Arnoldi Vinnii J.C. De pactis tractatus, edente Simone Vinnio A.F. philologo

101쪽

gi AR N. V IN NIVS dabo ut facias, vel faciam ut des , non est contractuS, non magis quam pactum de vendendo venditio , ae locando locatio. Itaque cum in contractibus innominatis obligatio non a simplici conventione, sed a datione auτfacto. ad conventionem accedente nas.catur & incipiat. l. I. g. a.ss derer. Iemmul. l. 3. C. eod. msi quid hic turbatum a Triboniano, quod putat Ant. Faber inration. dicendum est locum pertinere ad contractum innominatum Deio,

si des. Quid si dicamus in specie proposita causim, ob quam dari placuerat, pro impleta haberi, propterea quod casu sortuito factum , ut implexi non potuerit. Sane ubi jam quid datum est

ob causam, causa pro impleta plerum que habetur, quoties per eum, qui accepit, non stetit, quo minus causam impleret: & sic ex casu fortuito liberatio sequitur , cessatque ob causam dati condictio. I. 3. g. quidsi ita. 3.1f. de cond.ca. dat. l.pen. C. eod. l. s. g. r. vers. sed sisyphor. 1. de prascr. verb. l. r. f. Divus.

munis interpretum solutio. 8. Effectum igitur est, inter cives Romanos ea nuda conventione actionem

102쪽

Dx P A C T I S. nem non nasci, licet ex causa honestaneta sit, serio que ac deliberato animo inita, ut ut etiam de eo constet. Quodsi enim actio ex ea daretur, cum con- stat de animo deliberato , etiam quando non constat interim danda est et, ut fit in caeteris causis omnibus, ex quibuSObligationes Sc actiones nascuntur; Permittendumque aetori probare conventionem interveniste, quo probat

induci deberet prassumptio, serio quoque interpositam fuisse: alias quaelibet conventiones 37 pacta passim eludi pollent. Et quidni etiam permitti oporterct actori jusjurandum in judicio reo deferre, quemadmodum alias fieri sol et, praesert1ro. ubi quid asserendum cli, quod latet in conicientia ejus, cuid c fertur jusjurandum λ Neque enim 1 oli Deo notum , serione promissio aliqua facta sit , an siccus , verum etiam

103쪽

Aliarum gentium & hodie moribus nostris canonum jure

etiam ex nuda conventione actionem dari. . Iure natura se gentium pacta quavis

stria obligationem efficacem parere. a. Francisci Connani contraria sentenistia refellitur.3. Apud alias gentes ignotam fuisse illam Romanorum inter pacfum ct stipulationem Θc. distinctionem. . Etiam jure Canonum quamlibet conventionem efficaciter obligare. s. Cujaeli is aliorum errores detegun

O. Moribres quoque hodiernis pacti simplicis eandem vim esse, qua est stipul

rionis jure civili. a. Τsi conventiones nudae, quan--Eatum vis voluntate sussicienter significata, legum Romanarum Vinculis adstrictae non sunt, ad earum tamen observationem naturae & gentium jure adstringimur: Nihil enim aequitati

104쪽

D E P A. C T I s. naturali magis consentaneum estiquamitare conventis', placita, fidemque ser-Val e; quod etiam prudentum responsa declarant. l. pr.F. hoetit. l. r. Udepecvn.

constit. Imo jure quoque civili Romanorum quanibetjusta pactio obligationem parit naturalem dieaque obligatio, si unam dempseris actionem, eosdem effectus jure Quiritium habet, quos habet obligatio naturalis & civilis simul, de quo agemus postea: unum tantum hic exempli causa proferam, si ex

pacto quid solutum fit ; licet enim id

solutum sit per errorem, tamen ejuS non datur ne jure quidem nostro, repetitio; nempe quia antea naturaliter debebatur. l. naturales. Io .F. de oblig. ct acta. .

F. de Majug. & hoc quoque significae

Paulus in I. cum amplius. S . I. I.F. de reg. jur. cum eum ait natura debere, quem jure gentium dare oportet, cujus

fidem secuti sumus. Agit enim illic de condictione indebiti, quae cessat , si quid ex qualicunque pacto solutum

sit; quia jam ante re adhuc integra naturae ae gentium jure dari oportebat. 2. Itaque minime admittenda est sententia Francisci Connani liba .comm. c. d. Et fatentis Quidem Consen- .

105쪽

N ARN. V IN NIVAtaneum esse aequitari naturali, & honestum, pacta servare, negantis tam Criid esse necest rium, & negantis in universem ea paeta , quae non habent mwάλλαγμα , jure naturae ac gentium ullam inducere obligationem, praeterquam pudoris & verecundiae. Certe

Pauli nostri longe alia mens fuit, qui

eum, cujus fidem secuti sumus , pronunciat jure gentium dare oportere; quo verbo utique vinculum juris Amoralis significatur necessitas. Mareus quoque Tullius lib. I. de σα tantam promissis vim tribuit, ut fundamentum justitiae fidem appellet. Neque vero ratio ulla reperiri potest, cur

leges , quae quasi paetum commune sunt populi, quo nomine a Demosthe-he adversiis Aristogitonem, & a Papiniano nostro L .F. de legis. appellan- ruet , obligationem pactis addere possent; voluntas autem cujusque hoc rio agentis, ut se obliget, idem non

possit. Admisia denique Connani sententia, sequeretur nullam inter reges& diverses populos pactorum, quam diu nihil ex iis pCestitum est, jure gentium vim esse, praesertim iis in locis, ubi nulla sormae foederum aut sponsi O-

L num.

106쪽

DE PACTI s. 87num reperta est, ut recte Grotius lib. a. de iur. bess. 9pac. c. II. His accedit, quod omnium aliarum gentium moribus , conventiones omnes pacta etiam, quae nuda appetitiamus , obligationem dc actionem pro duxerunt.Nam neque apud Graecos, neq; ullam aliam gentem, praeter Roman S,.

nota fuit subtilis illa differentia inter

pactum & 1tipulationem. Romanorum sunt haec tam multa & distincta quasi rerum divei sarum vocabula , ad anxiam quandam formuIarum superstitionem adstricta, pactum, stipula tio, constitutum, actio constitutae pecuniae, recipere, receptitia actio : quae

discrimina jus naturae ignorat. Quin &Paulus Jurisconsultus ipse hoc fateri

videtur lib. a. t. tit. O .. cum Rit, Ea nudopacto inter cives Romanos actio non

nascitur. quasi dicat non negare se, quin jure gentium & naturae inter alios populos imperio Romano non subjectos actio ex pactis nascatur. Idem quoque haud obscure innuunt Impe ratores in Lsi tibi. a . C. de locat. Si eo ventio,inquiunt laciei finestetit, id est, si stipulatio non intervenerit in ex nudo

pacto persticis actionem iure nostro nini

107쪽

88 ARN. V IN NIVS non posse. quasi dicant, etiamsi maximε aliarum gentium jure nascatur: & ideo stipulatio pactis subjici debebat, ut ex

stipulatu actio nasceretur. PauluS d. lib. a. tit. aa. g. uti. d. I.s tibi. a . C. da locat. l petens. 27. C. hoc tit.

- Jure quoque Canonum pacta quanibet , esticaciter obligare atque

actionem producere , communis est Canonistarum sententia. Felin. in c. I. n. s.cto. ext. de Iact. Panorm. Θ Ιmol. ibid. Couar. in e. quamvu. eod. in o.p. a. s. q. quam ego sententiam veram quoque est e non dubito, quicquid re-: clament recentiores quidam interpretes, inter quos Alciat. lib. s.paradox. 3. Connan. I. comm. 3. Ant. Fab. ad I iuris gentium. 7. s. ait Irator. 7. F. hoc tit. moveorque his rationibus. In d. c. I. t. hoc tit. quod lumptum ex concilio

Carthaginensi) ita loquitur Antigonus spiscopus; Aut inita pacta suam obtineant frmitatem, aut conventus Eces.

sasticam 1entiat disciplinam. Dixerunt universi Pax servetur, pacta custodiantur. Ait Antigonus conventus: loquitur ergo non de eo, qui alium voluit

pacto liberare ; cujusinodi pacta etiam prae I servat data exceptione: sed de

108쪽

gatione implenda conventus erat: ac

proinde de pacto ad obligandum comparato a cui generi pactorum praetor

δρωαμιν αναπι melia, quam jus civile iis detraxit, non restituit. In d. c.3.ext. eod. ait Pontifex Romanus 3 Studiose agendum est, ut ea , qua promittuntur, opere compleantur. Ecce non ait, quando quis pactus est, ne petat, quod est pactumliberatorium pariens exceptio nem etiam jure civili: sed quando quis ex promissione se obligavit, quod pa ctum est obligatorium, jure civili ad agendum inem cax. Argumento etiam est inscriptio ex Gregorii registro, dex debetstudiose agere, ut promissa a impleantur. Et ergo agitur de eo, qui apud judicem con enitur, ut faciat id, ad quod pacto se obligavit : est enim titulus ille de pactu. His adde quod

praesumendum est, auctores juris Canonici in casu constientiet , ne peccatum foverent, secutos esse jus naturale M divinum: utroque autem illo jure pactiones quaelibet firmae sunt ac validae. s. Fallitur ergo Cuiacius , asserens Peliam eos lavare , qui contendunt jure Pontificio ex qualibet justa conVen riones

109쪽

. A RN. VI N NI ustione, etiam nuda, nasci actionem,

quasi inquit,amplius quid diceret Pontifex, quam dicit praetor in L iurison vat praeror, data videlicet exceptione, non actione. Male. Nam , uti jam ostendimus in utroque iIlo capitulo agitur de eo , qui in judicium vocatur, ut quod pacto promisit , impleat: αporro igitur etiam futile est, quod alii objiciunt, inter jus Canonicum & civile non esse introducendum discrimen sine canonis alicujus auctoritate. e. I. iis a. ext. de oper. nov. nunt. Jam enim duos expressos canones allegavimus. Obstat tamen, inquiunt, quod in Le. I. ext. Me tis poenae excommunicationis subjicitur, qui non praestat id, ad quod se pacto obligavit. Imoeontra rectὰ arguas : si adversus eum poena excommunicationis ob fidem non impletam statuitur; multo magis

adversus eum, si obnoxius sit ulli foro seculari, iudicium in illo foro institui poterit, quod est levius. Unde etiam

dici seculari id mandat ut pacto pro-

quidem servari debent jure pontificio. inquit, sed suo nempe modo , ut ea se

110쪽

DE PACTIS. 'et missa curet impleri judicio in eam rem dato. Falsum autem est, quod quidam

uni, pomae excommunicationis tunc demum locum esse, ubi ordinarium remedium deest, per c. novit. Ty. ext. de judic. Nam in d.c. novit. Pontifex duntaxat Ecclesiasticam censuram stringit& exercet in regem Galliae Philippum, qui Angliae regem pace fracta & fide rupta offenderat : quia Rex Franciae omnibus in regno suo major, judicio

civili aut actione aliqua instituta con- Veniri non poterat e cum reges jus in armis positum habeant. nec aliud statuituraeci novit. 6. Et communem hanc Canonistarum sententiam, aut potius expressos juris canonici textus, sequuntur hodie mores nostri, daturque hodie etiam ex

nudo & simplici pacto actio: pactisque

eadem vis tribuitur quae est stipulationis jure civili: Gud. libJ.detur.nov. c.F. Grol. lib.3. introd. ad iuriser.Sat. c. a.sicut & pleraq; alia ad simplicitatem juris

gentium redacta sunt. Tantum meminerimus distinguendas esse promissio nes serias , meditatas & constantes, ab inconsid cratis, temerariis, atque auli cis, cum quis non dispositivὰ, ut lo