장음표시 사용
491쪽
me Majestatis a Majoribus commisium, tolerabilior, se si notia: prorsus aeqvus, saltem minus ab aequitate videbitur digredi atque s. a c. . Vis illa ante quoque notata, natis ex nefario eomplexu alimonia denea eoqPiae x. gatio, eo cives posteriori usu corree aia): aut etiam, quam promt- xor grippot sotia ista, romanisque legibus, olim solennis, omnibus capitalibus . O criminibus poenisque h. e. ubi aut vita alicui adimebatur, aut L de --δα bertas, aut civitas a mi exapublicatio bonorum b); itidem proinde relegat. mitiori seculo postea merito abrogata se . Tantum de extelisione auto. bona obligationis, quoad Personas ex delicto aliquo obligandas..d.ι-alom. UI Quod attinet eandem, hujus ex delicto, obligationis
extensione, ejusq; terminos, quo adpe sinas',qpibus inde aliquis obligetur ut re istius illa concipiatur, primum omnium, ut opino ,,
tanquam consessum erit ponendum: ligari quenquam ex aliquo
delicto, ei qui peridiaesus est, non autem obligari, qui eo non est laesus: scilicet, quomodo quis ex malefiei possit obligatus esse, ei, qui nulla a se sensione tangatur, haud conceptu facile est. Obligati autem laesis laedentem, opinor, per se patet omnino inibus igitur positis, quaerenti per nas, quibus ex aliquo maleficio suo, quis obligetur, inter caetera,opinor liquebit porro hoc : quod si contingat, i unum esse, quem delim tangit laesio, unum quoque fore, cui acqui- iratur exinde, ut loquimur, obligatio, sive jus petendi, ut iniquitas illa sibi a malefico sarciatur; sin plures, plures: quidem ad modum, quo laesi sunt singuli. Quod quidem videtur apprime, circa iudicium,de obligatione ex quodam delicto, faciendum,attenden- dum esse, quo intelligatur, quae, atque quo tu plicia sint, quae ex eo maleficus debet, desquo tu plex inde is sortiatur quod junt forum.
in uno tantum atque altero rem declaratam reddam exemplo Inis medium proponere licear, primitus fornisi um. hoc laeditur pri- ano, homoperemptuι indignissime; tollitur enim id bonum ei, quod
carissimum ipsi, ac irreparabile est: deinde laeduntur amus caesi, saepius plurimi, inprimis qui ei sunt conjunctissimi, parentes, liberi, fratres, conjux, reliqui, quorum maxime intererat, ut is superes' set inausia asscitur respiιb eademque gravissina: tum, quod cive, sorthetiam, si e g. magistratus sit, multum utilissimo, privetur os
sum, quod exemplum scandulose crudelitatis in mediuta fueri
492쪽
'productum, quod, si impune aufferretur, multorum malitiam ad imitationem posset provocare, S per hoc tranquillitatem publi., cam perniciose labe saeiarc. offenditur praeterea Ecaelesia, itidem scandalo dato infirmis, repntantibus facile, non esse tanta indignationis, quod commisisse norunt, quem postea florere conspiciunt.
Deirique Deus ter os t. maximin gravissime of enditur, non tantum.
quatenus rebelle contra legem Majestate ci elus comittitur factum, a sibi servo ac beneficiario deditissimo; sed 3 quatenus id, nota ipsius eii , in quo imaginem coelestis pulchritudinis ipsi libuit ponere, ipsi tanto domino, quantum in mal circo est, e medio tollatur. Non obstabit igitur hic dicere quemlibet horum, pro facia sibi injuria vindictam, pro iniqua perpessione pensationem, juxta modum laesionas atque commissi in sese, si re reposcere, piut .ique delinquentem reum vesteneri, primo quidem caeso; quia vinam non potest, ut saltem honorem compassione sive repastione sua subitaq; vindi ista ei reponat, ne isthac neglecta canis instaris alter perimi potuisse superstitibus videatur; deindepropιnρνις, ut insolatium tam subversi commodi, tam moeroris animique molestiae, ob amicissimi hominis necem, refundat, sive aliquid pecuniarii emolumenti, ut
quidem fieri etiam consuevitiam sive justae vindicta solatium sive eutrumque etiam. Porro Ecclesiae , ut pro scandalo averruncando ui,
Reus abeat ex communicatus Post eampi l . ac societati civili, imo . , . humandi, ut exemplum anguinolentae crudelitatis, huic hujusque securitati illatum, sanguinis poena iselum: Deo denique ipsi, ut pro enormi aeternae tant que justitia offensa, aevi ternam poenam homicida luat, nisi media ex immensa DEI clementia ac benignitate, pro extremo hoc avertendo, indulta arripiat, iisdemque evadat. Post haec, exempli loco notari potest, illa uris civilis observatio, qua omnis generis a Piones haec autem ut saepius dictum, obligationes supponunt), ad haeredes habentur transitoriae, non ex conyentio b vid. g. I. na lib. tantum negotiis, persiqὶ utortae, quae dicuntur,quo quidem de crpet. σnihil notatu est frequentius μ' per civilis uris corpus sed ex deli temp. ac . σctis etiam poenales c). Ut pote, cum videri possit, ex consequenti, affla .Lun. Ooo eadem Cutietb here. 6'. .6 It. LI. deprisat. delict. 0 de R. J. Ll. f.uo. deco,per em fatI. l. - .
493쪽
eadem hic, qua antecesi or, injuria, ac damno pecuniario imprimis, per delictum auctus: namque de hoc etiam casia potissim uir tales transitiones actionum tantum admittuntur unde&deca te,
ro, ubi mera vindusta personalis magis quam in re familiari ostensio, nec tamen o illa grandis nimis, intendi, ac praetendi solet, heredibus sere executio denegari consuevit; veluti, ubi crimen injuriarum a), sepulchri violis tib , personae, sine venia vetitae injusvocatae c), ingratitudinis d), ac simile quid personalis laesionis in eo missis Elumodo est. Videri pos et alteri, quod modo dicebatur, nimirum; no laeso neminem ex maleficio obligari, obstare quod quandoque etiam tanquam justas ad poenas trahantur, aut saltenta iis digni aliqui habeantur, ubi nulla intercessisse videri possit ab iis
facta alterius laesio, veluti ubi vel consultavit quis, vel etiam modo conscius forte fuit consiliorum ad eversionem rei p. tendentium , quae tamen nec ipsa forte in executionem fuere perducia e). sed dicendum videtur, in hujusmodi momentosis, non tantum approbandam esse regulam, ut et oluntas profacto baseatur; seducique ipsa talia, veluti consultationem, de pernicie rei p. aut etiam conticentiam, si quid tale fieri sciatur, in speciem quendam facii laedentis jam videri abiisse, quo contra officium in periculuna induxit, aut inducere pastus quis est, statum atque tranquillitatem publicam , rqva si non laesa, saltem in propinquo stetit, ut laederetur, imo in corruptis illis maligne consultantibus membris, reapse laesa, acisa quidem consultatione illa, attentata est. Sussciant etiam modo di ista haec, de elidio tamquam causa obligationis. AE aeq.r.I. de perpet. π temp. a II S. ἄδ de injur l. r. f. l.int depripat. δε- bEI. O 6, cfuit. de sepulchr. viol. c)lpen e injus voc. d l. 7. CAeset GI l. gr. 9.ύ. ad L.Juways,
494쪽
495쪽
XIV. Hinclorrὰ qratentu considentatur consensin, ut in cynidrea directus, obserratur, reddi e- vitiose , ne adeὰ gignendae ob ationis eskacentisi viri sit erroνω acti, huyusdemst circumsantiarum. XV. μὴ Iuris i iis,probabiliminini vincibili. non autem , fusinaprorsu ac contra commune o cium homini ignorantia :XVI. Factι veluti alieni proprii ver)non tem. .
XVII Et ij ridem majoris fit frustrationis illi error veluti
XVII In corpore ipse,rei autpersosae cXIX. In materia tocr,si mod errore Aogravatio ipse teneri non vult pecussiaut hic licet in re errorsit , negotium conixussumserpari vult, aut idem error ranium in mater parte intercesserit. a Simiis obserpanda distinctione ob erroremis qpalitate,Fa tenus haec elmaximi vel minoris momentiin re II. . XXI. Nec obe Ipariter valori negotii error in reliquis stet acti- dentibus, minus circa eodem Ponderis albentibin; velut qui en i
XVII. Erronea opinio de causa debiti, quae nulla e t negotium . solutionispraesar irritum, resolutum condicibile. XXIII. Traditionem rei intercedens frepans opinio casuὸ,Apidem utris D haec aliqua doministranslatiare irrevocabilis menti obper- fatur, negotii confectionem non infringet sin autem a parte tradentis irrepocabilis,aparte verὰ accipientis revocabιlis, casu MLqν exagicalpru
XXIV. Illi utring opinio cause dominiitnunslatirae rei revocabi-lis ess, negotium irritum H, s loci habet inaditi repetitio, mori non intempestipe nimis exercita. Id no magis obtinebit ubi ab una λarte Aiaminiiqridem translatipa causa, ted re revocabilis inopinione en, ab
alterapofessoria. Itemsi utrinil possessoria, ediusta. II.
XXVI. Eris idem in obigatur, ducia, in bonisdrtem, XXVI Iustii salterius, fore, ut suo bono aliqPldfacta V XXVIII. Inpersona vero obligandu idem colensu propositum , in utring sit milhq P:possit Odrus,
496쪽
qyidquam sapientissimus mundi Conditor ini
natu a rerum us A m posuit singulari aurito pulabrum axqVς
497쪽
mirandiim id illa utique humano consortio inducta ratio est, qui per CONVENTIONEM, mutuamque mentium conspirationem sese obligatos ad invicem hominςs reddunt potestate sq; alii aliis concedunt . Forsan paulo penitius huc cogitationibus immersus mirari haud desilies, unde, aut qui ex Hi tua hac animorum xonspiratione, hominibus iit hic aliquis postit ad invicem ingenerari nexus, si huc ossicii aliquod debitum nisi vel iterum hic ista archetypum aeternitatis conscendere S porro hinc perfnem, cujus gratia mortalibus medium hocce sese alios aliis peculiari hoc aliquo modo devinciendi, divinitus datum sit, cinergere nitaris. Per facrum divinitus revelatum verbum i ii res conspicimus in , divina aeternitate, distiniste persistentes perinas hascera secum, solitas confestasse, porro potestates, liceat, cum aliter non licet, humano modo loqv i mittendi sese, spirandi ossicia ab alteris exeundi, redimendi, consolandi, alias prae aliis suscepta gerere . Novimus at item ulterius easdem hasce tres divinitatis personas, unitissima unione unum existere Deum, cujus simplicissima entitas, ac pacatissima unitas, nullam admittat djscordiam , aut digressionem intentionis ab invicem. Unde ad eb p imum, minime omnium licet dubitare, quin ipsae illaedastincta unius divinitatis personae, unitissime consentiant , inque eadem placita. sive contatione interveniente, sive quocunque alio nobis incognito modo, aristissime conspirent. porro autem&conjectare est, isthaec aliis prae aliis competentia divina osticia, potestatesque ad invicem, ter sanctissimam isthanc harum perlbnarum conspirationem, singula in oto aeterno placito constare suscepta. Quando vero porro nos nostraque, ad imaginem divinitatis novimus condita, si ei, quam ibi novimus simile quid spectamus accidere consensioni nostrae, si effectus hujus , competentia nempe ossicia potestatesque in nob, deprehendiamus, qνd vetat dicere, quod huc qVOqVαι divinorum debuerimus referre simulachrum. Accipe, si vis, pro sine haec uno quare nostro animorum conspiratio, conventionem quam dicimus, is hanc debuit, etiam in nostra mortalitate habere virtutem sed sunto haec ταζηται ιζζηF. II. Ponamus auteni nunc, colligentes ab effectu, de iis quae apud
498쪽
apud nos apparent, in fine conditoris, quando hanc vim animis ho--ininum addebat, fuisse utilitatem, bonum, felicitatemque humani generis certe nil huic congruentius, aut necessarium magis productum reperies. Etsi enim prudentissimus rerum editor, genus
nostrum per ipsam sui ipsius plurimam similitudinem, ex common usque cognationis propagine productam sibi mutuo conjun xisset; idemque sub universaliqyodam imperio consocias et be- -
eficio, si non mutuo saltem communis domini devinxisset differentias etiam prudentiae, roboris, aliasque,&natura eidem in duxisset,&ulterius arte ampliandas indulsis sit quibus adeo desa-pti essent alii aliorum indigentiae opitulari, dc tenerentur sese mu- tuo suspicere laomines ac venerari denique de ligamine providis.set reparandi iniqui, si quid contigisset atque sic quidem de caete- .
ris ante memoratis, potestatis Oficiique obligationisve mutuo gignendae, causis omnibus, humanitati prospexis et vix tamen erat,
uti omni ad vitae felicitatem faciendo nexui haec lassicerentutis superadderetur, talis colligandi hominum ratio, qVae omnigenaei vita occurrenti varietati, necessitati, utilitatique parandae, sigil Iatim accommodari posset, cujusmodi tandem conpensio futura erat, breliquis ligandi causis aut laxis nimis, aut cognitis minus, aut On-- currentibus rarpus, aut denique ne exoptandis quidem, ut obveni-rent, puta, ea quae ex commisis iniquitate est. Etenim conventio. ne hac demum videmus coire, atque constare potissimum, atque roborari, omnes humanae vitae necessarias atque commodas, humanitiis ineundas initasque societates civiles domesticasque omnisque generis commerciales, populorum a gentium , namque S conventiones sunt foedera, quibus pax mutuumq; auxilium po-
pulis acgentibus conciliatur medium itidem illae sunt quibus sin guli hominum, cujUscunque conditionis atque ordinis, se sibi mu- tu', prout usiis postulat, valent obstringere Eleganter hanc hujus generaliti te missus observat Ctus quando Conventionis se L .f9.
499쪽
. Constentionum tressiunt flectes, aut enim ex publica cans .i Mnt, aut eae privata Iret arci aut legitima aut Iuris gentium Pulnea bonventio est,
strae sit per pacem, quoties inter te duces belli yraedam satis tar, ' quae
sequuntur. vii notare est, ipsam civilis cujusque societatis quasianis nain, quae lex est civilis, vel conventionem esse ipsam, vel certe
conventionem pro firmamento habere Legem inter caetera
Papinianus, communem reipulti fonsionem definit a). Similiter tacitae ct expressa legis fundamentum in coniensu, suffragio que U.b a.dest. populi, ponit Iulianus JCtus b). me dicam nunc, Deum ter Opt. Max. ipsum hoc peculiariter delegi ite vinctilum, quo se quasi deligaret, hominibus, tot cum genere humano, tum universo, tum ,
parte, tum cum singulis quibusdam ex eo initis pactis, factisque iisdem promissilonibus cum Illo, quando in prim d homine omni bus primum sub conditione perfectae obedientiae post ea dela. psis sub conditione fidei, in meritum servatoris, sui mittendi filii
in carnem, a ternam Caluten promista quando promissa acceptantibus protoplastis, Noacho itemque Noachidis, foedus nobiscum, iniit, de concessione in usum nostrum, cfeaturarum nobis utilium de non perimendo denuo universo humano genere per di Iuvium aquarum cum parte hominum pactus est Deus, cum terram Cainnaan , inque ea affatim mundanae fclicitatis polleris Israel, aec plantibus Patriarchis promittebat clim Salvator omnibus fidelibus suam usque ad finem seculi praesentiam corporis atque sanguinis sui participationem, ablutionem ab omni spirituali immundi cie resuscitationem ad vitam aeternam, pollicetur. Cum particularibus quoque hominum, multas plane divinas licet observar conventiones faetas, veluti cum ipsis protoplastis, Noachidis,cum Patriarchis, Moise, Gedione, Davide, His kia; Christi eum discipulis demittendo ipsis Spiritu sancto singulari modo&c ut con cludam breviter, sancta est, amplissima ell, utilissima atque neces saria est, ita per conventionem ac conspirationem animo ruinis ligandi ratio, qua etiam libuit Deo homini bisese obstringere, quaeque vestigia aeternae divinissimae conjunctionis refert, qua toti humano generi, in omnem usum est prospectum, prospicique debuit, ut societatibus variis, commerciisque ac praestationibus mutuis
500쪽
tuis utcunque felicitatem hanc aerumnosam postri transigi re vi
III. Et est hae quidem conventionalis obligandi ratio, quae
m. ignam in omni juris prudentia occupat parte in utpote tam lat Eextensa, quam late patet, ratio contractuum, spontaneorum, quae pr. proprie dicuntur, civilium, jurisque gent thum, nominatorum, inno pact. blao. minator uin, publicarum privatarumque conventionum. com C tniansact
mendata etiam alias plurimum ad Ctis in universo genere, tam ab γ)Decla I r. aequitate, quam a firmitate nexus. mptu edicti aeqvuas, ait talpia D comnusiae quando edictum aliquod praetorium de servandis pactis in s/t pecvn. t
lum eis. Et iterum Ulpiniano a' praetor dic uu apere natun aeqpi destac. I crati qui consitum ex contensufacta cusodit: ponium gnuve eri fidem J.M. a. eod. h)fallere quam fidei frustrationem ripse& alii alias JCti persequun- I. Cri obtitur saepius 6. Conpentionis aequitatem etiam particulatim praedicat c. a I. de R. Papinianus f) expa Io natunale debitum Ulpianus g). me ne Lino. ι L T. xus firmitate vero Impp. disserunt ita by Sicut initio hbem potesas de I. c.6. Zeunicuis ect, habendi ve non habendi coninuctus ita renunci. resemel R. I. in o. 'constitutae obligationi adpersitio non consentiente, nemo potessela qui Pro . . m Fb his ad bisula tui hoc: ae ab initio ni volunmtis, expori facto uni a.I de ob t. I. necessiratis. 44 Iud Ponet stoi sil), ξρο eme lacuit, amplius di lice d. obi ex con- re nonpote t. Item istud Ct Nemo poterimunire consilium Humbens LM infi alterius detrimentum,He injuriam. Pertinet hoc sapientis h Fili C. de conrnub. misi oponderispro altero, in manum tuam assu devinxeris, nexvi esser empl. 6'si demone oris tui, es captussermonibin oris tui cui respondet illud com inansact pr. L. mune ess=onde, noxapraeso e I. Pertinent praeterea quam plurimata are .lύσjuris civilis loca alia, quibus contractus, pacta, consensus, causa p. C. de resin. obligationis ferunt ut, o quidem ejus obligationis, quae poeniten Tenda. Π.tia partis alterutrius rescindi aut perimi non pollit, necessitatemq; pen. C. de δε- praestandi habeat m) ut adeo extra omnem ambiguitatis ratio nat. g. a. Leodnem id nunc supponere liceat, conventionem, quidem essentia crc. algeg. a atque constitutione sua be nc se habeat, causam esse per vitam ii Gothoqir ad .manam late cursitantis, utilis, aequat, firmaeque obligationis. E . . . de obcyp quo adlis.n.