장음표시 사용
61쪽
Ex his itaque sormulis, quae episcopis et regibus iuria oonStitutionem Pontificum, jussa et praecepta Frat, mri abhibendae pro ponuntur, et Secundum quam innumerabilia, adeoque sere Omnia, monasteria per Omne regnum Francorum sub libertatis privi, testio consistebant, melius quam ex ingenti copia diplomatum. repeti potest episcopis tunc temporis vulgo relictas tantum suisse ordinationes et benedictiones sacras, collationem chriSmatis et correctionem monachorum, siquando abbas non praevaleret; quin etiam haec formula tam late patebat, ut monasteria, qui
bus simile concessum suisset privilegium, a jurisdictione epi- Scopi censerentur absoluta : quod intelligimus ex bulla Stephani papae it pro monasterio S. Dionysii prope Parisios Etenim, quum S. Landericus in eximendo hoc coenobio illa sormula usus esset ), non dubitavit de ea Stephanus ita disserere 2ὶ: Quoniam ad preces Chtudovit, filii Dastoberti restis, domnus
Landericus, Parisiacae urbis episcopus, A AUA ET OMNIUM SUCCES SORUM POTESTATE DEINCEPS, cum consilio suorum canonicorum et fratrum coepiscorum restionis illius, caesoBIUM VESTRUM ET OMNES AD EUM PERTINENTES CLERICOS QUORUMCUMQUE ORDINUM IN PROCINCTU VESTRI MONASTERII ABSOLVIT : nos etiam idem. . . concedimus.
Placet quoque pariem Formulae producere, qua lund3tor mo nasterium ab episcopi jurisdictione eximit et regiae auctoritati subdit. Porro in nova Collectione Formularum, edita a Balugio, reperimus duas sormulas, qnibus episcopis omnis omnino Spiritualis adimitur potestas in monasteriis: adeo ut monachi nullo prorsus modo episcopi correptioni subjaceant et a quocumque Velint episcopo recipere possint sacros ordines, chrisma et quae alia Sunt episcopalis muneris. Auctores novi Τractatus de re diplomatica 3ὶ reserunt has formulas ad spatium, quo vetus Burgundiae regnum duravit, id est ab anno , 3 ad 52ι: ast id prorSus erroneum esse Vel ex eo liquet, quod regula S. Benedicti, quae in his formulis laudatur, tunc nondum in Gallia vigeret. Quocirca praeplacet nobis sententia Mabillonii, qui illas sae
62쪽
59 culo uri annectit i). Aliqua ex priori decerpimus : Dum omnespra Sules et nobiles personae agnoscunt, ita loquitur fundator monasterii 2ὶ, et comprovincialibus nostris co9nitum est, quodUO ILLE in MEA RE PROPRIA iam nominatum monasterium aedificavi. . . VEL QUIDQUID EXINDE FACERE VOLO, PRAESEΝTI TEMPORE IN OMNIBUS MIHI MANEAT LIBERA POTESTAS, proptePea per pra Sentem pasti-nam cum conSenSu Supra memoratorum pontificum constituo ut nullus episcopus alius civitatis, aut archidiaconus, vel quilibet eae clero, aut actores eccleSim NULLUM IBIDEM PRAESUMANT EXERCERE DOMINATUM, non ad manSati OS aut repaStOS eaeistendo, non administeria describendo, non ad abbatem mittendo. CUM VERO NECESSE FUERIT CURISMA PETERE, TABULAS AUT ΛLTARIA CONSECRARE, SACRIS ORDINIBUS BENEDICI, ABBAS VEL MONACHI IBIDEM CONSISTENTES, A QUO-cΠMQUE DE SANCTIS EPISCOPIS SIBI ELEGERINT QUI HOC AGERE DEBEAT, LIcEΝΤΙΑ AIT EIS EXPETERE ET ILLI HOC BENEDICERE VEL CONSECRARE. . .
Quod vero Deus avertat, ne ibi sanctus Ordo tepescat et IPSE ABBAS
HOC EMENDARE NON PRAEVALET AUT NEGLIGIT, POTESTAS MANEATUR IPSIS
MONAcHIs ubicunque in propriiS monasteriis rectius et Sanctius secundum restulam S. Benedicti invenerint, e etere, et per eOrum salubre consilium IPSUM SANCTUM ORDINEM REGULARITER EMENDARE. Quod si pontifeω vel aliquis eae ecclesiasticis ministeriis quislibet. . . aliquid calumniare vel inquietare vel per quodlibet ingenium minuare tentaverit, a glorioso domno, quem tunc Deus Nynum BURGUNDIAE stubernare permiserit, hoc protinus emende
63쪽
l. Disciplina, aseundum quam monastoria regia erant ab episeoporum juria- dictions quasi libara, antiquissima BSt. 2. In his monastoriis procurabant rsgos disciplinae rogularia obsorvantiam, maxima usi potostais. 3. Ad quam fluom raehib ant operam missorum domini orum si archioa pol- Iani. 4. Qui archioapsilanus intorventu Romanorum pontificum auctoritatom habε-bat in omnes ros ecclesiastic a regni. 5. Hase disciplina in usu orat non solum in Galliis, varum stiam in Italia atin Orionis. 6. A saeculo X urius ad XII Vgrediuntur episcopi hanc disciplinam si aliquando vincunt. I. Edua inmon vestigia deinceps supΘrsuerunt.
Verum regia monasteria adeo a praesentibus moribus aliena Sunt, ut de iis plura explicanda videantur; non quasi hanc sormam restituendam esse censeremus absurdum enim foret his temporibus hoc consiliuml, sed ut manifestum sit multo pauciora monasteria episcopis subsuisse quam nonnulli existiment; ita
nunc plura sibi subjecta plerique episcopi habeant quam ullus
umquam inter eorum deceSSOres.
Antiquissima scilicet erat disciplina, quae tum in Occidente tum in Oriente viguit, ut liceret monasteria regiae concredere tuitioni, atque tunc sermo cessabat episcopalis jurisdictio, aut certe Sine consensu regio omnino erat Vinculata. Quam disciplinam ut manifestam laciamus, juVerit pauca exempla reserre. Imprimis, quum 8. Radegundis, regina et abbatissa Pictavensis, rogasset a Meroveo, Pictavensi episcopo, ut solemni pompa reliquias S. Crucis, ex Oriente acceptas, conderet et repulsam passa esset, a rege Sigeberto obtinuit ut id a Turonensi praesule fieret. Hinc irae Merovet, quas frustra sedare studuit sancta abbatissa. Denique, Arelatem prosecta atque hinc cum regula S. Caesarii
64쪽
reduX, restis tuitione se muniit, quia ab illo, qui pastor emo debuerat, nullam curam defensionis suae poterat, recipere. Post obitum S. Radegundis, petiit nova abbatissa ut denuo ipsa suaeque moniales sub sacerdotis sui episcopiὶ potestate degerent.
Quod ille, quum primum respuere voluisset, consilio servorum Dei promisit se patrem earum, sicut distnum erat, mri; et, ubi necessitas fuisset, Suam Fraebere defensionem. UNDE FACTUM EST,
uet ABIENs AD CHILDEBEMUM REGEM PRAECEPTUM ELICERET, UT ET HOC MONASTERIUM, SICUT RELIQUAS PAROCHIAS, REGULARITER LICERET GUBER
NARE ). Quibus sane verbis, inquit Mabillonius, S. Gregorius Τuronensis coaevus scriptor testatur, id Meroveo antea non licuisse: qui rerum status viginti circiter duravit annos Hanc episcopi auctoritatis suspensionem Seu vincul3tionem Sinstularem prorsus privilegii speciem nuncupat Thomassinus : sed parum seliciter; quum indubium sit hanc communem regalium monasteriorum conditionem fuisse, licet ejus origo non satis liqueat. Si militer Emmo, episcopus Senonensis, in celeberrimo S. Columbae diplomate, anno 658 concesso, profitetur se nihil in regali monasterio Ordinare pOSSe, adeoque ne privilegium quidem concedere nisi cum regali consensu : Quamvis enim, inquit 2ὶ, injure
possessionis nostrae non sit idem monasterium, nostrae tamen auctoritatis est et canonicae dispenSationis UNA CUM REGALI CON-sEssu id ordinandi et hujusmodi privilestia monasteriis constituendi. Quodsi episcopi absque consensu regio regalibus monasteriis privilegia concedere non possent, videntur ad ea concedenda obstricti suisse, quum a monachis et principibus pOStularentur. Certe in alte a Formula Burgundica. de qua in serius recurret sermo, ita loquitur episcopuS 3ὶ : Dum ... nobis jam
dicto domno olorioso regi ILLO opportunum est petere, ut privi testium monachis ibidem habitantibus DEBEREMUs largiri; ... pππ' terea eryo ab hac parte semper Christo propitio directore dirissenteS communi voluntate ILLE episcopus et ceteri conSeriSimuSut in eis privilestium claro animo consirmaremus. Confirmatur
sil S. Gregorius. Turonoua. lib. s. l2ὶ Mabillonius, Annales Bened. lib .Hist. Francor. cap. 40. D. Bouqust, id, num. 63, tom. I, pRg. 448. Recueti des histor. do France, tom. 2, i3ὶ Balugius, Capitularia RΘgum, toin pag. 356 et seq. 2, col. 58l et 8sqq.
65쪽
dein monachis bonorum omnimoda immunitas, in eligendo Rh-bate libertas, licentia accipiendi a quocumque praesule epise patia, abbatis negligentia aut impotentia a vicinis monachis supplenda indicitur, etc. Sed enucleatius jam quaecumque ad hunc
rerum statum pertineant explicemus. Quum monasteria regalia fierent seu constituerentur, dicebantur propria esse Seu in αἰOdio ressis, sub regia defensione, tuitione, protectione Seu ditione, ad juS regis pertinere, aliisve cle- signabantur verbis, non dissimilibus ab appellationibus a summis pontificibus adhibitis sq). ut ex innumeris exemplis patet. Praeterea haec in regiam tuitionem susceptio eosdem vulgo habebat effectus ac protectio et ditio pontificis Romani; unde utraque dicebatur libertas 2ὶ, et monasterium alterutra Duens nuncupa
batur liberum 3j. Aliquando quidem, per Capitulare scilicet anni 823 oba
tibus et laicis specialiter jussum est ut in monasteriis quae haec ea regia largitate haberent, episcoporum consilio et documento scistum ad relistionem canonicorum, monachorum, sanctimonialium pertinent, perasterent. et eorum salubrem admonitionem in hos libenter audirent et obedirent. Ast certum Omnino est haeo numquam in usu praevaluisse, quamdiu haec amplioris regiae tuitionis disciplina duravit. Qui enim sub regia tutela degebant, nequaquam parebant episcopis, ut liquet e gestis S. Abbonis, exeunte saeculo X abbatis Horiacensis. Hic enim Sanctissimus Vir, quum paratus ESSEt moeta Apostoli praeceptum subdi etiam omni creaturae proptETDsum, intelligens tamen huic loco, quem restebat pons Orcem, si episcopo Aurelianensi A uino modos subjectionis, quos requirebat, SCILICET OBEDIENTIAE AO REPERENTIAE CANONICAE NECNON CLIENTELAE 5ὶ ad ipsius libitum dependeret, id facere in omni Sua recu-
lj Balvetius, Not. ad Opp. B. Lupi Pii, colisei. ab Anasgiso Abb. et Beno- Farrariensis, pag. 353. dicto Lov. lib. 2, cap. 8. Ballugiua, Ca- 2ὶ Epist. I 2 B. Lupi Ferrariensia pst. Rog. Franeor. tom. I. col. z38. pag. 32, edit. Balug. st paysim in veto - 5ὶ Fulbortus Carnotonsis ad Ful-ribus monumentis. conem Aurelistaenaem. epist. 4l, Bi- 3ὶ Ducangs, Glossar. med. et infim. Blioth. minima Patrum. tom. 18, pag. latinitat. v. Monagieria lictera. 16. 4i Capitul. Caroli M. et Ludovici
66쪽
sanit vita Ιl: quoniam Floriacense monaSterium DITIONI soLUMMODO PAREBAT REGIAE 2l. Plura hujuscemodi exempla omitto.
2 Ad reges quoque devolvebatur disciplinae regularis cura ut constat ex lege lala a Pippino, Italiae Rege ; qua, instigante ut
videtur) Carolo Magno anno I90 constituit, ut monasteria virorum ac puellarum, tam quae in mundio palatii esse nOSCuntur, vel etiam in mundio episcopi vel ceterorum hominum, distrinseret unuSquisque in cujus mundio sunt, ut regulariter vivant 3ὶ Quae lex in usu adhuc erat exeunte saeculo X, etiam P0Stquam Hugo Capetus auctoritatem regiam in monasteria plurimum minuisset; adeoque deponebant negligentes abbates, immorigerOS monachos diciebant, introducebant alios novosque constituebant praepositos, quin etiam haec sua monasteria aliis uniebant, Subjiciebantque aut ea concredebant emendanda. Quae pluribus exemplis manifesta sunt. Atqu0 haec frequentissime fiebant absque episcoporum interventu. Alias tamen eorum admitteba
tur opera : unde in Capitulis Caroli Calvi legitur ipsum in pro-
Vincias misisse legatos, qui una cum episcopis et monaSteriorum POSSeSSOribus, quos ad eamdem quoque Sollicitudinem delegabat,
Vitam et mores monachorum regia vice examinarent cunct3que
ad Se reserrent, ut patet ex secunda synodo Suessionensi ij et
ex Capitulari Compendiensi 5ὶ Et ne longius abeamus, inquit Balugius 6ὶ cui passim consoni sunt Mabillonius ). Cangius 8J, Juen in 9ὶ, auctores novi Τractatus de re diplomatica 40ὶ
alliique, Mempla petentes e longinquo; his noster Lupus, ut ipse in epistola LxIII auctor est, legatus fuit una cum Heriboldo episcopo Autissiodorensi et Prudentio Tricassino, ut monasteria in regno Caroli constituta visitaret. Ea fortassis de causa vir
67쪽
- 6l studitus Franciscus Florens canonici juris interpretes Frm-rtim vero auctorem Glossae, straviter reprehendit, quoa ---ptiones a resstibus concessas monasteriis ad temporalia tantum porristi diserit, non autem ad spiritualia. Non absimili autominstituto hodie pontis Romanus persaepe delegat visitato
praesidio monasteria indistebant, ut facilius Occurrerent contradictionibus sive episcoporum, sive aliorum quorumcumque, ii qui monasteria de novo fundabant, ea statim ponebant sub tuitions ac defensione principum ... At principes, quorum aliunde summa in hoc erat auctoritas, eaeistimabant eae ea fundatorum insti
tutione sequi seu neglectis privilegiis, id sibi arrogabant). ut
tota monasteriorum illarum dispositio penes ipsos esset, sive inconstituendis abbatibus, sive etiam in ordinandis rebus mona- Steriorum, monachorumque moribus 'cilicet per missos domini. cos in l) informandis. Quae causa fuit, ut abbates illic pro arbitrio constituerent sive eae monastico Ordine sive eae laicali. Unde Lotharium et Ludovicum Impp. straviter monuit synodus Ticinensis habita anno 850 fel ut idoneis viris monasteria committerent
,uinta ordinationem fundatorum. Hactenus Balugius 3ὶ qui jam
antea ostenderat ex vicibus coenobii S. Columbae Sunonensi Amonasteriorum libertatem tum pependisse ex nutu principum, qui eam concedebant, dein vero, si res ita serret, revocabant
pro arbitrio j. Sic etiam Carolus Magnus monasterium Senoniense in Vosago subdidit ditioni Angeiramni, Metensis antistiti S, SucceSSorumque ejus, qui locus ab initio sui ab imperio βί- pendebat 5ὶ; sic Caroli filius, Ludovicus Pius,' monasterium Glana solium subjecit monasterio Fossa tensi 6ὶ: sic Rodullas rex monasterium Tutelense subjecit coenobio S. Savini Pictavensis, idque p0stea ab eo onere liberavit, quod ita religioni expedire
l) Balvetius, Not. ad . Lupum, Retr. pag. 49T.i2 Vido plura hujuscemodi Synodorum statuta in opero Card. Norisii. l'Istoria dolis investituro, cap. l6, col. 547st seqq. 3ὶ Not. ad Lupum, pag. 353 et seq. 43 Ibid. pag. bdi et seq. 5, Richarius Monachus, in Chroniuo Sononiensi. lib. 2,c .l, ap. Dacherium, Spicileg. tom. 2, pag. 6l2, edit. Iz23. CD. etiam Mabillonius Annal. Rencti. lib. 24. num. 20, tom. 2, pag. 2l5.i6ὶ Nabillonius, Annal. Boned. lib. 3l, num. 5, tom. 2, pag. 556 et seq.
68쪽
arbitrabatur fl); sic demum Carolus Calvus monasterium Magni- loci prius Arvernensi episcopo subjecit, dein libertati resti tuit 2J. -
3. inter haec plura esse quae abusum Sapiant nemo prudens negahit. Verumtamen, quum usum ipsum probarint plurimi sanctissimi viri et pontifices, non certe praesumendum est rem ipsam suisse meram usurpationem poleStatis civilis. Sane ex propria auctoritate nullum principibus jus est in sacra ; sed ex concessione pontificum precariam aliquam eis fieri posse poto StBlem res manifesta est. Caeterum non ita difficile est reperirs nexum spiritualem et hierarchicae jurisdictionis nodos, quibus olim impediretur ne monasteria regia secundum jurisdictionem ecclesiasticam acephala fuisse dicantur. Re quidem vera adhibebantur ad visitanda monasteria missi dominici, qui Vulgo episcopi, abbates aut probati clerici erant.
Ermoldus nempe Nigellus 3ὶ ita loquentem inducit Ludovicum
Nunc nunc, O missi, certis insistite rebus Atque per imperium currite rite meum. Canonicumque strestem, Seinumque probate virilem, Femineum necnon, quae pia castra colunt:
Qualis vita, decor, qualis doctrina, modusque, Quantaque religio, quod pietatis opus: Pastorique strestem quae convenientia jungat, Ut orem pastorem diligat, ipse ut oves: Si sibi claustra, domos, potum, testimenque cibumque Praelati tribuant tempore, Sivs DCO; etc. Verum, licet haec inter alia essent missorum dominicorum munera, ultimatim tamen Subdita erant monasteria cancellario
Seu archicapellano palatii regii, ut tradunt Fleury ij, Oroux 5ὶ,
IJ Balugius, Not. ad B. Lupum, pag. Rerum Italicarum, col. 44. 352. I4 Hist. ecolos. lib. 43, num. 23, 23 ibid. Retraei. pag. 497 et seq. tom. 9, pag. 348 et seq. edit. lT2l. 3ὶ Carmen elegiacum pro Ludovico f5ὶ Hiat. eces. de la cour de Franco. Pio, lib. 2. ap. Muratori, tom. 2, pari. 2 lGm. l, pag. 7 et seq.
69쪽
66 auctores novi Tractatus de re diplomatica ), aliique, nixi testimonio omni exceptione majori Hincmari 2ὶ, archiepiscopi
Remensis, seu potius S. Adelardi abbatis Corbdensis, ex cujus libro de ordine palatii excerpta nonnulla Hincmarus inseruit in epistola sua ad episcopos Gallias de recta principis institutione. 4. Quum autem archica pellanus in dionitatis apice constitutus
esset; ecclesiasticorum haberetur massister; responsalis nessotio. rum ecclesiasticorum diceretur; metropolitanis ubique, etiam in synodis, quibus praesidebat, pra erretur; ecclesiasticasque cau
sas in palatio distringeret, ut videre est apud Balugium s33,
munere colligentes testimonia; nemo non videt fieri non posse ut per totum regnum suum exerceret Ossicium, nisi ipse a reliquis episcopis independens fuisset. Verum haec Suprema adeoque quasi patriarchalis archica pellani auctoritas legitima esse non poterat absque interventu Romani pontificis. Superest itaque ut aliquot hujus interventionis vestigia inquiramus : neque haec omnino desiderantur. Legimus quippe in Actibus pontificum Cenomanensium Aiglibertum, qui circa annum 680 sto rebat, archicapellanum et principem episcoporum regni suiMe, et proin, ut mos metropolitanorum est, detulissct illum ), quod a solo Romano pontifice concedi notum est.
Ambigi quidem potest cum Mabillonio s8ὶ aliisque an illo tom-
pore nomen archicapellani in usu esset, quin etiam videtur scriptor qui saeculo ix Vixisse habetur, Secundum morem sui temporis locutus, et loco abbatis dixisse archicapellanum 9); sed ipsa res immerito vocaretur in dubium.
ill Tom. 5, pag. 377 et passim.
70쪽
Vtut id est, alia supersunt pontificiae interventionis testimonia. Paulus Papa I scilicet rescripsit ad Pippinum ὶ : Praecelsa
christianitas vestra petiit a nobis Georoium episcopum et Petrum presbyterum in vestro permanere servitio nos debera concedere. Et quidem praecellentissima vestra benionitas agnoscat nos iam dudum de hoc vestrae obtemperasse voluntati. Similiter Carolus Magnus suos non instituebat archicapellanos absque sanctae sedis licentia; de eo enim in concilio Francosordiensi anni 794 legitur 2ὶ : Disit dominus reae in eadem Synodo, Sea sede apostolica, id est, AB ADRIANO PONTIFICE LICENTIAM HABUISSEM Anyilramnum LMAIEPISCOPUM in suo palatio assidue haberet, propter utilitates ecclesiasticas. Deprecatus est eamdem Synodum, ut eo modo si t Anyilramnum habuerat, ita etiam Hildeboldum episcopum habere debuisset : quia et de eodem sicut de Anyiἰ-ramno, APOSTOLICAM LICENTIAM HABEAT. Notanda etiam est epistola
Caroli Calvi ad Nicolaum papam : Quae sedes Metensis, inquit 3ὶ,
postulatione avi nostri divae memoriae Caroli imperatoris ΠΟ-NORARI AB APOSTOLICA SEDE MERUIT, et Ens IramnuS praedecrasor
istius, Summus capellanus et apocrisiarius id est legatusὶ apostolicae sedis in istis ressionibus aliquando fieret. Et postea deprecatione sanctae recordationis Pii Auousti domui et oenitoris nostri emellenti stento a sede apostolica in praefato patruo nostro DrOstone venerando episcopo fuerat honorata, LT LNA csu
PRADicTO MINISTERIO ET IMPERATORIS ET APOSTOLICAE SEDIS ETIAM LSU PALLII
PoriRETLR; Meten Sis nempe eccleSia non Secus ac Cenomanensis non erat metropolitana. Plura hujuscemodi missa lacimus; id unum addere satis habentes Hincmarum ιὶ, Remensem archiepiscopum, S. Adelardi Scripta Sequentem, Originem archicapel Ian rum deducere a nuntiis seu apocrisiariis apostolicis eosque horum SucceSSOreS sacere. Porro ubique sere tum in Oriente tum in Occidente regibus suis fuisse archicapellanos, insigni vestitos auctoritate, res notissima est. 5).
1ὶ Codox Carolinus, epist. 26, ap. 4ὶ Epist. de recta institutions princi- conni. Μonum. Dominationis pontis. dis, num . i5 si M, D. Bouquot, Recusiliom. l, pag. 230, Romae, l760. des hist. de France, tom. it, pag. M. 2i D. Bouquet, Recusit des hist. de . 5ὶ Cliti dos . Carata de Capella regia, France, tom. 5, pag. 65l. Romae,s3ὶ Labbs,colleci. Concit. tom. 8, col. 6.