장음표시 사용
141쪽
omnimodae Libertatis conditionem, ex penere potestatuti dum iis nantium, nolim rigidius aut etiam pro rius ejicere, quasdam ampliores facultates legitimas in objecta personarum ac rerum, veluti sunt tutorum, magistratuum, aliorumque etiamsi illae cum nec sitate quodam ossici sint conjunctae quia neci generedi communi quadam essentia Irbereatis eas licebit excludere tum quia saltem alteram illam specificam libertati communem conditionem retinent, qua citra legis impedimentum, aut usque legitima permissonis terminos liberae sunt constitutae in qua eoditione quasi basin primum etiam ipsius mei libertatis consistere cap. praec common. Matum est tum qui . unulla huj iis modi est D cultas, ut ii ossiciosa, quae non eum aliqua arbitraria libertate conjunista sit, saepe etiam
longe, Iurima, uti est magistratuum tum denique qui nnlla tam absolutε dominans eoque liberrima est, quae non officiosi aliqvideon jum tum habeat, prout in subsequentibus Isaee patebunt pluribus. De genere igitur, de quod etiam hae, quae eum ossicio aliquo, paulo saltem ampliores alias potestates, conjuncta sunt libertatis existant, hujusque essentiae quid participent , edque totum genus potestatis dominantis ibertati ut generi subdendum esse, haud e istimem dubitare es . Quam tamen nec vicissim, ut aliam a Iibertate speciem communis generis potestatis sudet statui, haud absonum dixeris, siqvidem lilyhrtatem quiuenus genere talem citra notabilem mentis reflexionem ad certum aliquod subjecti potestatem vero dominantem quatenus in subjectum aliquod rerum ae per narum tali est, eonsiderare possie admittas. III. I 0 imgenerali nomineurbet appellare id ostii sic, quod potestas dominans est di freta, cuive incumbit ipsa, sive per-u,na illud sit, sive res alia, respiciendo ad usitatum in hoc genere loquendi morem, quo haec rei ad potestatem subditiva relatio, hac dein specie voce fere ledexprimi, veluti ubi per nae quae v. h. in νῆ μψτ hro. subjectae dicuntur. Ubi tamen multum velim notatum, pr γ' generalitate sensus, quem definito huic dari intendimus, generalius paulθ, atque commimillime de ita qui dea vocem hanc subje-
142쪽
ctiacia piendam esse; ut univerius Dus rerum, in quos cui ulla
legit ma pote ta est, complectat , coantei ct as obloctum quid agentis patiens)accipitur; dc hoc idem rea, inodo hoc ipso objecti modo etiam subiecti nomine a sapientiae ac disciplinarum studio iis appellari consuevit. Id quod eo minus abs re erit, quo magis, omnis legitimae Iiberae actionis, cujus proxime objesta subiectaque aes sunt ac dicuntur, potestas causa prox inna est, ut suo loco, is ostentum. Corpus igitur sive tota universias rerum quia complectitur in sese despersonas, in specie res quae appellantiata , naturales artificiales; mobiles immobiles corporalς incorpQra OV νά. R,.
aes; corpora, jura, ut nostris loqui placet: a)personas etiam ha a. utile,&eminentes, debiles potentes; omnis laxus omni ndi .a Ilib a. tionis in ingenere substantias iarum accidentia; Deum dccre turas si quid cui legitimae facultatis in haec aut quaecunque horum competit; id liquet ad genus hoc potestatis dominantis fore reta. rendum 'vamvis forte non dissilendum, imo multa cum cauti Prie praemanendum sit illum dominationis respectum, ex multa a. lorum subjectorum diversitate, plurimam pati differentiam, nec aeque usiriat ead incudem disquisitionis legitimae solere vocari nimirum longe alius statuendus est modus potestatis,quq d quatenus est in substantialia rerum, quam quatenus in accidentalia .s quatenus est inpotentiam, nactionem, situm, habitum, robut fur rem, fertilitatem hominis aut alterius reliquam quatenus exitia hominem aut rem ipsam, illorum modo dictorum, mutandorum, introducendorum prohibendorum c. intuitu non aeque frequenter cum potestate nostra conferri audias, substantias, quae e . ita palpabilem manu subigentΤm potentiam hominis sunt. v. g. elum, aitia, nubes, terrae centralia, marisque abyssus; quam quae aliter se liabent, veluti agri, praedia, oves, boves, pecora campi, vestimenta ac reliqua mobilium immobiliumque rerum cohors, perlbnaeque varii generis non pariter potestatis nostrae possunt dici, quae in libertate sua naturali degunt, nec occupata quoquam Si volucres coeli, serae sylvarum,&quae reliqua: nullius. Dodi domitur res quam quae jugo aut fascibus nostris eoastricta delitrentur animalia, quae domini nostri retes sunt ii vo
143쪽
personidi Forti nec similis specie facultas est, quae in corporalia nobis cona petit, quam quae in jura quae dicuntur, resve incorporeas Et denique non simili modo ea sese potest habere potestas, quae in. seriori in superiorem, servo in dominum, subdito in magistr tum homini erga Deum, potest esse; qyam qua versa vice hisce est in illos. .
IV. 'Sed hactenus Artassis benevole nos tulerit benevolus lector dum in haec destalia omnia qualem qualem potestatem ego ab eui competere posse dicimus: d si examinatis paulo adductis re
rum speciebus, ita esse repererit, considerans ante allatam different. tiam quas specificam hujus ad rem relativae potesatis, qua distat ab ea quae tantum, ut citra impedimentum libere decurrens eoiubderata libertas dicebatur etiam e θερα=οποιι quandam pro hac.ἀesignanda indulserit utpote cum toti, quod cum hoc respectu est, potestatis generi, univertate nomen non facile usu iuvenerita Tatit et ni fallor, observare nos instituet, qui dominatus rati in π1-huietori generi tribuere, potes fatemque dominantem satis, commode appellare possimus maximὸ, quia in aliquibus enumeratarum hujus potestatis specierum duriussonat verbum dominartionis V. g. ejus, quae erga superiores aut aequales est, quae carum, est rerum, quae nullo dubitante alterius domini sunt It quae eae, tramanum nostram in libertate su naturali degunt.&α vide
dum autem hie erit de re, annui constabit de ratione nominis. a I. . Inst. Distingvere licebit, more legitima tractantium, sa)imi Dy.NG. re versitatem rerum, quae quidem lub dispositionem legitimam legs. γ. I. GR. Vς concessam sub potestatem possunt cadere, in personas, de res in L .f. .7. de specio dicta , Et rursus personas, facta prima ad eas animi ut istoris Hione quatenus quidem cum potestate sunt, in eminentiores, adi.
quale dc inferiores, puta iis quae eorum potestati sunt obnoxiata Potestas superiorum qui alias communiter tales habentur, in in feriores, quatenus quidem. illa ut talis in talem competit, quin do-minatus rationem habeat, fortassis hiud temeres vis quam erit, qui in dubium velit vocare, constri eius ipso etiamet ommuni usu, quo
hujus potestatis species, licet non omnes aequali frequentia, plurem. M uita dilacu dominu nomise efferun I, communicato etiam,
144쪽
titulo domini, eis quibus insunt prout hoc in salsum est et nega, rede potestate, quam Deus Dominus omnium habet increaturas; manifestum veris itidem est in specie humana potestatis, quaei servos, quae mariti in uxorem est quarum illa communissimo e
iam gentium usu; haec etiam per oraclitum auctoris, ardominium se Gen. i. c. audit; quarum exemplo, qui novit patriam potestatem iure civili Tim a. ἰa. etiam dominicae solere comparari; b)jure autem naturae ipso, GDpientum traditionibus eandem etiam strictio cem esse, quam a quisui.Telacritatem, utpote quae regiae comparanda, cum conjugalis civili, quae j--σλ c I. pene parium est, similior sit: e)utique dico haec videns, patriar po Eth. o.
testati domani rius rationem non dubitabit adserere: prout hoe vi posdemus attendisse Raelem, d)ubi patri Labano Id ossa sua quaere Gend in , ti, se excusabat, quod ipsi assurgendo debitam ei reverentiam ex hisbere nequiret, dominum suum illum appellans adde quod pater famili nostris simpliciter audit is, qui in domo Aminium bases dio eo S. I. cujus quidem dominii objecta si quaeras, in eo etiam liberos depre de Ahetidis, prout ad hos illud dominium sese extendere ipse ICtus d. l. innuit, subjiciens recteibo nomine appetiatur qnam: sinum non habeato magis igitur appellaretur si haberet k quidem sensu quo
paulo ante definitur, in domo dominium habens nec praetereundum forte est, ad domesti eum hocce dominium,& re, de vulgo etiam nomine, referri potestates in personas quasvis illa qua yco ventio aut quaevis alia causa, familiari ministerio obnoxia tenet; . ne dicam de alii , quae mediam quodammodo naturam habent inter has utcunque laxiores potestates, inter dominium familiare
absolutissimum cujusmodi est xivae in homines proprios censiti- eosque solet competere, quae etiam absque haesitatione domini in mensibi dari vindicat Pormiero&potestas civilis; summi diseri Epoliticis το κυνον, hoe est,' dominatus, civitatis audit: f inis . nec fortassis dominu naturam imperio huic sub ordinatis magistra pol.e . . tuum potestatibus negabit, qui sentit,hasdem idipsum quod sunt, invicem, imo partem supremi dominatus esse quive requentaret audit, persenas hinc domino agnosci eorum, quibus suo hoc qu vis sub ordinato imperio praesident. Taceo, quod, qui certi, sive utilici sive etiamprivati ossicii, ae praestationis ergo liqvos sibi Ota
145쪽
noxios habent, veluti vasallos, emphyleusicarios coli nos simules imo quod mireris si undamentum rationis non videas, pr g. 3. . curatores saltem rerum illarum . .usu peritorum etiam domini,ss. 7.lὰρ g, horum respectu, honorentur. Sed in h. δ si quae sunt hujusmo
deprocum . di, in quibus speciem superioritatis ac subjectionis vulgus etiam agnoscit, res expeditu facilis est, nec dubitabit potectates domina tes dicere, quas etiam domini nomine insignire, si quarum rati ne dominos quoque posses res earum appellare non veretur. VI. Caeterum haud manifesta pariter dominationis ratio
est in iis potestatibus, quas contingit aeqvalibus in aequales, imo inferioribus in superiores competere quomodo enim diεet aliquis a fingi poterit alicui ratio dominandi in eum, qui ipsi aequalis, imo qui superior, & inverso ordine dominium in ipsum potius praetendit Sed esto, non adeo frequens est harum in personas potestatum a dominatu denominatio in esto, quia laxiores, a liorisqve potentiae sunt illa: ante commemoratae potestates, etiam majore dominatus specie sensus nostros incurrunt alia quam ha sortassis sustineret tamen aliquis, haud tamen prorsus etiam hasco, puta quae aequalium inferiorum in aequale silc superiores sunt potestates, omni dominatus ratione destitutas esse.&hoc quoquo per observantiam usq; popularem, licet in aliquibus ex usu minus directo ubi quidem primitiis existimem attendendum esse, quod superius c. i. hujus libri observatum est, scit. omnem potestatem
sibi in objecto opposto suppositam habere obligationem Ladde ,
cujus obligationis intuitu in ipsum hoc obligatum objectum potestas est , non futura si illa non esset jam veto minus arbitror ambigendum fore, quin omnis exqvalibet legitime obligatoria causa obligatio subjectum, sive res sive persona id si aliquo modo servureddat ei, cui illud ea obstringit, h. e. ei qui cu potestate in illud eritollatur enim obligatio legi tam a d vel nulla erit, quae alias etiam
omnium coniens talis est, justa servit in sane agnoscunt hocce i prudentes, ubi etiam, praeter rationem l otia eminentiae, quarito dominatu alicui adserendo praeprii teri poteth militare . aliis quoque ex causarum figuris enatis Obligationibus, illationem
servae conditioni. facile tribuunt i qua ada v. g. ex delici siverbis di-
146쪽
sacra oracula homini necessitatem adstruunt, proximo Heri landi.'ex eo entione saepius operae taentdcberi s debere autem opera utique parum abest , quin id ipsum hactenus fit servum esse, celthserVir alteri neces habere est , ne dicam , quomodo ipsum arabenum fio mines ad servilem rationem deprimat qua quidem in te notare est ratio illa aeralis nexus RQmanis olim observata, quaa obaeratis parata exstabat via, in ipsam proprie dictam servitutem eranseundi', fiestantur de hoc ob aeris alieni onus hominibus in D De laeae eum bente servitio ipsorum gravatorum quaerimoniae, quibus do Gothyreaein late solent se eo in statu persistere, quo aliis laborare, aliis, notis nostaut Aesibi aut suis, molesta sua opera inservire cogantur mitto causas resfbon.brari alias in id autem hinc argueret Philosophusi sine dubio ex regu se ruo p. c. r. I, ιθ τω ὀναντ- το ανιυντιον τοῦτο ἡ τινάκοώθῶν opposui oppoficiscon γquentia: si obligatio obligatum, ei cui obligatus is est, reddit modo quodam servum, utique potestas hune uti parili mo do reddet dominantem foret adeo ex hae ratione omnis in quamcunque personam potestas, quia non est sine obligatione in eandem personam, suo aliqud modo dominans.Ne nunc urgeam, potestatem erga quavi ex causa obIigatum, pari esse essentia Rnaturae cum ea quae omnium confessione dominica est, quod nem pe quaecunque alicujus in alterum sit potestas exigendi ossicii ab altero sit; quippe ossicium latinis est quidvis, ad quod alteri obligati sumus quare amem quae ejusdem naturae&essentia sunt potestates, idem generi r affectionis ac denominationis non paterentur puta ut dominantes habeantur dicanturque.
VII. Neque vero multum etiam obstare huic affectioni&generi eae appellationi potest, siqua conditione ve aequa Iis vel superior sit, imo aliore spei tu vicissim dominans, persona illa, i
quam alicui relativa talis potestas competit quia, uti praecedenti cap. fuit quoque monitum, ibertas&servitus, potesta dominans de obligatio, qualitates sunt, quae se in un6 aliquo subjecto persciariae, mutuo compatiantur, ita ut eadem persona alid respectilibera itemque dominans possit esse,aIta autem respectu vicissim obligata
147쪽
gata ac serva idque per naturam etiam communem oppositioriani, qua ut opposita non sunt , aut habentur , quae idem licet obj ei occupent, non tamen ea dein parte ac respectu talia ponantur de coetero diversa quidem, sed quae juxta habitare pol tu non umero receptaculo Admittunt hanc ipsam harum qualitatum in iisdem subjecti sieompa tibi itatem sapientes, quando nono
sa quando etiam dominum laservum, quatenus GP homines , inter sese aequales esse , is ipsum etiam domin una servo ad lixi manitatis ossicia, prorsus r communis natura jus,o ligatum esse bystatuunt. Si a tem obligatus hic est, quatenus -s q in ligatus est alter per consequentiam h praeced. allatam, qualis- ές Pρ - qualis potestas dominans in hunc erit tribuenda notanter autem velim dictum, illud Menusquis obligatus os alteri, ici I aequalis terminus modusque aequalis cum obligatione ac serva inde conditione, statuetudiis erit rationi dominanti iitpote quas quatenus extra illam relationem nil quicquam sunt ambae unde adeo sequitur, qvod,si laxior remissiorque sit obligatio, minus quoq; rationis dominantis oppositae potestati sit , in strictior&ad ampliora, amplius ejusdem itin huici Ex quibus porro iterum conceptu facile est, quomodo huic ratiocinationi non obst et, si non semper talis
in peribuas aequales aut superiores potestas, dominans, neque aut conditio harum, serviens vulgo appelletur quia nempe iuxta illam in eodem subjecto coexiisenssuperpensum servitutis eandereia quasi occulit oculis vulgi: quae vero juxta hanc praepollens potestatis amplitudo est posita , eandem quoque splendore suo obscura Rei autem ipsius veritas, quomodo nimirum max us etiam atq; amplislinu, alicui personae iii alteram competens dominatus, non impediat, quo minus illa huic alteri vicissim iniervire obligata sit, dc ii sus quom ouo stricti itimum. quod jus unquam nectit, servile subjeistionis vinculum, aliquid competentis dominativa rationis, uxta e dem in eandem persisnam admittat, per exempla, inferius paulo plenius discutienda, erit manifest .a, ubi nempe juxta qui mde dominio ac potet late dona inante do ni patris mariti, magi
148쪽
viratus &c agetur, ob rei connexionem, quaedam de obligation atq; ossicio horum erga illos , in quos . illam suam Iotestatem ha-
VIII. Et hae Soride duae dicta sunt de potestate domina n. te personatum in perlbnas, interiorum etiam in superiores , de illa
potissimum intelle ista velim, quae est hominum in homines nonia vero adeo, quae est hominum in Deum, nisi ne quandam rationein . simulachri. Etsi enim ischic quidem, periummam suam.cum. im ni- dominante potentia conjunctam Bonitatem atque cleme
.tiam, benignissimis suis promissionibus hamanueneri sese quaa obligare sipotestatem p romissa poscendia sese, .nobis .concede ipse voluit, eoque ut dixi, ari quod quasi simulachrum obligationis sui erga nos sibi quoque assingere. Quia canum quicquid hin jus obligationis ipsius erga nos est, non ex aliqua superne sibi sancita lege, ut nostrae erga invicem obligat ones sunt o procedita, . quis enim superior Deoregem obligatoriam sanetvisset; sed exm Jo ouis Dei insciitae Iibeciatis arbitrio .dependet, ejusque non ne cellitati alicui cogenti. sed merae liberrimae gratiae acceptum est se rendum utique trepide admodum eam potestatem , quam notas hominissius velitidem isse, haec, quae nobis debere voluit preca di, concessit, incensum dominantium potestatum advocarem vita id facerem, utique magna cum dissimilitudine typica acerem .in veritate rei Deum ter optimum maximumstium supremum do- .minum otianium devenerans, dc nostri quicquid rerum, conditio .rium, potestatum est, eidem semiam ex debito acinecessitate agno- .scens. Constat de potestate aominante luiminuan in personati quod quae hominum in holi,ines est, sit omnis aliqva talis IX. Depotestate hominuman res, forsan codem .argumento consequentiae qud sua ra in persona illa in rebatur, domitis at quoque ratio generaliter inserri potesta me e dominantem hanc esse, quatenus&quousquese a Iiqua cuiqvam homini obli- gata servave est, facta hic simili prorsus modo, ait ibi utriusque aequabili commensurationein existentia r dia, ut data hae subje- diva quadam conditione rei, simul intestigatur data illa personae
vabit tortassiis, per pinestatum rerumque species, paulo etiam ad
149쪽
hii distinctius, hic transire. Potestas rerum in eas res hominibus est, quas vulgus cujusq; proprias dicit, aut quas alienas,in has quidem vel alicuius proprias vel in particulari nullius. Potestas itis res corporeas imprimis qua cuiusque propria habentur; ipsa hae proprietatis conditione in tali ad personam potestatemve ejus, ut inferius suo loco patebit uberius,) relatione potissimum con sistente, ut pro arbitrio illas sibi ipsa retinere queat, nec invitae eidem
illae abstrahi possint;&si pinguior eadem ejusdem conditio est,ipse
pro arbitrio usurpare quoque ac alienare easdem possit: haec,dico, potestas, quando extra haesiitationem ab omnibus dominium dicitur, dominans ab omnibus quoque agnoscitur. Sed non aeque res liqvida est in caeteris illis potestatibus in rcs caeteras. X. Sunt caeterae illae facultates, quae quidem in res alienas Levi sunt, potissimae, veItenendrres usurpandive, vel sibi adproprietatem usumve acquirendi occupandive easdem haec vulgo in hoc suo pene consistit nomine,&de eadem nobis postea Illa quae
tenendi rem sibi, quaeve usurpandi est, aut similis, vulgo possessio jusque possidendi, jus alienis rebus utendi, fruendi, jus praedri ali
ni in aliquo usurpandi, imilem solet habere definitionem nota muri. Iam vero si dominium ipsum, quod quidem ei tra ambiguitatem tale dicitur,ct prout maxime plenum 'id est, quisqvam considerat,deprehendet, hasdem facultates sub ipsis dominio quoque, ut partes ejus homogeneas, solere comprehendi, idem quo ipsas sua quavis accessione aut coexistentia auctius, magisque dona inans solere reddere nemo enim facile dubitabit, auctiorem, non esse dominatum, qui cum facultate possidendi rem, usurpandave est conjunctus, quam qui citra hasce est.unde etiam nobis vulNgaris illa distinctio enascitur domini in plenum minus plenu. iam autem quaecunque homogeneae naturae alteri accedentia, idi psum eadem&substantia denomine auctius atque conspectius sis
lent reddere, ea, otia in si a toto separatim existant, eandem essentiam idemque nomenitent prie se ferre vian partes aqVae, terrae,
cartas, Imilium . mirum igitur, si idem' oque de potestatibus in rem variis non sit judicandum quod nimirum allae, etiamsi a reliquo dominii corpore quaedam separatim existant dominii a
150쪽
hoe fortassis interea quis admitteret, omnes sigillatim non existere
ejus continuo amplitudinis, ut dominatus ratio in iis cuivis aeque appareat utpote cum forte a concurrente in eandem rem malori
dominii parte, quae ipsa alterius forte est, quasi sint obfuscatae unia de sine dubio etiam illud est, quod non raro illae dominicae potestatis, sive partes, sive species, in quibus intimus, quasi umbilicus d minii herescere videtur, veluti est potestas sibi rem propriam retinendid dominii nomen quas solae sibi soleant vindicare, reliquis ob imperfectionem&paucitatem residui, quod ex pleniori dominio ipsis suppetit, ad suas quasdam quasi sequiores classes nominumque insignia releiatis. XI. Quod si vero paululum ulterius per species haruma
minis in rem potestatum, quae minus dominii rationem vulgo purantur obtinere, libet discurrere, observabitur; et iam tu dentibus generalis illius dominantis naturae vim in iisdem saepius exprimi u&licet in aliquibus rarissime, imo ob tenuitatem earundem nunα
quam forte eX primatur, ratione tamen, quo minus illae communi naturae subdantur, rem non carer: Prioris generis sunto possessio, usus,facultas vindicandi c. me possessione , quae alias dise te etiam a dominio solet distingui, juxta Paulumib tamen F e s tituluμα poliis ita infit: Dominium rerum ex naturalipossessione caepisse e qpe d.acquir.ren re vestigium remanere de his, quae erra maris, caesoque caFiumar. nam om sis cprotinus eorum lari, qui inimi eorum possessionem apprehcnderint qui . ΟἄσUbi patere existimem, Nervae, possessionem rei vacuae,si non domi passim tb D. nium ipsum, saltem rem dominio conjunctissimam esse; 'vale g. t de acqpingitime h. e. animoin corpore, scyapprehensa posita, dominium , velamu.pos quoque ponatur. id quod eodem affectu, longiori licet temporis soc)LI.deis tractu requisito de possessione astruere quoque ulterius videas civi atqpis. ξα. Ies legumlatores, etiam in re dominio ante non vacua usu capi nem ipsi vocant. Notabile est, quod iidem, uri possidendi, etsi in eo sint, ut id dominio proprietario contra distingvere nitan diit.I.e tur, tribuant, quasi ipsum jus dominii ab illo foveatur, donec non de Uucap. meliorem alter conditionem usque possessionis in re melius ad se, e g. deferat e nee despicienda asseveratio legum illa, qua bonae fidei isterae Lμ. possessorem in percipiendis fructibus, in amissae rei indicationi R.ra z.
aliisque, domino fere prorsus aequiparant: Bonae iacilossem ait Ju utistifido, tis b