장음표시 사용
31쪽
adserte libuit,ut demonstrem, quam non sit reproba da vel peccato mortali inuoluenda haec aquae probatio.
I rudenti dc necessario suffragio veritatis per ordinarii oci Magistratum in Dei virtute adhibita vel respectiuE
Subministrant Sc hisce argumentis verba Imper toris in l.eorum,quaest. .C.de males & mathemoc cPtetis similibus,in s. i. Nullis vero criminationibus, inquit, implicanda sunt remedia humanis quaesita corporibus, aut in agre stibus locis innocenter adhibita suffragia, ne maturis vindem ijs metuerentur imbres,aut ventis grandini que lapidatione quaterentur, quibus non cuiusquam salus Iaederetur, sed quorum proficerent actus,ne diuina m nera & labores hominum sterneretur, vide tamen Bins feldium in commentario ad hanc legem, quaest. .dcal, quot conclusionibus subiectis.
Duo DECIMO insero sie, DuΡLEx est ARBI TRIVM, quo fungi dicuntur iudices de Magist ratus in
diiudicanda quacunque controuersia, PRIMVbi arbuerium est liberum di plenum, quod dici potest esse comceuionem a lege vel homine factam, qua potest is i dex semoto iure, ratione ac aequitate, sed proprio du'mus appetitu a dolo tamen alieno, quod placuerit M tuere. rVM regulatum vel astrictum, quod itidem dicitur concessio a lege vel homine facta, qua pintest is iudex ratione ac aequitate animi sui proferre sententia quique nec in alium statuat, quid sibi statui negari postitia in hunc modum virum ciue albi trium dcGnrunt Iacobus Menoch. de A ibi tr.iud. quaest. lib. I. quae
tanus Zelator, rectorum i lati dator sit Deus, ut eoru in sanctas de sacras qua nauis ian5uinariaH esse dixerit, qui ferro aco , - 'Τ'μμ ς0 ,xςmpto es sui vindicauerunt ac pro . MinucIunt,prouid: cmir Exod.cap.32. occidat unusquisque
32쪽
que fiatrem suum. dc amicum dc proximum suum, pro Peccato vituli conflatilis. Vix videbitur vllum, vel neglectie legis. canonis si vel temeratae religionis piaculum pertimescendum esse illi iudici qui proprio ductus appetitu, a dolo tamen alieno ac pleno illo utitur cognoscendae per hanc probaveritatis arbitrio.
His moti causis, censebamus iudicem quem tam vehementer fortia ac verisimilia etiam ad speciem allata indicia mouissent) non male facere, multo miniis mortaliter peccare , si pro certiori iam aliquodantentis
compertae veritatis luce, probam hanc aquae frigidae adhibeat, multo minus consessionem postmodum resu,tantem nullam esse vel irritam. Nam ipsa didicimus rerum experientia iudicantes, s1soc genus daemoniorum vix ulla canonica purgatione extingui, seu ad meliorem frugem conuerti, quinimo eam quae iudicum manus suo stratagemate semel euasit malefica,ac ne tentetur aquis, obtinuit, in peius serὰ abire . ac Manci pium illud multo nequius nocentiusq; fieri, dum daemon illam , quae per mendacium periculum iustitiae euasit,ac morem illi gessit am in sua arte plus ad nocendum instruat,plus illi concredat, ac superiorem honoris locum attribuat, collaudatione ac acclamationibus in conuentibus publice factis.
Deinde certa iuris regula constitit apud omnes, irquod quicquid agunt homines, intentio iudicat omne. notatur in l. i. C.de sicariis,l.3. E de tabul. exhib. & alibi passim, & non debent actus agentium operari quicqua
ultra eorum intctionem, adeo quidem ad voluntatem. intentionem ac votum pacificentium verba scripta actusque contrahentium restringuntur, resormantur,ac quasi recuduntur,ut etiam vel abrogare vel im propriare verba propter minus conuenientem intentionem agentium plerunque conueniat usitatumque sit, de quo
Stephan .de Phederis in eleganti suo libello de interpreti
33쪽
ri de iure poli peccata omnia adeo i ibera, adeo voluntaria ex stia natura esse debent, ut nisi libera. & de . mera peccantis voluntatis intentione sint prosecta. sed riliquam in se,vel sua causa rationem habeant ad noxa,
peceata non sin ,c.homines,c.beatus Paulus. 22. quaest.
a.Versic.grauius.&c. falli enim in his quae ad fidem non pertinent, aut paruum, aut nullum est peccatum, c. in quibus,ext.eod. No Oilem ad modum de hoc crimine iudicatem daemonis mille nocendi artes, ac mille pericula rerum etiam imprudentem ac saepὸ incautum Lacile transuersum
Iere possitnt, eidem falsa pio veris plerunque suppon
re, dum vel imperitia,ves facilitas credendi, vessi implicitas aliquando etiam peruersitas eiusdem, quales extra' urbes,ruri ac in inferioribus subselliis iudices fere inuenias, mundum destiuere, ac conscientias bonorum in magno saepe discrimine ponere possent, nisi sub hac fide Publica aliquem veritatis succutium vel auxilium etshabere liceat, villoc tentamine tuti. ac de se magis certi facti. daemonis molimina procul esse addiscant. ac sic Porro in suo ossicio circa probatoria causae deinceps tuto pergant. Et haec sunt quq ad corioborationem reguli supra traditae ascribere libuit.
ACIE iθm se nostra ordinata pugnam ncutiqua
sane victoriae assertricem, saltem argumentorum liberam communicatriccm capessimus, ae per aduersa hostium castra traseamus: Itaque, quod primo dicitur, probam hanc pactum continere illicitum & tacitu cum daemone initum , id existim arim ego ab intentione omnium magistratuum , qui pro eruenda veritatis hac latebra in iustitia; de sensionem hoc experimento Vtun tur. quam esse remotissimam , nemoq; sana ratione id unquamam auerit. Q siain. o e diu is existimarim hoc tentamine implicitum haberi. di fieri pactum cum Deo omnipotenti, ut is testis adesse volet, per hanc et mctuaris suae creaturae vim di indicatuia . tcstimoni ulserat
34쪽
ferat per sua potentiam &scientiam omnium obsole
cordiu ni miraculose m , de reatu vel non huius delati ae tot indiciis expositi hominis: vi qui potens est mare secare, ac electis suis transitum quasi murum diuidendo dare, idemq; rursus coniungere, sic , omnipotenter se 'ec miraculose de omnibus suis inimicis victici. Ite qui supertransiit aquas&imperauit eisdem,ut tempestates silerent, pariterque Heliae Deus Iordanem diuisit ac cstacit, ut siccis pedibus tam Helias quam Hiliseus ambo transirent, sicut habetur .Reg. . i.&2. Item qui serra sectaris quod e manib' in aqua ceciderat, implorante homine Dei Heliseo filiis Prophetarii hoc ide restituit &aquis supernatare fecit.de quo lib. . Reg. c. 6. ab initio.
Eundem etia censentur inuocare iudices & 11agistratus locorii, quicunq; in retectione huius symboli. Quarem si recte ac debito modo exercere volent iudices, iacient id non minore veneratione ac sacrae religionis Zelo.atq; aliam quamcunqh rem sancta ac mysticam vel res illi Christiani in pri mitiua Ecclesia exercere ac perfi- suere solebant, quemadmodum supra in Io. rone prinbandi de sortibus di earum generibus diximus .Quo eti- 93am intuitu ac inprimis ossicio suo quod ad veritatis functione unice ac insolidum dirigitur perscrutanda attento a periculo uci reatu taciti pacti s de quo in io. ra- . tione dubitandi egimus .at l, idem ibidem resoluimus
omnc Magistratu immune ac alienum esse censebam'. Satius tamen ac tutius foret , equide non diffiteor si sacerdotes ac alii ecclesiastici viri noleues&graues acco- peltae intelligentiae in huiusce rei communionem ad uocentur, vel per suum suis. si Orem edicto compellantur. Et siquidem aduersus hoc argumentum instantia se, 9sceris hoc modo: ergo praestituri ut & praefigurat ut hac aquae proba certus modus & ordo, quo volumus soc a Deo m cotestationem facinoris huius praestari. Id quod aeque superstitiosum & vetitu esse videtur, cum prς sum cndu & pie credendu potius homini sit Deum ad suun uru ac omnipotentis suae voluntatis arbitri u hanc manifestatione, nunc velle, nunc nO, qua ad singulas boimiastam
35쪽
instantias seu tentationes hanc probam i n sontes reue lare, in in .ntes veto aliter declarare velle argumento simili in Euangesista cap. i .& Iudit l, cap. . dc 8.ubi Chriu stus matri suae vini deficientis subuentionem & auxilium petenti,negative respondit, atque illam squamuis pio ac deuoto valde assectu, non modo credentem, sedec de ipsius omnimoda potestat e plene confiiam ac ceditam) inaniter tamen dimisit. Huic inquam, parata est responsio haec, quod quem
admodum Deus di Natura nihil abundant insuperfluo, ita etiam non deficiunt in necessariis. quare di necessario fidelibus contra huiusmodi insultus daemonum diuersa sunt data remedia . non modo praeseruatiua. sed Otiam curativa, cum alias non sussicienter fideli Magistratui a Deo esset prouisum , quod dicere absurdiu mum foret, &opera diaboli fortiora essent operibus DEI. Unde licet non sit potestas super terram quae ei non
valeat comparari, cui factus est ut neminem timeret,
mne sublime videt, ipse est rex super omnes filios si perbiae,dicente Iob cap. 43. Tamen de meritis sanctoi u, diiudicio ordinarii Magistratus in hae vita nostra eiusdem potestas subiecta se dicitur. Sanctus enim A
pustinus in libello suo de moribus Ecclesiae sic inquit:
Non est Angelus cum inhaeremus Deo mente nostra potentior. Nam si potestas virtus est in hoc mundo, i to mundo sublimior est niens Deo inhaerens, unde ex
talibus dissolui pollunt opera diaboli. Et hoc quantum ad intentionem Magistratus susticiat respondisse. Si vero de malefica ipsa sentias hoc pactum cum dg mone faciente, id miniis habet vel verisimilitudinis.
vel praesumptae veritatis. Nam quemadmodum certum est,& supra demon uratum,omnes Magas non subsidere, sed per quadram tis,vel mediae horae spatium etiam inuitas aquis supe
natare, caputque ac membra deorsum mouendo, ac
quamuis studiose fundum petendo nihil proficere t
mcn.lia vcio utique quam est simillim uni, quod si circa
36쪽
aquam timc quando per iudices sit tentatio vi tam haberet potestatem daemon. vel demergendo. vel subleuam do easdem illam sane vel ex pacto &quidem potius in demet sionem earundem, quo innocentes videri, ac sic liberari mancipia sua e vinculis Magistratus non solum posset, sed di eadem mancipia per hoc sibi magis fida. deuota ac hominibus nocentiora redderet vel proprio motu daeaeon haberet ac exerceret; δc titiae dedaemonilis eorum que intentione idem planξ est praesumentum qui sibi perspectum habent Abelle norunt, quod ubi crimina manifesta impunita manean amplius Deus offenditur,sdcs Catholica dehonestatur, & ipsarum Magarum numerus amplius augmentaturi sic rationa disi
tur Malleus, sed ad aliud propositum pluribus in lo soli enim,
Plane ex hisce talem conclusioncm ut formaremus: sere resoluebamus nos, Maleficam qualemcunqnequatenus talis siticum amasio suo pacisci essicinia liter non posse, ut comprehensa dc aquis iussu Magistratustcnianda. ipse illam demergi, seu subsidere curet, sicque aquam in se vim sinat vel exercere naturaliter suam. Quae conclusio hanc secum trahit quaestionem sandaemon circa probationem aquae frigidae impellendo vel agendo in corpus hominis malcsciati, vel in elemetum aquae, vel etiam fascinando seu circumueniendo. iudicium vel aliorum a stantium oculos, submersionem vel urgere vel impedire possiti Hoc est,ut clari iis & con- tram is dicam. An ista aquatilis proba indicium sit vel praestigiosum , vel euidenter supcrnaturale per virtutem seu potentiam diaboli , an per Dei voluntat in Aseu potestatem vel praedestinationis eiusdem : hoc est. quis proprietalcm illam, vel aquae naturaliter inditam. vel homini inseparabiliter adiacentem adimat, suspendat, vel separet in ista probatione. Sanξ, quod haec proba magis supernaturalis sit&potestat i ua, operante εἰ volente eo qui omnia poti si &vult 3c scit, hoc est: Deo ter Opt. Max. quam cuiusque
diaboli potestate ves artificio trinc de monitiari proba-
37쪽
biliter posse videtur. quia diabolus quando habetob ctum hominis, quicquid ad eius commodum vel peti
tionem operatur, id illo eodem obiecto. volente, con sentiente,cooperante, vel impellente essicere dicitur. Atque compertum est, nullam unquam sagam v
Ienter hanc aquae probam adiisse,comprobasse, laudasse, vel ad eam prouocasse: Et licet aliqua insolentet ad primam capturam sorte dixerit,uel petierit ut committeretur aquae, inde innocentiam suam probatam iri, id ex temeritate, facilitate, vel inscitia huius virtutis quae supranatationi adcst, potius quam serio seu exulto p cto sortuito accidisse. rea Quemadmodum hac adhuc aestate n praefectura Linnensi Dioccescos inferioris Coloniensis accidissedi citur, quod vetula quaedam, videns duas mulierculas qua tentatas no subsedisse, sed supernatasse, ipsa ad Pre-
fectum loci accurrens ac interpellans , eousque tam Delepsum, quam caeteros iustitiae ministros praesentes per- mouet,volens ac acerrime instans,ut & ipsa aquis tent
Ietur, se licet apud populum suspecta admodum sit de
hac maleficiali haeresi, iam tamen innocentiam sua per hoc coram populo testatam facere, indignaque hac si spicione publice se eximere velle. Annuit importune efflagitanti xi .sed hanc in aquam proiectam euident rus lupernata se, neque ut demergeretur vel fundum peteret qua nauis id studiose suo motu super aquas tentas emcere Vbia ratione potuisse dicitur. Extracta ecquid carnifex suorum membrorum ipsa esset interrogatur, potuisse licet insimulata, hoc effugi sese periculum .donec producto accusatore, necessitas adesset huic tentamini. Tandem confluentibus indici is contra eandem cω pluribus,ipsa ante torturam quaerentibus. respondit, a
masium suum sibi suasisse,st hoc a quae periculum subiret, se illam liberaturum,& in ipsis aquis famam vitam' que eius adseruatutum esse. Hac
38쪽
IIac consessione sponte prolata, incineranda eadem i ruisset , nisi se ipsam in carcere pridiὸ suspendio iusso,
Ecce hae balista moenia hostium sunt subruta aedi- ios lapsa, gressus ad hostem patet, cominus nunc res est agenda: proinde ad alterum dubium quo per hoc tentamen Deus ipse tentari, di quasi signum in aqua praeteri naturam faciendum exquiri ab eo dicebatur, i cc. digrediamur. i Sane si ad ipsas maleficas id referre velimus. ills qua- ios tum in se est,effectualiter non tentant,sed tentantur. cinnatus enim earum iam passionibus subditi experiri in se potius, quam agere quicquam censentur, praesertim quantum ad illos actus qui ad Magistratus dc iudicum directo pertinent ossicium :malcfics quippe tune vident ici sentiunt,qubd infirmatae sint earum manus, & pedc clausi defecerunt, re si uique consumpti sunt. Et ia non sunt amplius Dii eorum, in quibus labebant fiduciam, de quorum victimis comedebant adipes,dc bibebant v, num libaminum.
Illi enim dij tunc exurgere, & opitulari illis vel in iis
necessitate protegere it las non potuerunt. Ratio est in promptu, quia prouocauerunt in diis alienis, & in abin minationibus ad iracundiam, DEVII verum concit uerunt, &c. prout haec omnia probe ac diuinittis enim merantur, Deuteronomij cap. 32. ubi textus, videte, im quit, quod ego sim solus, di non sit alius Deus praetet me: Ego occidam. & ego vivere faciam, dic. Demus ergo magnificentiam Deo nostro, Dei persecta sunt pera, di omnes viae eius iudicia. Deut.eod. si velo de Magistratu ipso tentamen , hoc accipien- leadum censeas, concessero quidcm hoc uti licitum atque extremum, maximeque utile veritatis habendae suffralium, in hocce occultissimo maleficialis haereseos articio. idque tanto certius ac tuti iis,quanto firmiorem de
minime dubia fidem seu votum Magistratus ad omnipotentiam diuinam in eodem habuerit.
39쪽
Caeterum vero, tentationes δc signorum postulat innes a bonis vel malis factis, quatenus in sacris scripti iis licitae concessae & laudatae, etiam petitionibus locus datus,non intendo dum incae non est proscisonis per sequi: hoc solum ex diuo Augustino in Psalm. 32. addidero : Iustiis ex fide vivit, inquit, fides tua, iustitia tua,
quia utique si credis, ue, : si autem caues,conaris :&conatum tuum nouit Deus, & voluntatem tuam inspucit. Quam etiam humanam, vel desectuosam , quid adpi imam apparitioncm patientem ac signum requirentem non statim reiicit, neque aspernatur, sed potenter expectat Dominus. Legimus enim Iudi eum lib. 6. ubi constituisset omminus humiliatum ad se populum suum a Madianit rum dei astationibus & bellis cripere, in cuius rei usum Gedconem frumcnta excutientem , ac fugam coram Madiam mediti mem. Deus sibi vii ducem praeuid iter quem ubi Dominus ea de cause per Angelum suum imterpellasset, tandeinque ipse dominus ita ad eum locutus suisset: Ego ero te uin,&perci, iis Madiam quasi virum virum; Gedeon tamen nondum sentiens flammantem spiritum. inquit, Si inueni gratiam coram te damihi signum,quod tu sis qui loqueris ad me, quo signo per absumptionem iacrificii miraculo eda o. videtisq; Gedeon qubdesset Angrius domini, ait: Heu mihi do mine Deus, qui vidi Angeliana domini facie ad faciem. Qui insuper i iritu domini iam indutus & confirmatus ad hic aliud signum, lim in vellere t um di in supelficie
terrae med ante rore a domino requisiuit. impetrauitque. Iudi c. lib. 6. Ergo non continuo & semper irascitur
Deus signum a se requirentibus. ynimo illud oblatum & suasum aspernantibus m g si scosiis videtur dominus, uti colligitur de ch. Zrcgrynda Esui .e o. . qui Hatus fastigio solii re- palis asturus humanae sanientia verbis ipsi dominu qui adiecit loqui ad eu Q, dic 'nti: Pete tibi lignum a dona ino Deo tuo in prot uadum inferni, siue in excelsum supra, i UpOudii :t ca sciam s. gnum, si non tentabo do
40쪽
minum, &c. Veron tamen dissimulat ille potestatis e celsae, scia incomprehensibilis profunditatis sapientiae quaerere signum, proptcrea signum bonitatis &charitatis domui David ipse dominus promittit ut quos nec potcillas,nec maiestas terruit, liciar falle in exhibί- tiocharitatis. Molestus est ergo non solum hominibus.
scd etiam Deo, quisquis non maiestatem recogitat in ti- moxe, nec chFritatem cum amore meditatui, propter
hoc, inquit ibidem Esaias, dabit d minus ipse vobis fiagnum in qxist manifeste & maiestas di charitas innotes. t. Ecce virgo concipi ci.&c. sic diuus ratiocinatur Per nardus de aduentu domini, & scae circunstantiis eius. Plane in illam fiduciam omni s pios ac veritatem candide ex ossiciosis scrutantes Magistratus cohortari acriter des crinyt non cum sancto 1'ctro Matth. l . ca. dubit liue dicantisi tu es domine, iube me venire -d te super aquas ne agitati vento illo valido mcrgi cum e dem Petro incipianr, ac vocem nil nipotentri Dei cxa
diant, dicentis : Modicae fidei quare dubitasti.&c.Sed magis plenam fiduciam Iudith in si ii tu assumentes, m
moriale hoc in eius nominis vii tute usurpent. Virix tem daemoniacam allida mus , detegamus vel peruinca mus,& no scrutemur curiosius actum ipsi in . sed agemtis omnipotentiam intremebunda constantia, Christi no lue Zelo pie perueneremur ac recolamus, quod siquidem nos praestiterimus, tunc iuxta voluntatem promissionis potens & promptus est dominus facerenias ricordiam, dc manis stationem voluntatis nomae in nisi abundantia.
Iam porro ad tertium argumentum progrediendo, ac magnum illum Goliath qui obiiciebat suis nobis armis piohibitionem tam diuinarum quam humanarum legum.&c. sunda Dauid ca prosternendo, respondemus nulla exprcssa sanctione vel humana vel diuina istud experimentum in hoc genere delicti prohibitum esse, cur itaque stare prohiberctur. id quod piohibitionem nullam habet,d.l. nccnon, f. quod cis. si , ex quibus causis maior.