitam ex templo furatus est. Aut de re denominata, ubi&factu Inventio. esse cirtum est, nec dubitatur quid sit quod factum est. Cui subiacent omnes dehonestis,iultis, utilibus,quaestiones. Aia etiam caeteri status contineri dicuntur, quia &quariti ias modo ad coniecturam referatur, utMaiorne Sol quam terra: mo do ad qualitatem, quanta poena quempiam . quantove praemio sit affici iustum : & translatio versetat circa qualitatem.&definitio pars sit translationis. Quin & contrariae leges, de ratiocinatiuus status, id est syllogiimus, &plerunque scripta dc voluntatis,aequo nitantur zmsi quod hic tertius aliquando coniecturam accipit, quod senserit legis constitutor i ambiguitariam vero semper coniectu ia explieari necesse sit e quia cum fit manifestum verborum intellectum esse duplicem, desola quaeritur voluntate.
Α plurimis tres sunt facti generales status,quibus & Cicero
in Oratore utitur, &omnia quae aut in controuersiam aut in Lib. iconterationem venian contineri putat, Sitne, Quid sit, Qua te sit . quorum nomina apertiora sunt quam ut dicenda ιint. Idem Patrocles sentit. Tres secit&M.Antonius, his quidem ibid.m. ver his, Paucae res sunt, quibus ex rebus omnes orationes nascuntur, factum, non factum .iu , iniuria: bonum, malum Sed
quoniam quod iure dicimur fecisse, non hunc solum intelle- Aum habet, ut lege; sed illum quoque, vi iuste fecisse videamur: secuti Antonium apertius voluerunt eosdem status distinguere. Itaque dixerunt coniecturalem, legalem, iuridi cialem equi&virginio p 'acent. Horum deinde se ruia species, ita ut legali subiiciret finitionem.&alios qui ex sci ipsis dicunt iure legum contrar atum, quae Hri-μια dicitur: & scra pti, & s mentiae vel voluntatis, id est , metu: αμε-λη μν, quam nos varie translativam,rrant sumptiuam, de transpositivam vocamus: σsΜ'in i , quem accipimus ratio
ei natiuum, Veleolle stiuumr ambiguitatis , quae α φιβολ- nominatur: quos posui, qu a& ipsi a plerisque status appel. Iantur, quibusdam legales potius quaestiones eas diei pla-Qs tu or feeit Athenaens, ore id Gexhortativum,qui suasoriae estproprius.σια μαλι - , qua coniecturam significari, magis ex his quae sequuntur, quana ex ipso nomine apparet: ea finitio est muta
165쪽
33 L. M. FAB. Q v INTI L. INsTIT.tione enim nominis constar Iuridicialem , eadem appella
tione Graeca, qua caeteri, usus. Nam est ut dixi multa inno minibus differeati a. Sunt quiύπαλακπικι 'translationem esse existiment, secuti hanc mutationis significationem. Fecerunt
alii totidem status, sed alios, an siit, quid sit, quale sit, quantum sit: ut Caecilius & Theon. Aristoteles in rhetoricis etiam sic omne opus diuidit, in veritatem, & petenda ac fugienda, quod est suasoriae:& eodem atque alio partiendo ad hoc peruenit, ut, an sit, quid, quale, quantum, & quam multum sit, quaerendum putem. Qucdam tamen loco linitionis quoque vim intelligit, quo dicit quaedam sic defendi, Sustuli,sed non furtum feci: Percussi,sed non iniuriamfeei. Posuerat&Ci-' ceto in libris Rhetoricis, facti, nominis, generis, actionis: vi in facto coniectura, in nomie finitio, in genere qualitas, iaactione ius intelligeretur. Iuri subiecerat translationem. Verum hic legales quoque quaestiones alio loco tractat ut siecies actionis. Fuerunt qui facerent quinque, Coniecturam, ' finitionem, qualitatem, quantitatem, ad aliquid. Theodo.
rus quoque svi dixi iisdem generalibus ea pitibus utitur,aa. sit, quid sit, quale sit, quantum si, ad aliquid. Hoc vltimilae
maxime incomparativo genere vel seri putat: quoniam nil
lius ac peius, maiuS&minus, nisi alio relata non intelliguρ- , tur. Sed in illas quoque translati uas, ut supra sgnificaui quae stiones incidunt; an huic ius agendi sit, vel fac ei e aliquid eda. ueniat, an contia huuc, an hoc tempore, an sic. Omniae in ista referri ad aliquid necesse cst., Alii sex status putant: con iacturam, quam νεσιν vocant, quali tem :&proprietatem,id est, ἰδιoranti, quo verbQ finitio ostenditur: & quantitatem, quam dicunt :&compas1 tionem: & translationem, cuius ob hoc nouum nomenia uen tum est ροετα ιισις, nouum inquam, in statu, alioqui a Hermagora inter species iuridiciales usitatum. Aliis septen.xst e placuit .' a quibus nec translatio, nec quant1tas, nec coia paratio recepta est : sed in horum trium locum subditae qua . tuor legales, adiect aeque idibus illis rationalibus. Alii per uenerunt usque ad octo , translatione ad septem superiores
. adiecta. Λ quibusdam deinde diuisa ratio est, ut Status ratio nales appellarent, quaestiones s que in admodum supra divi legales. In illis de re, ia his de scripto quaereretur. Quid assis in diuersum hos status esse, illas quaestiones malueruor. alii rationales tres putauerunt, an sit, quid sit, quale sit : Her
166쪽
ORATORIAR. LIB. iri II. CAP. VI. 333 nagoras solus quatuor, coniecturam, proprietatem , trans- Caussaruationem , qualitatem, quam per accidentia, id est ριτα συμ- status se vocat, hac interpretatione, An illi accidat viro bo- Inuentio. ao esse, vel malo. Hanc ita diuidit, de appetendis &fugiendis. quae est pars deliberativa. Depei na,ea ostenditur laudati . Negotialem, quam ,πταγμοιπιι 'Vocat, in qua de rebus ipsi quaeritur remoto personarum complexu, ut, sitne liberquiestinassertione : an diuitiae superbiam pariant: an .ium1m sit quid,' an bonum sit. Iuridicialem, in qua fere e
adem vicenis destinatisque personis quaerantur An ille
iuste hoeticem vel bene. Ne cine fallit, in primo Ciceronis Rhetorico, aliam esse' loci negotialis interpretationem, cum Qita scriptum sit,is ego talis est,ifi qua quid iuris ex ciuili more Sc aequitate sis, consideratur Qui diligentiae praeesse apud Iarisconsilla existimantur. Sed quod ipsius de his libris iudicium fuerit, supra dixi. Sunt enim velut regestae in hos com- me rarios,quas didolassens deduxerat, scholae&si qua est in his culpa, tradentis est , siue eum mouit, quod Hermagoras prima in hoc loco posui exempla ex quaestionibus iuris . sive ' quod Graeci ζαγμα ουb vocant iuris interprete s.sed Cice- Φςholae
x quidam his pulcherrim0s illos de Oratore substituit, id Ur
Coque culpari tanquam falsa praecipiat, non potest. Nos ad Hezmagoram Translationem hic primus omnium tradidir, δ' quanquam semina eius quaedam citra nomen ipsum apud A-pra disput ristotelem reperiuntur. Legales autem quaestiones has fecit, scripti & voluntatis quam ipse vocat si ρητὸν id est dicium, di exceptionem: quo um prius ei cum omnibus si
commune est, Exceptionis nomen minus usitatum iratiocinatiuum, ambiguitatis, legum contrariarum.Albutius eadem
diuisione usus,aetrahit tr nslationem,subiiciens eam iuridic' ali. In legalibus quoque quaest fonibus nullum putat qui dicatur ratiocinatiuus. Seio plura inuenturos adhuc quil ζgere an liquos studiosius volent sed ne haec quoque exceps com serint modum, vereor.Ipse me paulum in alia quam prius ha- η λδ L buerim opinione, nune esse confiteor. Eifortasse tutissimum schol/s,er e famae modo studenti, nihil ex eo mutare, quod mul. adolest. eis annis non sensissem modo , veru metiam approbassem. deduxerat
Sed non sustineo esse conseius mihi dissimulanti, in eo prae. Abi 3. sextim opere, quod ad bonorum iuuenum aliquam utilitatem Lib. ad Componimus, in ulla parte iudicii mei. Nam & Hippocrates Atraca 13 clarus arte me inae, videtur honestissime fecisse, qui quosi
167쪽
rs 4 M. FAB. Q VINTI L. INSTIT. dam errores suos, ne posteri errarent, consessus est. Et M.Tutilius non dubitauit aliquos iam editos libros aliis postea scriptis ipse damnare, sicut Catulum atque Lucullum. & hos ipsos, de quibus modo sum locutus , artis Rhetoricae. Etenim superuacuus soret th studiis longior labor, si nihil liceret melius inuenire praeteritis. Neque tamen quicquam ex his quae tum praecepi, superuacuum ruit : ad easdem enim particulas haec quoque , quae nunc praecipiam xeuertentur. IIa neminem didicisse poenitear. Colligere tantum eadem , aedisponere paulo significantius conor. Omnibus aurem satin factum volo. non me haec serius demonstrare alus, qua mihi ipse persuaserim Secundum plurimos autores seruabam treis rationales status, coniecturam qualitatem, finitionem: unum legalem Hi mihi status generam erant. Letalem in quinque species partiebar, scripti oc voluntatis, legum contrariarum, collectivum, ambiguitatis, translationis: nunc quartum ex generalibus intelligo posse remoueri. Susticit enim prima diui sis, qua diximus alios rationales. alios legales esse : ira nostetit status, sed quaestionum genus r alioqui & rationalis status esset. Ex his etiam quos speciales vocabam, remoui translationem:freque ter quidem, sicut omnes qui me secuti sunt,
meminisse possunt,testatus, & iii ipsis etiam illis sermonibus
me noleInte vulgatis, hoc tamen complexus, vix in ulla con
trouersa translationis statum posse reperiri. ut non & alius iaeadem recte dici videretur: ideoq; a quibusdam eu exclusum. Neque ignoro multa transferri, cum in omnibus fere causista quibus cecidisse quis formula dicitur, hae sint quaestiones, ast huic, an cum hoc,an hac lete, an apud hunc,an hoc tempore liceat agere& siqua sunt talia sed personae,tempora,actiones, caeteraque propter aliquam caussam transferuntur. Ita nostest in translatione quaestio.sed in eo propter quod transferun- debes apudPraoremperare Aouommium, sed Oudιε- maior enim praetoria cos nitione summa est. Quaeritur an maior summa sit: facti controuersa est. Non licra tibi meca: cognitor enim*ri nonΡιuim Iudicatio est,an potuerit, Non dabuim interdiearesedparare an recte interdictum sit, ambigitur. Geomnia succedunt legitimis quaestionibus Anno praescriptiones, etiam in quibus maxime videtur manifesta translatio, easdem omnes speetes habent, quas eae leges quibus agitur,ut aut de nomine, aut scripto,&sententia, vel ratio citratione quaeratur, deinde stat exquaestione oriatur: trans
168쪽
URATORIA R. LIR. II r. CAP. III: 13slatio noci habeat quaestionem de qua contendit Otator,
Pro ter quam contendit 'Hoc apertius: Oerauisti hominem, n5 status seu .cesiis: quaestio,An oecideriti latus, coniectura Non est tale, inuςDrio. Habeo ius actionu, mn hab/s ut si quaestio,an habeat,&inde status Accipiat enim actionem, necne, ad euentum pertinet, non
ad caussam r& ad id quod pronuntiat Iudex : non id propter uod pronuntiat Hoc illi fum. vlebit ludex an puniendus sit: sed non hic erit quaestio, nec hie
sus sit, aut anagere ignominioso liceat:& quetitio est,&stat'. 'E rgo translatiuum genus caussae est, ut comparativum,&mut a vaccusationis. Atenim simile est illi,Ηabaotus. no habes:ne-aidisti, recte oecidi. Non nego: sed nec res haec statum faeit. non --ἡ--εniris sunt hae propositiones,alioqui caussa non explicabitur, μsed cum suis rationibus Seelus eommo Horati. orarem enim 'occidit:non commisit, debuit enim oceidere eam, qua hostis mortaminebat. quaestio, an haec iusta caussa ita qualitas. Aesimiliter, in tra atione, Non habestim abdicandi, quia ignominioso non es a uia abeo tin, quia abditatio acti non est quaeritur quid sit alnio. finiemus non licet abdicare: syllogismus. Item caete-- Ia per omnes&rationales&legales status. Nec ignoro fui flaquosdam, qui translationem in rationali quoque genere ponerent, hoc modo, Hominem oreidi i με ab Impeνatore. Donarempti euantityranno dedi. Des νui. rempsalibus, fluminib-, valitudine impeditsM: id est, nonper mesetitsedperissa. A quibus etiam liberius dissentio. Non enim actio transfertur, sed caussa Achi: q, aceidit pene in omni defensione. Deinde is qui tali utitur patrocinio, non recedit a forma qualitatis. diciteni v se culpa vacare,ut magis qualitatis duplex ratio facienda sit; altera, qua & factum defenditur: altera, qua tantum reus. Credendum est igitur iis, quorum autoritatem secutus estCicero, tria esse,quet in omni disputatione quaerantur, an sit,quid
sit, quale sit: quod ipsa nobis etiam natura praescribit.nam primum oportet subesse aliquid de quo ambigitur : quod quid sit, di quale sit, certe non potest aestimari, nisi prius esse constiterit: ideoque ea prima quaestio. sed noci statim quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet. Hoc quoque constitu-I to,
169쪽
136 M. FAB. Qv INTI L. INSTIT. to,nouissima qualitas superest: nec his exploratis aliudvltra. His infinitae quaestiones, his finitae continentur. Holum V aliqua in demonstrativa, deliberativa. iudiciali materia utique tractantur.Haec rursus iudiciales caussas & iationali parte & legali continet Nee enim ulla iuris disceptatio, nisi finitione,qualitate.coniectura potest explicari. Sed instituentibus rudes: non erit inutilis latius primo fusa ratio, etsi nocina- tim tectissima linea tenis,facilior tamen &apertior via. Discant igitur ante omnia quadripertitam in omnib. caussis est 'serationem , quam primam intueri debeat qui acturus est.
Nam via defensore potissimum incipiam , longe fortissima tuendi se ratio est, si quod obiicitur, negari potest. Proxima,si non id quod obiicitur, factu esse dicitur. Tertia honestissima, qua recte factum defenditur. Quibus sit deficiamur, ultima - Oidem, sed iam sola superest: salus, aliquo iuris adiutorio elabendi ex crimine quod neque negari neque defendi potest, ut
. non videatur iure a stio intendi. Hi ne illae quaestiones siue a- ctionis, siue translationis Sunt enim quaedam non laudabilia natura, sed iure concessa, ut in XII tabulis, debitoris corpus
inter creditores diu,di licuit e quam legem mos publicus repudiauit Est aliquid aequum,sed prohibitum iure: ut libertas j testamentorum. Accusatori nihilo plura intuendasor, quam ut probet factum esse, hoc esse factum,non recte fiatim. iure
se intendere. Ita circa species easdem lis omnis versabitur, translatis tantum aliquando partibus: ut in caussis in quibus de praemio agitur, recte factum petitor probat. Haec quatuor velut proposita formaeque actionis, quae tum
enerales status vocabam , in duos ut ostendi) genera disce uni rationale,&legale Rationale simplicius est, qui ipsius
tantum naturae contemplatione constat. Itaque in eo satis
est ostendisse coniecturam,finitionem, qualitatem. Legalium plures sint species necesse est, propterea quod multae sutit leges,&vatias habent formas. Via est cui us verbis nitimur, alia cuius voluntate:alias nobis, cum ipsi nullam habemus, adiungimus. alias inter se comparamus: alias in diu arsum interpretamur. Sic nascuntur haec velut simulacra ex illis tribus, Interim simplicia,interim& mixta , propriam tamen faciem ostendentia viseripti& voluntatis, quae sine dubio aut qua- Iitate aut coniectura continentur:&syllogismus, qui est ma- Time qualitatis : & leges contrariae, quae iisdem quibus scriptum M voluntas,constant: &-ιουολία, quae semper conie-
170쪽
ORATORIAR. LIB. ΙΙΙ 'CAP. VI. 137ctura explicatur.Finitio quoque utrique generi, quodque re-xum , quodque scripti contemplatione constar, communis est . Hate omnia etiamsi in illos tres status veniunt, tamen
quia ut dixi)habent aliquid velut proprium , videntur demonstranda discentibus: & permittendum ea dicere vel status legales, vel quaestiones, vel capita quaedam minorae dum sciant , nihilne in his quidem praeter tria quae praediximus, quaeri. Ar quantum, & quam multum,&ad aliquid,& ut nonnulli putauerunt θ comparativus , .non eandem rationeri habent. Sunt enim haec non ad varietatem iuris, sed ad solam ratiotem reserenda:ideoque semper in parte aut coniecturae aut qualitatis ponenda sunt, ut qua mente, &quo tempore α quo loco. Sed do singulis dicemus quaestionibus cum tractare praecepta Diuisionis coeperimus. Hoc inter omnes conuenit , in caussis simplicibus singulos status esse caussa-Tum. quaestionum autem,quae velut subiacentes, ad illud quo ii dicium continet uti referuntur, saepe in unam cadere plures posse. Etiam credo aliquando dubitari, quo statu sit tendum cum aduersus unam intentionem plura opponuntur: αsicut in colore dicitur narrationis, eum este optimum, quem actor optime tueatur: ita hic quoque posse dici, eum statum .esse faciendum , in quo tuendo plurimum adhibere virium possit Orator. Ideoque pro Milone, aliud Cicero rei agenti Bruti ora- placuit, aliud Bruto, cum exercitati otiis gratia componeret M orationem: cum ille iure tanquam insidiatorem ocelsam, tamen non Milonis consilio,dixerit: hic etiam gloriatus sit occiso malo cive. Iaconiunctis vero posse duos vel tresinueniri, vel diuersos : visi quis aliud se non fecit se, aliud recte fecisse defendativel generis eiusdem , ut si quis duo crimina Vel omnia neget. Quod accidit etiam si de una re quaeratur aliqua,sed eam plures petant, vel eodem iure, ut proximitatis: vel diuerso. ut cum hietestamento, ille proximitate nitatur. Quoties autem aliud alii petitori opponitur . dissimiles esse status necesse est: vi in illa controuessia, Testamenta legibus facta, rara sint. t In testatorum patentum liberi haeredes sint. Ium his Abdicatus, ne quid de bonis patris capiat. Nothus antele - plura νί-gitimum natus, legitimus filius sit, post legitimum natus, tantum ciuis.Ιn adoptionem dare licear. In adoptionem da pitum l. to redire iti familiam liceat. si pater naturalis sine liberis cesserit. Qui ex duobus legitimis alterum in adoptione de-π-derat,storum abdicauerat,sustulit nothum: instituto haere- mentu o